Yıl: 2014 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1121 - 1133 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Öz:
Eleştirel okuma günümüzde bir gereklilik halini almıştır. Özellikle öğrenciler yaşadığımız teknoloji çağında televizyon, sinema, gazete, dergi, kitap gibi kaynaklardan bilgiye rahatlıkla ulaşmakta hatta internetin sınırsız ve kontrol edilemez dünyasında bir yığın bilgi bombardımanına maruz kalmaktadır. Bu noktada öğrencinin hangi bilginin gerekli, doğru, yararlı; hangisinin yanlı, bilimden uzak, faydasız olduğu ayrımını yapabilmesi; okuduklarını sorgulaması, eleştirmesi, bilimsel kaynakların referansıyla kendi mantık süzgecinden geçirdikten sonra benimsemesi, içselleştirmesi büyük önem taşımaktadır. Bu ayrımı yapabilmek için eleştirel okuma becerilerinin işe koşulması şarttır. Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri düzeyini incelemektir. İlişkisel tarama modeli ile yapılan çalışmanın evrenini 2012-2013 eğitim- öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Kars ili merkez ortaokullarda öğrenim gören öğrenciler oluştururken örneklem grubunu ise okullardan tesadüfi yöntemle seçilen 434 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak Ünaltarafından geliştirilen 'Eleştirel Okuma Ölçeği' kullanılmıştır (Ünal, 2005: 67). Ölçeğin güvenirlilik analizinde; Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .81 bulunmuştur. Elde edilen verilerin çözümlemesinde t testi, korelasyon ve faktör analizi teknikleri kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda; ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma beceri düzeyler araştırılmış ve öğrencilerin eleştirel okuma düzeylerinin cinsiyet, kitap okuma sayısı ve anne eğitim düzeyi değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık bulunurken, sınıf değişkeni ve baba eğitim düzeyi değişkeni arasında ise anlamlı bir farklılık bulunmamıştır
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ACAT, Bahattin (1996). Okuma Güçlükleri ve Okuduğunu Anlama Becerisi Arasındaki İlişki Düzeyi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
  • ACAT, Bahattin (2000). Dilin işlevselliği Yaklaşımına Göre Hazırlanmış Türkçe Öğretiminin Temel Dil Becerilerinin Kazanılmasına Etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
  • ADALI, Oya (2010). Etkileşimli ve Eleştirel Okuma Teknikleri, Toroslu Kitaplığı, İstanbul.
  • AKYOL, Ahmet (2011). 2005 İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programında Eleştirel Okuma, Yüksek Lisans Tezi, Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • ARICI, Ali Fuat (2008). Okuma Eğitimi, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
  • AŞILIOĞLU, Bayram (2008). Bilişsel Öğrenmeler İçin Eleştirel Okumanın Önemi ve Onu Geliştirmenin Yolları, D. Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 10.
  • AYBEK, Birsel (2010). Örneklerle Düşünme ve Eleştirel Düşünme, Nobel Kitabevi, Adana.
  • BAĞDAT, Sezgin (2009). Eleştirel Düşünmenin Okuma Becerileri Üzerindeki Etkisi: Yapılandırıcı Bir Yaklaşım. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
  • BALCI, Ahmet (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve İlişkileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
  • BARDAKÇI, Mehmet (2010). Muhakeme Yanlışları Hakkında Farkındalık Yaratmanın Eleştirel Okuma Gelişimi Üzerine Etkisi. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
  • BELET, Ş. Dilek (2011). Eleştirel Okuma Becerisinin Geliştirilmesinde Hikâye Anlatma Yönteminin Kullanımı: Öğretim Deneyi Uygulaması. Bilig, Sayı:59, 67-96.
  • ÇAM, Bilge (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Görsel Okuma Düzeyleri İle Okuduğunu Anlama, Eleştirel Okuma ve Türkçe Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • ÇELEN, Fatma Kübra (2011). Türk Eğitim Sistemi ve PISA Sonuçları, İnönü Üniversitesi, Akademik Bilişim, Malatya.
  • DEMIR, Celal (2007). Ana Dili Olarak Türkçenin Öğretimi ve Sorunları. Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: IX, Sayı: 2, 177-192.
  • DEMIR, Özden (2009). Bilişsel Koçluk Yöntemiyle Öğretilen Bilişsel Farkındalık Stratejilerinin Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Öğrencilerin Epistemolojik İnançlarına, Bilişsel Farkındalık Becerilerine, Akademik Başarılarına Ve Bunların Kalıcılıklarına Etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
  • EGELIOĞLU, Fatma Vildan (1989). Okuduğunu Anlama Düzeyinin ve Öğrenme için Harcanan Zamanın Bilişsel Öğrenme Düzeyine Etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
  • GÜNAY,Doğan (2007). Metin Bilgisi, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul.
  • http://www.salisbury.edu/counseling/new/7_critical_reading_strategies.html, 7 critical reading strategies and activities to do with students to encourage and develop critical reading ability (Erişim tarihi 20.05.2013)
  • http://www.studygs.net/turkce/textred2.htm (Erişim tarihi 9 Nisan 2013 )
  • http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5188ce5e5178f0.0 2212907 ( Erişim tarihi 20.05.2013)
  • KARADÜZ, Adnan (2010).Dil Becerileri ve Eleştirel Düşünme. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3, 1566-1593.
  • MARSCHALL, Sabrina , DAVIS, Cynthia (2012) A Conceptual Framework for Teaching Critical Reading to Adult College Students.
  • ORHAN, Özlem (2007). İlköğretim Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde Eleştirel Okuma Tekniğinin Kullanımının Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • ÖZDEMIR, Emin (2011). Eleştirel Okuma,Bilgi Yayınevi, İstanbul.
  • ÖZENSOY, Ahmet Utku (2011). Eleştirel Okumaya Göre Düzenlenmiş Sosyal Bilgiler Dersinin Eleştirel Düşünme Becerisine Etkisi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • SADIOĞLU, Ömür ve BİLGİN, Asude (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri ile Cinsiyet ve Anne-Baba Eğitim Durumu Arasındaki İlişki. İlköğretim online, 7(3), 814-822.
  • SALLABAŞ, Eyyüp (2008). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumları ve Okuduğunu Anlama Becerileri Arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 9, Sayı:16, 141-155.
  • SENEMOĞLU, Nuray (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulama, Gönül Yayıncılık, Ankara.
  • SÜMBÜL, Ali Murat (2010).İlköğretim Öğrencileri Kitap Okuma Alışkanlıkları: Konya İli Araştırma Raporu.Selçuk Üniversitesi Matbaası, Konya.
  • TEMIZKAN, Mehmet (2009). Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • ÜNAL, Evrim (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Okuma Becerileri İle Okuduğunu Anlama ve Okumaya İlişkin Tutumları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Osman Gazi Üniversitesi. Eskişehir.
  • ÜNALAN, Şükrü (2006). Türkçe Öğretimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • WHEELER, Kip (2007). Critical Reading of an Essay’s Argument, http://web.cn.edu/kwheeler/reading_basic.html (Erişim tarihi 07 Nisan 2013)
APA ÖZMUTLU P, GÜRLER İ, KAYMAK H, DEMİR Ö (2014). ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. , 1121 - 1133.
Chicago ÖZMUTLU Pınar,GÜRLER İsmail,KAYMAK Hilal,DEMİR ÖZDEN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. (2014): 1121 - 1133.
MLA ÖZMUTLU Pınar,GÜRLER İsmail,KAYMAK Hilal,DEMİR ÖZDEN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. , 2014, ss.1121 - 1133.
AMA ÖZMUTLU P,GÜRLER İ,KAYMAK H,DEMİR Ö ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. . 2014; 1121 - 1133.
Vancouver ÖZMUTLU P,GÜRLER İ,KAYMAK H,DEMİR Ö ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. . 2014; 1121 - 1133.
IEEE ÖZMUTLU P,GÜRLER İ,KAYMAK H,DEMİR Ö "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ." , ss.1121 - 1133, 2014.
ISNAD ÖZMUTLU, Pınar vd. "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ". (2014), 1121-1133.
APA ÖZMUTLU P, GÜRLER İ, KAYMAK H, DEMİR Ö (2014). ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik), 9(3), 1121 - 1133.
Chicago ÖZMUTLU Pınar,GÜRLER İsmail,KAYMAK Hilal,DEMİR ÖZDEN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik) 9, no.3 (2014): 1121 - 1133.
MLA ÖZMUTLU Pınar,GÜRLER İsmail,KAYMAK Hilal,DEMİR ÖZDEN ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.9, no.3, 2014, ss.1121 - 1133.
AMA ÖZMUTLU P,GÜRLER İ,KAYMAK H,DEMİR Ö ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(3): 1121 - 1133.
Vancouver ÖZMUTLU P,GÜRLER İ,KAYMAK H,DEMİR Ö ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2014; 9(3): 1121 - 1133.
IEEE ÖZMUTLU P,GÜRLER İ,KAYMAK H,DEMİR Ö "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ." Turkish Studies (Elektronik), 9, ss.1121 - 1133, 2014.
ISNAD ÖZMUTLU, Pınar vd. "ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL OKUMA BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ". Turkish Studies (Elektronik) 9/3 (2014), 1121-1133.