Yıl: 2016 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1333 - 1352 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI

Öz:
Alanyazında sıkça vurgulandığı üzere, yazı kavramına ve alfabetik bilgiye ilişkin erken dönemde edinilen farkındalık, gelecekteki okuma yeterliliğinin güçlü bir yordayıcısıdır. Bu çalışmada, okul öncesi dönemdeki normal gelişim gösteren çocukların yazı farkındalığı becerilerinin yeni bir değerlendirme protokolü kullanılarak, resimli bir çocuk kitabı aracılığıyla değerlendirebilecek geçerli ve güvenilir bir aracın geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada genel tarama modellerinden kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 48-72 ay arası normal gelişim gösteren ve Kırıkkale ve Balıkesir il merkezlerinde bulunan okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmekte olan 208 çocuk oluşturmaktadır. Çocukların yazı farkındalığı becerileri, resimli çocuk kitabı kullanılması yoluyla, yeni bir değerlendirme protokolü uygulanarak değerlendirilmiştir. Kontrol listesi demografik bilgiler ve yazı farkındalığına ilişkin maddelerin yer aldığı iki bölümden oluşmaktadır. Başlangıçta 46 maddeden oluşan listede, güvenirlik analizlerinin ardından, yazı farkındalığı becerilerini değerlendirmeye yönelik olarak 5 bölüm ve toplam 33 madde yer almıştır. Kontrol listesinin güvenirliğinin saptanmasında Kuder-Richardson 20 formülü kullanılmıştır. Analiz sonuçları, "kitap ve yazı düzeni" ve "sözcükler" bölümleri açısından kontrol listesinin güvenirlik katsayılarının diğer bölümlerden daha yüksek olduğunu (sırayla; .74 ve.76) göstermiştir. Yapı geçerliğinin belirlenmesinde iki yaş grubunun puanları arasındaki farkı belirlemek amacıyla Bağımsız Örneklemler T Testi kullanılmıştır. Geliştirilen kontrol listesinden elde edilen sonuçlar bazı beceriler açısından yaş grupları arasındaki farkın anlamlı olduğunu göstermiştir (p<.05). Sonuçlar çalışma kapsamında geliştirilen kontrol listesinin okul öncesi dönem kullanılabileceğini göstermektedir. çocuklarının yazı farkındalığını değerlendirmede kullanılabileceğini göstermektedir.
Anahtar Kelime:

ASSESSMENT OF THE PRINT AWARENESS SKILLS BY USING AN ILLUSTRATED BOOK: A RELIABILITY and VALIDITY STUDY

Öz:
Studies in different languages demonstrated that early print awareness and alphabet knowledge acquired in early years are strong predictors of future reading competency. The present study aimed to develop an assessment protocol, a checklist, targeting preschool children’s print awareness and examine the psychometric properties of the checklist. In this study a cross-sectional survey model was used. The sample of this study included a total of 208 typically developing children, aged 48-72 months, attending preschool education institutions in the cities of Kırıkkale and Balıkesir. Children’s print awareness was assessed via a newly developed assessment protocol, a checklist, where an illustrated story book was used. The checklist consisted of two parts: demographic items part and print awareness skills items part. The latter part included 5 sections and a total of 33 items about print awareness skills such as book and print order, meaning of print, letters, words, and punctuations, and 3 items on writing skills. KR-20 formula was used to calculate the reliability. Book and print order and words sections had higher coefficients (.74 and .76 respectively) than the other three sections. In order to determine the construct validity of the checklist independent samples t test was performed to compare the performances of younger and older preschoolers. As expected, results showed statistically significant differences between younger and older preschoolers’ performances on some skills (p<.05). Overall findings suggest that the checklist developed in the current study can be used to assess preschoolers’ print awareness
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adalı, B. (2011). Arkadaşım Papi: İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Akoğlu, G. (2015). Erken Okuryazarlık Becerilerinin Değerlendirilmesi. (Temel, F. Ed.). Her Yönüyle Okul Öncesi Eğitim 4- Dil ve Erken Okuryazarlık. (2. Basım). Ankara: Hedef Yayıncılık.
  • Alisinanoğlu, F. & Şimşek, Ö. (2013). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazmaya hazırlık becerilerini değerlendirme kontrol listesi”nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3),1163-1176.
  • Badian, N. A. (1995). Predicting reading ability over the long term: The changing roles of letter- naming, phonological awareness and orthographic processing. Annals of Dyslexia, 45, 3-25.
  • Badian, N. A. (2000). Do preschool orthographic skills contribute to prediction of reading? In N. Badian (Ed.), Prediction and prevention of reading failure (pp. 31–56). Timonium, MD: York Press.
  • Bay, D.B., Simsek Cetin, Ö., & Hartman, D.K. (2013). A comparative analysis of the materials and the curricula towards writing preparation studies used in America and Turkey pre-schools. Academic Research International, Part-II: Social Sciences and Humanities, 4(4), 365-382, http://www.savap.org.pk.
  • Bay, N.D., Altun Akbaba,S. & Şimşek Çetin Ö. (2014). Okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına yönelik öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 244-263.
  • Bialystok, E. (1995). Making concepts of print symbolic: Understanding how writing represents language. First Language, 15(45), 317–338. doi: 10.1177/014272379501504504.
  • Brenneman, S. F., Massey, C., Machado, R., & Gelman, R. (1996). Young children’s plans differ for writing and drawing. Cognitive Development, 11(3) 397–419. doi: 10.1016/S0885- 2014(96)90011-8.
  • Büyüköztürk, Ş. (2003). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (3. baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
  • Chaney, C. (1992). Language development, metalinguistic skills, and print awareness in 3-year-old children. Applied Psycholinguistics, 13(04), 485-514.
  • Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
  • Ercantürk, O.K. (2015). Türkçe ders kitaplarındaki yazılı metinler ile metin görsellerinin uyumu, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/3 Winter 2015, p. 427-454, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7826, ANKARA-TURKEY.
  • Erdoğan, N. I., Muslugüme, E., Huz, Ç., Yılmaz, G. & Öztürk, B. (2015). Okul Öncesi Eğitimi Döneminde İsim Yazma Becerilerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 14(2), 449-458.
  • Ergül, C., Karaman,G., Akoğlu,G., Tufan, M, Sarıca, A.D. & Kudret, Z.A. (2014). Early childhood teachers’ knowledge and classroom practices on early literacy. Okul öncesi öğretmenlerinin “erken okuryazarlık” kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. Elementary Education Online, 13(4), 1449-1472, 2014. İlköğretim Online, 13(4), 1449-1472, 2014. [Online]:http://ilkogretim-online.org.tr
  • Ferraz, I., Pocinho, M., Pereira, A., & Soares, A. (2012). Phonological awareness training programme. US-China Foreign Language, 10(2), 944-959.
  • Gillon, G. T. (2002). Follow-up study investigating benefits of phonological awareness intervention for children with spoken language impairment. International Journal of Language and Communication Disorders, 37(4), 381-400.
  • Gillon, G. T. (2006). Phonological awareness: A preventative framework for preschool children with spoken language impairment. In R. McCauley & M. Fey (Eds), Treatment of language disorders in children: Conventional and controversial approaches (279-307). Baltimore, MD: Paul H. Brookes Publishing Co.
  • Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan, M., Aslan, D., Güven, G. & Özyürek, A. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 23-40.
  • Gül, G. (2007). Okuryazarlık Sürecinde Aile Katılımının Rolü. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 17-30.
  • Hammer, C. S., Farkas, G., & Maczuga, S. (2010). The language and literacy development of Head Start children: A study using the Family and Child Experiences Survey database. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 41(1), 70-83.
  • Justice , L. M., & Sofka , A. E. (2010). Engaging children with print : Building early literacy skills through quality read-alouds . New York: The Guilford Press.
  • Justice , L. M., & Sofka , A. E. (2013). Engaging children with print : Building early literacy skills through quality read-alouds . New York: The Guilford Press.
  • Justice, L. M., & Ezell, H. K. (2002). Use of storybook reading to increase print awareness in at-risk children. American Journal of Speech-Language Pathology, 11, 17–29.
  • Justice, L. M., & Ezell, H. K. (2004). Print referencing: An emergent literacy enhancement strategy and its clinical applications. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 35(2), 185.
  • Justice, L.M., & Ezell, H.K. (2001a). Descriptive analysis of written language awareness in children from low income households. Communication Disorders Quarterly, 22, 123-134
  • Justice, L.M., & Ezell, H.K. (2001b). Word and print awareness in 4-year old children. Child Language Teaching and Therapy, 17, 207-225.
  • Koç, K., Yıldız, S., Coşkun, R. (2015). Çocuklar resimli çocuk kitaplarındaki resimleri nasıl yorumluyor? Behiç Ak’ın “Uyurgezer Fil” kitabı ile yapılan görsel okuma üzerine bir araştırma, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/4 Winter 2015, p. 687-706, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7747, ANKARA-TURKEY.
  • Landsmann, L. T., & Karmiloff-Smith, A. (1992). Children’s understanding of notations as domains of knowledge versus referential-communicative tools. Cognitive Development, 7(3):287- 300. doi: 10.1016/0885-2014(92)90017-L.
  • Lerner, J. (2000). Learning Disabilities. Theories, Diagnosis, and Teaching Strategies. 8. Ed. Boston: Houghton Mifflin Comp.
  • Levin, I., & Bus, A. G. (2003). How is emergent writing based on drawing? Analyses of children’s products and their sorting by children and mothers. Developmental Psychology, 39(5), 891– 905. doi: 10.1037/0012-1649.39.5.891.
  • Levy, B. A. , Gong, Z., Hessels, S., Evans, M.A., & Jared, D. (2006). Understanding print: Early reading development and the contributions of home literacy experiences. J. Experimental Child Psychology, 93(1), 63–93. doi:10.1016/j.jecp.2005.07.003.
  • Lonigan, C. J., Burgess, S. R., & Anthony, J. L. (2000). Development of emergent literacy and early reading skills in preschool children: evidence from a latent-variable longitudinal study. Developmental psychology, 36(5), 596.
  • MEB (2013). Milli Eğitim Bakanlığı 2013 Okul Öncesi Eğitim programı, Ankara. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx/program2.aspx?islem=1&kno=202.
  • Nunes, C., Frota, S., & Mousinho, R. (2009). Phonological awareness and the process of learning reading and writing: theoretical implications for the basement of the Speech-Language pathologist practice. Revista CEFAC, 11(2), 207-212.
  • Puranik, C. S., Lonigan, C. J., & Kim, Y. S. (2011). Contributions of emergent literacy skills to name writing, letter writing, and spelling in preschool children. Early Childhood Research Quarterly, 26(4), 465-474.
  • Shanahan, T., & Lonigan, C. J. (2010). The National Early Literacy Panel A Summary of the Process and the Report. Educational Researcher, 39(4), 279-285.
  • Storch, S.A., & Whitehurst, G.J. (2002). Oral language and code-related precursors to reading: Evidence from a longitudinal structural model. Developmental Psychology, 38(6), 934–947. doi:10.1037/0012-1649. 38.6.934.
  • Strickland, D. S., & Schickedanz, J. A. (2009). Learning About Print in Preschool: Working with Letters, Words, and Beginning Links with Phonemic Awareness (2nd Ed.). Newark, DE: International Reading Association.
  • Şimşek Çetin, Ö. (2014). Okul öncesi dönemindeki çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi - Journal of Theoretical Educational Science, 7(3), 342-360. [Online]: http://www.keg.aku.edu.tr.
  • Şimşek Çetin, Ö. (2015). A study of print awareness in preschool children in terms of maternal reading beliefs and age, gender, type of school variables. International Online Journal of Educational Sciences, 7 (2), 102-111. doi: http://dx.doi.org/10.15345/iojes.2015.02.008
  • Şimşek Çetin, Ö. & Alisinanoğlu, F. (2013a). Okuma yazmaya hazırlık programının okul öncesi dönemdeki çocukların yazı farkındalığına etkisinin incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 5(1),160-173.
  • Şimşek Çetin, Ö. & Alisinanoğlu, F. (2013b). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazı farkındalığını değerlendirme kontrol listesinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8),15-28.
  • Şimşek Çetin, Ö., Bay, D. N. & Altun Akbaba, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların yazma becerilerinin gelişimsel özelliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2), 564-576. Elementary Education Online, 13(2), 564-576, 2014. [Online]: http://ilkogretim- online.org.tr.
  • Şimşek, Ö. (2011). 60- 72 aylık çocukların yazı farkındalığı ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi: Ankara.
  • Taşkın, N., Katrancı, M. & Uygun, M. (2014). Okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin okul öncesindeki okumayazmaya hazırlık sürecine ilişkin görüşleri. Journal of Theory and Practice in Education / Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4): 1102-1119.
  • Tekin, H. (2004). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (17. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi
  • Whitehurst, G. J., & Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy. Child Development, 69(3), 848–872. doi: 10.2307/1132208.
  • Wilson, S. B., & Lonigan, C. J. (2010). Identifying preschool children at risk of later reading difficulties: Evaluation of two emergent literacy screening tools. Journal of Learning Disabilities, 43, 62–76.
  • Yazıcı, E. (2010). 61-72 aylık çocuklar için okuma yazma becerileri araştırma testi’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması (Ankara Örneklemi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Yazıcı, E. & Kandır, A. (2014a). The validity and reliability study of literacy skills research test for children of 61-72 months of age. European Journal of Research on Education, Special Issue: Contemporary Studies in Education, 2(2)s.1-8.
  • Yazıcı, E. & Kandır, A. (2014b). Okuma yazma becerilerinin destekleyici duyu eğitimi programının 61-66 aylık çocukların okuma yazma becerlerine etkisi (The effect of sensory education program supporting the reading – writing skills on the reading – writing skills of children at the age of 61-66 months . Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, The Journal of International Social Research, 7(33), 686-701. www.sosyalarastirmalar.com.
  • Yıldız, M., Ataş, M., Aktaş, N., Yekeler, A.D. & Dönmez, T., (2015). Çocuklar ne yazıyor? Okul öncesi dönemde yazı algısının gelişimi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/3 Winter 2015, p. 1131- 1152, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7844, ANKARA-TURKEY.
  • Işıtan, S. & Akoğlu G. (2016). “Yazı Farkındalığı Becerilerinin Resimli Çocuk Kitabı Aracılığıyla Değerlendirilmesi: Güvenirlik Ve Geçerlik Çalışması / Assessment of the Print Awareness Skills by Using an Illustrated Book: A Reliability and Validity Study”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9111, p. 1333-1352.
APA IŞITAN S, Akoğlu G (2016). YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. , 1333 - 1352.
Chicago IŞITAN SONNUR,Akoğlu Gözde YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. (2016): 1333 - 1352.
MLA IŞITAN SONNUR,Akoğlu Gözde YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. , 2016, ss.1333 - 1352.
AMA IŞITAN S,Akoğlu G YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. . 2016; 1333 - 1352.
Vancouver IŞITAN S,Akoğlu G YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. . 2016; 1333 - 1352.
IEEE IŞITAN S,Akoğlu G "YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI." , ss.1333 - 1352, 2016.
ISNAD IŞITAN, SONNUR - Akoğlu, Gözde. "YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI". (2016), 1333-1352.
APA IŞITAN S, Akoğlu G (2016). YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik), 11(3), 1333 - 1352.
Chicago IŞITAN SONNUR,Akoğlu Gözde YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik) 11, no.3 (2016): 1333 - 1352.
MLA IŞITAN SONNUR,Akoğlu Gözde YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik), vol.11, no.3, 2016, ss.1333 - 1352.
AMA IŞITAN S,Akoğlu G YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik). 2016; 11(3): 1333 - 1352.
Vancouver IŞITAN S,Akoğlu G YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI. Turkish Studies (Elektronik). 2016; 11(3): 1333 - 1352.
IEEE IŞITAN S,Akoğlu G "YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI." Turkish Studies (Elektronik), 11, ss.1333 - 1352, 2016.
ISNAD IŞITAN, SONNUR - Akoğlu, Gözde. "YAZI FARKINDALIĞI BECERİLERİNİN RESİMLİ ÇOCUK KİTABI ARACILIĞIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ: GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI". Turkish Studies (Elektronik) 11/3 (2016), 1333-1352.