Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi
Yıl: 2018 Cilt: 28 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 24 - 38 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-05-2019
Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi
Öz: Konya il merkezinde sağlığı geliştirici yaşam tarzı ve öz-etkililik-ye-terlilik durumunun sosyoekonomik durum ile ilişkisinin incelenmesiiçin yapılan araştırma tanımlayıcı karşılaştırmalıdır. Çalışma Ocak-Şubat ayında Meram ilçesine bağlı bir Aile Sağlığı Merkezi ve Ka-ratay ilçesine bağlı bir Aile Sağlığı Merkezi bölgesinde yapılmıştır.Araştırmanın çalışma grubunu 18-64 yaş arası, okuryazar ve araş-tırmaya katılmayı kabul eden 248 kişi oluşturmuştur.Verilerin elde edilmesinde katılımcılara sosyoekonomik düzeyleri-ni değerlendirmek için anket formu ve ayrıca “Sağlıklı Yaşam Bi-çimi Davranışları Ölçeği (SYBD) ve “Öz-Etkililik-Yeterlik Ölçeği”(ÖEY) uygulanmıştır. Veriler ev ziyaretleri ile araştırmacı tarafın-dan yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. İstatistiksel analiz-lerde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma yanında Student t testi,tek yönlü Varyans analizi (ANOVA) ve Pearson’s korelasyon analizikullanılmıştır.Sosyoekonomik durumun SYBD ve ÖEY üzerine önemli etkiye sahipolduğu ve düşük sosyoekonomik düzeydekilerin dezavantajlı olduğusonucuna varılmıştır. Sağlığı geliştirmeye yönelik faaliyetlerde ÖEYyanında sosyoekonomik durumun göz önünde bulundurulması ya-rarlı olacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
The Association of Health Promotion Life -Style and Self-Efficacy- Sufficiency With Socio-Economic Status
Öz: In order to examine the relationship between the health promoting lifestyle and self-efficacy-competence status in the Konya province center, this research of descriptive comparative type was conducted. The study was conducted in a Family Health Center affiliated to Meram district in January-February and a Family Health Center area affiliated to Karatay district. The study group consisted of 248 people who were between the ages 18-64, literate and accepted to join study. In order to evaluate the socioeconomic status of the participants, a questionnaire and also “Health Promotion Life-Style Profile (HPLP)” and “Self-Efficacy-Proficiency “ (SES) scale were applied during data collection. The data were collected through home visits and face-to-face interview technique by the researchers. Number and percentage, mean and standart deviation and also Student t test, One Way ANOVA and Pearson’s correlation analyses were used. As conclusion, socioeconomic status has an important effect on HPLP and SES and people who have low socioeconomic level are in a disadvantageous position. Taking into account of socioecono- mic status in addition to SES in the health promotive efforts will be beneficial.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- DSÖ The World Health Report. 1948; (11.12.2017). Avai- lable from http://undp.un.org.tr/who/siteharitasi.htm.
- Ottawa Charter For Health Promotion. First ınternational conference on health promotion Ottawa, 1986;(15.10.2017). Available from. WHO/HPR/HEP/95.1http://www.who.int/ hpr/NPH/docs/ottawa_charter_hp.
- DSÖ The World Health Report. 1986; (24.12.2017). Avai- lable from http://undp.un.org.tr/who/siteharitasi.htm.
- İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. (21.10.2017). Ava- ilable from http://www.unhchr.ch/udhr/lang/trk.htm.
- T.C Anayasası 1961. 334 sayılı kanun; 20 Temmuz 1961 tarih ve 10859 sayılı Resmî Gazete. (04.05.2017). Available from http://www.anayasa.gen.tr/1961ay.htm
- T.C Anayasası 1982. 2709 sayılı Kanun; 9 Kasım 1982 ta- rih ve 17863 mükerrer sayılı Resmî Gazete. (04.05.2017). Available from http://www.anayasa.gen.tr/1982ay.htm.
- Potter PA , Perry AG. Basic Nursing Theory and Practi- ce, Third Edition, Mosby-year book. NewYork.1995.
- Kulbok PA, Shirley CL, Goeppinger J. A multilevel fra- mework for practice In “Community Health Nursing” .Fourth Edition. Mosby-year book, New York. 1996; 265- 282.
- Esin MN. Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık dav- ranışlarının saptanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, İstanbul, 1997.
- Geçkil E, Yıldız S. Adölesanlara yönelik beslenme ve stresle başetme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergi- si.2006;10:19-28.
- Ayaz S, Tezcan S, Akıncı F. Hemşirelik yüksekokulu öğ- rencilerinin sağlığı geliştirme davranışları. Cumhuriyet Üni- versitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005;9:26-34.
- Ramirez EM. Commentary on “The ınfluence of ba- sic conditioning factors on healthy behaviours,self-effi- cacy,an self-care in adults” .Journal of Holistic Nursing . 2006;24:186-187.
- Sutjahjo SA, Ball K, Warren N, Inglis V, Crawford D. Per- ceived personal,social and environmental barriers to weight maintenance among young woman :A community survey. İnternational Journal of Behaviorial Nutrition and Physical Activity. 2004;1: 1-7.
- Belek İ. Antalya’nın iki mahallesine sınıfsal sağlık eşitsiz- liklerinin değişimi bir izlem araştırması. Toplum ve Hekim. 2000;15;214-222.
- Türkkan A. Nilüfer belediyesi Fethiye halk sağlığı eğitim ve araştırma bölgesinde sosyoekonomik açıdan farklı iki böl- gede sağlıkta eşitsizlikler ve bunu etkileyen etmenler, Dokto- ra tezi. Uludağ üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Bursa:2005;15:91.
- Koçoğlu D. Konya kent merkezinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesinde sağlıkta sosyoekonomik eşitsizlikler. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek lisans tezi, Konya, 2006.
- Yiğitbaş Ç, Yetkin A. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin öz etkililik yeterlik düzeyinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2003;7: 6-13.
- Çam O, Engin E. Psikiyatri kliniğinde çalışan hemşireler- de farkındalık eğitiminin bireysel performans standartlarına etkisi, Anatolian Journal of Psychiatry , 2006;7:82-91.
- Acton GJ, Malathum P. Basic need status and health-pro- moting self-care behaviour in adults. Western journal of nur- sing research. 2000;22: 796-811.
- Ünal Keskin G, Orgun F. Öğrencilerin öz etkililik-yeterli- lik düzeyleri ile başa çıkma stratejilerinin incelenmesi. Ana- tolian Journal of Psychiatry. 2006;7: 92-99.
- Wagner A, Simon C, Evans A, Ducimetiere P, Bongard V, Montaye M, Arveiler D. Physical activity patterns in 50-59 years men in France and Northern Ireland.Associations with socioeconomic status and health behavior. Europan Journal of Epidemiology. 2003;18: 321-329.
- Fukuda Y, Nakamura K, Takano T. Accumulation of he- alth risk behaviours is associated with lower socioeconomic status and women „s urban residence: a multilevel analysis in Japan. BMC Public health. 2005;5:1-10.
- Stanhope M, Lancester Y. Community Health Nursing Process and Practice for Promoting Health. The C.O. Mosby Company, Washington D.C , Third Edition, 1992.
- Öztek Z, Kubilay G. Toplum Sağlığı Hemşireliği,3. Baskı, Ankara, Palme Yayıncılık, 2005.
- Aksayan S, Gözüm S. Olumlu sağlık davranışlarının baş- latılması ve sürdürülmesinde öz etkililik (kendini etkileme) algısının önemi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yükse- kokulu Dergisi.1998; 2:35-42.
- Rosner B. Inference for means: comparing two ındepen- dent samples ınstitut für medizinische statistik.1995. Avai- lable from http://www.meduniwien.ac.at/medstat/research/ samplesize16/ 02/2008.
- Boratav K. İstanbul ve Anadolu’dan sınıf profilleri. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1995.
- Belek İ . Sınıf Sağlık Eşitsizlik, Sorun Yayınları, İstan- bul,1998.
- TUİK Hane halkı büyüklüğüne göre yoksulluk sınırları, Türkiye. (2007); (03.04.2008). Available from http://www. tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=23&ust_id=7.
- Pender NJ. A nursing theory link page. 1987; (05.03.2017). Available from http://nursing.clayton.edu/eic- helberger/nursing.htm.
- Gözüm S, Aksayan S. Öz etkililik-yeterlilik ölçeğinin Türkçe formunun güvenirlilik ve geçerliliği. Atatürk Üniver- sitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1999;2:21-34.
- Akgül A. Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknik- leri SPSS uygulamaları. Üçüncü baskı. Ankara, 2005.
- Pasinlioğlu T, Gözüm S. Birinci basamak sağlık hizmetle- rinde çalışan sağlık personelinin sağlık davranışları, Cum- huriyet Üniversitesi Hemşirelik yüksekokulu dergisi, 1998;2: 60-66.
- Nesanır N, Düzkalır H, Göktolga G, Ekin F, Ersin C, Eser E . Manisa ilinde bir sağlık ocağı bölgesinde sağlıkta eşitsiz- likler. Sted. 2005;14:221-228.
- İnandı T. Sağlık hakkı ve eşitsizlikler. Toplum ve Hekim. 1999;14:357-361
- Türkiye Sağlık İstatistikleri 2006, Türk Tabibleri Birliği Yayınları, Birinci baskı, Aralık 2005, Ankara; (24.01.2017). Available from http://www.ttb.org.tr/kutupha- ne/istatistik2006.pdf.
- Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yük- sekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gö- ren öğrencilerin sağlıklı yaşama biçimi davranışları ve öz bakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi dergisi. 2007;14;101-109.
- Ay S, Eser E, Özcan C. Türkiye’de kadın ve çocuk sağ- lığı ile ilgili bazı ölçütler ile sosyoekonomik değişkenler arasındaki ilişki: bir ekolojik çalışma. Toplum ve Hekim. 2004;19:83-91.
- Brady B, Nies MA. Health-promoting lifestyles and exercise:A comparison of older African American women above and below poverty level. Journal of Holistic Nur- sing.1999;17: 197-207.
| APA | KOÇOĞLU F, Akın B (2018). Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. , 24 - 38. |
| Chicago | KOÇOĞLU Ferdane,Akın Belgin Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. (2018): 24 - 38. |
| MLA | KOÇOĞLU Ferdane,Akın Belgin Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. , 2018, ss.24 - 38. |
| AMA | KOÇOĞLU F,Akın B Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. . 2018; 24 - 38. |
| Vancouver | KOÇOĞLU F,Akın B Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. . 2018; 24 - 38. |
| IEEE | KOÇOĞLU F,Akın B "Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi." , ss.24 - 38, 2018. |
| ISNAD | KOÇOĞLU, Ferdane - Akın, Belgin. "Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi". (2018), 24-38. |
| APA | KOÇOĞLU F, Akın B (2018). Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. Sağlık ve Toplum, 28(3), 24 - 38. |
| Chicago | KOÇOĞLU Ferdane,Akın Belgin Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. Sağlık ve Toplum 28, no.3 (2018): 24 - 38. |
| MLA | KOÇOĞLU Ferdane,Akın Belgin Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. Sağlık ve Toplum, vol.28, no.3, 2018, ss.24 - 38. |
| AMA | KOÇOĞLU F,Akın B Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. Sağlık ve Toplum. 2018; 28(3): 24 - 38. |
| Vancouver | KOÇOĞLU F,Akın B Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi. Sağlık ve Toplum. 2018; 28(3): 24 - 38. |
| IEEE | KOÇOĞLU F,Akın B "Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi." Sağlık ve Toplum, 28, ss.24 - 38, 2018. |
| ISNAD | KOÇOĞLU, Ferdane - Akın, Belgin. "Sağlığı Geliştirici Yaşam Tarzı ve Öz Etkililik-Yeterlilik Durumunun Sosyo-Ekonomik Durum İle İlişkisi". Sağlık ve Toplum 28/3 (2018), 24-38. |
