Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım

Oytun MEÇİK, (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Eskişehir, Türkiye)
Uğur AYTUN (Ahi Evran Üniversitesi, İktisat Bölümü, Kırşehir)
ODTÜ Gelişme Dergisi
52 15
Yıl: 2018 Cilt: 45 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 59 - 81 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-05-2019

Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım

Öz:
Türkiye ekonomisinde bölgesel eşitsizlikler uzun süredir tartışılan bir konudur. Gelişmiş ekonomiler başta olmak üzere, tecrübeler bölgesel sanayi(siz)leşmenin bu eşit(siz)liklerin temel itici güçlerinden biri olduğunu göstermiştir. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinin 2000’lerden sonraki “erken” sanayisizleşme süreci, bölge düzeyinde araştırılmaktadır. Bulgular, Türkiye’nin orta bölgelerindeki yeni sanayi merkezlerinin, bu dönemde hem hâsıla hem istihdam bakımından sürükleyici bir rol aldığını ve yine orta teknolojili endüstrilerin istihdam bakımından öne çıktığını göstermektedir. Batı bölgelerinde ise özellikle düşük ve orta teknolojili endüstrilerde hasılada pay artışları gözlemlenirken, istihdamdaki artış yalnızca orta seviyeli işgücünde ve orta teknolojili endüstrilerde erken dönemde gerçekleşmiştir. Benzer şekilde, doğu bölgelerinde hasılanın payı yükselmekle beraber, imalat sanayinin istihdamdaki payında bir gelişme söz konusu değildir.
Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya

A regional approach to the premature deindustrialization in the Turkish economy

Öz:
eriences, mainly based on developed countries, showed that regional (de)industrialization is one of the main drivers of these (in)equalities. In this paper, the “premature” deindustrialization process after 2000s is examined at region level. Findings shows that new industrial centers of middle regions existing after 1980 have a crucial role for both income and employment, especially for mid-tech industries. In western regions, only income share increases have observed in low- and mid-tech industries. In these regions, the employment share has been realized in the mid-tech industries and middle-skill level only for the early period. Similarly, while income share was enhancing there is no indication of employment share generation of manufacturing for eastern regions.
Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ACEMOĞLU, D. ve ROBINSON, J. A. (2013), Ulusların Düşüşü, Çev. F. R. Velioğlu, Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul.
  • ALTINBAŞ, S., DOĞRUEL, F. ve GÜNEŞ, M. (2002), “Türkiye’de Bölgesel Yakınsama: Kalkınmada Öncelikli İller Politikası Başarılı Mı?”, VI. ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kongresi, 11-14 Eylül, Ankara.
  • AYDOĞUŞ, O. (2015), “Yatırım Teşvik Sistemi Teşvik Ediyor mu?”, İktisat ve Toplum, 60, 14-18.
  • BAKIR, E., ÖZÇELİK, E., ÖZMEN, E. ve TAŞIRAN A. C. (2017), “Türkiye’de Erken Sanayisizleşme”, Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi içinde, (Ed. M. Koyuncu, H. Mıhcı ve A. E. Yeldan), İletişim Yayınları, ss. 157-191.
  • BAUMOL, W. J. (1967), “Macroeconomics of Unbalanced Growth: The Anatomy of Urban Crisis”, American Economic Review, 57 (3), 415-426.
  • BRAKMAN, S., GARRETSEN, H., MARREWIJK, C. ve WITTELOOSTUIJN, A. (2012), Nations and Firms in the Global Economy: an Introduction to International Economics and Business, Cambridge University Press, New York.
  • BUĞRA, A. ve SAVAŞKAN, O. (2015), Türkiye’de Yeni Kapitalizm, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • CASTREE, N., COE, N. M., WARD, K. ve SAMERS, M. (2004), Spaces of Work: Global Capitalism and the Geopraphies of Labour, SAGE Publications, London.
  • CRAFTS, N. ve KLEIN, A. (2017), A Long-Run Perspective on the Spatial Concentration of Manufacturing Industries in the United States, The University of Warwick Centre for Competitive Advantage in the Global Economy Working Paper Series No. 339.
  • CRUZ, M. (2015), “Premature De-Industrialisation: Theory, Evidence and Policy Recommendations in the Mexican Case”, Cambridge Journal of Economics, 39 (1), 113-137.
  • ÇAŞKURLU, E. (2014), “İstihdamsız Büyüme (İstihdamsız İyileşme) Sorununa Karşı Kamusal Politikalar ve Önemi: Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, Amme İdaresi Dergisi, 47 (2), 43-76.
  • DASGUPTA, S. ve SINGH, A. (2006), Manufacturing, Services and Premature Deindustrialization in Developing Countries: A Kaldorian Analysis, UNU-WIDER Research Paper No. 2006/49.
  • DOĞRUEL, F. ve DOĞRUEL, S. (2003), “Türkiye’de Bölgesel Gelir Farklılıkları ve Büyüme”, (Ed. A. H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan), İktisat Üzerine Yazılar I: Küresel Düzen, Birikim, Devlet ve Sınıflar-Korkut Boratav’a Armağan içinde, İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 287-318.
  • DOĞRUEL, F. ve DOĞRUEL, S. (2017), “Türkiye’de Sanayileşme ve Kriz”, Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi içinde, (Ed. M. Koyuncu, H. Mıhcı ve A. E. Yeldan), İletişim Yayınları, ss. 45-73.
  • DURMUŞ, M. (2012), “Büyüme: Neyin Büyümesi? İktisadi Büyümeye İlişkin Eleştirel Bir Değerlendirme”, Ekonomik Yaklaşım, 23 (83), 37-68.
  • EMMENEGGER, P., HAUSERMANN, S., PALIER, B. ve SEELEIB-KAISER, M. (2012a), “How Rich Countries Cope with Deindustrialization”, In The Age of Dualization: The Changing Face of Inequality in Deindustrializing Socities, (Ed. P. Emmenegger, S. Hausermann, B. Palier and M. Seeleib-Kaiser), Oxford University Press, New York, pp. 304-320.
  • EMMENEGGER, P., HAUSERMANN, S., PALIER, B. ve SEELEIB-KAISER, M. (2012b), “How We Grom Unequal”, In The Age of Dualization: The Changing Face of Inequality in Deindustrializing Socities, (Ed. P. Emmenegger, S. Hausermann, B. Palier and M. Seeleib-Kaiser), Oxford University Press, New York, pp. 3-26.
  • ERCAN, H. (2012), İstihdamsız Büyüme: Verimlilik Artışı Mı, Yeni İş Yasası Mı? Bir Ön Değerlendirme, Tartışma Metni 2012/78, Türkiye Ekonomi Kurumu.
  • ERLAT, H. (2005), “Türkiye’de Bölgesel Yakınsama Sorununa Zaman Dizisi Yaklaşımı”, (Der. H. Erlat), Bölgesel Gelişme Stratejileri ve Akdeniz Ekonomisi içinde, Türkiye Ekonomi Kurumu Yayını, Ankara, ss. 251-276.
  • ERSOY, M. ve ŞENGÜL, H. T. (2001), Sanayisizleşme Sürecinin Kentsel Yaşama Etkileri: Zonguldak Örneği, ODTÜ Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Ana Bilim Dalı Yayın No: 5, Ankara.
  • EŞİYOK, B. A. (2015), “Gelişmekte Olan Büyük Ekonomilerde Katma Değerin Teknolojik Yapısı”, İktisat ve Toplum, 61, 10-15.
  • EŞİYOK, B. A. (2016), “Temel Bilimler, Teknoloji ve Kalkınma”, İktisat ve Toplum, 63, 54-58.
  • FİLİZTEKİN, A. (1998), Convergence across Industries and Provinces in Turkey, Koç University Working Paper Series, Sayı 1998/08.
  • FURAKER, B. (2005), Sociological Perspectives on Labor Markets. New York: Palgrave Macmillan.
  • GEZİCİ, F. ve HEWINGS, G. J. (2004), “Regional Convergence and the Economic Performance of Peripheral Areas in Turkey”, Review of Urban & Regional Development Studies, 16 (2), 113-132.
  • GIORDA, E. (2012), “Extreme Environments: Urban Farming, Technological Disasters, and a Framework for Rethinking Urban Gardening”, In Local Food Systems in Old Industrial Regions: Concepts, Spatial Context, and Local Practices, (Ed. N. Reid, J. D. Gatrell, and P. S. Ross), Ashgate Publishing, Surrey, pp. 55-70.
  • GÜNÇAVDI, Ö. (2015), “Yapısal Reform Yoksa, Talep Yönetimine Devam (mı?)”, İktisat ve Toplum, 60, 8-12.
  • HARVEY, D. (1989), “From Margenalism to Enterpreneuralism: the Transformation of Urban Govarnence in Late Capitalism”, Geografiska Annaler, 71 (B), 1, 3-17.
  • HAUSERMANN, S. ve SCHWANDER, H. (2012), “Varieties of Dualization?: Labor Market Segmentation and Insider-Outsider Divides across Regimes”, In The Age of Dualization: The Changing Face of Inequality in Deindustrializing Socities, (Ed. P. Emmenegger, S. Hausermann, B. Palier, and M. Seeleib-Kaiser), Oxford University Press, New York, pp. 27-51.
  • JENKINS, R. (2001), Sanayileşme ve Dünya Ekonomisi. Kalkınma İktisadı: Yükselişi ve Gerilemesi. (Ed. F. Şenses, Çev. S. Öztürk), İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 211-254.
  • KARACA, O. (2004), Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Farklılıkları: Yakınsama Var Mı?, Tartışma Metni Sayı 2004/07, Türkiye Ekonomi Kurumu.
  • KOLLMEYER, C. (2009), “Explaining Deindustrialization: How Affluence, Productivity Growth, and Globalization Diminish Manufacturing Employment”, American Journal of Sociology, 114 (6), 1644-1674.
  • KÖKSEL, B. ve FİSUNOĞLU, H. M. (2013), “Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam Politikası Önerileri”, Prof. Dr. Cihan Dura’ya armağan 2000’li Yıllarda Türkiye Ekonomisi: Yapısal Dönüşümler, Ana Sorunlar ve Çözüme Dönük Politika Önerileri içinde, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, ss. 23-47.
  • LEFEBVRE, H. (2013). Kentsel Devrim. (Çev. S. Sezer), Sel Yayınları, İstanbul.
  • MAGUD, N. ve SOSA, S. (2010), When and Why Worry About Real Exchange Rate Appreciation? The Missing Link between Dutch Disease and Growth. International Monetary Fund WP/10/271, Washington, D.C.
  • MASSEY, D. (1984), Spatial Divisions of Labour: Social Structures and the Geography of Production, Macmillan, London.
  • MEÇİK, O. ve AFŞAR, M. (2015), “Ekonomide Sanayisizleşme ve OECD Ülkelerine Etkileri”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33 (2), 85-111.
  • MIHCI, H. (2015a), “Türkiye Ekonomisinin Sektörel Dönüşüm Sorunları”, İktisat ve Toplum, 61, 16-23.
  • MIHCI, H. (2015b), “Türkiye Ekonomisinin Uzun Dönemli Temel Yapısal Sorunu Nedir?”, İktisat ve Toplum, 60, 20-25.
  • NICKELL, S., REDDING, S. ve SWAFFIELD, J. (2008), “The Uneven Pace of Deindustrialisation in the OECD”, The World Economy, 31 (9), 1154-1184.
  • OECD. (2011), ISIC Rev. 3 Technology Intensity Definition, OECD, Paris
  • OESCH, D. (2006), Redrawing the Class Map: Stratification and Institutions in Germany, Britain, Sweden and Switzerland, Palgrave Macmillan, London.
  • ÖNDER, N. (2007), “The Turkish Political Economy: Globalization and Regionalism”, Perspectives on Global Development and Technology, 6 (1-3), 231.
  • ÖZATAĞAN, G. (2016), “Yeniliği Mekan Bağlamında Ele Alan Yaklaşımlar”, Bilim, Teknoloji ve Yenilik: Kavramlar, Kuramlar ve Politika içinde, (Ed. İ. S. Akçomak, E. Erdil, M. T. Pamukçu, M. Tiryakioğlu), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 341-360.
  • PAMUK, Ş. (2014), Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi: Büyüme, Kurumlar ve Bölüşüm, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • PECK, J. (2005), Places of Work. A Companion to Economic Geography, (Ed. E. Sheppard and T. J.Barnes). Blackwell Publishing, Malden, MA. pp. 133-148.
  • RODRIK, D. (2013), “The Perils of Premature Deindustrialization”, Project Syndicate, 11 (10).
  • RODRIK, D. (2016), “Premature Deindustrialization”, Journal of Economic Growth, 21, 1-33.
  • ROSENFELD, S. (2011), “The Changing Form and Geography of Social Capital”, In Handbook of Regional Innovation and Growth, (Ed. P. Cooke, B. Asheim, R. Boschma, R. Martin, D. Schwartz and F. Tödtling), Edward Elgar Publishing, Cheltenham, pp. 282-292.
  • ROWTHORN, R. ve COUTTS, K. (2004), De-Industrialization and the Balance of Payments in Advanced Economies. Discussion Papers No. 170, United Nations Conference on Trade and Development, Geneva.
  • ROWTHORN, R. ve RAMASWAMY, R. (1999), Growth, Trade, and Deindustrialization, IMF Staff Papers, 46-1, International Monetary Fund, Washington D.C.
  • STEAM (2017), http://stemtosteam.org/ (Erişim Tarihi: 30.6.2017).
  • STOVER, R. G., LICHTY, M. L. ve STOVER, P. W. (1999), Industrial Socities: An Evolutionary Perspective, Prentice Hall, New Jersey.
  • SUGRUE, T. J. (1996), The Origins of the Urban Crisis, Princeton University Press, Princeton.
  • ŞENGÜL, H. T. (1999), “Türkiye’de Yerel Yönetimler: Deneyim ve Söylemin Dönüşümü”, İktisat Dergisi, Nisan, Sayı: 388.
  • ŞİRİN, S. (2017), Bir Türkiye Hayali, Doğan Kitap, İstanbul.
  • TAYMAZ, E. ve VOYVODA, E. (2017), “Yapısal Dönüşüm, Sanayileşme ve Sanayi Politikaları: Küresel Eğilimlerden Türkiye Ekonomisine Kısa Bir Gezinti”, Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi içinde, (Ed. M. Koyuncu, H. Mıhcı ve A. E. Yeldan), İletişim Yayınları, ss. 11-44.
  • TELLİ, Ç., VOYVODA, E. ve YELDAN, E. (2006), “Modeling General Equilibrium for Socially Responsible Macroeconomics: Seeking For the Alternatives to Fight Jobless Growth in Turkey”, METU Studies in Development, 33 (2), 255-293.
  • TEMEL, T., TANSEL, A. ve ALBERSEN, P. J. (1999), “Convergence and Spatial Patterns in Labor Productivity: Nonparametric Estimations for Turkey”, Journal of Regional Analysis and Policy, 29 (1), 3-19.
  • TREGENNA, F. (2009), “Characterising Deindustrialisation: An Analysis of Changes in Manufacturing Employment and Output Internationally”, Cambridge Journal of Economics, 33 (3), 433–466.
  • ULUTAŞ AYDOĞAN, S., ERDİL, E. ve PAMUKÇU, M. T. (2016), “Türkiye Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikasının 1980 Sonrası Tarihçesi ve Gelişimi”, Bilim, Teknoloji ve Yenilik: Kavramlar, Kuramlar ve Politika içinde, (Ed. İ. S. Akçomak, E. Erdil, M. T. Pamukçu, M. Tiryakioğlu), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, ss. 667-700.
  • URAS, Ö. (2016), “Türkiye Ekonomisindeki İstihdamsız Büyümenin Ekonometrik Analizi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 24, 94-108.
  • WROBEL, M. (2008), “Clusters and Networks… Their Spell Has by No Means Been Broken!”, In The Economics of Regional Clusters: Networks, Technology and Policy, (Ed. U. Blien and G. Maier), Edward Elgar, Cheltenham, pp. 235-264.
  • YELDAN, E. (2006), “2001 Krizi Sonrasında Türkiye: Dış Borçlanma ve Spekülasyona Dayalı Büyüme Çözülürken”, Ulusal Bağımsızlık İçin Türkiye İktisat Politikaları Kurultayı içinde, İnönü Üniversitesi, Malatya, ss. 161-175.
  • YELDAN, E. (2008a), Küreselleşme, Kim İçin?, Yordam Kitap, İstanbul.
  • YELDAN, E. (2008b), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi: Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • YELDAN, E. A. (2017), “Bir Ülkenin Ticaret Stratejisi Aynı Zamanda Sanayileşme Stratejisidir”, Geçmişten Geleceğe Türkiye Ekonomisi içinde, (Ed. M. Koyuncu, H. Mıhcı ve A. E. Yeldan), İletişim Yayınları, ss. 115-155.
  • YELDAN, E., ÖZSAN, M. E. ve TAŞÇI, K. (2012), “Türkiye’de İstihdam-Büyüme İlişkisi Üzerine Bölgesel Hesaplanabilir Genel Denge Modeli Uygulaması”, Çalışma ve Toplum, 32 (1), 11-50.
  • YELDAN, E. ve YILDIRIM, D. (2015), “Küreselleşme ve Sanayisizleşme Bağlamında Türkiye’de ve Dünyada Demokrasi Açığı”, Çalışma ve Toplum, 45 (2), 65-88.
APA MEÇİK O, Aytun U (2018). Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. , 59 - 81.
Chicago MEÇİK OYTUN,Aytun Ugur Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. (2018): 59 - 81.
MLA MEÇİK OYTUN,Aytun Ugur Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. , 2018, ss.59 - 81.
AMA MEÇİK O,Aytun U Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. . 2018; 59 - 81.
Vancouver MEÇİK O,Aytun U Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. . 2018; 59 - 81.
IEEE MEÇİK O,Aytun U "Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım." , ss.59 - 81, 2018.
ISNAD MEÇİK, OYTUN - Aytun, Ugur. "Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım". (2018), 59-81.
APA MEÇİK O, Aytun U (2018). Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. ODTÜ Gelişme Dergisi, 45(1), 59 - 81.
Chicago MEÇİK OYTUN,Aytun Ugur Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. ODTÜ Gelişme Dergisi 45, no.1 (2018): 59 - 81.
MLA MEÇİK OYTUN,Aytun Ugur Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. ODTÜ Gelişme Dergisi, vol.45, no.1, 2018, ss.59 - 81.
AMA MEÇİK O,Aytun U Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. ODTÜ Gelişme Dergisi. 2018; 45(1): 59 - 81.
Vancouver MEÇİK O,Aytun U Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım. ODTÜ Gelişme Dergisi. 2018; 45(1): 59 - 81.
IEEE MEÇİK O,Aytun U "Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım." ODTÜ Gelişme Dergisi, 45, ss.59 - 81, 2018.
ISNAD MEÇİK, OYTUN - Aytun, Ugur. "Türkiye ekonomisinde erken sanayisizleşmeye bölgesel bir yaklaşım". ODTÜ Gelişme Dergisi 45/1 (2018), 59-81.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 7:54

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları