TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ

Berber, Metin; USTA, CAN

TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ

Can USTA, (Giresun Üniversitesi, Görele Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, Giresun, Türkiye)

Metin BERBER (Karadeniz Teknik Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Trabzon, Türkiye)

Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi

3 1

Yıl: 2017 Cilt: 13 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 173 - 187 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-01-2019

TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ

Öz:

Bu çalışmada, Türkiye’de sektörel enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi 1970-2012döneminde yıllık veriler kullanılarak, Toda-Yamamoto (1995) nedensellik testi ile analiz edilmiştir.Elde edilen bulgulara göre ulaştırma ve sanayi sektörlerinde enerji tüketimi ile ekonomik büyümearasında çift yönlü nedensellik olduğunu gözlenmiştir. Ulaşılan bu sonuç geri besleme hipotezinidoğrulamaktadır. Çalışmanın diğer bir sonucu ise, tarım ve konut sektörleri enerji tüketimiyle ekonomikbüyüme arasında bir ilişkinini bulunamamış olmasıdır. Bu sonuç ise nötr hipotezini doğrulamaktadır.Bulunan sonuçlar doğrultusunda, tarım ve konut sektörlerinde enerji korunum politikalarınınuygulanmasının ülke ekonomisine olumlu katkı sağlayacağı söylenebilir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

SECTORAL ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN ENERGY CONSUMPTION AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY

Öz:

In this study, the effect of sectoral energy consumption on economic growth was investigated to Turkey in 1970-2012 period with annual data by using Toda-Yamamoto Causality test. According to the results of analysis, it’s observed that there is a bidirectional causal relationship between energy consumption and economic growth in the transportation and industry sectors, and this result of the analysis confirms the feedback hypothesis. And also, according to the results of analysis, there is no causal relatonship between energy consumption and economic growth in the agriculture and residential sectors, and this result of analysis confirms the neutral hypothesis. In accordance with these results of analysis, it can be said that the applications of energy conservation policies in agriculture and residential sectors contribute positively to the economies.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat İşletme Finans

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Zhang, C. & Xu, J. (2012), Retesting The Causality between Energy Consumption and GDP in China: Evidence from Sectoral and Regional Analyses Using Dynamic Panel Data, Energy Economics, 34 (6), 1782–1789.
Zachariadis, T. (2007), Exploring The Relationship Between Energy Use and Economic Growth With Bivariate Models: New Evidence From G-7 Countries, Energy Economics, 29 (6), 1233–1253.
Yılmaz, A., Kelleci, S. Ü., & Bostan, A. (2016), Türkiye Ekonomisinde Sektörel Enerji Tüketiminin Ayrıştırma Yöntemiyle Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 31 (2), 1-27.
Yavuz, N. Ç. (2006), Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (2), 162-171.
Yanar, R. & Kerimoğlu, G. (2011), Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3 (2), 191-201.
Uzunöz, M. & Akçay, Y. (2012), Türkiye’deki Büyüme ve Enerji Tüketimi Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1970- 2010, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 1-16.
Uzun, A. (2013), Toplam Elektrik Üretimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1980-2010), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 327-344.
Usta, C. (2016), Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Bölgesel Analizi, Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 2 (2), 181-201.
Usta, C. (2015), Türkiye’de Enerji Tüketimi Ekonomik Büyüme İlişkisinin Bölgesel ve Sektörel Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ulusoy, V. (2006), Ekonomik Büyüme ve Enerji Tüketimi: Bir Ekonometrik Uygulama, Erişim Tarihi: 06.05.2015 http://www.trntp.org/pdf/enerjikitabi/21.pdf.
Uçak, S. & Usupbeyli, A. (2015), Türkiye’de Petrol Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişki, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70 (3), 769-787.
TÜİK, (2013) İstatistik Göstergeler 1923-2012, TÜİK Yayınları, Ankara.
Topallı, N. & Alagöz, M. (2014), Energy Consumption and Economic Growth In Turkey: An Empirical Analysis, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 151-159.
Toda, H. Y. & Yamamoto T. (1995), Statistical Inferencein Vector Autoregression With Possibly Integrated Processes, Journal of Econometrics, 66 (1-2), 225-250.
Terzi, H. (1998), Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, İşletme ve Finans Dergisi, 13 (3), 62-72.
Tapşın, G. & Karabulut, A. T. (2013), Reel Döviz Kuru, İthalat ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 26, 190-205.
Tang, C. F. & Shahbaz, M. (2013), Sectoral Analysis of The Causal Relationship between Electricity Consumption and Real Output in Pakistan, Energy Policy, 60 (9), 885–891.
Tandoğan, D. & Özyurt, H. (2013), Bankacilik Sektörünün Ekonomik Büyüme ve Sürdürülebilir Ekonomik Kalkinma Üzerine Etkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Nedensellik Testleri (1981-2009), Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 35 (2), 49-80.
Şanlı, F. B. & Tuna, K. (2014), Türkiye’de Petrol Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi, Maliye ve Finans Yazıları, 28 (102), 47-64.
Şahbaz, A. & Yanar, R. (2013), Türkiye’de Toplam ve Sektörel Enerji Tüketimi ile Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Analizi, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50 (575), 31-44.
Soytas, U.& Sari, R. (2007b), The Relationship between Energy and Production: Evidence from Turkish Manufacturing Industry, Energy Economics, 29 (6), 1151–1165.
Soytas, U. & Sari, R. (2007a), Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Emissions: Challenges Faced by An EU Candidate Member, Ecological Economics, 68 (6), 1667 – 1675.
Savaş, B. & Durğun, B. (2016), Elektrik Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (11), 213-244.
Sarı, R. & Soytaş, U. (2004), Disaggregate Energy Consumption, Employment and income in Turkey, Energy Economics, 26 (3), 335– 344.
Sancar, C. & Polat, M. A. (2015), Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi ve İthalat İlişkisi, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12, 416-432.
Polat, Ö., Uslu, E.E. & San, S. (2011), Türkiye’de Elektrik Tüketimi, İstihdam ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 16 (1), 349-362.
Öksüzler, O. & İpek, E. (2011), Dünya Petrol Fiyatlarındaki Değişmenin Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (14), 15-34.
Ockwell, D. G. (2008), Energy and Economic Growth: Grounding Our Understanding in Physical Reality, Energy Policy, 36 (12), 4600–4604.
Newey, W. & West, K. (1987), A Simple Positive Semi Definite, Heteroskedasticity and Autocorrelation Consistent Covariance Matrix, Econometrica, 55, 703-708.
Mucuk, M. & Uysal, D. (2009), Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme, Maliye Dergisi, 157, 105-115.
Lise, W. & Montfort, K. V. (2007), Energy consumption and GDP in Turkey: Is there a co‐integration relationship?, Energy Economics, 29 (6), 1166–1178.
Kraft, J., Kraft, A. (1978), On The Relationship between Energy and GNP, Journal of Energy and Development, 3, 401-403.
Korkmaz, S. & Güngör, Ö. (2016), Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Metinleri, 2, 37-50.
Kızılgöl, Ö. & Erbaykal, E. (2008), Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 351-360.
Karhan, G., Silinir, M., Çayın, M., & Aydeniz, N. (2012), Enerji ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 2 (1), 80-87.
Karanfil, F. (2008), Energy Consumption and Economic Growth Revisited: Does The Size of Unrecorded Economy Matter?, Energy Policy, 36 (8), 3029– 3035.
Karagöl, E., Erbaykal, E., & Ertuğrul, H.M. (2007), Türkiye’de Ekonomik Büyüme İle Elektrik Tüketimi İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1), 72-80.
Kar, M. & Kınık, E. (2008), Türkiye’de Elektrik Tüketimi Çeşitleri ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Bir Analizi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 10 (2), 333-353.
Kapusuzoğlu, A. & Karan, M. B. (2010), Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketimi ile Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Arasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisinin Analizi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(3), 57-68.
Jobert, T. & Karanfil, F. (2007), Sectoral Energy Consumption by Source and Economic Growth in Turkey, Energy Policy, 35 (11), 5447–5456.
Jamil, F. & Ahmad, E. (2010), The Relationship between Electricity Consumption, Electricity Prices and GDP in Pakistan, Energy Policy, 38 (10), 6016–6025.
Husaini, D.H. & Lean, H.H. (2015), Does Electricitiy Drive The Development of Manufacturing Sector in Malaysia, Fronties in Energy Research, 3 (18), 1-7.
Gross, C. (2012), Explaining The (Non)Causality between Energy and Economic Growth in The U.S.A Multivariate Sectoral Analysis, Energy Economics, 34.
Ertuğrul, H.M. (2011), Türkiye’de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz, Enerji, Piyasa ve Düzenleme, 2, 49-73.
Erdoğan, S. & Gürbüz, S. (2014), Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 79-87.
Erdal, G., Erdal, H., & Esengün, K. (2008), The Causality between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey, Energy Policy, 36 (10), 3838–3842.
Çevik, N. K. & Cural, M. (2013), İç Borçlanma, Dış Borçlanma ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: 1989-2012 Dönemi Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, 165, 115-139.
Çetin, M. & Şeker, F. (2012), Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31 (1), 85-106.
Çağıl, G., Türkmen, S.Y., & Çakır, Ö. (2013), Enerji ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişki: Türkiye Açısından Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 4 161-174.
Common, M. & Stagl, S. (2005), Ecological Economics: An Introduction, New York: Cambridge University Press, Retrieved July 17,2014 http://books.google.com.tr.
Costantini, V. & Martini, C. (2010), The Causality between Energy Consumption and Economic Growth: A Multi-Sectoral Analysis Using Non-Stationary Cointegrated Panel Data, Energy Economics, 32 (3), 591– 603.
Cheng-Lang, Y., Lin, H.P., & Chang, C.H. (2010), Linear and Nonlinear Causality between Sectoral Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Taiwan, Energy Policy, 38 (8), 6570–6573.
Bozkurt, H. (2007), Zaman Serileri Analizi, Bursa: Ekin Kitabevi.
Bowden, N. & Payne, J.E. (2010), Sectoral Analysis of The Causal Relationship between Renewable and NonRenewable Energy Consumption and Real Output in The US, Energy Sources, 5, 400–408.
Bowden, N. & Payne, J. E. (2009), The Causal Relationship between U.S. Energy Consumption and Real Output: A Disaggregated Analysis, Journal of Policy Modeling, 31 (2), 180–188.
Bernard, O. A. & O, K. O. (2016), Sectoral Consumption of Non-Renewable Energy and Economic Growth in Nigeria, International Journal of Research in Management, Economics and Commerce, 6 (7), 15-22.
Bayraç, H.N. & Doğan, E. (2015, Kasım), Türkiye’de Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Markov Switching Yaklaşımı, EY International Congres on Economics II Growth, Inequality and Poverty, Düzenleyen: Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü, Ankara.
Bayar, Y. (2014), Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28 (2), 253-269.
Aydın, F. F. (2010), Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35, 317-340.
Altıntaş, H. & Koçbulut, Ö. (2014), Türkiye’de Elektrik Tüketiminin Dinamikleri ve Ekonomik Büyüme: Sınır Testi ve Nedensellik Analizi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 43, 37-65.
Altıntaş, H. (2013), Türkiye’de Birincil Enerji Tüketimi, Karbondioksit Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 263-294.
Altınay, G. & Karagöl, E. (2005), Electricity Consumption and Economic Growth: Evidence from Turkey, Energy Economics, 27 (6), 849–856.
Altınay, G. & Karagöl, E. (2004), Structural Break, Unit Root, and The Causality between Energy Consumption and GDP in Turkey, Energy Economics, 26 (6), 985– 994.
Aktaş, C. & Yılmaz, V. (2008), Causal Relationship between Electricity Consumption and Economic Growth in Turkey, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (8), 45–54.
Akarca, A.T. & Long, T.V., (1980), On The Relationship between Energy and GNP: A Re-examination, Journal of Energy and Development, 5, 326-331.
Ağır, H. & Kar, M. (2010), Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Gelişmişlik Düzeyi İlişkisi: Yatay Kesit Analizi, Sosyo Ekonomi, Özel Sayı, 149-176.
Abdioğlu, Z. (2013), Ücret-Fiyat Spirali: Türk İmalat Sanayi Örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 19, 45-58.
Abdioğlu, Z. (2013), Türkiye İçin Enflasyonu Hızlandırmayan Kapasite Kullanım Oranı Tahmini, Journal of Yasar University, 8 (31), 5296-5323.
Abdioğlu, Z. & Terzi, H. (2009), Enflasyon ve Bütçe Açıkları İlişkisi: Tanzi ve Patinkin Etkisi, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 23 (2), 195-211.

APA	USTA C, Berber M (2017). TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. , 173 - 187.
Chicago	USTA CAN,Berber Metin TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. (2017): 173 - 187.
MLA	USTA CAN,Berber Metin TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. , 2017, ss.173 - 187.
AMA	USTA C,Berber M TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. . 2017; 173 - 187.
Vancouver	USTA C,Berber M TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. . 2017; 173 - 187.
IEEE	USTA C,Berber M "TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ." , ss.173 - 187, 2017.
ISNAD	USTA, CAN - Berber, Metin. "TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ". (2017), 173-187.

APA	USTA C, Berber M (2017). TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1), 173 - 187.
Chicago	USTA CAN,Berber Metin TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 13, no.1 (2017): 173 - 187.
MLA	USTA CAN,Berber Metin TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.13, no.1, 2017, ss.173 - 187.
AMA	USTA C,Berber M TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2017; 13(1): 173 - 187.
Vancouver	USTA C,Berber M TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2017; 13(1): 173 - 187.
IEEE	USTA C,Berber M "TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13, ss.173 - 187, 2017.
ISNAD	USTA, CAN - Berber, Metin. "TÜRKİYE’DE ENERJİ TÜKETİMİ EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN SEKTÖREL ANALİZİ". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 13/1 (2017), 173-187.