Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması
Yıl: 2018 Cilt: 55 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 3 - 8 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29399/npa.12534 İndeks Tarihi: 26-09-2019
Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması
Öz: Amaç: Multipl skleroz (MS)’da, motor, duyusal, görsel ve serebellaretkilenmelerin yanı sıra bilişsel bozukluk da özürlülüğün önemlinedenlerinden biridir. Bu çalışmanın amacı, MS’deki kognitif bozukluğunbeyin atrofisi ve retinal sinir lifi kalınlığı (RSLK) ile ilişkisini ortayakoymaktır.Materyal Metod: Çalışmamıza MS tanılı 43 hasta ve 15 sağlıklı kontrolalındı. MS’li olgular, relapsing remitting (RRMS), optik nörit geçirmişrelapsing remitting (RRMS+ON) ve sekonder progresif multipl skleroz(SPMS) olmak üzere üç gruba ayrıldı. Olgulara uzman psikolog tarafındanWechsler bellek ölçeği, Sözel, Görsel ve Mantıksal bellek, Dikkat,Çizgilerin yönünü belirleme, Raven (RSPM), Stroop, Benton yüz tanıma,Akıcılık ve PASAT testleri uygulandı. Optik koherans tomografileri (OKT)çekildi. Tüm olguların kranial subkortikal 1,5 tesla MR cihazı ile eldeolunan 3 boyutlu T1A görüntülerden volümleri ölçüldü (tam otomatikFreesurfer programı ile). Elde edilen volüm ülçümleri total intrakranialvolüme oranlanarak, beyin parankimal fraksiyonları hesaplandı.Bulgular: Çalışmaya toplam 58 (%65,5’i kadın, %34,5’i erkek) olgu alındı.Gruplar arasında, parankimal kalınlık, üçüncü ventrikül ve beyaz cevhervolümleri açısından anlamlı farklar saptandı. Derin gri cevher, meziyaltemporal yapılar ve lateral ventrikül volümleri ile, dikkat, akıcılık, sözel vemantıksal bellek süreçleri testleri arasında anlamlı korelasyon mevcuttu.Optik nörit geçirsin ya da geçirmesin tüm MS hastalarında, SPMSgrubunda daha belirgin olmak üzere, OKT skorları artmış olarak bulundu.RSLK ile beyin parankimal fraksiyonu arasında anlamlı korelasyonsaptandı.Sonuç: MS hastalarında yapılan beyin atrofisi çalışmaları ülkemizdeelle çizme şeklinde yapılmakta, otomatik segmentasyon yöntemi henüzyaygın kullanılmamaktadır. Bu çalışmamız ile OKT skorları ile beyinatrofisi arasında anlamlı korelasyon olduğu gösterilmiş ve bunun kognitiftestlerdeki azalma şeklinde yansıması izlenerek literatüre değerli vegüvenilir bilgiler sağlanmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
Comparison of Brain Atrophy, Cognition and Optical Coherence Tomography Results Between Multiple Sclerosis Patients and Healthy Controls
Öz: Introduction: Cognitive impairment is also an important cause of disability in MS in addition to motor, sensory, visual, and cerebellar affections. The aim of this study is to show the relation between the cognitive disability in MS with brain atrophy and retinal nerve fiber layer (RNFL). Methods: Forty-three multiple sclerosis (MS) patients, and 15 healthy individuals as controls were included in the study. MS patients were divided into three groups as relapsing-remitting MS (RRMS), relapsingremitting with optic neuritis (RRMS+ON), and secondary-progressive MS (SPMS). An experienced psychologist performed modified Wechsler Memory Scale Revised form (WMS-R), Lines Orientation test, Stroop Color Word Interference test (STROOP), Standard Raven Progressive Matrices (SRPM), Benton Facial Recognition Test, verbal fluency test, and Paced Auditory Serial Addition tests in all cases. Optic coherence tomographies (OCT) were done. Cranial subcortical volumes of all subjects were measured using 3-dimensonal T1A imagines obtained by the cranial subcortical 1.5 tesla MR device (fully automatic Freesurfer program). Brain parenchymal fractions were calculated by proportioning the obtained volume measurements to the total intracranial volume. Results: Fifty-eight subjects (65.5% female, 34.5% male) were enrolled in the study. There were significant differences among the groups in terms of parenchymal thickness, volumes of third ventricle, and white matter. There was a significant correlation between the volumes of the deep gray matter, mesial temporal structures and lateral ventricular volumes, and the test results of the WMS-R. OCT scores of all MS patients, whether or not they experienced optic neuritis, had increased, being worse especially in the SPMS group. Correlation between RNFL and the brain parenchymal fractions of the patients were statistically significant. Conclusion: Manual methods instead of automatic segmentation method are being more commonly used in the studies with brain atrophy and MS in our country. A significant correlation between OCT scores and brain atrophy is shown with our present study, and this is followed as a reflection of decrease in cognitive tests that provides valuable and reliable knowledge for the literature.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Mirza M. Multipl Sklerozun etyoloji ve epidemiyolojisi. Erciyes Tıp Dergisi 2002;24:40–47.
