GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ
Yıl: 2018 Cilt: 53 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 794 - 815 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 İndeks Tarihi: 02-09-2019
GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ
Öz: İnsanoğlu yaşamının devamı için binlerce gıda arasından kendi sosyal, kültürel ve dini değerleridoğrultusunda sınırlandırmalar yapmak durumunda kalmaktadır. Kişinin sahip olduğu dini inancı bukonudaki en belirleyici faktör olarak öne çıkmaktadır. Ancak günümüz modern tüketicisi yoğun tempoiçinde gıda tüketimini üreticilerin insafına bırakmak durumunda kalmaktadır. Bu çalışma ile özellikleMüslüman tüketiciler için son derece önemli olan helal gıda konusunda sektörde faaliyet gösterenişletmelerin helal gıda sertifikasına yönelik algılarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçdoğrultusunda gıda sektöründe toplamda 651 KOBİ’nin faaliyet gösterdiği TR82 (Kastamonu, Çankırı,Sinop) bölgesinde 2018 Eylül ve Aralık ayları arasında 412 KOBİ üzerinde araştırma gerçekleştirilmiştir.Araştırmada veri toplama tekniği olarak anket kullanılmıştır. Anket formunun oluşturulmasında Marzukive Zannierah (2012) ile Kolkman’ın (2014) çalışmalarından yararlanılmıştır. Araştırmada yapılan keşfedicifaktör analizi sonucunda KOBİ’lerin helal gıda sertifikasına yönelik algıları Algı Faydası, Maliyet veBürokrasi, Rekabet Avantajı, Gayri-Müslim Etki, Yerel Farkındalık, Zorluk, İslami Uygunluk olarak ortayaçıkmıştır. Ortaya çıkan bu yedi faktörün helal gıda sertifikasına yönelik algının %74,399’luk bölümünüaçıkladığı tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilere ayrıca Tek Yönlü Varyans Analizi ve T-testiyapılmıştır. Araştırmanın gıda sektöründe faaliyet gösteren işletmeler ve bu alanda çalışma yapanaraştırmacılar açısından önemli bulgular sağladığı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
AN INVESTIGATION OF FOOD SECTOR SMES’ PERCEPTIONS OF HALAL FOOD CERTIFICATION: TR 82 REGION
Öz: People follow dietary restrictions based on their social and cultural values and religious belief, the last of which plays the most significant role in this regard. Having a fast-paced lifestyle, today's modern consumers are, however, essentially at the mercy of producers. The aim of this study is to examine small and medium enterprises’ (SMEs) perceptions of halal food certification, which is especially important for Muslim consumers. Data were collected between September and December, 2018, using questionnaire survey method. Study population consisted of 651 SMEs operating in TR 82 region consisting of the cities of Kastamonu, Çankırı and Sinop. Study sample consisted of 412 SMEs in TR 82 region. The questionnaire was developed based on previous studies conducted by Marzuki and Zannierah (2012), and Kolkman (2014). Factor analysis revealed seven factors regarding participants’ perceptions of halal food certification. These factors were Perception Benefit, Cost and Bureaucracy, Competitive Advantage, NonMuslim Effect, Local Awareness, Difficulty and Conformity to Islam. These seven factors accounted for 74.399% of the total variance. One-Way Analysis of Variance (ANOVA) and t-test were used to analyze the data. We believe that this study provided important insights into SME’s perceptions of halal food certification for researchers.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbaba, A. & Çavuşoğlu, F. (2017), Türkiye’deki Helâl Otel Sertifikasyonu İle İlgili Genel Bir Bakış, 1. International Halal Tourism Congress (s. 466-477), Kastamonu Üniversitesi, Antalya.
- Baran, Z. & Batman, O. (2015), Gıda Sektöründe Tüketici Beklentilerini Karşılamada “Helâl Gıda” Güvencesinin Önemi, Uluslararası Helâl Ürün Ekonomisi Sempozyumunda sunulmuş bildiri, Sakarya.
- Baran, Z., Batman, O. & Yıldız, M. S. (2017), Gıda Sektöründe Tüketici Beklentilerini Karşılamada Helal Gıda Güvencesinin Önemi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 485-502.
- Battour, M., Nazari, I. M., Battor, M. & Awaıs, M. (2015), Islamic Tourism: An Empirical Examination Of Travel Motivation And Satisfaction In Malaysia, Current Issues In Tourism, 50- 67.
- Batu, A. & Regenstein, J. M. (2014), Halal Food Certification Challanges and Their Implications for Muslim Societies Worldwide, The International Periodical For The Language, Literature and History of Turkish , 11-130.
- Bayındır, S. & Akdoğan, Ş. (2017), Helal Ürün Sertifikasına Sahip Gıda İşletmelerinin Performanslarına Yönelik Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 68, Nisan, s. 416-427
- Bilmen, Ö. N. (1992), Büyük İslam İlmihali, (A. F. Yavuz, Dü.), Timaş Yayınları, İstanbul
- Boğan, E., Batman, O. & Sarıışık, E. (2016), Helâl turizmin kavramsal çerçevesi ve Türkiye’deki uygulamalar üzerine bir değerlendirme, 3. Uluslararası Turizm ve Yönetim Araştırmaları Kongresi, (s. 1425-1440), Antalya.
