İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ

kızılözen, Cihangir

İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ

Cihangir KIZILÖZEN (Gümüşhane Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Gümüşhane)

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

1 0

Yıl: 2018 Cilt: 20 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 165 - 169 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 03-01-2019

İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ

Öz:

Bu incelemenin konusu, İran Türk ağızlarında kullanılan –AnA birleşik zarf-fiil ekiile ilgilidir. Azerbaycan ve Türkiye Türkçesi üzerine yapılan dilbilgisi çalışmalarında -Anazarf-fiil eki yer almamaktadır. Kimi İran Türk ağızlarında kullanılan -Ana zarf-fiil eki,zaman bildiren zarf-fiil eki olup ölçünlü Türkiye Türkçesinde kullanılan -(y)IncA, -(U)ncAve -r, -Ar, -xr… -mAz birleşik zarf gruplarının işlevlerini yerine getirmektedir. İran Türkağızlarında kullanılan -AnA ekinin bir zarf-fiil eki olup olmadığı durumuna Türkçeninbirleşik zarf-fiil eki türetme yollarıyla bu ekin sözdizimindeki işlevlerinden hareketle açıklıkgetirilecektir. -AnA zarf-fiil ekinin kullanıldığı ağızlarda -AnA + kimi/kimin birleşik zarfgrubu da aynı işlevlerde kullanılmaktadır. Bu incelemede -AnA + kimi/kimin birleşik zarfgrubu ile -AnA zarf-fiil ekinin hangisinin daha arkaik olduğu da ele alınmıştır.

Anahtar Kelime:

THE GERUNDIVE SUFFIX -ANA IN TURKISH DIALECTS OF IRAN

Öz:

This study investigates the compound gerundive suffix -AnA in Turkish dialects of Iran. -AnA gerundive suffix indicates temporality and functions as –(y)IncA / -(y)UncA kadar ve –r, -Ar, –xr… -mAz gerundive suffix groups of Standard Turkish of Turkish Republic. Here, it is aimed to answer if this suffix is a gerundive suffix or not by exploring the ways of constructing gerundive suffixes in Turkish. In the dialects having -AnA gerundive suffix, the compound gerundive suffix group AnA + kimi/kimin is also used with the same function. This study also tries to find out which one of these suffixes is more archaic.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Çakmak, C. (2013). Birleşik zarf-fiil kavramı ve çağdaş Türk lehçelerindeki görünümleri. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 3 (6): 13-30.
Ergin, M. (2000). Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak Yay.
Karahan, L. (1996). Anadolu ağızlarının sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Karahan, L. (2009). “Türkçede şahıs ve işaret zamirlerinin yönelme hâlindeki genişlemeler”. III. Uluslararası Türkoloji Kongresi, Ahmet Yesevi Üniversitesi Türkistan.
Karini, J. (2009). Erdebil ili ağızları, Ankara. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi grameri (Şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Öner, M. (1998). Bugünkü Kıpçak Türkçesi. Ankara, Türk Dil Kurumu Yay.
Öner, M. (1998). -matı/-meti zarf-fiili hakkında. III. Uluslararası Türk Dil Kurultayı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.

APA	kızılözen C (2018). İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. , 165 - 169.
Chicago	kızılözen Cihangir İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. (2018): 165 - 169.
MLA	kızılözen Cihangir İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. , 2018, ss.165 - 169.
AMA	kızılözen C İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. . 2018; 165 - 169.
Vancouver	kızılözen C İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. . 2018; 165 - 169.
IEEE	kızılözen C "İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ." , ss.165 - 169, 2018.
ISNAD	kızılözen, Cihangir. "İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ". (2018), 165-169.

APA	kızılözen C (2018). İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 165 - 169.
Chicago	kızılözen Cihangir İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20, no.2 (2018): 165 - 169.
MLA	kızılözen Cihangir İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.20, no.2, 2018, ss.165 - 169.
AMA	kızılözen C İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018; 20(2): 165 - 169.
Vancouver	kızılözen C İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018; 20(2): 165 - 169.
IEEE	kızılözen C "İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ." Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, ss.165 - 169, 2018.
ISNAD	kızılözen, Cihangir. "İRAN TÜRK AĞIZLARINDA -ANA ZARF-FİİL EKİ". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20/2 (2018), 165-169.