Yıl: 2018 Cilt: 18 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 391 - 401 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17098/amj.461416 İndeks Tarihi: 26-08-2019

Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi

Öz:
Amaç: Bu çalışma Evde Sağlık Hizmetleri Birimi’ne (ESHB) kayıtlı 65 yaş ve üstü hastaların influenza vepnömokok aşıları hakkındaki bilgi düzeylerini ve durumlarını saptayarak aşı yapılmasının gerekliliği veuygun zamanı hakkında hasta ve yakınlarını bilgilendirerek risk grubunun aşılanma oranlarınıartırmayı amaçlamaktadır.Materyal ve Metot: Bu araştırma hastaların mevcut aşılanma durumlarını tanımlayıcı ve aşılanmahakkında kısa bilgilendirme ile uygun yönlendirme neticesinde hastaların aşılanma eğilimlerininsaptanacağı prospektif tipte gözlemsel bir araştırmadır. Çalışmaya özgün yapılandırılmış bir anketformu ve aşılanmanın önemi ve gerekliliği hakkında standart bir bilgi formu oluşturulmuştur.Koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında ESHB’de Eylül 2017 tarihine kadar kayıtlı tüm hasta veyakınlarına aşılanma döneminde aşılar hakkında standart kısa bir metin ile bilgilendirmeleri yapılmışve aşılarını yaptırmak isteyen hastalar kayıtlı oldukları aile hekimlerine yönlendirilmiştir. Bubilgilendirme sonrasında çalışmamıza katılmayı kabul edenlerin anket formu, hasta dosyaları taranarakve evde sağlık hizmetleri kapsamında yapılan takiplerde (ev ziyareti veya telefon ile) hasta veyayakınlarına ulaşılarak doldurulmuştur (N: 295). Bilgilendirmenin etkisinin saptanabilmesi için hasta veyakınlarına evde sağlık hizmetleri kapsamında 4 aylık bir aradan sonra tekrar araştırmacılar tarafındanulaşılmış (N: 228) ve aşılanma durumları, grip ve pnömoni olup olmadıkları ve eğer oldularsa bunedenle hastane yatışlarının olup olmadığı sorgulanmıştır.Bulgular: Çalışmamıza katılmayı kabul eden 295 hastanın yaş ortalaması 83,65±7,63’tü. Hastaların%74,23’ü kadın, %25,76’sı erkekti. Hastalardan %17,28’i okuma yazma bilmiyorken %14,23’üyükseköğrenim mezunuydu. %71,53’ü dul veya bekâr, %28,47’si evliydi. Hastaların %3,05’i sigaraiçiyorken %1,01’i alkol kullanıyordu. Hastaların %39,32’si yatağa tam bağımlı, %48,81’i yarı bağımlıydı.Hastaların sahip olduğu kronik hastalık sayısı ortalama 3,13±1,38’di. İnfluenza aşısından hastaların%31,22’sinin; Pnömokok aşısından ise hastaların %53,14’ünün hiç haberdar olmadığı ortaya çıktı. Geçensene influenza aşısını yaptırma oranları %22,03 iken pnömokok aşısı yaptırma oranları ise sadece %6,44idi. Çalışmamıza dâhil olan hastaların aşılardan haberdar olma durumlarıyla influenza aşısı (p<0,001) vepnömokok aşısı (p=0,020) yaptırma oranları arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptandı. Tüm hastalarainfluenza ve pnömokok aşısı hakkındaki kısa bilgilendirme, öneri ve yönlendirme yapıldı. Dört aysonraki kontrol görüşmelerinde influenza (%25,11) ve pnömokok aşısı (%14,91) yaptırma oranlarındaartış görülürken pnömokok aşılanmasındaki artışta ise anlamlı bir farklılık saptandı(p<0,001). Diğertaraftan hastaların sadece %24’ünün aile hekiminden ek bilgi aldığı görülürken; hastaların grip(p<0,001) ve pnömoni (p<0,001) hastalığını geçirme sıklığında anlamlı derecede bir azalma ve hastaneyeyatış sıklığında ise orantısal bir azalma olduğu görülmüştür.Sonuç: Çalışmamızda evde sağlık hizmetleri kapsamındaki hastaların influenza ve pnömokok aşılarınıbüyük oranda yaptırmadıkları saptandı. Hastalar aşılar hakkında yeterli bilgiye sahip değildi. Hastalarınhekim tarafından aşılar konusunda bilgilendirilmesiyle aşıların yapılma oranının arttığı ve hastalıklarıngörülme sıklığının azaldığı görülmüştür.
Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Pediatri

Geriatric Patients' Influenza and Pneumococcal Vaccination Status Registered at Home Care Services and the Effect of Physician’s Advice

Öz:
Objectives: The aim of this study is to determine the knowledge and status of influenza and pneumococcal vaccinations in geriatric patients and to increase the vaccination rates by informing the patients and their relatives. Materials and Methods: This research is a prospective observational study to determine patients' current vaccination status and the changes after brief information and guidance by a physician. A questionnaire and a short standardized information form about the importance and necessity of vaccination has been established for this study. All patients and their relatives registered in the Home Health Care Unit until September 2017 were informed by the standard information form and directed to their family physicians. After the informing, the questionnaire was completed from patient files and by the patients or relatives (N: 295) in routine follow‐up home care visits. To determine the effect of recommendation, participants were questioned for vaccination, having influenza and pneumonia, and any hospitalizations after 4 months (N: 228). Results: The mean age of 295 patients in the study was 83.65 ± 7.63. 74.23% of the patients were female, 25.76% were male. 17.28% of the patients were illiterate while 14.23% were graduated from university or higher. 71.53% were widowed or single, and 28.47% were married. While 3.05% of the patients were smoking, 1.01% were using alcohol. 39.32% of the patients were fully dependent, 48.81% were semidependent. The mean number of chronic diseases per patient was 3.13 ± 1.38. 31.22% of the patients appeared to have never been informed about influenza, 53.14% about pneumococcal vaccinations. Last year, vaccination rates were 22.03% for influenza and 6.44% for pneumonia. There was a significant relationship between the patients' knowledge about vaccination and vaccination rates for influenza and pneumonia (p<0.001, p = 0.020 respectively). All the patients were informed about the vaccination by brief information, adviced and guided. After 4 months of follow‐up, an increase in influenza (25.11%) and pneumococcal (14.91%) vaccinations were observed. Increase in pneumococcal vaccination rate was significant (p <0.001). Significant reduction in the incidence of influenza (p <0.001) and pneumonia (p <0.001) and also a reduction in hospital admissions were observed. Conclusion: In our study, it was determined that patients receiving home health care did not substantially have influenza and pneumococcal vaccinations and they did not have enough knowledge about the vaccines. By informing the patients about the vaccines by the physicians, the rate of vaccination has increased and the incidence of diseases has decreased.
Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Acil Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri Pediatri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik [Internet]. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/02/20150227‐14.htm (Erişim tarihi: 30.08.2018).
  • 2. Erişkin Bağışıklama Rehberi. Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği, Erişkin Bağışıklama Rehberi Çalışma Grubu [Internet]. http://ekmud.org.tr/wp‐content/uploads/EriskinBagisiklamaRehberi‐web.pdf (Erişim tarihi: 20.08.2018).
  • 3. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Yetişkin Aşılama [Internet] https://asi.saglik.gov.tr/asi‐kimlere‐yapilir/liste/30‐yeti%C5%9Fkina%C5%9F%C4%B1lama.html (Erişim tarihi: 28.08.2018).
  • 4. Erer, OF, Karadeniz, G, Gazibaba, D, Ürpek, G, Yalnız E, Aktoğu SÖ. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında aşılanma; gerçekten yaptırtıyor muyuz? İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi 2013;27:31‐ 9.
  • 5. Bıyık, MV. Eğitim aile sağlığı merkezine kayıtlı olan 65 yaş ve üzeri kişilerin pnömokok aşılanma oranını artırma çalışması. Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği AD, Ankara; 2017.
  • 6. Mutlu HH, Coşkun FO, Sargın M. Aile hekimliği polikliniğine başvuran 65 yaş ve üstü kişilerde aşılanma sıklığı ve farkındalığı. Ankara Medical Journal 2018;1:1‐13.
  • 7. Blank PR, Schwenkglenks M, Szucs TD. Influenza vaccination coverage rates in five european countries during season 2006/07 and trends over six consecutive seasons. BMC Public Health 2008;8(1):272.
  • 8. Naito T, Matsuda N, Tanei M, Watanabe Y, Watanabe A. Relationship between public subsidies and vaccination rates with the 23‐valent pneumococcal vaccine in elderly persons, including the influence of the free vaccination campaign after the Great East Japan Earthquake. Journal of Infection and Chemotherapy 2014;20(7):450‐3.
  • 9. Naito T, Yokokawa H, Watanabe A. Impact of the national routine vaccination program on 23‐ valent pneumococcal polysaccharide vaccine vaccination rates in elderly persons in Japan. Journal of Infection and Chemotherapy 2018;24(6):496‐8.
  • 10. Williams, WW et al. Surveillance of vaccination coverage among adult populations United States, 2014. CDC, Morbidity and Mortality Weekly Report, Surveillance Summaries. 2016:65. 11. Balcı UG, Şimşek Y, Öngel K. Level of knowledge and attitude of the patients older than 65 years about pneumococcal vaccine. Journal of Health Science 2015;3:113‐6.
  • 12. Akman M, Sarısoy M, Uzuner A ve ark. Altmış beş yaş üstü erişkinlerde aşılanma durumu ve bilgi düzeyleri. The Journal of Turkish Family Physician 2014;5(3):19‐23.
  • 13. Arslan Eİ, Altınova A, Törüner FB ve ark. Diyabetik hastaların hepatit‐B, influenza ve pnömokok aşı farkındalıkları. Gazi Medical Journal 2016;27:3.