- Rowland LP. Multiple Sclerosis. In: Rowland LP, editor. Merritt’s Neurology 10th edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2000. pp.773–792.
- Bar-Or A, Oliveira EM, Anderson DE, Hafler DA. Molecular pathogenesis of multiple sclerosis. J Neuroimmunol 1999;100:252–259.
- İdiman E, Turan ÖF. Demiyelinizan Hastalıklar. İçinde: Oğul E, editör. Klinik Nöroloji 1. baskı. Bursa: Nobel-Güneş; 2002. pp.159–185.
- Kieseier BC, Hemmer B, Hartung HP. Multiple sclerosis - novel insights and new therapeutic strategies. Curr Opin Neurol 2005;18:211–220.
- Olek MJ, Dawson DM. Multiple sclerosis and other inflammatory demyelinating diseases of the central nervous system. In: Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Marsden CD, editors. Neurology in Clinical Practice, Vol. II, 3rd ed. Woburn: Butterworth-Heinemann; 2000. pp.1431–1465.
- Rao SM, Leo GJ, Bernardin L, Unverzagt F. Cognitive dysfunction in multiple sclerosis. I. Frequency, patterns, and prediction. Neurology 1991;41:685–691.
- Camp SJ, Stevenson VL, Thompson AJ, Miller DH, Borras C, Auriacombe S, Brochet B, Falautano M, Filippi M, Hérissé-Dulo L, Montalban X, Parrcira E, Polman CH, De Sa J, Langdon DW. Cognitive function in primary progressive and transitional progressive multiple sclerosis: A controlled study with MRI correlates. Brain 1999;122(Pt 7):1341–1348.
- Feinstein A. The neuropsychiatry of multiple sclerorosis. Can J Psychiatry 2004;49:157–163. [CrossRef]
- Feinstein A, Ron M, Thompson A. A serial study of psychometric and magnetic resonance imaging in multip sclerosis. Brain 1993;116(Pt 3):569– 602.
- Benedict RH, Cookfair D, Gavett R, Gunther M, Munschauer F, Garg N, Weinstock-Guttman B. Validity of the minimal assessment of cognitive function in multiple sclerosis (MACFIMS). J Int Neuropsychol Soc 2006;12:549–558.
- Morris R, Schaerf F, Brandt J, McArthur J, Folstein M. AIDS and multiple sclerosis: neural and mental features. Acta Psychiatr Scand 1992;85:331–336.
- Rao SM, Leo GJ, Haughton VM, Aubin-Faubert PS, Bernardin L. Correlation of magnetic resonance imaging with neuropsychological testing in multiple sclerosis. Neurology 1989;39(2 Pt 1):161–166.
- Swirsky-Sacchetti T, Mitchell DR, Seward J, Gonzales C, Lublin F, Knobler R, Field HL. Neuropsychological and structural brain lesions in multiple sclerosis: a regional analysis. Neurology 1992;42:1291–1295.
- Benedict RH, Weinstock-Guttman B, Fishman I, Sharma J, Tjoa CW, Bakshi R. Prediction of neuropsychological impairment in multiple sclerosis: comparison of conventional magnetic resonance imaging measures of atrophy and lesion burden. Arch Neurol 2004;61:226–230. [CrossRef]
- Tekok-Kilic A, Benedict RH, Weinstock-Guttman B, Dwyer MG, Carone D, Srinivasaraghavan B, Yella V, Abdelrahman N, Munschauer F, Bakshi R, Zivadinov R. Independent contributions of cortical gray matter atrophy and ventricle enlargement for predicting neuropsychological impairment in multiple sclerosis. Neuroimage 2007;36:1294–3000. [CrossRef]
- Pelletier J, Suchet L, Witjas T, Habib M, Guttmann CR, Salamon G, Lyon-Caen O, Chérif AA. A longitudinal study of callosal atrophy and interhemispheric dysfunction in relapse-remitting multiple sclerosis. Arch Neurol 2001;58:105– 111.
