GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR

Ömer YAĞMUR (Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Bolu, Türkiye)
Dil Araştırmaları
8 2
Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 79 - 93 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-09-2019

GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR

Öz:
Georgius de Hungaria 1438-1458 yılları arasında savaş esiri olarakAnadolu’da bulundu. Anadolu’da geçirdiği yirmi yıllık gözlemleriniTractatus de Moribus, Condictionibus et Nequicia Turcorum adlı kitabındatoplamıştır. Kitabının sonunda Gotik harflerle Yunus Emre Dîvânında tespitedilemeyen iki manzume bulunmaktadır. İlk olarak 1901’de Karl Foytarafından ilim âlemine tanıtılan şiirler sonraki yıllarda bazı Türkologlartarafından yeniden ele alınmıştır. Buna rağmen şiirler hâlâ yeni bakışaçılarıyla yorumlanmaya muhtaç görünmektedir. Bu yazıda ise sözü edilenşiirlerdeki bazı kelimelerin fonetik kodlarına dikkat çekilerek birkaç kelimeiçin yeni okuma önerileri getirilmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim

Some Notes on Two Yunus Emre Verses (1480/1481) Transformed into Gothic Letters by Georgius de Hungaria

Öz:
Georgius de Hungaria was in Anadolu as a captive between 1438 and 1458. He compiled a book entitled Tractatus de Moribus, Condictionibus et Nequicia Turcorum which contains his twenty years observation about Ottoman-Turks. Two Yunus verses appear at the end of the book which could not found in Yunus Emre’s Dîvân. The verses were introduced to the science society by Karl Foy in 1901 after then the poems were reinterpreted by some Turcologists. Nevertheless, the verses still seem needy to be interpreted with new approaches. This study, drawing attention to the phonetic codes of some words in the mentioned verses, offers a new reading suggestion for some words.
Anahtar Kelime:

Konular: Dil ve Dil Bilim
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADAMOVIĆ, Milan (2009). Floransalı Filippo Argenti’nin Notlarına Göre (1533) 16. Yüzyıl Türkçesi (Çev. Aziz MERHAN), Ankara: TDK Yayınları.
  • AKSAN, Doğan (2006). Anlambilim, Ankara: Engin Yayın Evi.
  • ANZERLİOĞLU, Yonca (2009). Karamanlı Ortodoks Türkler, Ankara: Phoenix.
  • COŞAN, Leyla (2009). “Georgius de Hungaria ve Türkler Hakkındaki Değerlendirmelerine Bir Bakış”, Semahat Yüksel Armağan Kitabı (Haz. Feruzan GÜNDOĞAR, Güler MUNGAN, Cemal YILDIZ), Ankara: Pegem Akademi, s. 198-207.
  • DİLÇİN, Cem (2000). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.
  • ERGİN, Muharrem (2003). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Bayrak Basım.
  • FOY, Karl (1901). “Die ältesten osmanischen Transscriptionstexte in gothischen Lettern. Zugleich ein Beitrag zur altosmanischen Litteratur”, Mittheilungen de Seminars für Orientalische Sprachen an der Königlichen Friedrich Wilhems-Universität zu Berlin, C. 4, Berlin-Stuttgart, s. 230-277.
  • FOY, Karl (1902). “Die ältesten osmanischen Transscriptionstexte in gothischen Lettern II”, Mittheilungen de Seminars für Orientalische Sprachen an der Königlichen Friedrich Wilhems- Universität zu Berlin. Westasiatische Studien, C. 5 (Zweite Abtheilung), Berlin, s. 233-293.
  • GAVRIEL, Eftychios (2010). “Transcription Problems of Karamanlidika Texts”, Cries and Whispers in Karamanlidika Books. Proceedings of the First International Conference on Karamanlidika Studies (Nicosia, 11th-13th September 2008) (Haz. Evangelia BALTA, Matthias KAPPLER), Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
  • GEORGIUS de Hungaria (1481). Tractatus de Moribus, Conditionibus, Nequitia Turcorum, Roma: Conrad Fyner.
  • GÜLSEVİN, Gürer (2007). Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK Yayınları.
  • GÜNDÜZ, Şinasi (2005). “Misyonerlik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 30, s. 193- 199.
  • GYÖRGY, Macaristanlı (2009). Türkler: Türklerin gelenekleri, görenekleri ve hinlikleri üzerine inceleme ve Michel Balivet - Türk Korkusu (Çev. Joël SCHNAPP, Türkçeye Çev. Lale ASLAN ÖZCAN), İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • İNALCIK, Halil (2009). Osmanlı İmparatorluğu Klâsik Çağ (1300-1600) (Çev. Ruşen SEZER), İstanbul: YKY.
  • JANNARIS, Antonius N. (1987). An Historical Greek Grammar, Georg Olms Verlag: Hildesheim, Zürich, New York.
  • JOHNSON, Francis (1852). Dictionary - Persian, Arabic, and English, London: W M. H. Allen and CO.
  • KARAHAN, Leyla (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, Ankara: TDK Yayınları.
  • KLOCKOW, Reinhard (1994). Georgius de Hungaria. Tractatus de Moribus, Condictionibus et Nequicia Turcorum, Köln: Böhlau; Weimar: Wien.
  • KÖPRÜLÜ, Fuad (1976). Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar (3. Basım), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. [İlk basım İstanbul 1919].
  • MEGISERO, Hieronymo (1612). Institutionum Linaguae Tvrcicae.
  • MENINSKI, Franciscus à Mesgnien (2000). Thesaurus Linguarum Orientalium Turcicae – Arabicae – Persicae (1680) (Haz. Stanisław STACHOWSKI – Mehmet ÖLMEZ), C. I-III, İstanbul: Simurg.
  • MERHAN, Aziz (2016). “Yunus Emre’nin Latin Harfli İki İlahisi”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 774 (Haziran), Ankara, s. 84-91.
  • ÖZCAN, Altay Tayfun (2013). “Macaristanlı Georgius’a Göre XV. Yüzyıl Türkiye’sinde Heterodoks Kesim”, Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, S. 2, s. 110-120.
  • PALMER, J. A. B. (1951). “Fr. Georgius de Hungaria, O.P. and the Tractatus de Moribus Condicionibus et Nequicia Turcorum”, Bulletin of the John Rylands Library, C. 34, S. 1, s. 44-68.
  • PHONETICA, I. – ECKMANN, J. (1950). “Anadolu Karamanlı Ağızlarına Ait Araştırmalar”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, S. 1-2, Ankara, s. 165-200.
  • STEIN, Heidi (1995-1996). “Das Türkische Sprachgut Im ‘Tractatus de Moribus, Condictionibus et Nequicia Turcorum’ (1481) Des Georg Von Ungarn, Teil I”, Archivum Ottomanicum, S. 14, Wiesbaden, s. 39-78.
  • STEIN, Heidi (1997). “Das Türkische Sprachgut Im ‘Tractatus De Moribus, Condictionibus et Nequicia Turcorum’ (1481) Des Georg Von Ungarn, Teil II, Lautgeschichtliches)”, Archivum Ottomanicum, S. 15, s. 89-118.
  • TDK (1965-1993). Derleme Sözlüğü I (2. bs. 1993), II-XII (1965-1983), Ankara: TDK Yayınları.
  • TDK (1965-1993). Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü I (1995), II-VIII (1996), Ankara: TDK Yayınları.
  • TEKİN, Talât (1987). “Yunus Emre’nin Gotik Harfleriyle İki Manzumesi”, Erdem, S. 8 (Mayıs), Ankara, s. 367-392.
  • TEZCAN, Semih (2012). “Yunus Emre’nin Adı”, Yunus Emre (Ed. Ahmet Yaşar Ocak), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s. 125-142.
  • TIETZE, Andreas (1989). “Gotik Alfabesinde Basılmış Bir Türk Şiirinin Yeni Bir Yorumu Hakkında Görüşler (Çev. Erol MEŞELİ)”, Erdem, S. 14 (Mayıs), Ankara, s. 409-418.
  • WILLIAMS, Stephen Christopher (1991). Cronica der Türckey: Sebastian Franck’s Translation of the Tractatus de Moribus, Condicionibus et Nequitia Turcorum by Georgius de Hungaria, Basılmamış Doktora Tezi, The University of Leeds, Department of German Language and Literature, Leeds.
  • YAĞMUR, Ömer (2016). “Mohaç Esiri Bartholomeo Georgieviz’in Türklerle İlgili Bir Kitabı: De Turcarum Moribus Epitome (1533)”, Uluslararası Türkçenin Batılı Elçileri Sempozyumu Bildirileri 5-6 Kasım 2012 İstanbul, Ankara: TDK, s. 201-216.
APA YAGMUR O (2018). GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. , 79 - 93.
Chicago YAGMUR OMER GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. (2018): 79 - 93.
MLA YAGMUR OMER GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. , 2018, ss.79 - 93.
AMA YAGMUR O GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. . 2018; 79 - 93.
Vancouver YAGMUR O GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. . 2018; 79 - 93.
IEEE YAGMUR O "GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR." , ss.79 - 93, 2018.
ISNAD YAGMUR, OMER. "GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR". (2018), 79-93.
APA YAGMUR O (2018). GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. Dil Araştırmaları, 0(22), 79 - 93.
Chicago YAGMUR OMER GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. Dil Araştırmaları 0, no.22 (2018): 79 - 93.
MLA YAGMUR OMER GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. Dil Araştırmaları, vol.0, no.22, 2018, ss.79 - 93.
AMA YAGMUR O GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. Dil Araştırmaları. 2018; 0(22): 79 - 93.
Vancouver YAGMUR O GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR. Dil Araştırmaları. 2018; 0(22): 79 - 93.
IEEE YAGMUR O "GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR." Dil Araştırmaları, 0, ss.79 - 93, 2018.
ISNAD YAGMUR, OMER. "GEORGIUS DE HUNGARIA’NIN GOTİK HARFLERE AKTARDIĞI İKİ YUNUS EMRE ŞİİRİ (1480/1481) ÜZERİNE NOTLAR". Dil Araştırmaları 22 (2018), 79-93.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 8:52

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları