Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 619 - 630 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY

Öz:
Ruhi Bey, Edip Cansever'in "Ben Ruhi Bey Nasılım" başlıklı kitabının ve aynı adlı şiirinin protagonistidir. Fakat Ruhi Bey'in varlığı, anlatma esasına bağlı tüm edebî türlerde olduğu gibi bu metinde de başka insan ve nesnelerin -eyleyenlerin- varlığıyla anlam kazanmaktadır. Bu nedenle çalışma, protagonist ile yardımcı kahramanların, ayrışan ve örtüşen; fakat birlikte yürüyen tahlillerine odaklıdır. Şiirde örtüşen temel rol, şahıs kadrosunun yuvarlandığı boşluk ve içinde taşıdığı yabancılaşma duygusudur. Dünyaya karşı edilgen bir tavır takınma ve yerini bulamama hastalığına dönüşen bu rol, çalışmada Varoluşçu felsefenin esasları dikkate alınarak analiz edilmiştir. Bu felsefenin varlığa ve ölüme yüklediği anlam, kadere karşı takındığı tavır, kahramanların kendilerini ve birbirlerini tanıtırken sarf ettikleri sözler merkeze alınarak tahlil edilmiştir. Şahıs kadrosu içinde Ruhi Bey'i diğer kahramanlardan ayıran nokta, onun sorgulamaya gitmesi ve sorularına cevap bulabilmesidir. Varoluşçu felsefenin, varlığına anlam yükleyebilen insanda aradığı bu temel özelliği Ruhi Bey, geçmişine sünger çekerek yakalar. Bu nedenle çalışmada -şiirde olduğu gibi- önce geçmiş söz konusu edilmiştir. Geçmişindeki acıları, bugüne bağlanarak ve ölülerini gömerek örtbas eden Ruhi Bey, bu süreci oldukça sancılı geçirmiştir. Fakat çekilen sancılar sonucu dünyaya gelen çocuk, Ruhi Bey'in yeni ve taze yüzüdür. Bu yüz çalışmada, Edip Cansever'in insan "tek"i ve kalabalıklar hakkındaki düşünceleri ile şekillendirilmiş; çalışma Edip Cansever'in Varoluşçuluğu tartışılarak bitirilmiştir. Böylece Edip Cansever'in şiir-insan ilişkisi üzerine düşünceleri de ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelime:

A PROTAGONIST’S PAIN OF EXISTANCE: RUHI BEY

Öz:
Ruhi Bey is the protagonist of Edip Cansever’s poem and the book titled as “Ben Ruhi Bey Nasılım”. But, in this study, his presence finds its meaning with the presence of other people and the objects -activistsas in the all of the other literary works depending on the principle of narration. Therefore, this study focuses on the analyses of the protagonists and supporting characters which are differing or embracing but continuing all together. The basic embracing role is the feel of alienation which the characters’ falling into emptiness and carrying within them. This role that turn into an illness of maintaining a passive attitude towards the world and not being able to find their own place in it is analyzed by paying attention to the principles of existentialist philosophy. The meaning of this philosophy ascribed to existence and death and the attitude towards fate is analyzed by focusing on the words that the characters use to introduce themselves and each other. These analyses are supported with the statements of existentialist philosophers and the presence of existentialism in Turkish culture and literature is strictly followed. The feature differing Ruhi Bey from the other characters is his questioning and finding answers to his questions. Ruhi Bey catches this feature that existentialism requires people to make sense of existence by releasing his past. For this reason, in the study -as it is in the poem“past” is firstly examined. Ruhi Bey getting rid of his past sorrows by connecting today and burying the dead passed through this process with extensive grief. But the boy who was born because of the pains is Ruhi Bey’s new and fresh face. In this study, this face was constructed with Edip Cansever’s ideas about human “unity” and crowds and this study was completed with discussion of Edip Cansever’s existentialism. The reached judgments at the end of the study are important in terms of concretizing Edip Cansver’s thoughts on the relationship between poetry and human
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALTIYAPRAK Yakup (2005). “Egzistansiyalizm, İkinci Yeni ve Din.” Dergâh, C: XV, S:181, s. 10,11-23.
  • BEZİRCİ Asım (2007). Metin Eloğlu, Edip Cansever, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
  • BUCHER Alexıus, J. (1997). “Yitirdiğimiz Suçsuzluğumuz Ya da: Özgürlüğün Saldırgan Gücü Üzerine.” Takiyettin Menğüşoğlu’nun Anısına. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, s. 209-222.
  • BUDAK Selçuk (2003). Psikoloji Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • CANSEVER Edip (2000). Gül Dönüyor Avucumda, İstanbul: Adam Yayınları. 630 Gökay DURMUŞ Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/3 Winter 2014
  • CANSEVER Edip (2002). Şairin Seyir Defteri (Toplu Şiirler II), İstanbul: Adam Yayınları.
  • CANSEVER Edip (2003). Yerçekimli Karanfil (Toplu Şiirler I), İstanbul: Adam Yayınları.
  • CANSEVER Edip (2012). Şiiri Şiirle Ölçmek, (hzl. Devrim Dirlikyapan) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • DİRLİKYAPAN Devrim (2013). Ölümü Gömdüm Geliyorum, Edip Cansever Şiirinde Varolma Biçimleri, İstanbul: Metis Yayınları.
  • EDGÜ Ferit (1976). “Bazı yazarlarımızda izleri görülse de, Türk edebiyatında varoluşçuluktan söz etmek güçtür.” Milliyet Sanat, S:202, s.10-11.
  • EYÜBOĞLU İsmet Zeki (1997). “Daralan Dünya Genişleyen İlgiler.” Takiyettin Mengüşoğlu’nun Anısına. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları., s. 263-284.
  • FOERSTER F.W. (1955). İyi İnsan İyi Vatandaş, (Çev. Müşerref Hekimoğlu) İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları.
  • FRANKL Victor E (2007). İnsanın Anlam Arayışı, (Çev.Selçuk Budak) İstanbul: Öteki Yayınevi.
  • HEINEMANN F.H. (1959). “Yabancılaşma ve Ötesi.” A, S: 16, s.1,7.
  • HEISTERMANN Walter (1997). “Özel Antropolojik Bir Konu Olarak Oyun.” Takiyettin Menğüşoğlu’nun Anısına. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları, s. 201-208.
  • İLERİ Selim (2000). “Kimsesiz Bir Atlıkarıncadayım.” Gül Dönüyor Avucumda. İstanbul: Adam Yayınları., s.192-194.
  • İYİ Sevgi (1997). “Çağımızda İnsan Sorunu ve Heidegger.” Takiyettin Menğüşoğlu’nun Anısına. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları., s. 179-187.
  • KAYIRAN Yücel (2005). “Türk Şiirinde Varoluşçuluğun Veraseti.” Kitap-lık, S:86, s.84-90.
  • KIERKEGAARD Sören (1959). “Şu Birey” A, S:16. s.2.
  • MENGÜŞOĞLU Tomris (1997). “Özdeşlik Mantığı ve Paradoks Mantığının Antropolojik Sonuçları.” Takiyettin Menğüşoğlu’nun Anısına. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları., s.239-262.
  • OKTAY Ahmet (2000). “Cansever’in Şiirine Çözümleyici Bir Yaklaşım.” Gül Dönüyor Avucumda. İstanbul: Adam Yayınları.
  • ÖCAL Oğuz (2013). Bir Şair, Bir Antigonist Tavır Edip Cansever, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • RENEAUX Roger (1994). Egzistansiyalizm Üzerine Dersler, (Çev. Murtaza Korlaelçi ) Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
  • SARTRE Jean Paul, (1976). “1945 Kuşağı kendilerine ihanet ettiğim kanısında.” Milliyet Sanat, S: 202, s.3,27.
  • TİMUÇİN Afşar (1976). “Felsefede ve Sanatta, Dünyada ve Bizde Varoluşçuluk.” Milliyet Sanat, S:202. s.4-9.
  • TURAN Güven (2000). “Edip Cansever Şiirine Genel Bir Bakış.” Gül Dönüyor Avucumda. İstanbul:Adam Yayınları. Yüzyılımızda İnsan Felsefesi- Takiyettin Mengüşoğlu’nun Anısına (1997), (hzl. İoanna Kuçuradi) Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
APA durmuş g (2014). BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. , 619 - 630.
Chicago durmuş gökay BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. (2014): 619 - 630.
MLA durmuş gökay BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. , 2014, ss.619 - 630.
AMA durmuş g BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. . 2014; 619 - 630.
Vancouver durmuş g BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. . 2014; 619 - 630.
IEEE durmuş g "BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY." , ss.619 - 630, 2014.
ISNAD durmuş, gökay. "BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY". (2014), 619-630.
APA durmuş g (2014). BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. Turkish Studies (Elektronik), 9(3), 619 - 630.
Chicago durmuş gökay BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. Turkish Studies (Elektronik) 9, no.3 (2014): 619 - 630.
MLA durmuş gökay BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. Turkish Studies (Elektronik), vol.9, no.3, 2014, ss.619 - 630.
AMA durmuş g BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(3): 619 - 630.
Vancouver durmuş g BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(3): 619 - 630.
IEEE durmuş g "BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY." Turkish Studies (Elektronik), 9, ss.619 - 630, 2014.
ISNAD durmuş, gökay. "BİR PROTAGONİSTİN VAROLUŞ SANCISI: RUHİ BEY". Turkish Studies (Elektronik) 9/3 (2014), 619-630.