Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı

BOZBAYINDIR, Ali Emrah

Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı

Ali Emrah BOZBAYINDIR (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Usul Hukuku Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

9 4

Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 87 - 169 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 01-08-2019

Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı

Öz:

Türk Ceza Kanunu ve birçok ülke mevzuatı failin, gönüllü olarak suçun icrasın-dan vazgeçmesi veya suçun tamamlanmasına mani olması halinde cezalandırılmayacağıyolunda bir hükme yer vermektedir. Gönüllü vazgeçme müessesinin şartları arasında ge-rek nazari gerek tatbiki olarak yorum güçlükleri, en çok “gönüllülük” şartının muhteva vekapsamı bakımından ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada evvela teşebbüs ve gönüllü vaz-geçme hükümleri arasında ele alınarak, meseleye bütüncül bir bakış açısı kazandırılmayaçalışılmıştır. Akabinde Almanya, Avusturya, İsviçre, İngiltere ve İtalya Ceza Hukukla-rında gönüllü vazgeçme müessesine ilişkin düzenlemeler ele alınmış, gönüllülük şartınailişkin öğreti ve uygulama tetkik ve tahlil edilmiştir. Bu ülkelerin bir kısmı Türk Hukukuüzerindeki tesirleri, diğerleri ise gönüllü vazgeçme bakımından benimsedikleri farklı yak-laşımlar nedeniyle çalışmaya dâhil edilmiştir. Türk Ceza Hukuku’nda gönüllülük şartıise tarihsel gelişim seyri içinde ele alınmış, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dönemi öğretive uygulaması ise ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Çalışmanın netice kısmında isegönüllülük unsurunun muhtevası hususunda çalışma boyunca incelenen görüşleri hülasaetmeye ve mesele hakkındaki kanaatimizi ortaya koyduk.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

The Voluntariness Requirement of Withdrawal from Attempt in Turkish and in Comparative Criminal Law

Öz:

