KURULUŞ YILLARINDA ŞEKER SANAYİ VE DEVLETİN AMAÇ FONKSİYONU

MERT ,MERTER

doi:10.30626/tesamakademi.456013

MERTER MERT

(Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü, Ankara, Türkiye)

TESAM AKADEMİ

Yıl: 2018Cilt: 5Sayı: 2ISSN: 2148-2462 / 2458-9217Sayfa Aralığı: 183 - 247Metin Dili: Türkçe

DOI: https://doi.org/10.30626/tesamakademi.456013

150 2

Türkçe
İngilizce

KURULUŞ YILLARINDA ŞEKER SANAYİ VE DEVLETİN AMAÇ FONKSİYONU

Öz: Bu çalışmanın amacı Türkiye’de cumhuriyetin kuruluş yıllarında bir fail olarak devletin davranışını iktisadi açıdan araştırmaktır. Bu amacın temelinde ise 1923-1938 döneminde Türkiye’nin iktisadi kalkınmasının, iktisadi tasarım ile açıklanmasını olanaklı kılacak bir yaklaşım oluşturmak yatmaktadır. İktisadi tasarımda önce amaç daha sonra amaca uygun mekanizma tasarlanır. Bu çalışmada, Türkiye’de cumhuriyetin kuruluş yıllarındaki iktisadi tasarıma ilişkin yalnızca amaç fonksiyonuna dair tespitler yapılması hedeflenmiştir. Çalışmanın kapsamı yalnızca şeker sanayi ile sınırlandırılmıştır ve devletin şeker sanayindeki davranışının kalkınma sürecindeki genel davranışa aykırı olmadığı kabul edilmiştir. Devletin iktisadi açıdan davranışını açıklayabilmek amacıyla şeker sanayine ilişkin hemen hemen tüm kanun metinleri ve önemli raporlar, arşiv çalışması da yapılarak incelenmiş ve kanun metinlerinin ve raporların hangi amaca yönelik olduğu saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca döneme ilişkin ilgili iktisadi veriler de sunulmuştur. Çalışma ile şeker sanayine ilişkin tespitlere dayanarak hedefler belirlenmiş ve bu hedeflerin ima ettiği amaçlar ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Konu Alanı:

The Sugar Industry and the Objective Function of the State in the Establishment Period

Abstract:The aim of this study is to investigate the behavior of the State as an agent in Turkey in the years of establishment of the Republic. At the basis of this goal, there is an approach that makes it possible to explain economic development of Turkey during the period 1923-1938 by economic design. In economic design, firstly the objective function is determined, and then the proper mechanism is designed for the objective function. In this study, it is only intended to make determinations regarding the goal function for economic design in the establishment years of the Republic of Turkey. The scope of the work is limited to the sugar industry only and it is recognized that the government’s behavior in the sugar industry is not contrary to the general behavior in the development process. In order to be able to explain the State’s economic behavior, almost all legal documents and important reports about the sugar industry have been examined through archival studies and it has been tried to determine the purpose of the legal documents and reports. In addition, related economic data about the period are also presented. Based on the findings of the study with respect to the sugar industry, targets are identified and the goals that those targets implied are revealed.

Keywords:

