Yıl: 2017 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 35 - 46 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-03-2019

GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI

Öz:
Avrupa medeniyeti modernleşme sonrası elde ettiği gücü diğer medeniyetlere karşıbir tahakküm aracı olarak kullanmaya başlayınca İslam düşünürleri arasında buna tepkinin olması kaçınılmaz olmuştur. Fikrî tepki açısından Batı, Rus ve Türk modernleşmesinin kavşak noktasında yer alan Kırımlı Gaspıralı İsmail Bey’in yeri dikkatedeğerdir. Yaşamı ve düşünceleri itibarıyla Batı’daki gelişmeleri yakından takip edenİsmail Bey, Avrupa medeniyeti karşısında İslam medeniyetinin insanoğluna hakiki kurtuluşu ve mutluluğu getirebilme imkânlarını araştırmış ve bunun hakkâniyetkavramı esası üzerine kurulmasını önermiştir. Kendisi, kapitalist ve sosyalist anlayışlıiki kutuplu bir dünyanın insanları felakete sürükleyeceğini ileri sürerken bu akımlarakarşı İslam medeniyetinin yeniden nasıl inşa edilmesi gerektiğinin yollarını aramış birentelektüeldir. Bu çalışmada İsmail Bey’in, dünya ölçeğinde insan onuruna yaraşanbir medeniyetin inşası açısından merkeze aldığı hakkâniyet kavramı üzerinde durulmuş ve bu kavramın günümüz için ne ifade ettiği betimlenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Etik Eğitim, Eğitim Araştırmaları Din Bilimi Sosyoloji Felsefe Psikoloji

The Concept Of Equity in The Thought Of Ismail Gaspirali

Öz:
As European civilization began to use its post-modernization power as a means of oppression against other civilizations, it was inevitable that Islamic thinkers react to it. In terms of intellectual reaction, the place of Crimean Gaspirali Ismail who stands at the crossroads of Western, Russian and Turkish modernization is especially interesting. He, being as regards his life and thought, a close follower of the developments in the West, inquired into the possibilities Islamic civilization, as opposed to European one, concerning the salvation and happiness of mankind and suggested that it shall be essentially based on the concept of equity. He is an intellectual who argued that bipolar, i.e. capitalist and socialist, world would lead mankind to a catastrophe and searched for the ways through which Islamic civilization could be reconstructed. In this work, we emphasized the concept of equity, which is central for Gaspirali as regards the formation of a global civilization that is accurate to human dignity and we tried to describe the actual significance of the concept.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Etik Eğitim, Eğitim Araştırmaları Din Bilimi Sosyoloji Felsefe Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmet Midhat, Üss-i İnkilab, Takvimhane-i Amire, İstanbul 1294 [1877].
  • Aksu, Ali, “Asr-ı Saadet, Hulefa-yı Raşidin ve Emeviler Döneminde Fikir Hürriyeti Üzerine Bazı Mülahazalar”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 5, sayı: 2, 2001.
  • Akyiğitzade Musa, Avrupa Medeniyetinin Esasına Bir Nazar, Maarif Nezareti, İstanbul 1325 [1897].
  • Anay, Harun, “Ahmet Cevdet Paşa’nın Modernizme Bakışı”, Ahmet Cevdet Paşa -Vefatının 100. Yılına Armağan- içinde, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 1997.
  • Halaçoğlu, Yusuf ve M. Akif Aydın, “Cevdet Paşa”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, cilt: 7.
  • İsmail Gasprinski, “Avrupa Medeniyetine Bir Nazar-ı Muvazene, Konstantiniye [İst.], Matbaa-i Ebuzziya, 1302 [1885], 29+3 sf.”, neşre haz. Yavuz Akpınar, Gaspıralı -Fikrî Eserleri- içinde, İkinci Basım, Ötüken Yay., İstanbul 2004.
  • Kırımlı, Hakan, “Gaspıralı, İsmail Bey”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, cilt: 13.
  • Koçak, Ahmet, “İsmail Bey Gaspıralı’nın Avrupa Algısı ya da ‘Avrupa Me-deniyetine Bir Nazar-ı Muvâzene”, Uluslararası İslam’da Yenilenme ve Birlik-I -İsmail Bey Gaspıralı Kongresi-, İBB Kültür A.Ş. Yay., İstanbul 2013.
  • Namık Kemal, -Osmanlı Modernleşmesi Meseleleri 1-, neşre haz. Yılmaz Aydoğdu, Nergiz ve İsmail Kara, Dergah Yay., İstanbul 2005.
  • Namık Kemal, Renan Müdafaanamesi, Mahmut Bey Matbaası, İstanbul 1326 [1908].
  • Said Halim Paşa, Buhranlarımız, haz. M. Ertuğrul Düzdağ, Üçüncü Basım, İz Yay., İstanbul 1998.
  • Sözen, Kemal, Ahmet Cevdet Paşa’nın Felsefi Düşüncesi, İFAV Yay., İstanbul 1998.
APA ÇAPKU A (2017). GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. , 35 - 46.
Chicago ÇAPKU AHMET GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. (2017): 35 - 46.
MLA ÇAPKU AHMET GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. , 2017, ss.35 - 46.
AMA ÇAPKU A GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. . 2017; 35 - 46.
Vancouver ÇAPKU A GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. . 2017; 35 - 46.
IEEE ÇAPKU A "GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI." , ss.35 - 46, 2017.
ISNAD ÇAPKU, AHMET. "GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI". (2017), 35-46.
APA ÇAPKU A (2017). GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 35 - 46.
Chicago ÇAPKU AHMET GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6, no.1 (2017): 35 - 46.
MLA ÇAPKU AHMET GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.6, no.1, 2017, ss.35 - 46.
AMA ÇAPKU A GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 6(1): 35 - 46.
Vancouver ÇAPKU A GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2017; 6(1): 35 - 46.
IEEE ÇAPKU A "GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI." Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6, ss.35 - 46, 2017.
ISNAD ÇAPKU, AHMET. "GASPIRALI İSMAİL BEY’İN DÜŞÜNCESİNDE HAKKÂNİYET KAVRAMI". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2017), 35-46.