The Turkish Penal Code and penal codes in various jurisdictions contain a rule on witdrawal from attempt. Accordingly a person shall not be punished for the attempt, if he voluntarily abandons his effort to commit the crime or prevents its completion. The issue of interpretation and delimitation of the scope of the institute of voluntary abandonment is a common issue in such jurisdictions. This study deals firstly with the issue of the relation between the norms of attempt and voluntary abandonment. The following section of the study is dedicated to analysis of law and doctrine of voluntary abandonment in comparative criminal law, including German, Austrian, Swiss, French, Italian and English criminal law systems. These jurisdictions have been selected for this study either because of their very influence upon Turkish legal system or their particularities in regard to regulation of voluntary abandonment and the content and limitis of the requirement of voluntariness. The section on Turkish law on voluntary abandonment analysed in its historical development, and the contemporary doctrine and jurisprudence on the condition of voluntariness is the subject of a distinct section. In conclusion, we have summed up the main findings as well as our own view with respect to the interpretation and content of the voluntariness requirement.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ambos, Kai, in: Dieter Dölling, Gunnar Duttge, Stefan König ve Dieter Rössner (hrsg.) Nomos Kommentar, Gesamtes Strafrecht Handkom- mentar, 4. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden 2017.
Amelung, Knut, Zur Theorie der Freiwilligkeit eines strafbefreinden Rücktritts vom Versuch“ Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft (120), 2008, ss. 206-245.
Artuk, M. Emin Artuk/Gökcen, Ahmet/Alşahin, M. Emin/Çakır, Kerim, Ceza Hu- kuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
Baumann, Jürgen/Weber, Ulrich/Mitsch, Wolfgang/Eisele, Jörg, Strafrecht Allge- meiner Teil, 12. Auflage, Verlag Ernst und Werner Giesking, Bielefeld 2016.
Beckemper, Katharina/Cornelius, Kai, in: Bernd von Heintschel-Heinegg (hrsg.), Beck’scher Online-Kommentar, 37. Edition, Stand: 01.02.2018.
BGH, Beschl. v. 28.01.2015-4 StR 574/14 (LG Essen), Strafverteidiger (11), 2015, s. 688.
BGH, Rücktritt vom Versuch aus seelischen Gründen, Neue Zeitschrift für Straf- recht, 1994, ss. 428-429.
BGHSt 35, 184, in: Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in Strafsachen, 35.
Band, Carl Heymanns Verlag, Köln 1989, ss. 184-187.
Bitzilekis, Nikolaos, “Zur Autonomie der Rücktrittentscheidung”, in: Felix Herzog ve Ulfrid Neumann (hrsg.), Festschrift für Winfried Hassemer, C.F. Müller Verlag, Heidelberg 2010, ss. 661-679.
Bockelmann, Paul, Strafrechtliche Untersuchungen, Verlag Otto Schwartz & Co, Göttingen 1957.
Bosch, Nikolaus/Eser, Albin, in: Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar, 29. Auflage, C.H. Beck, München 2014.
Bouloc, Bernard, Droit pénal général, 24. édition, Dalloz, Paris 2015.
Centel, Centel/Zafer, Hamide/Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 10. Bası, Beta, İstanbul 2017.
Demirbaş, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Seçkin Yayınevi, An- kara 2017.
Dönmezer, Sulhi/Erman, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, Cilt: 1, 13. Bası, Beta, İstanbul 1997.
Elliott, Catherine, French Criminal Law, Routledge, London 2011.
Entscheidungen des Schweizerischen Bundesgerichts aus dem Jahre 1957, Amtlic- he Sammlung, 83. Band, IV. Teil, Strafrecht, Imprimeries Reu- nies S.A., Lausanne 1957.
Erdoğan, Yavuz, “Gönüllü Vazgeçme”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 13, Ağustos 2010, ss. 93-124.
Erem, Faruk/Danışman, Ahmet/Artuk, Mehmet Emin, Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayı- nevi, Ankara 1997.
Erra, Carlo, “Teşebbüste İhtiyarile Vazgeçme” (Çev. Sahir Erman), İstanbul Üniver- sitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. X., S. 1-2, İstanbul 1944, ss. 679-720.
Fabrizy, Ernst Eugen, Strafgesetzbuch, Kurzkommentar, 12. Auflage, Manz’sche Verlag, Wien 2016.
Fischer, Thomas, Strafgesetzbuch, 65. Auflage, C.H.Beck, München 2018.
Fornasari, Gabriele, “Die Regelung des Versuchs und des Rücktritts vom Versuch im deutschen und italienischen Strafrecht“, in: Fragmentarisc- hes Strafrecht, Beiträge zum Strafrecht, Strafprozeßrecht und zur Strafrechtsvergleichung, Für Manfred Maiwald aus Anlaß seiner Emeritierung, verfaßt von seinen Schülern, Mitarbeitern und Freunden, Peter Lang, Frankfurt 2003, ss. 49-59.
Frank, Reinhard, “Vollendung und Versuch”, in: Vergleichende Darstellung, De- utschen und Ausländischen Strafrechts, Verlag von Otto Lieb- mann, Berlin 1908.
Fuchs, Helmut, Strafrecht Allgemeiner Teil I, Grundlagen und Lehre von der Straf- tat, 9. Auflage, Verlag Österreich, Wien 2016.
Gropp, Walter, Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Springer, Berlin 2015.
Hafızoğulları, Zeki/Özen, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, US-A Yayınları, Ankara 2017.
Haft, Fritjof, Strafrecht Allgemeiner Teil, 8. Auflage, C. H. Beck, München 1998.
Hager, Gerhard/Massauer, Wolfram in: Frank Höpfel ve Eckart Ratz (hrsg.) Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, 2. Auflage, Manz‘sche Ver- lag, Wien 1999, §§ 15, 16.
Hakeri, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Adalet, Ankara 2017.
Hermann, Mareike, Hermann, Der Rücktritt im Strafrecht, Eine kritische Analyse von § 24 StGB de lege lata und Überlegungen de lege ferenda, Duncker & Humblot, Berlin 2013.
Hoffmann-Holland, Klaus, in: Bernd von Heıntschel-Heinegg (hrsg.), Münche- ner Kommentar zum Strafgesetzbuch, 3. Auflage, C.H. Beck, München 2017.
Horder, Jeremy, Ashworth’s Principles of Criminal Law, 8th Edition, Oxford Uni- versity Press, Oxford 2016. İçel, Kayıhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Beta, İstanbul 2016.
Jäger, Christian in: Jürgen Wolter (hrsg.) Systematischer Kommentar zum Strafge- setzbuch, Band I, § § 1-37 StGB, 9. Auflage, Carl Heymanns Verlag, Köln 2017.
Jescheck, Hans-Heinrich/Weigend, Thomas, Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Duncker & Humblot, Berlin 1996.
Kienapfel, Diethelm, Frank Höpfel ve Robert Kert, Grundriss des Strafrechts, All- gemeiner Teil, 15. Auflage, Manz’sche Verlag, Wien 2016.
Kindhäuser, Urs, Strafrecht Allgemeiner Teil, 8. Auflage, Nomos Verlag, Baden- Baden 2017.
Koca, Mahmut/Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Seçkin, Ankara 2017.
Kühl, Kristian, Strafrecht Allgemeiner Teil, 8. Auflage, Vahlen, München 2017.
Lilie, Hans/Albrecht, Dietlinde, in: Heinrich Wilhelm Laufhütte, Ruth Rissing-van Saan ve Klaus Tiedemann (hrsg.), Strafgesetzbuch Leipziger Kommentar, Erster Band, De Gruyter Recht, Berlin 2007.
Mahmutoğlu, Fatih Selami/Karadeniz, Serra, Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler Şerhi, Beta, İstanbul 2017.
Maiwald, Manfred, “Psychologie und Norm beim Rücktritt vom Versuch”, in: Karl Heinz Gössel ve Otto Triffterer (hrsg.), Gedächtnisschrift für Heinz Zipf, C. F. Müller, Heidelberg 1999, ss. 255-270.
Marinucci, Giorgio/Dolcini, Emilio, Manuale di Diritto Penale, Parte Generale, 6th edizione, Giuffre Editore, Milano 2017.
Maurach, Reinhard/Gössel, Karl Heinz/Zipf, Heinz, Strafrecht Allgemeiner Teil, Teilband 2, 8. Auflage, C. F. Müller, Heidelberg 2014.
Mayer, Max Ernst, Der Allgemeine Teil des deutschen Strafechts, 2. Auflage, Carl Winters, Heidelberg 1923.
Murmann, Uwe, Grundkurs Strafrecht, Allgemeiner Teil, Tötungsdelikte, Körper- verletzungsdelikte, 3. Auflage, Verlag C.H. Beck, München 2015.
Niederschriften über die Sitzungen der Großen Strafrechtskommission, 2. Band, Allgemeiner Teil, 14. Bis 25. Sitzung, Bonn 1958.
Niggli, Marcel Alexander/Maeder, Stefan, in: Marcel Alexander Niggli ve Hans Wiprächtiger (hrsg.), Basler Kommentar Strafrecht I, 3. Aufla- ge, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2013.
Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Cilt: II-III, Beta, İstanbul 1992.
Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, 13. Bası, Seçkin, Ankara 2017. Pradel, Jean, Droit pénal général, 19. édition Cujas, Paris 2012.
Prothais, Alain, Tentative et Attentat, Libraarie Générale de Droit et de Jurispruden- ce, Paris 1985.
Puppe, Ingeborg, Strafrecht Allgemeiner Teil im Spiegel der Rechtsprechung, 3. Auflage, Nomos Verlag, Baden-Baden 2016.
Rengier, Rudolf, Strafrecht Allgemeiner Teil, 4. Auflage, Verlag C. H. Beck, Münc- hen 2012.
Roxin, Claus, „Über den Rücktritt vom unbeendeten Versuch“ in: Hans Lütttger (hrsg.), Festschrift für Ernst Heinitz zum 70. Geburtstag, Wal- ter de Gruyter, 1972 Berlin, ss. 251-276.
Roxin, Claus, Strafrecht Allgemeiner Teil, Band II, Besondere Erscheinungsformen der Straftat, Verlag C.H. Beck, München 2003.
Schubert, Kathrin, Der Versuch- Überlegungen zur Rechtsvergleichung und Har- monisierung, Duncker & Humblot, Berlin 2006.
Seelmann, Kurt/Geth,Christopher, Strafrecht Allgemeiner Teil, 6. Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2016.
Simester, AP/Spencer, JR/Stark, Findlay/Sullivan, GR/Virgo, GJ, Simester and Sullivan’s Criminal Law, Theory and Doctrine, 6th Edition, Hart Publishing, Oxford 2016.
Sözüer, Âdem, Suça Teşebbüs, Kazancı Yayınları, İstanbul 1994.
Spencer, John, “Brief Comments from an English perspective”, in: Klaus Tiede- mann (hrsg.), Wirtschaftstrafrecht in der Europäischen Union, Freiburg-Symposium, Carl Heymanns Verlag, Köln 2002, ss. 435-445.
Stratenwerth, Günter/Kuhlen, Lothar, Strafrecht Allgemeiner Teil, Die Straftat, 6. Auflage, Verlag Franz Vahlen, München 2011.
Taner, M. Tahir, Ceza Hukuku, Umumi Kısım, Üçüncü Basım, Akgün Matbaası, İstanbul 1953.
Tipold, Alexander, Rücktritt und Reue, neuer Wissenschaftlicher Verlag, Wien 2002. Tozman, Önder, Suça Teşebbüs, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
Trechsel, Stefan/Noll, Peter/Pieth, Mark, Schweizerisches Strafrecht, Allgemeiner Teil I, 7. Auflage, Schulthess, Basel 2017.
Triffterer, Otto Österreichisches Strafrecht Allgemeiner Teil, Springer-Verlag, Wien 1985.
Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük 1, 9. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1998.
Ulsenheimer, Klaus, Grundfragen des Rücktritts vom Versuch in Theorie und Pra- xis, Walter de Gruyter, Berlin 1976.
Wessels, Johannes/Beulke, Werner/Satzger, Helmut, Strafrecht Allgemeiner Teil, 46. Auflage, C.F. Müller, Heidelberg 2016.
Yaşar, Osman, Uygulamada Türk Ceza Yasası, Genel Hükümler, Seçkin, Ankara 2000.
Zaczyk, Rainer, in: Urs Kindhäuser, Ulfrid Neumann ve Hans-Ulrich Paeffgen (hrsg.), Strafgesetzbuch Nomos Kommentar, 5. Auflage, No- mos Verlag, Baden-Baden 2017.
Zafer, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler, TCK m. 1-75, 6. Bası, Beta, İstan- bul 2016.
Zöhrap, Kirkor, Hukuk-u Ceza, Ahmed Sâki Bey Matbaası, İstanbul, 1325 (1907).

APA	BOZBAYINDIR A (2018). Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. , 87 - 169.
Chicago	BOZBAYINDIR Ali Emrah Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. (2018): 87 - 169.
MLA	BOZBAYINDIR Ali Emrah Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. , 2018, ss.87 - 169.
AMA	BOZBAYINDIR A Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. . 2018; 87 - 169.
Vancouver	BOZBAYINDIR A Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. . 2018; 87 - 169.
IEEE	BOZBAYINDIR A "Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı." , ss.87 - 169, 2018.
ISNAD	BOZBAYINDIR, Ali Emrah. "Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı". (2018), 87-169.

APA	BOZBAYINDIR A (2018). Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 0(1), 87 - 169.
Chicago	BOZBAYINDIR Ali Emrah Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 0, no.1 (2018): 87 - 169.
MLA	BOZBAYINDIR Ali Emrah Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.0, no.1, 2018, ss.87 - 169.
AMA	BOZBAYINDIR A Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2018; 0(1): 87 - 169.
Vancouver	BOZBAYINDIR A Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2018; 0(1): 87 - 169.
IEEE	BOZBAYINDIR A "Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı." Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 0, ss.87 - 169, 2018.
ISNAD	BOZBAYINDIR, Ali Emrah. "Türk ve Mukayeseli Ceza Hukukunda Gönüllü Vazgeçmede “Gönüllülük” Şartı". Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1 (2018), 87-169.