- Toledo J, Sepulcre J, Salinas-Alaman A, García-Layana A, Murie-Fernandez M, Bejarano B, Villoslada P. Retinal nerve fiber layer atrophy is associated with physical and cognitive disability in multiple sclerosis. Mult Scler 2008;14:906–912. [CrossRef]
- Fisher JB, Jacobs DA, Markowitz CE, Galetta SL, Volpe NJ, Nano-Schiavi ML, Baier ML, Frohman EM, Winslow H, Frohman TC, Calabresi PA, Maguire MG, Cutter GR, Balcer LJ. Relation of visual function to retinal nerve fiber layer thickness in multiple sclerosis. Ophthalmology 2006;113:324–332. [CrossRef]
- Filippi M, Mastronardo G, Rocca MA, Pereira C, Comi G. Quantitative volumetric analysis of brain magnetic resonance imaging from patients with multiple sclerosis. J Neurol Sci 1998;158:148–153.
- Pelletier D, Garrison K, Henry R. Measurement of whole-brain atrophy in multiple sclerosis. J Neuroimaging 2004;14:11–19. [CrossRef]
- Bermel RA, Sharma J, Tjoa CW, Puli SR, Bakshi R. A semiautomated measure of whole-brain atrophy in multiple sclerosis. J Neurol Sci 2003;208:57–65.
- Vrenken H, Geurts JJ, Knol DL, van Dijk LN, Dattola V, Jasperse B, van Schijndel RA, Polman CH, Castelijns JA, Barkhof F, Pouwels PJ. Whole-brain T1 mapping in multiple sclerosis: global changes of normal-appearing gray and white matter. Radiology 2006;240:811–820. [CrossRef]
- Ge Y, Grossman RI, Udupa JK, Wei L, Mannon LJ, Polansky M, Kolson DL. Brain atrophy in relapsing-remitting multiple sclerosis and secondary progressive multiple sclerosis: longitudinal quantitative analysis. Radiology 2000;214:665–670. [CrossRef]
- Chard DT, Griffin CM, Parker GJ, Kapoor R, Thompson AJ, Miller DH. Brain atrophy in clinically early relapsing-remitting multiple sclerosis. Brain 2002;125:327–337.
- Ramasamy DP, Ralph Benedict R, Cox J, Fritz D, Abdelrahman N, Hussein S, Minagar A, Dwyer MG, Zivadinov R. Extent of cerebellum, subcortical and cortical atrophy in patients with MS: a case-control study. J Neurol Sci 2009;282:47–54. [CrossRef]
- Sicotte NL, Kern KC, Giesser BS, Arshanapalli A, Schultz A, Montag M, Wang H, Bookheimer SY. Regional hippocampal atrophy in multiple sclerosis. Brain 2008;131(Pt 4):1134–1141. [CrossRef]
- Alğin O, Akin B, Ocakoğlu G, Özmen E. Fully-automated morphological analysis of patients with obstructive sleep apnea. Turk J Med Sci 2016;46:343– 348. [CrossRef]
- Kuperberg GR, Broome MR, McGuire PK, David AS, Eddy M, Ozawa F, Goff D, West WC, Williams SC, van der Kouwe AJ, Salat DH, Dale AM, Fischl B. Regionally localized thinning of the cerebral cortex in schizophrenia. Arch Gen Psychiatry 2003;60:878–888. [CrossRef]
- Heaton RK, Nelson LM, Thompson DS, Burks JS, Franklin GM. Neuropsychological findings in relapsing remitting and chronic-progressive multiple sclerosis. J Consult Clin Psychol 1985;53:103–110.
- Amato MP, Bartolozzi ML, Zipoli V, Portaccio E, Mortilla M, Guidi L, Siracusa G, Sorbi S, Federico A, De Stefano N. Neocortical volume decrease in relapsing-remitting MS patients with mild cognitive impairment. Neurology 2004;63:89–93.
- Achiron A, Barak Y. Cognitive impairment in probable multiple sclerosis. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2003;74:443–446.
- Ruggieri RM, Palermo R, Vitello G, Gennuso M, Settipani N, Piccoli F. Cognitive impairment in patients suffering from relapsing-remitting multiple sclerosis with EDSS < or = 3.5. Acta Neurol Scand 2003;108:323–326.
- Rao SM, Leo GS, St Aubin-Faubert P. On the nature of memory disturbance in multiple sclerosis. J Clin Exp Neuropsychiol 1989;11:699–712. [CrossRef]
- Forn C, Belenguer A, Parcet-Ibars M. A, Avila C. Information-processing speed is the primary deficit underlying the poor performance of multiple sclerosis patients in the Paced Auditory Serial Addition Test (PASAT). J Clin Exp Neuropsychol 2008;30:789–796. [CrossRef]
- Locatelli L, Zivadinov R, Grop A, Zorzon M. Frontal parenchymal atrophy measures in multiple sclerosis. Mult Scler 2004;10:562–568. [CrossRef]
- Siger M, Dziegielewski K, Jasek L, Bieniek M, Nicpan A, Nawrocki J, Selmaj K. Optical coherence tomography in multiple sclerosis: thickness of the retinal nerve fiber layer as a potential measure of axonal loss and brain atrophy., J Neurol 2008;255:1555–1560. [CrossRef]
- Costello F, Coupland S, Hodge W, Lorello GR, Koroluk J, Pan YI, Freedman MS, Zackon DH, Kardon RH. Quantifying axonal loss after optic neuritis with optical coherence tomography. Ann Neurol 2006;59:963–969. [CrossRef]
| APA | yurtogullari s, Taşkapılıoğlu Ö, ÖZTÜRK B, BİLGİÇ B, Hakyemez B, TÜRKEŞ N, gelişken ö, turan ö, Bakar M (2018). Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. , 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| Chicago | yurtogullari sukran,Taşkapılıoğlu Özlem,ÖZTÜRK Burkay,BİLGİÇ BAŞAR,Hakyemez Bahattin,TÜRKEŞ Nevin,gelişken öner,turan ömer faruk,Bakar Mustafa Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. (2018): 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| MLA | yurtogullari sukran,Taşkapılıoğlu Özlem,ÖZTÜRK Burkay,BİLGİÇ BAŞAR,Hakyemez Bahattin,TÜRKEŞ Nevin,gelişken öner,turan ömer faruk,Bakar Mustafa Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. , 2018, ss.3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| AMA | yurtogullari s,Taşkapılıoğlu Ö,ÖZTÜRK B,BİLGİÇ B,Hakyemez B,TÜRKEŞ N,gelişken ö,turan ö,Bakar M Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. . 2018; 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| Vancouver | yurtogullari s,Taşkapılıoğlu Ö,ÖZTÜRK B,BİLGİÇ B,Hakyemez B,TÜRKEŞ N,gelişken ö,turan ö,Bakar M Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. . 2018; 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| IEEE | yurtogullari s,Taşkapılıoğlu Ö,ÖZTÜRK B,BİLGİÇ B,Hakyemez B,TÜRKEŞ N,gelişken ö,turan ö,Bakar M "Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması." , ss.3 - 8, 2018. 10.29399/npa.12534 |
| ISNAD | yurtogullari, sukran vd. "Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması". (2018), 3-8. https://doi.org/10.29399/npa.12534 |
| APA | yurtogullari s, Taşkapılıoğlu Ö, ÖZTÜRK B, BİLGİÇ B, Hakyemez B, TÜRKEŞ N, gelişken ö, turan ö, Bakar M (2018). Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi, 55(1), 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| Chicago | yurtogullari sukran,Taşkapılıoğlu Özlem,ÖZTÜRK Burkay,BİLGİÇ BAŞAR,Hakyemez Bahattin,TÜRKEŞ Nevin,gelişken öner,turan ömer faruk,Bakar Mustafa Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi 55, no.1 (2018): 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| MLA | yurtogullari sukran,Taşkapılıoğlu Özlem,ÖZTÜRK Burkay,BİLGİÇ BAŞAR,Hakyemez Bahattin,TÜRKEŞ Nevin,gelişken öner,turan ömer faruk,Bakar Mustafa Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.55, no.1, 2018, ss.3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| AMA | yurtogullari s,Taşkapılıoğlu Ö,ÖZTÜRK B,BİLGİÇ B,Hakyemez B,TÜRKEŞ N,gelişken ö,turan ö,Bakar M Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2018; 55(1): 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| Vancouver | yurtogullari s,Taşkapılıoğlu Ö,ÖZTÜRK B,BİLGİÇ B,Hakyemez B,TÜRKEŞ N,gelişken ö,turan ö,Bakar M Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi. 2018; 55(1): 3 - 8. 10.29399/npa.12534 |
| IEEE | yurtogullari s,Taşkapılıoğlu Ö,ÖZTÜRK B,BİLGİÇ B,Hakyemez B,TÜRKEŞ N,gelişken ö,turan ö,Bakar M "Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması." Nöropsikiyatri Arşivi, 55, ss.3 - 8, 2018. 10.29399/npa.12534 |
| ISNAD | yurtogullari, sukran vd. "Multipl Sklerozlu Hastalarda Beyin Atrofisi, Kognisyon ve Optik Koherans Tomografi İlişkisinin Sağlıklı Kontroller ile Karşılaştırılması". Nöropsikiyatri Arşivi 55/1 (2018), 3-8. https://doi.org/10.29399/npa.12534 |