- Büyüközer, H. K. (2012), Halalen Tayyiben, Erkam Matbası, İstanbul
- Carboni, M., Perell, C. & Sistu, G. (2014), Is Islamic tourism a Viable Option for Tunisian Tourism? Insights from Djerba, Tourism Management Perspectives, 1-9.
- Cop, R. & Gümüş, N. (2009), Pazarlamada Ağızdan Ağıza İletişimin Tüketici Davranışlarındaki Rolü ve Bir Araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim fakültesi Dergisi, 2, 179-202.
- Çığ, İ. M. (2017). Kur'an İncil ve Tevrat'ın Sumer'deki Kökeni, Kaynak yayınları, İstanbul
- Doğan, C. E., Altıntop, M. E., Kavruk, M., Canpolats, E. Ö., Özdemir, D. & Öztürk, T. (2015), Helâl Gıda Denetiminde Jelatin, Glutamat Ve L-Sisteinin Kaynağına Yönelik Hızlı Ekonomik Ve Pratik Tespit Metotlarının Geliştirilmesi, Uygulanması Ve Yaygınlaştırılması, 3. Uluslar Arası Helâl Ve Sağlıklı Gıda Kongresi, (s. 83). İstanbul.
- Gelir, A. (2017), Dünyada Helal Çalışmalarının Dünü Bu Günü ve Hedefleri, 1. International Halal Tourism Congress (s. 20-23), Kastamonu Üniversitesi, Antalya.
- Gürbüz, S. & Şahin, F., Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Seçkin yayınları, Ankara, 2016
- Gümüş, N. (2016), Helal Gıda, Helal Gıda Pazarı Ve Tüketici Davranışları. (Ed. Seyfettin Erdoğan, Ayfer Gedikli, Durmuş Çağrı Yıldırım, İslam Ekonomisi ve Finansı, 2016). Umuttepe Yayınları: İstanbul.
- Halim, M. A. & Salleh, M. M. (2012), The Possibility of Uniformity on Halal Standards in Organization of Islamic Countries (OIC) Country, World Applied Sciences Journal, 6-10.
- Hanzaee, K. H.& Ramezani, M. R. (2011), Intention to Halal Products in the World Markets, Interdisciplinary Journal of Research in Business, 1-7.
- Harvey, M. G., Novicevic, M. M.& Speicer, C. (1999), Inpatriate Managers: How to Increase the Probability of Success, Human Resource Management Review, 51-81.
- Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E., Multivariate Data Analysis A Global Perspective, Pearson, Boston, 1998
- http://www.kascert.com/goster.aspx?metin_id=1171, 19.09.2017
- Kalaycı, Ş. (2016), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara
- Kızgın, Y. & Özkan, B. (2014), Tüketicilerin Helal Gıda Tüketim Eğilimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma, Akademik Plartform Uluslararası İşletme & Yönetim Dergisi, 18-24.
- Kleimbaum, D. G., Kupper, L. L., Nizam, A. & Muller, K. E., Applied Regression Analysis and Other Multivariable Methods, Duxbury Press, Belmont, 2008
- Kolkman, D. M. (2014), Halal food certification adoption: case of Malaysia and Dutch SMEs enterepreneurs, Master thesis, Business Administration Track International Management, Netherlands
- Kostak, F. (2010), ''Helal gıda belgesi'', http://www.etikadanismanlik.com/fky24.htm, 12.07.2017
- Közleme, O. (2012), Türk Mutfak Kültürü ve Din, Rağbet Yayınları, İstanbul
- Kurt, A. O. (2010), Yahudilik'te Koşer ve Koşer Ekonomisi, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 103- 149.
- Kutlu, M. B. & Kağnıcıoğlu, C. H. (2017), Usage Of Halal Certıfıcate On Products And Consumer Dısgust Sensıtıvıty, 22. Pazarlama Kongresi, Trabzon.
- Lada, S., Tanakinjal, G. H. & Amin, H. (2009), Predicting Intention to Choose Halal Products Using Theory of Reasoned Action, International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 66-76.
- Marie, H. & Sauner, L., Akdeniz’in Mutfak Gelenekleri Model, Etkileşim, Ödünçleme, Sürelilik Yemek Ve Kültür, Çiya Yayınları, İstanbul, 2006
- Marzuki, S. & Zannierah, S. (2012), Understanding Restaurant Managers’ Expectations of Halal Certification in Malaysia, Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the Degree of Doctoral of Philosophy of Commerce in Management, University of Canterbury, Malaysia
- Mcintosh, A. (1996), Sociologies of Food and Nutrition, Plenum Press, New York
- Memiş, S., Cezur, Z. ve Akın, Ü.(2018), Tüketicilerin Helal Sertifikalı Mamullere Yöneliminin, Algılanan Risk ve Güven Arayışına Aracılık Etkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi 04 (02) 32
- Mennel, S., Murcott, A. & Otterlomo, A. H., The Sociology of Food Eating, Diet and Culture, Sage Publications, London, 1992
- Mucuk, İ. (2009), Pazarlama İlkeleri, Türkmen Kitabevi, İstanbul
- Nik, M., Isa, F. & Kifli, B. C. (2009), Positioning Malaysia as halal-hub: Integration role of supply chain strategy and halal assurance system, Asian Social Science, 44-52.
- Özdemir, O. (2009), Yiyecek ve İçeceklerde Helâllik-Haramlık Kriterleri, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı İslam Hukuku Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Özer, K. (2010), ''Helal Sertifika Paradoksu'', http://www.gidahareketi.org/Hel%C3%A2lSertifika-Paradoksu-353-yazisi.aspx sayfasından erişilmiştir, 11.06.2017
- Rajagopal, S., Ramanan, S., Visvanathan, R. & Satapathy, S. (2011), Halal certification: implication for marketers in UAE, Journal of Islamic Marketing, 138-153.
- Riaz, M. N. & Chaudry, M. M., Halal Food Production, CRC Press, Florida, 2004
- Shafie, S. & Othman, M. N. (2006), Halal Certification: An International Marketing Issues and Challenges, IFSAM VIII Dünya Kongresi, (s. 28-30). Malaysia.
- Shariff, S. M. & Abdlah, N. A. (2014), Halal Certification on Chocolate Products: A Case Study, Social and Behavioral Sciences, 104-112.
- Şimşek, M. (2013), Helal Belgelendirme Ve Smııc Standardı. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 22, 2013, 19-44.
- Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S., Using Multivariate Statistics, Pearson, Boston, 2013
- Tatlı, H., Erdem, M. &Arpacık, M. (2017), "Tüketicilerin Gıda Tüketiminde Helal Gıda Farkındalığı Ve Tutumu: Hanehalkı Reisleri Üzerine Bir Uygulama". Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 9, Sayı 2, 2017 ISSN: 1309 -8039 (Online) 37
- Talib, H. A. & Ali, K. A. (2009), An Overview of Malaysian Food Industry: The Opportunity and Quality Aspects, Pakistan Journal of Nutrition, 507-17.
- TSE (2015), http://turklab.org/wp-content/uploads/2015/10/MERIC-KARACAN-HelalG%C4%B1da-Uygunluk-De%C4%9Ferlendirme.pdf sayfasından erişilmiştir, 24.09.2018
- Yazıcıoğlu, İ. & Özata, E. (2017), Helal Otel İşletmeciliği, 1. International Halal Tourism Congress (s. 109-118), Kastamonu Üniversitesi, Antalya.
- Zainuddin, A. & Kamaruddin, R. (2015), Converting to Shariah Compliance Hotel: Can it be Done? A Case Study: PNB Darby Park Hotel, International Malaysia Halal Conference (IMHALAL), Kuala Lumpur Convention Center (KLCC), Malaysia.
- Zulfakar, M. H., Anuar, M. M. & Talib, M. S. (2014), Conceptual frameworks on halal food supply chain integrity enchancement, Procedia- Social and Behaviour Sciences, 58-67.
| APA | GÜMÜŞ N, İNAN İ (2018). GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. , 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| Chicago | GÜMÜŞ NİYAZİ,İNAN İlyas Ertuğrul GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. (2018): 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| MLA | GÜMÜŞ NİYAZİ,İNAN İlyas Ertuğrul GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. , 2018, ss.794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| AMA | GÜMÜŞ N,İNAN İ GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. . 2018; 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| Vancouver | GÜMÜŞ N,İNAN İ GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. . 2018; 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| IEEE | GÜMÜŞ N,İNAN İ "GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ." , ss.794 - 815, 2018. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| ISNAD | GÜMÜŞ, NİYAZİ - İNAN, İlyas Ertuğrul. "GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ". (2018), 794-815. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| APA | GÜMÜŞ N, İNAN İ (2018). GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3), 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| Chicago | GÜMÜŞ NİYAZİ,İNAN İlyas Ertuğrul GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 53, no.3 (2018): 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| MLA | GÜMÜŞ NİYAZİ,İNAN İlyas Ertuğrul GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, vol.53, no.3, 2018, ss.794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| AMA | GÜMÜŞ N,İNAN İ GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2018; 53(3): 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| Vancouver | GÜMÜŞ N,İNAN İ GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 2018; 53(3): 794 - 815. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| IEEE | GÜMÜŞ N,İNAN İ "GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ." Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53, ss.794 - 815, 2018. 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
| ISNAD | GÜMÜŞ, NİYAZİ - İNAN, İlyas Ertuğrul. "GIDA SEKTÖRÜNDE FAALİYET GÖSTEREN KOBİ’LERİN HELAL GIDA SERTİFİKASINA YÖNELİK ALGILARININ İNCELENMESİ: TR 82 BÖLGESİ". Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 53/3 (2018), 794-815. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.974 |