  • 14. Çiftci F, Şen E, Demir N, Kayacan O. Which factors effects patients belief and attitudes about influenza vaccination? Tuberkuloz ve Toraks 2017;65(4):308‐16.
  • 15. Çelebi ZS, Mısırlıgil M, Cerci P et al. Attitudes of adult asthma patients towards influenza vaccination. Tuberkuloz ve Toraks 2016;64(4):269‐74.
  • 16. Arslan İ, Beyazova U, Aksakal N, Polat S, Çamurdan AD, Şahin F. New opportunity for vaccinating older people: Well‐child clinic visits. Pediatrics International 2012;54,:45–51.
  • 17. Altay M, Ateş İ, Altay FA, Kaplan M, Akça Ö, Özkara A. Does education effect the rates of prophylactic vaccination in elderly diabetics? Diabetes Res Clin Pract 2016;120:117‐23.
APA YILMAZ T, YILMAZ T, CEYHAN Ş, Kasım İ, Kaya A, ODABAŞ Ö, SARGIN Ö, BAHADIR A, Ozkara A (2018). Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. , 391 - 401. 10.17098/amj.461416
Chicago YILMAZ TUĞBA,YILMAZ TARIK EREN,CEYHAN ŞÜKRAN,Kasım İsmail,Kaya Abdulkadir,ODABAŞ Öznur Kübra,SARGIN Öznur,BAHADIR Adem,Ozkara Adem Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. (2018): 391 - 401. 10.17098/amj.461416
MLA YILMAZ TUĞBA,YILMAZ TARIK EREN,CEYHAN ŞÜKRAN,Kasım İsmail,Kaya Abdulkadir,ODABAŞ Öznur Kübra,SARGIN Öznur,BAHADIR Adem,Ozkara Adem Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. , 2018, ss.391 - 401. 10.17098/amj.461416
AMA YILMAZ T,YILMAZ T,CEYHAN Ş,Kasım İ,Kaya A,ODABAŞ Ö,SARGIN Ö,BAHADIR A,Ozkara A Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. . 2018; 391 - 401. 10.17098/amj.461416
Vancouver YILMAZ T,YILMAZ T,CEYHAN Ş,Kasım İ,Kaya A,ODABAŞ Ö,SARGIN Ö,BAHADIR A,Ozkara A Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. . 2018; 391 - 401. 10.17098/amj.461416
IEEE YILMAZ T,YILMAZ T,CEYHAN Ş,Kasım İ,Kaya A,ODABAŞ Ö,SARGIN Ö,BAHADIR A,Ozkara A "Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi." , ss.391 - 401, 2018. 10.17098/amj.461416
ISNAD YILMAZ, TUĞBA vd. "Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi". (2018), 391-401. https://doi.org/10.17098/amj.461416
APA YILMAZ T, YILMAZ T, CEYHAN Ş, Kasım İ, Kaya A, ODABAŞ Ö, SARGIN Ö, BAHADIR A, Ozkara A (2018). Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. Ankara Medical Journal, 18(3), 391 - 401. 10.17098/amj.461416
Chicago YILMAZ TUĞBA,YILMAZ TARIK EREN,CEYHAN ŞÜKRAN,Kasım İsmail,Kaya Abdulkadir,ODABAŞ Öznur Kübra,SARGIN Öznur,BAHADIR Adem,Ozkara Adem Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. Ankara Medical Journal 18, no.3 (2018): 391 - 401. 10.17098/amj.461416
MLA YILMAZ TUĞBA,YILMAZ TARIK EREN,CEYHAN ŞÜKRAN,Kasım İsmail,Kaya Abdulkadir,ODABAŞ Öznur Kübra,SARGIN Öznur,BAHADIR Adem,Ozkara Adem Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. Ankara Medical Journal, vol.18, no.3, 2018, ss.391 - 401. 10.17098/amj.461416
AMA YILMAZ T,YILMAZ T,CEYHAN Ş,Kasım İ,Kaya A,ODABAŞ Ö,SARGIN Ö,BAHADIR A,Ozkara A Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. Ankara Medical Journal. 2018; 18(3): 391 - 401. 10.17098/amj.461416
Vancouver YILMAZ T,YILMAZ T,CEYHAN Ş,Kasım İ,Kaya A,ODABAŞ Ö,SARGIN Ö,BAHADIR A,Ozkara A Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi. Ankara Medical Journal. 2018; 18(3): 391 - 401. 10.17098/amj.461416
IEEE YILMAZ T,YILMAZ T,CEYHAN Ş,Kasım İ,Kaya A,ODABAŞ Ö,SARGIN Ö,BAHADIR A,Ozkara A "Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi." Ankara Medical Journal, 18, ss.391 - 401, 2018. 10.17098/amj.461416
ISNAD YILMAZ, TUĞBA vd. "Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Geriatrik Hastaların İnfluenza ve Pnömokok Aşısı ile Aşılanma Durumları ve Doktor Önerisinin Etkisi". Ankara Medical Journal 18/3 (2018), 391-401. https://doi.org/10.17098/amj.461416