Subject Area: SOCIAL > ECONOMICS
SOCIAL > INTERNATIONAL RELATIONS
SOCIAL > POLITICAL SCIENCE

Belge Türü: DergiMakale Türü: DerlemeErişim Formatı: Erişime Açık

Apak, K, Aydınelli, C., Akın, M. (1952). Türkiye’de devlet sanayi ve Mardin işletmeleri. İzmit: Selüloz Basımevi.
Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü (1934). İstatistik yıllığı Cilt 6 1932/33. İstatistik Umum Neşriyatından: Sayı 34, İstanbul: Devlet Matbaası.
Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü (1941). Sanayi istatistikleri – teşviki sanayi kanunundan istifade eden müesseselerin 1932–1939 seneleri faaliyetleri. Neşriyat No: 156, Ankara: Receb Ulusoğlu Basımevi.
Birtek, F. (1995). Devletçiliğin yükselişi ve düşüşü, 1932–1950: yarı periferik bir ekonominin yeniden yapılanmasında belirsiz yol. içinde, Türkiye’de devletçilik (derleyen Nevin Coşar), İstanbul: Bağlam Yayınları, Bayrak Matbaası.
Boratav, K. (1982). Türkiye’de devletçilik. Ankara: Savaş Yayınevi, Sevinç Matbaası.
Boratav, K. (1998). Türkiye iktisat tarihi 1908-1985. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Cem, İ. (1995). Türkiye’de geri kalmışlığın tarihi. (Onikinci Baskı). İstanbul: Cem Yayınevi, Özyurt Matbaası.
Düstur. (1930). Üçüncü Tertip, Cilt 11 [Devamı]. 14 Teşrinisani 1929 – 15 Teşrinievvel 1930, Ankara: Başvekalet Müdevvenat Matbaası.
Düstur. (1931). Üçüncü Tertip, Cilt 5. 11 Ağustos 1339 – 19 Teşrinievvel 1340, İstanbul: Necmi İstikbal Matbaası.
Düstur. (1932). Üçüncü Tertip, Cilt 13. Teşrinisani 1931 – Teşrinievvel 1932, Ankara: Başvekalet Müdevvenat Matbaası.
Düstur. (1934a). Üçüncü Tertip, Cilt 6. Teşrinisani 1340 – Teşrinievvel 1341, Ankara: Başvekalet Matbaası.
Düstur. (1934b). Üçüncü Tertip, Cilt 10 [Devamı]. Teşrinisani 1928 – Teşrinievvel 1929, Ankara: Başvekalet Matbaası.
Düstur. (1934c). Üçüncü Tertip, Cilt 15. Teşrinisani 1933 – Teşrinievvel 1934, Ankara: Başvekalet Matbaası.
Düstur. (1944). Üçüncü Tertip, Cilt 7. (İkinci Tabı), Teşrinisani 1341 – Teşrinievvel 1926, Ankara: Devlet Matbaası.
Düstur. (1955). Üçüncü Tertip, Cilt 16. (İkinci Basılış), Teşrinisani 1934 – Teşrinievvel 1935, Ankara: Başvekalet Devlet Matbaası.
Hurwicz, L. (1973). The design of mechanisms for resource allocation. The American Economic Review, 63(2), 1–30.
İstanbul Ticaret Odası. (2011). İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası Eylül 1923- Mayıs 1926 faaliyet ve uygulamalarına dair genel rapor. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Kültürel ve Sanatsal Araştırmalar Yayın No: 2010–118.
Keyder, Ç. (1993). Ulusal kalkınmacılığın iflası ve demokrasi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 20(1–2), 131–150.
Koraltürk, M. (2011). Erken Cumhuriyet döneminde ekonominin Türkleştirilmesi. İstanbul: İletişim Yayınları, Sena Ofset.
Korum, U. (1982). 1923-1929 Döneminde Türkiye’de İmalat Sanayii ve Sanayi Politikaları. içinde (A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Türkiye Ekonomi Kurumu), Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye’nin Ekonomik Gelişmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 513, A.Ü. S.B.F. Basın ve Yayın Yüksekokulu Basımevi, 63–78.
Kuruç, B. (1988). Belgelerle Türkiye iktisat politikası, 1. Cilt, (1929-1932). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 569, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Kuruç, B. (1993). Belgelerle Türkiye iktisat politikası, 2. Cilt, (1933-1935). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 580, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Maskin, E. S. (2008). Mechanism design: How to implement social goals. The American Economic Review, 98(3), 567–576.
Ölçen, A. N. (1982). 1923–1938 Döneminde Birinci ve İkinci Sanayi Planları. içinde (A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Türkiye Ekonomi Kurumu), Atatürk dönemi ekonomi politikası ve Türkiye’nin ekonomik gelişmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları: 513, A.Ü. S.B.F. Basın ve Yayın Yüksekokulu Basımevi, 133–149.
Palfrey, T. R., Srivastava, S. (1989). Mechanism design with incomplete information: A solution to the implementation problem. Journal of Political Economy, 97(3), 668–691.
Pamuk, Ş. (2012). Türkiye’nin 200 yıllık iktisadi tarihi, büyüme kurumlar ve bölüşüm. (2. Basım). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Yaylacık Matbaacılık.
Süreyya, Ş. (1932). Şeker istiklali ve 160.000 ton Türk şekeri. Kadro, (11), 5–16, İkinci Teşrin.
Süreyya, Ş. (1933). Milli iktisat planı ve şeker sanayimiz. Kadro, (24), 5-16, Birinci Kanun.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (5 Şubat 1930). Kararname. Tarih: 5 Şubat 1930, Sayı: 8852, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 8.7.004.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (22 Ekim 1930). Kararname. Tarih: 22 Ekim 1930, Sayı: 10129, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 14.70.013.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (12 Kasım 1930). Kararname. Tarih: 12 Kasım 1930, Sayı: 10186, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 15.73.010.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (1 Şubat 1931). Kararname. Tarih: 1 Şubat 1931, Sayı: 10565, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 17.6.010.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (12 Nisan 1931). Kararname. Tarih: 12 Nisan 1931, Sayı: 10957, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 19.26.002.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (18 Şubat 1932). Uşak Şeker Fabrikasından Remzi’nin, Eskişehir de yapılacak şeker fabrikasının yararları ve zararları ile Uşak Şeker Fabrikasının bu konudaki durumuna ait verdiği bilgi. Tarih: 18 Şubat 1932, Fon Kodu: 030.0.010.000.000, Yer No: 181.248.3.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (7 Mayıs 1932). Kararname. Tarih: 7 Mayıs 1932, Sayı: 12781, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 28.35.018.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (10 Temmuz 1932). Kararname. Tarih: 10 Temmuz 1932, Sayı: 13141, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 30.53.18.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (13 Kasım 1932). T.C. İktisat Vekaleti Sanayi Umum Müdürlüğü’nün Başvekaleti Celileye yazısı. Tarih: 13 Kasım 1932, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.5.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (19 Aralık 1932). Kararname. Tarih: 19 Aralık 1932, Sayı: 13644, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 32.78.020.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (26 Aralık 1932). T.C. Maliye Vekaleti Nakit İşleri Umum Müdürlüğü’nün Yüksek Baş Vekalet Makamına yazısı. Tarih: 26 Aralık 1932, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.5.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (7 Mart 1933). Kararname. Tarih: 7 Mart 1933, Sayı: 13974, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 34.15.017.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (16 Mart 1933). Kararname. Tarih: 16 Mart 1933, Sayı: 13990, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 34.16.013.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (24 Mart 1933). Kararname. Tarih: 24 Mart 1933, Sayı: 14041, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 34.19.4.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (15 Nisan 1933). Kararname. Tarih: 15 Nisan 1933, Sayı: 14162, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 35.25.005.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (26 Nisan 1933). Türkiye Büyük Millet Meclisi Riyaseti Katibi Umumiliği Kanunlar Müdürlüğü’nün yazısı. Tarih: 26 Nisan 1933, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 138.985.7.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (13 Mayıs 1933). Kararname. Tarih: 13 Mayıs 1933, Sayı: 14368, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 36.35.011.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (4 Haziran 1933). Kararname. Tarih: 22 Haziran 1933, Sayı: 14515, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 37.42.016.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (19 Haziran 1933). T.C. İktisat Vekaleti Nakit İşleri Umum Müdürlüğü’nün Eskişehir şeker fabrikasının döviz ihtiyacı hakkındaki yazısı. Tarih: 19 Haziran 1933, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.6.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (22 Haziran 1933). Kararname. Tarih: 22 Haziran 1933, Sayı: 14620, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 37.48.1.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (11 Temmuz 1933). Kararname. Tarih: 11 Temmuz 1933, Sayı: 14676, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 37.50.016.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (5 Ağustos 1933). Kararname. Tarih: 5 Ağustos 1933, Sayı: 14779, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 38.55.018.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (24 Eylül 1933). Kararname. Tarih: 24 Eylül 1933, Sayı: 15180, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 40.75.019.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (3 Ekim 1933). Kararname. Tarih: 3 Ekim 1933, Sayı: 14886, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 39.61.005.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (18 Ekim 1933). Kararname. Tarih: 18 Ekim 1933, Sayı: 14974, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 39.65.013.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (24 Ekim 1933a). Kararname. Tarih: 24 Ekim 1933, Sayı: 14995, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 39.66.014.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (26 Ekim 1933). Şeker ithalatı ve denizyollarının ücret tarifesi hakkında, Cumhuriyet Halk Fırkası’na yazılan yazı. Tarih: 26 Ekim 1933, Fon Kodu: 030.10.00.00 Yer No: 166.154.6.2.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (2 Mayıs 1933). Kararname. Tarih: 2 Mayıs 1933, Sayı: 14296, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 36.31.19.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (25 Aralık 1933). T.C. Başvekalet Muamelat Müdürlüğü’nün B.M.M. Yüksek Reisliğine yazısı. Tarih: 25 Aralık 1933, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.5.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (17 Şubat 1934). Kararname. Tarih: 17 Şubat 1934, Sayı: 2 / 134, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 42.7.014.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (4 Haziran 1934a). Kararname. Tarih: 4 Haziran 1934, Sayı: 2 / 786, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 45.39.006.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (4 Haziran 1934b). Kararname. Tarih: 4 Haziran 1934, Sayı: 2 / 787, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 45.39.007.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (2 Temmuz 1934). Kararname. Tarih: 2 Temmuz 1934, Sayı: 2 / 959, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 46.47.019.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (19 Temmuz 1934). Kararname. Tarih: 19 Temmuz 1934, Sayı: 2 / 1053, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 47.52.013.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (8 Eylül 1934). Kararname. Tarih: 8 Eylül 1934, Sayı: 2 / 1218, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 47.60.018.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (31 Ekim 1934). Kararname. Tarih: 31 Ekim 1934, Sayı: 2 / 1495, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 49.74.012.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (21 Şubat 1935). Kararname. Tarih: 21 Şubat 1935, Sayı: 2 / 2023, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 52.11.020.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (26 Şubat 1935). Kararname. Tarih: 26 Şubat 1935, Sayı: 2 / 2086, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 52.15.3.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (9 Mart 1935). Kararname. Tarih: 9 Mart 1935, Sayı: 2 / 2117 2, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 52.16.14.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (13 Mart 1935). Kararname. Tarih: 13 Mart 1935, Sayı: 2 / 2162, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 52.18.19.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (7 Haziran 1935). Kararname. Tarih: 7 Haziran 1935, Sayı: 2 / 2793, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 55.50.9.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (8 Haziran 1935). Kararname. Tarih: 8 Haziran 1935, Sayı: 2 / 2850, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 56.53.6.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (7 Kasım 1935). Kararname. Tarih: 7 Kasım 1935, Sayı: 2 / 3466, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 59.84.2.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (2 Ocak 1936). T.C. İktisat Vekaleti Sanayi Umum Müdürlüğü’nün şark vilayetlerine gönderilecek şeker hakkındaki yazısı. Tarih: 2 Ocak 1936, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.10.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (29 Ocak 1936). Kararname. Tarih: 29 Ocak 1936, Sayı: 2 / 3936, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 61.7.1.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (31 Ocak 1936). Kararname. Tarih: 31 Ocak 1936, Sayı: 2 / 3975, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 61.8.020.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (6 Nisan 1936). Kararname. Tarih: 6 Nisan 1936, Sayı: 2 / 4234, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 63.26.9.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (26 Mayıs 1936). Kararname. Tarih: 26 Mayıs 1936, Sayı: 2 / 4678, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 65.44.3.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (29 Mayıs 1936). Kararname. Tarih: 29 Mayıs 1936, Sayı: 2 / 4701, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 65.45.6.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (29 Haziran 1936). T.C. İktisat Vekaleti Sanayi Umum Müdürlüğü’nün şeker satışı ve vergisi hakkındaki yazısı. Tarih: 29 Haziran 1936, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.11.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (3 Temmuz 1936). Kararname. Tarih: 3 Temmuz 1936, Sayı: 2 / 4944, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 66.57.8.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (28 Nisan 1937). Kararname. Tarih: 28 Nisan 1937, Sayı: 2 / 6489, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 74.35.4.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (30 Nisan 1937). Kararname. Tarih: 30 Nisan 1937, Sayı: 2 / 6498, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 74.35.13.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (3 Mayıs 1937). Kararname. Tarih: 3 Mayıs 1937, Sayı: 2 / 6500, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 74.35.15.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (8 Mayıs 1937). Kararname. Tarih: 8 Mayıs 1937, Sayı: 2 / 6552 Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 74.38.5.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (8 Haziran 1937). Kararname. Tarih: 8 Haziran 1937, Sayı: 2 / 6794, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 75.50.6.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (16 Ağustos 1937). Kararname. Tarih: 16 Ağustos 1937, Sayı: 2 / 7233, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 78.72.004.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (16 Ekim 1937). Kararname. Tarih: 16 Ekim 1937, Sayı: 2 / 7541, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 78.87.10.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (10 Aralık 1937). Kararname. Tarih: 10 Aralık 1937, Sayı: 2 / belirsiz, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 81.101.4.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (13 Aralık 1937). Kararname. Tarih: 13 Aralık 1937, Sayı: 2 / 7819, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 81.101.7.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (23 Aralık 1937). Kararname. Tarih: 23 Aralık 1937, Sayı: 2 / 7871, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 81.103.19.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (15 Ocak 1938). Kararname. Tarih: 15 Ocak 1938, Sayı: 2 / 8048, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 82.5.9.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (4 Ağustos 1938). Kararname. Tarih: 4 Ağustos 1938, Sayı: 2 / 9401, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 84.72.20.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (16 Şubat 1939). Kararname. Tarih: 16 Şubat 1939, Sayı: 2 / 10392, Fon Kodu: 030.0.18.01.02, Yer No: 86.13.6.
T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi. (tarihi belirsiz). Şeker sanayi hakkında. Tarih: belirsiz, Fon Kodu: 030.0.010.000.000 Yer No: 181.248.7.
T.C. İktisat Vekaleti. (1972). Raporlar, Kısım I, Sınai Tesisat ve İşletme, Birinci Kanun, 1933, Ankara: Başvekalet Matbaası, 1933, içinde, Devletçilik İlkesi ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933 (Afet İnan). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınlarından XVI. Seri – Sa. 14, Türk Tarih Kurumu Basımevi, tıpkı basım (1-143).
T.C. İktisat Vekaleti. (1934). Şeker Sanayimiz Hakkında Beynelmilel Şeker İstatistik Birliği Şefi Dr. Gustav Mikusch Tarafından Hazırlanan Rapor. Ankara: Başvekalet Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (17 Haziran 1930). Dahilî İstihlâk Vergisi Hakkında Kanun, Sayı 1522, Başvekalet Müdevvenat Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (19 Haziran 1930). 1930 Senesi Bütçe Kanununa Cetvel Raptı Hakkında Kanun, Sayı 1524, Başvekalet Müdevvenat Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (25 Temmuz 1933). Uşakta Kâin Devlet Sanayi Ofisine Ait Şeker Fabrikası Tesisatının Genişletilmesi İçin Yeniden Konulacak Makinelerin Montajında Kullanılacak Alât ve Edevatın, Yapı İşinin Nihayetinde Makineleri Satan Müesseseye Geri Verilmek Üzere, Gümrük Resminden Muaf Olarak Memlekete Sokulması Hakkında Kararname, Sayı 2460, Başvekalet Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (27 Kasım 1933). Müteşekkil Mıntaka İçinde Şeker Fabrikaları Tesis ve İşletilmesi İçin 25 Sene Müddetle İmtiyaz Verilmesi Hakkında Kararname, Sayı 2563, Başvekalet Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (3 Aralık 1933). İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları Türk Anonim Şirketi Esas Mukavelenamesinin 5, 17 ve 40 ıncı Maddelerinin İlişik Şekilde Gösterildiği Gibi Değiştirilmesi Hakkında Kararname, Sayı 2568, Başvekalet Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (7 Mayıs 1935). Şeker Fabrikalarına Bahşolunan İmtiyazat ve Muafiyet Hakkındaki 601 Numara ve 14 Nisan 1341 Tarihli Kanunun 8 İnci Maddesinin Kaldırılmasına Dair Kanun, Sayı 2996.
T.C. Resmi Gazete. (26 Ocak 1937). Şeker İstihlak ve Gümrük Resimleri Hakkındaki 2785 Numaralı Kanuna Müzeyyel Kanun, Sayı 3517, Başvekalet Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (11 Mayıs 1937). Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi Hakkında Kararname, Sayı 3601, Başvekalet Matbaası.
T.C. Resmi Gazete. (21 Aralık 1937). Hariçten İthal Edilecek Şekerlerin Gümrük Resmi Hakkında Kararname, Sayı 3788.
Tekeli, İ., İlkin S. (2003). Cumhuriyetin Harcı, Birinci Kitap, Köktenci modernitenin Doğuşu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Sena Ofset.
Tekeli, İ., İlkin (2004). Cumhuriyetin Harcı, İkinci Kitap, Köktenci modernitenin ekonomi politikasının gelişimi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Lebib Yalkın Yayımları ve Basım İşleri A.Ş..
Tezel, Y. S. (2002). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi. (5. Baskı). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Step Ajans.
Timur, T. (2001). Türk devrimi ve sonrası. (5. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, Pelin Ofset.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2012). İstatistik Göstergeler – 1923-2011. Yayın No: 3890. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.
Veldet, T. (1958). 30. Yılında Türkiye Şeker Sanayii. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Neşriyatı No:8. Ankara: Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası.
Yenal, O. (2003). Cumhuriyet’in iktisat tarihi. İstanbul: Homer Kitabevi, Grafik Yapım, Barış Mücellit.