Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji
Yıl: 2018 Cilt: 42 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 499 - 531 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-06-2019
Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji
Öz: Siyasal teorinin devleti toplumsal olandan farklılaşmış bir mefhum olarak ele almasınakarşın, siyasal antropoloji devleti olgusal-ilişkisel bağlamda ele almayı önerir. Devlet,toplumsal olandan özerkleşmiş bir siyasal farklılaşma göstergesi olarak değil, toplumsalolanı inşa eden unsurların siyasal temsili olarak kurulur. Siyasal antropoloji, devleti,toplumsal-kültürel yapıyı örgütleyen asabiyyenin bir devamı ve tamamlayıcısı olarakkavramayı önerir. Osmanlı’nın kuruluşu meselesi, siyasal antropolojik açıdan elealındığında, Osmanlı’nın devletleşmesini mümkün kılan kimi devlet-öncesi bağlamlarınetkisi fark edilmektedir. Bu makale, Osmanlı’nın kuruluşunu siyasal antropolojiperspektifi üzerinden ele alırken, devletleşmenin imkânını sağlayan devlet-öncesitoplumsallığın tartışmanın merkezine alınması gerektiğini iddia etmektedir. Buna göre,Osmanlı’nın devletleşmesinde etkisi olan devlet-öncesi bağlamlar olarak asabiyye veGaza ideolojisi seçilmiştir. Her iki olgu da, devletleşmeye imkân sağlayan toplumsalirade ve enerjinin siyasal bir forma dönüşmesini ifade etmekte, böylece siyasal vetoplumsal olan arasındaki sürekliliği işaret etmektedirler.
Anahtar Kelime: Social Basis of the Being State: The Problem of the Establishment of the Ottomans and Political Anthropology
Öz: Although political theory considers the state as a concept distinct from the social, political anthropology proposes considering the state in a phenomenal-relational context. The state is founded not as the indicator of a political differentiation which has become autonomous from the social, but as the political representative of the components that build the social. Political anthropology proposes conceiving the state as a continuation and as the complement of the Asabiyyah that organizes the socio- cultural structure. When considering the problem of the establishment of the Ottoman state from the viewpoint of political anthropology, one recognizes the effect of certain pre-state contexts that made the formation of the Ottoman state possible. By discussing the establishment of the Ottoman state from the perspective of political anthropology, this paper claims that the pre-state community that enabled the formation of the state should be at the center of the discussion. Accordingly, the Asabiyyah and Gaza ideology are selected as pre-state contexts that had an effect on the formation of the Ottoman state. Both cases express the transformation of the communal will and energy enabling state formation into a political form, thereby pointing out the continuity between the political and the social.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abeles M (2012). Devletin Antropolojisi. Çev. N Ökten, Ankara: Dipnot.
- Antoun R T (1967). Social Organization and the Life Cycle in an Arab Village. Ethnology, 6, 294-308.
- Arkoun M (1994). Rethinking Islam: Common Questions, Uncommon Answers. Boulder: Westview Press, 1994.
- Balandier G (2010). Siyasal Antropoloji, Çev. D Çetinkasap, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Barfield T (1990). Tribe and State Relations: The Inner Asian Perspective. İçinde: P Khoury ve J Kostiner (der), Tribes and State Formations in the Middle East, Berkeley: University of California Press, 153-185.
- Barkey K (2011). Farklılıklar İmparatorluğu Osmanlılar: Bir Karşılaştırmalı Tarih Perspektifi. Çev. E Kılıç, İstanbul: Versus.
- Brown R (1940). Preface. İçinde: M Fortes ve E E Evans-Pritchard (der), African Political Systems, London: Oxford University Press, ix-xxiii.
- Carneiro R L (1970). A Theory of the Origin of the State. Science, 169(1), 733-738.
- Claessen H J M ve Skalnik P (1993). Erken Devlet. Çev. A Şenel, Ankara: İmge Yayınları.
- Çetin A ve Çağ G (2015). İbn Haldun Umranında Osmanlı Devletinin Kuruluşu. İstanbul: Lotus.
- Divitçioğlu S (2010). Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu: Marksist Üretim Tarzı Kavramı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Divitçioğlu S (2015). Osmanlı Beyliğinin Kuruluşu. İstanbul: Alfa.
- Döğüş S (2008). Osmanlılarda Gaza İdeolojisinin Tarihi ve Kültürel Kaynakları. Belleten, 265, 817-888.
- Earle T (1997). Şefler Nasıl İktidara Geldiler: Tarih Öncesinde Politik Ekonomi. Çev. B Gürel ve D Demiröz, İstanbul: Versus.
- Emecen F M (2005). Gazâ’ya Dair XIV. Yüzyıl Kaynakları Arasında Bir Gezinti. Prof. Dr. Hakkı Yıldız Armağanı (Ayrıbasım), Ankara: T.T.K. Basımevi, 191- 197.
- Engels F (2010). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni. Çev. K Somer, Ankara: Sol Yayınları.
- Evans-Pritchard E E (1940). The Nuer: A Descrıptıon of the Modes of Livelıhood and Polıtıcal Instıtutıons of a Nılotıc People. New York: Oxford University Press.
- Fındıkoğlu Z F (1951). İbn Haldun’da Tarih Telakkisi ve Metod Nazariyesi. İstanbul: Gençlik Kitabevi Neşriyatı.
- Fortes M ve Evans-Pritchard E E (der) (1940). African Political Systems. London: Oxford University Press.
- Giese F (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu Meselesi. İçinde: O Özel ve M Öz (der), Söğütten İstanbul’a: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar, Ankara: İmge, 149-177.
- Goldziher I (1977). The Arabic Tribes and Islam. İçinde: C R Barher ve S M Stern (der), Muslim Studies, Albany: Suny Press, 45-97.
- Hassan Ü (2011). Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler. Ankara: Doğu Batı.
- Hassan Ü (2012). Osmanlı: Örgüt-İnanç-Davranış’tan Hukuk-İdeoloji’ye. İstanbul: İletişim.
- Holy L (2016). Antropolojinin Akrabalık Yaklaşımları. Çev. Ç Enneli, Ankara: Heretik, 2016.
- Haldun İ Mukaddime I. Çev. S Uludağ, İstanbul: Dergah Yayınları.
- İnalcık H (1993). Turkish and Iranian Political Theories and Traditions in Kutadgu Bilig, The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire: Essays on Economy and Society. Bloomington: Indiana University Press.
- İnalcık H (2015). Osmanlı Tarihçiliğinin Doğuşu. İçinde: O Özel ve M Öz (der), Söğüt’ten İstanbul’a: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar, Ankara: İmge, 93-119.
- İnalcık H (2017). Osmanlı Tarihinde İslamiyet ve Devlet. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Kafadar C (1996). Gazâ. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. Cilt 13, İstanbul: TDV, 427- 429.
- Kafadar C (2010). İki Cihan Aresinde: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu. Çev. C Çıkın, Ankara: Birleşik.
- Kafadar C (2017). Kendine Ait Bir Roma: Diyar-ı Rum’da Kültürel Coğrafya ve Kimlik Üzerine. Çev. F Özgüven, İstanbul: Metis.
- Kaldy-Nagy G (2015). Osmanlı İmparatorluğu’nun İlk Yüzyıllarında Kutsal Savaş. Söğütten İstanbul’a (içinde), 397-407.
- Kıvılcımlı H (1996). Tarih Tezi. İstanbul: Diyalektik Yayınları.
- Kıvılcımlı H (2000). Osmanlı Tarihinin Maddesi. İstanbul: Tarih Bilimi Yay.
- Köprülü M F (1996). Anadolu’da İslamiyet. İçinde: M Kanar (der), Anadolu’da İslamiyet, İstanbul: İnsan Yay., 41-122.
- Köprülü M F (2016). Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu. İstanbul: Alfa, 2016.
- Köprülü M F (2018). Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri. İstanbul: Alfa, 2018.
- Krader L (1993). Devletin Asya Göçebeleri Arasındaki Kökeni. İçinde: H J M Claessen ve P Skalnik (der), Erken Devlet, Çev. A Şenel, Ankara: İmge, 135-155.
- Kristiansen K (2001). Şeflikler, Devletler ve Toplumsal Evrim Sistemleri. İçinde: T Earle (der), Devlete Doğru, Şeflikler: İktidar, İktisat, İdeoloji, Çev. C Sarı, Ankara: Ütopya Yayınevi, 27-61.
- Kurtz D V (1979). Political Anthropology: Issues and Trends on the Frontier. İçinde: S Lee Seaton ve Henri J M Claessen (der), Political Anthropology: The State of the Art, New York: Mouton Publishers, 31-63.
- Langer W L ve Blake R P (2015). Osmanlı Türklerinin Doğuşu ve Tarihsel Arkaplanı. İçinde: O Özel ve M Öz (der), Söğütten İstanbul’a: Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar, Ankara: İmge, 177-225.
- Lapidus I M (2002). A History of Islamic Societies. New York: Cambridge University Press.
- Lenski G (1966). Power and Privilege: A Theory of Social Stratification. New York: McGraw Hill.
- Lindner R P (2000). Ortaçağ Anadolu’sunda Göçebeler ve Osmanlılıar. Çev. M Günay, Ankara: İmge.
- Lowry H W (2010). Erken Dönem Osmanlı Devleti’nin Yapısı. Çev. K Tanrıyar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Macleod W C (1931). The Origin and History of Politics. New York: Wiley.
- Morton Fried H (1967). The Evolution of Political Society. New York: Random House.
- Ocak A Y (2017). Babailer İsyanı: Aleviliğin Tarihsel Altyapısı Yahut Anadolu’da İslam- Türk Heterodoksisinin Teşekkülü. İstanbul: Dergah.
- Oppenheimer F (2005). Devlet. Çev. A Şenel, Ankara:Phoenix Yayınevi.
- Otterbein K (1970). The Evolution of Warfare. New Haven: HRAF Press.
- Öz M (1993). Türk Dünyasında Gazâ ve Cihad Kavramları Üzerine Düşünceler. Tarih ve Toplum, 109, 73-80.
- Rosenfeld H (1965). The Social Composition of the Military in the Process of State Formation in the Arabian Desert. Journal of the Royal Anthropological Institute, 95, 174-194.
- Sahlins M (2015). Akrabalık Nedir, Ne Değildir? Çev. A Pala, Ankara: Dipnot.
- Saunders J J (1977). The Nomad as Empire Builder: A Comparison of the Arab and Mongol Conquests. İçinde: G W Rice (der), Muslims and Mongols: Essays on Medieval Asia, Christchurch: University of Canterbury, 36-66.
- Service E R (1975). Origins of the State and Civilization. New York: Norton Publishing.
- Sinor D (2009). İç Asya Kavramı. İçinde: D Sinor (der), Erken İç Asya Tarihi, Çev. R Sezer, İstanbul:İletişim, 11-33.
- Smith M G (1956). On Segmentary Lineage Systems. ]ournal of the Royal Anthropological Institute, 86 (2), 39-81.
- Spencer H (1897). Principles of Sociology. New York: Appleton-Century.
- Swartz M J Turner V W ve Tuden A (1966). Political Anthropology. Chicago: Aldine Publishing.
- Togan A Z V (1981). Umumi Türk Tarihine Giriş 1: En Eski Devirlerden 16. Asra Kadar. İstanbul: Enderun Kitabevi.
- Toynbee A (1946). A Study of History. New York: Oxford University Press.
- Ünlü B (2011). Osmanlı: Bir Dünya-İmparatorluğunun Soykütüğü. Ankara: Dipnot.
- Webster D (1975). Warfare and the Evolution of the State: A Reconsideration. American Antiquity, 40, 464-470.
- Wittek P (2017). Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğuşu. Çev. F Berktay, İstanbul: Pencere Yayınları.
- Yıldırım R (2017). Aleviliğin Doğuşu: Kızılbaş Sufiliğinin Toplumsal ve Siyasal Temelleri (1300-1501). Çev. B Yıldırım, İstanbul:İletişim.
- Yıldız M (2010). İbn Haldun’un Tarihselci Devlet Kuramı. FLSF, 10 Güz, 25-55.
| APA | BAŞTÜRK E (2018). Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. , 499 - 531. |
| Chicago | BAŞTÜRK Efe Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. (2018): 499 - 531. |
| MLA | BAŞTÜRK Efe Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. , 2018, ss.499 - 531. |
| AMA | BAŞTÜRK E Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. . 2018; 499 - 531. |
| Vancouver | BAŞTÜRK E Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. . 2018; 499 - 531. |
| IEEE | BAŞTÜRK E "Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji." , ss.499 - 531, 2018. |
| ISNAD | BAŞTÜRK, Efe. "Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji". (2018), 499-531. |
| APA | BAŞTÜRK E (2018). Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. Mülkiye Dergisi, 42(4), 499 - 531. |
| Chicago | BAŞTÜRK Efe Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. Mülkiye Dergisi 42, no.4 (2018): 499 - 531. |
| MLA | BAŞTÜRK Efe Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. Mülkiye Dergisi, vol.42, no.4, 2018, ss.499 - 531. |
| AMA | BAŞTÜRK E Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. Mülkiye Dergisi. 2018; 42(4): 499 - 531. |
| Vancouver | BAŞTÜRK E Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji. Mülkiye Dergisi. 2018; 42(4): 499 - 531. |
| IEEE | BAŞTÜRK E "Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji." Mülkiye Dergisi, 42, ss.499 - 531, 2018. |
| ISNAD | BAŞTÜRK, Efe. "Devlet Olmanın Toplumsal Temeli: Osmanlı’nın Kuruluşu Meselesi ve Siyasal Antropoloji". Mülkiye Dergisi 42/4 (2018), 499-531. |
