Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları

Tolga DEMİRYOL (Altınbaş Üniversitesi, İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
14 4
Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 1438 - 1455 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 19-06-2019

Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları

Öz:
Bu çalışmada yakın dönem Türkiye-Rusya enerji ilişkileri karşılıklı bağımlılık perspektifinden incelenmektedir. Çalışmada asimetrik bağımlılık koşulları altında siyasi işbirliği süreçlerini şekillendiren iki faktörün altı çizilmektedir: tarafların karşılıklı bağımlılığa dair tehdit algıları ve asimetri kaynaklı risklerin yönetilmesi için izlenen stratejiler. İthalat bağımlılığının nasıl algılandığı sorunu güvenlikleştirme (securitization) olgusu üzerinden tartışılırken, asimetrik bağımlılık kaynaklı risklerin yönetimi ise kompartımanlaştırma (compartmentalization) kavramı yardımıyla ele alınmıştır. Türkiye-Rusya vakası göstermektedir ki kompartımanlaştırma stratejisinin efektif olduğu ve aynı zamanda ithalat bağımlılığının güvenlik-dışılaştırıldığı dönemlerde asimetrik karşılıklı bağımlılık siyasi işbirliğine zemin teşkil edebilir. Buna karşılık jeopolitik çıkar çatışmalarının kompartımanlaştırma mekanizmasını sınırladığı ve ithalat bağımlılığı güvenlikleştirdiği durumlarda, hiyerarşik güç ilişkileri ve rekabet dinamikleri görünür hale gelmektedir.
Anahtar Kelime:

The Role of Energy in Turkey-Russia Relations: Asymmetric Interdependence and its Limits

Öz:
This paper analyzes Turkey-Russia energy relations from the perspective of economic interdependence. It is argued that two factors have an impact on political cooperation under asymmetric interdependence: threat perceptions of interdependent actors and their strategies to manage the risks stemming from asymmetry. The concept of securitization helps us understand when and how asymmetric interdependence is perceived as a threat, while the notion of compartmentalization sheds light on actors’ strategies to minimize the detrimental impact of asymmetry on cooperation. The case of asymmetric interdependence between Turkey and Russia suggests that when compartmentalization works effectively and energy interdependence is desecuritized, bilateral political cooperation is possible. However, when divergent geopolitical interests undermine compartmentalization and securitize asymmetric dependence, hierarchies of power and competition among interdependent actors are crystallized.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aktürk, Ş. (2006). Turkish–Russian relations after the cold war (1992–2002). Turkish Studies, 7(3), 337–364. https://doi.org/10.1080/14683840600891034
  • Aktürk, Ş. (2015). The fourth style of politics: eurasianism as a pro-Russian rethinking of Turkey’s geopolitical identity. Turkish Studies, 16(1), 54–79. https://doi.org/10.1080/14683849.2015.1021246
  • Al Jazeera Turk. (2015, Ekim 26). Doğal gaz boru hatlarında “aç kapa” olur mu? Erişim Tarihi: 2 Temmuz 2016., http://www.aljazeera.com.tr/gorus/dogal-gaz-boru-hatlarinda- ac-kapa-olur-mu.
  • Aras, B. (2009). Türkiye ve Rusya Federasyonu: çok boyutlu ortaklık. İstanbul: SETA Analiz. Erişim Tarihi: 4 Şubat 2014.
  • BBC News. (2015). Türkiye doğalgazda Rusya’ya ne kadar bağımlı? Erişim Tarihi: 14 Aralık 2015, http://www.bbc.com/turkce/ekonomi/2015/12/151204_rusya_Türkiye_dogalgaz_cune yt_kazokoglu.
  • Buzan, B., Wver, O., & Wilde, J. D. (1997). Security: a new framework for analysis. Boulder, Colo: Lynne Rienner Pub.
  • Buzan, B., & Waever, P. O. (2004). Regions and powers: the structure of international security. Cambridge; New York: Cambridge University Press.
  • Casier, T. (2011). The rise of energy to the top of the Eu-Russia agenda: from interdependence to dependence? Geopolitics, 16(3), 536–552. https://doi.org/10.1080/14650045.2011.520862
  • Çelikpala, M. (2015). Rekabet ve işbirliği ikileminde yönünü arayan Türk-Rus ilişkileri. Bilig, 72, 117–144. Çelikpala, Mitat, Ç. (2017). “Rusya gazı keser mi?” son gelişmeler ışığında Türkiye-Rusya enerji ilişkilerine bakmak. In G. Özcan, E. Balta, & B. Beşgül (Eds), Kuşku ile Komşuluk: Türkiye-Rusya İlişkilerinde Değişen Dinamikler (ss. 205–225). İstanbul: İletişim.
  • Cumhuriyet. (2015). Rusya Doğalgazı Keserse Ilk Olarak Hangi Kentler Etkilenecek? Erişim Tarihi:15Aralık2015,http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ekonomi/441863/Rusya_do galgazi_keserse_ilk_olarak_hangi_kentler_etkilenecek_.html
  • Demiryol, T. (2015a). Interdependence, balancing and conflict in Russian-Turkish relations. In
  • K. Aharon (Ed), Great Powers and Geopolitics: International Affairs in a Rebalancing World (ss. 65–87). Switzerland: Springer.
  • Demiryol, T. (2015b). Kıbrıs’ta enerji diplomasisi ve güvenlik. In H. Çomak, C. Sancaktar, & Z. Yıldırım (Eds), Enerji Diplomasisi (ss. 259–285). İstanbul: Beta.
  • EIA. (2015). Russia is World’s Largest Producer of Crude Oil and Lease Condensate. Erişim Tarihi: 8 Haziran 2015, http://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=22392
  • Eissler, E. R., & Arasıl, G. (2014). Maritime boundary delimitation in the eastern Mediterranean. The RUSI Journal, 159(2), 74–80. https://doi.org/10.1080/03071847.2014.912809
  • Enerji Enstitüsü. (2015). Rusya enerji kartını oynar mı? Erişim Tarihi: 12 Mart 2015, https://enerjienstitusu.org/2015/12/01/yorum-rusya-enerji-kartini-oynar-mi/
  • EPDK. (2016). 2015 Yılı Doğalgaz Piyasası Sektör Raporu. Ankara: EPDK. Erişim Tarihi: 1 Eylül 2018, http://www.epdk.org.tr/TR/Dokumanlar/Petrol/YayinlarRaporlar/Yillik
  • EPDK. (2018a). 2017 Yılı Doğalgaz Piyasası Sektör Raporu. Ankara: EPDK. Erişim Tarihi: 1 Eylül 2018, http://www.epdk.org.tr/TR/Dokumanlar/Petrol/YayinlarRaporlar/Yillik
  • EPDK. (2018b). 2017 Yılı Petrol Piyasası Sektör Raporu. Ankara: EPDK. Erişim Tarihi: 6 Eylül 2018, http://www.epdk.org.tr/TR/Dokumanlar/Petrol/YayinlarRaporlar/Yillik
  • Erşen, E. (2011). Turkey and Russia: an emerging “strategic axis” in Eurasia. EurOrient, 35, 36, 263–282.
  • Erşen, E. (2017). 2000’li yıllarda Türkiye-Rusya ilişkileri: “kompartımanlaştırma” stratejisinin sorunları. In G. Özcan, E. Balta, & B. Beşgül (Eds), Kuşku ile Komşuluk: Türkiye-Rusya İlişkilerinde Değişen Dinamikler (ss. 147–163). İstanbul: İletişim.
  • Eurostat. (2016). Eurostat database. Erişim Tarihi: 26 Aralık 2016, http://ec.europa.eu/eurostat/web/energy/data/database
  • Finans Gündem. (2015, Nisan 12). Rusya gazı keser mi? yanıt Öğütçü’den. Erişim Tarihi: 12 Nisan 2015, http://www.finansgundem.com/haber/rusya-gazi-keser-mi-yanit- ogutcuden/459377
  • Gazprom. (2018). Gas supplies to Europe. Erişim Tarihi: 3 Eylul 2018, http://www.gazpromexport.ru/en/statistics/
  • Gereben, Á. (2013). Russia’s energy weapon. Hungarian Review, (01), 33–40.
  • Grieco, J., Powell, R., & Snidal, D. (1993). The relative-gains problem for ınternational cooperation. The American Political Science Review, 87(3), 729. https://doi.org/10.2307/2938747
  • Han, A. K. (2016). Pride and pragmatism: Turkish-Russian relations after the su-24m incident. German Marshall Fund of the United States. Erişim Tarihi: 5 Mart 2017 http://www.gmfus.org/publications/pride-and-pragmatism-turkish-russian-relations- after-su-24m-incident
  • Hill, F., & Taşpınar, Ö. (2006). Turkey and Russia: axis of the excluded? Survival, 48(1), 81– 92.
  • Hirschman, A. O. (1980). National Power and the Structure of Foreign Trade. CA: University of California Press.
  • Hürriyet. (2015). Rusya gazı keserse kısa vadede ısınma, elektrik ve sanayide alternatif zayıf. Erişim Tarihi: 12 Nisan 2015, http://www.hurriyet.com.tr/rusya-gazi-keserse-kisa- vadede-isinma-elektrik-ve-sanayide-alternatif-zayif-40022179
  • Kardaş, Ş. (2012). Turkey-Russia energy relations: the limits of forging cooperation through economic ınterdependence. International Journal: Canada’s Journal of Global Policy Analysis, 67(1), 81–100. https://doi.org/10.1177/002070201206700107
  • Keohane, R. O., & Nye, J. S. (2011). Power & Interdependence (4th ed.). London: Pearson. Kiniklioğlu, S. (2001). Türk- Rus ilişkileri: Kasyanov ziyaretinin anatomisi. Avrasya Dosyası, 6(4), 155–164.
  • Larrabee, S. F. (2010). Turkey’s new geopolitics. Survival, 52(2), 157–180. https://doi.org/10.1080/00396331003764686
  • Milliyet. (2006). Hilmi Güler. Erişim Tarihi: 3 Nisan 2015 http://www.milliyet.com.tr/2006/01/04/ekonomi/eko02.html
  • NTV. (2015). Rusya’nın gazı kesme ihtimali var. Erişim Tarihi: 5 Ocak 2016, http://www.ntv.com.tr/ekonomi/rusyanin-gazi-kesme-ihtimali-var
  • Oneal, J. R., & Russett, B. M. (1997). The classical liberals were right: democracy, interdependence, and conflict, 1950-1985. International Studies Quarterly, 41(2), 267–293. https://doi.org/10.1111/1468-2478.00042
  • Öniş, Z., & Yılmaz, Ş. (2015). Turkey and Russia in a shifting global order: cooperation, conflict and asymmetric interdependence in a turbulent region. Third World Quarterly, 37(1), 71–95. https://doi.org/10.1080/01436597.2015.1086638
  • Polachek, S. W. (1980). Conflict and trade. Journal of Conflict Resolution, 24, 55–78. Rzayeva, G. (2014). Natural Gas in the Turkish Domestic Energy Market: Policies and
  • Challenges. OIES. Erişim Tarihi: 6 Ocak 2017, https://www.oxfordenergy.org/wpcms/wp-content/uploads/2014/02/NG-82.pdf
  • Shaffer, B. (2011). Energy Politics. University of Pennsylvania Press.
  • Sözcü. (2015). Moskova’ya ekonomimizi çökertecek kadar bağlıyız. Erişim Tarihi: 12 Haziran 2017, http://www.sozcu.com.tr/2015/gundem/Kremlinya-ekonomimizi-cokertecek- kadar-bagliyiz-1000476/
  • Sputniknews. (2012). Taner Yıldız’dan özel röportaj: Putin’in ziyareti önemli bir fırsat. Erişim Tarihi:11 Ağustos 2012, https://tr.sputniknews.com/turkish.ruvr.ru/2012_12_06/Taner- Yildizdan-repotraj/
  • Stegen, K. (2011). Deconstructing the “energy weapon”: Russia’s threat to europe as case study.
  • Energy Policy, 39(10), 6505–6513. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2011.07.051 Stocker, J. (2012). No EEZ solution: the politics of oil and gas in the eastern Mediterranean.
  • The Middle East Journal, 66(4), 579–597.
  • T24. (2015). Rusya doğalgazı keserse Türkiye’nin gazı kaç gün yeter? Erişim Tarihi: 28 Aralık 2015, http://t24.com.tr/haber/rusya-dogalgazi-keserse-Türkiyenin-gazi-kac-gun-yeter
  • TBMM. (2012, Aralık). Türkiye Büyük Millet Meclisi dışişleri komisyonu tutanak dergisi. Erişimtarihi:19Nisan2016,https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanakla ri.goruntule?pTutanakId=176
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2014, Ocak 12). Türkiye ile Rusya Arasındaki Karşılıklı Güven Bölgenin Barış ve İstikrarına Katkı Yapacak. Erişim Tarihi: 10 Temmuz 2016, http://www.tccb.gov.tr/haberler/410/1534/Türkiye-ile-rusya-arasindaki-karşılıklı- guven-bolgenin-baris-ve-istikrarina-katki-yapacak.html
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı. (2017, Haziran 23). Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya devlet başkanı Putin ile telefonda Türk Akımı projesini görüştü. Erişim Tarihi: 5 Mart 2018, https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/77669/cumhurbaskani-erdogan-rusya-devlet- baskani-putin-ile-telefonda-turk-akimi-projesini-gorustu.html
  • Telli, A. (2017). Rusya-Türkiye ilişkilerinde Akkuyu’nun rolü: bağımlılık mı karşılıklı bağımlılık mı? Alternatif Politika, 156–181.
  • TÜİK. (2018). Turkish Statistical Institute. Erişim Tarihi: 1 Eylül 2018, http://www.tuik.gov.tr Varol, T. (2015). Türkiye enerji güvenliği Rusya’ya gerçekte ne kadar bağımlı?, 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler, 10, 35–62.
  • Waltz, K. N. (1970). The myth of national interdependence. In K. Charles (Ed), The International Corporation. Cambridge, MA: MIT Press.
APA DEMİRYOL T (2018). Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. , 1438 - 1455.
Chicago DEMİRYOL Tolga Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. (2018): 1438 - 1455.
MLA DEMİRYOL Tolga Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. , 2018, ss.1438 - 1455.
AMA DEMİRYOL T Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. . 2018; 1438 - 1455.
Vancouver DEMİRYOL T Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. . 2018; 1438 - 1455.
IEEE DEMİRYOL T "Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları." , ss.1438 - 1455, 2018.
ISNAD DEMİRYOL, Tolga. "Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları". (2018), 1438-1455.
APA DEMİRYOL T (2018). Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 1438 - 1455.
Chicago DEMİRYOL Tolga Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17, no.4 (2018): 1438 - 1455.
MLA DEMİRYOL Tolga Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.17, no.4, 2018, ss.1438 - 1455.
AMA DEMİRYOL T Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(4): 1438 - 1455.
Vancouver DEMİRYOL T Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(4): 1438 - 1455.
IEEE DEMİRYOL T "Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, ss.1438 - 1455, 2018.
ISNAD DEMİRYOL, Tolga. "Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/4 (2018), 1438-1455.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 11:26

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları