Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi
Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 508 - 532 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2019
Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi
Öz: Bu çalışmanın ana kurgusu organik bir şekilde oluşan Gaziantep geleneksel kent dokusunun oluşum sürecini, sosyal ve mimari dinamiklerin birlikte ele alınabildiği sayısal bir analiz yöntemi ile değerlendirmek ve yorumlamaktır. Geleneksel kent dokusunun oluşumunda toplumsal faktörlerin etkisinin -sözel bir analiz ile ortaya koyulamayan özelliklerin- sayısal bir analiz yöntemi ile analiz edilerek yorumlanması hedeflenmiştir. Bu yönde bir çalışma yapılmasının ana motivasyonu ise geleneksel kent dokusunu toplumsal dinamikler bağlamında anlamanın ve yorumlamanın yeni tasarımlara ipucu verebilmesi ve altlık olabilmesi anlamında değerli olmasıdır. Hızlı bir dönüşüm ve değişim süreci içinde olan kentlerde, mimari belleğinin ve kent belleğinin sürdürülebilmesi, anlaşılması, yorumlanması ve bu bilgilerin yeni tasarımlarda kullanılabilmesi için çeşitli analizlere ve bilgilere ihtiyaç vardır. Bu bağlamda çalışma kapsamında sayısal bir analiz yöntemi olan mekân dizimi kullanılarak, Gaziantep’in geleneksel kent dokusu, dokunun oluşum mekânizması ve sosyal ilişkiler ağının anlaşılması, kentsel oluşum sürecine dair bilgi edinilmesi ve sosyo-kültürel farklılıkların kentsel dokuya yansımalarının okunması amaçlanmıştır. Elde edilen bu bilgilerin geleneksel kent dokusu içinde yapılacak olan yeni kentsel tasarımlara yol gösterici nitelikte kullanılabileceği ve araştırma yönteminin benzer karakteristikteki kentler için de yol gösterici olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Space Syntax Analysis of Traditional Arcitectural Pattern of Gaziantep in a Socio-Cultural Context
Öz: The main purpose of this paper is to understand and search the formation process of old historical pattern of Gaziantep, which was formed organically, in context of cultural and architectural dynamics. Understanding and interpreting traditional city pattern is very essential in order to use them as a guideline for new urban designs. Especially for cities, which are in a rapid transformation and change process, these kinds of analyses are needed to sustain and interpret their urban memory. In this context by using space syntax method it was aimed to understand Gaziantep’s traditional urban texture’s formation process, its relations with social networks and how socio-cultural differences reflect on urban pattern. For this aim by space syntax analysis some numeric values have been achieved and they were interpreted in the sense of culture, society and urban texture. At the end of this research it was aimed to have architectural and urban knowledge about Gaziantep and using these knowledge in order to guide new architectural and urban designs in traditional urban texture. It’s thought that this logic of research and knowledge can be used for cities, which have similar characteristics.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aru, K. A. (1998). Türk kenti. İstanbul: YEM Yayınları.
- Al_Sayed, K., Turner, A., Hillier, B., Iida, S., Penn, A., (2014). Space syntax methodology, (4th Edition).Bartlett School of Architecture, UCL, London.
- Altman, I. (1976). Human behavior and the environment: Advances in theory and research. Plenum Press, New York. Cuinet, V. (1892). La Turquie d’Asie: Géographie administrative, statistique. Paris: E Leroux.
- Çam, N. (2006). Türk Kültür Envanteri 27/Gaziantep, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Dawes, M., Ostwald, J. M. (2013). Precise locations in space: An Alternative Approachto Space Syntax Analysis Using Intersection Points. Architecture Research, 3(1), 1-11.
- Ergeç, R. (2007). Gaziantep’in tarihi dönemleri. Türkiye Mimarlık Politikasına Doğru Mimarlık ve Kent Buluşmaları, 12-13 Mayıs, TMMOB Mimarlar Odası.
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Cilt IX. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
- Gregory, D., ve Urry, J. (1985).Social relations and spatial structures. Basingstroke, Hampshire: Macmillan.
- Hanson, J. (1998). Decoding homes and houses. Cambridge University Press, Cambridge. Hillier, B. (1996).Space is the machine. Cambridge University Press.
- Hillier B. (2001).A Theory of the city as object or how spatial laws mediate the social construction of urban space, 3rd International Space Syntax Symposium, (ss.02-28) Atlanta.
- Hillier, B. (2005).The art of place and the science of space. World Architecture, Special Issue on Space Syntax vol.185, ss. 96-102.
- Hillier, B. (2006).The golden age for cities. Urban Design. Autumn 2006, Issue 100, ss. 16- 19.
- Hillier, B. (2014). Space syntax as a theory As well as a method. 21st.International Seminar on Urban Form: ISUF. Portekiz.
- Hillier, B. ve Hanson J. (1984).The social logic of space. Cambridge: Cambridge University Press.
- Hillier, B., Hanson, J. ve Peponis, J. (1987). Syntactic analysis of settlements.Architecture et Comportement/Architecture and Behavior, 3 (3), ss. 217- 231.
- Hillier, B., Vaughan, L. (2007).The city as one thing. Progress in Planning, 67 (3) ss. 205- 230.
- Krier, R. (1979). Urban space. London: Academy Editions.
- Kuban, D. (1982). Türk ve İslam sanatı üzerine denemeler. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Kuban, D. (1996). Ev üzerine felsefe kırıntıları, tarihten günümüze Anadolu’da konut ve yerleşme. Tarih Vakfı Yayınları, ss. 1-5. İstanbul.
- Kubat, A. S. (2015). Kentlerin biçimlenmesinde sayısal mantık: Space syntax. Türkiye Kentsel Morfoloji Sempozyumu, Temel Yaklaşımlar ve Teknikler Bildiriler Kitabı, Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları no:44, Akdeniz Kent Araştırmaları Merkezi Yayınları No: 5, ss. 32-58.
- Lefebvre, H. (1991). The production of space.Oxford, UK; Cambridge.
- Özdeğer, H. (1996). TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), Cilt: 13, ss. 466-469. İstanbul.
- Turner, A., Penn, A., (1999). Making isovists syntatic: Isovist integration analysis.Proceedings of the 2nd International Symposium on Space Syntax 3, Universidad de Brasil: Brezilya.
- Rappaport, J. (1977). Community psychology: Values, research, & action. New York: Holt, Rinehart & Winston.
- Rapoport, A. (1969). House Form and Culture. Englewood Cliffs, N.J: Prentice-Hall.
- Tatlıgil, F. (2005). Gaziantep kentinin geleneksel konut dokusunun ve sosyo-kültürel yapısındaki değişimin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Yakar, H. İ., Uçaner, M. (2015). Barsumyan-Nazaryan Antep Şehir Planı, Şehitkamil Belediyesi Kültür Yayınları, Gaziantep. Yerasimos, S. (1992). Tanzimat’ın kent reformları üzerine, Modernleşme sürecinde Osmanlı kentleri.Dumont, P., Georgeon, F. (Ed.) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Yüce, B. (2010). Osmanlı son dönemi ile erken Cumhuriyet dönemi arasında Gaziantep’te mimari dokunun değişimi (1839-1950) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Yürekli, H. ve Yürekli, F. (2007). Türk Evi Gözlemler-Yorumlar. İstanbul: YEM Yayın.
- Ünal, Z. G. (1998). Bilgisayar destekli tarihi çevre koruma bilgi sistemi oluşturulması ve Gaziantep kentsel sit alanında örneklenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Uğur, H., (2004). Geleneksel şehirsel mekânlar, değerlendirme ve korunmaları bağlamında sistematik yaklaşım-Gaziantep örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
| APA | GÜRBÜZ YILDIRIM E, Cagdas G (2018). Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. , 508 - 532. |
| Chicago | GÜRBÜZ YILDIRIM ESRA,Cagdas Gulen Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. (2018): 508 - 532. |
| MLA | GÜRBÜZ YILDIRIM ESRA,Cagdas Gulen Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. , 2018, ss.508 - 532. |
| AMA | GÜRBÜZ YILDIRIM E,Cagdas G Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. . 2018; 508 - 532. |
| Vancouver | GÜRBÜZ YILDIRIM E,Cagdas G Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. . 2018; 508 - 532. |
| IEEE | GÜRBÜZ YILDIRIM E,Cagdas G "Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi." , ss.508 - 532, 2018. |
| ISNAD | GÜRBÜZ YILDIRIM, ESRA - Cagdas, Gulen. "Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi". (2018), 508-532. |
| APA | GÜRBÜZ YILDIRIM E, Cagdas G (2018). Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 508 - 532. |
| Chicago | GÜRBÜZ YILDIRIM ESRA,Cagdas Gulen Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17, no.2 (2018): 508 - 532. |
| MLA | GÜRBÜZ YILDIRIM ESRA,Cagdas Gulen Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.17, no.2, 2018, ss.508 - 532. |
| AMA | GÜRBÜZ YILDIRIM E,Cagdas G Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(2): 508 - 532. |
| Vancouver | GÜRBÜZ YILDIRIM E,Cagdas G Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 17(2): 508 - 532. |
| IEEE | GÜRBÜZ YILDIRIM E,Cagdas G "Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, ss.508 - 532, 2018. |
| ISNAD | GÜRBÜZ YILDIRIM, ESRA - Cagdas, Gulen. "Gaziantep Geleneksel Mimari Dokusunun Sosyo-Kültürel Bağlamda Mekân Dizimsel Analizi". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/2 (2018), 508-532. |
