TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA)

Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 16 Sayfa Aralığı: 35 - 53 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 28-06-2019

TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA)

Öz:
Kıbrıs’taki İngiliz varlığı 4 Haziran 1878 tarihinde imzalanan KıbrısKonvansiyonu ile başlamıştır. İngiltere, bu tarihten itibaren Kıbrıs’takiyönetimini geçici olarak tesis etmiş ancak Osmanlı Devleti’nin BirinciDünya Savaşı’na Almanya safında katılmasını bahane ederek 5 Kasım1914 tarihinde “ de facto” kararla adayı tek taraflı olarak ilhak etmiştir.İngiltere’nin bu “de facto” kararı 24 Temmuz 1923 tarihinde imzalananLozan Barış Antlaşmasıyla “de jure” olarak hukuki dayanağakavuşmuştur.İngiltere, 10 Mart 1925 tarihinde Kıbrıs’ta sömürge yönetimini tesisetmiştir. Kıbrıs’ta ilk toplumsal şiddet olayı bu tarihten yaklaşık 6 yılsonra 1931 yılı Ekim ayında yaşanmıştır. Kıbrıs Rumları, söz konusutarihte sömürge yönetiminin vergi düzenlemesini bahane etmiş ve Enosisamaçlı isyan başlatmışlardır. Rumlar, Ekim isyanında sadece İngilizsömürge yönetimini hedef almış, Kıbrıs Türk toplumuna yönelik herhangisaldırı girişiminde bulunmamışlardır.Kıbrıs’taki toplumsal saldırıların bir diğeri ise 1955 yılındaolmuştur. Kıbrıs Rumları, Enosis amaçlı isteklerinin İngiliz sömürgeyönetimi tarafından dikkate alınmaması karşısında sorunu 1954 yılıAralık ayında Birleşmiş Milletler (BM)’e taşımış ancak orada da istediğisonucu alamayınca 1 Nisan 1955 tarihinde Kıbrıs’ta şiddet olaylarınıbaşlatmıştır. Kıbrıs’taki şiddet olayları Haziran ayından itibaren KıbrısTürklerine de yönelmiştir.Kıbrıs Türk toplumu, kendisine yönelen şiddet olaylarından sonraöz güvenliklerini sağlamak amacıyla direniş örgütleri kurmuşlardır.Kıbrıs Türk direniş örgütleri 1955 yılından itibaren; Kara Yılan, KıbrısTürk Mukavemet Birliği (KITEMB), Volkan, Yıldırım, 9 Eylül Cephesi ve Kara Çete adları altında kurulmuş ancak bu örgütler bölgesel düzeydekaldıklarından dolayı Kıbrıs geneline yayılamamış ve etkiliolamamışlardır. Kıbrıs Türk Kurumlar Federasyonu Başkanı R.RaufDenktaş, Kıbrıs Türk Lisesi Mezunlar Derneği Başkanı Dr. BurhanNalbantoğlu ve Türkiye Konsolosluğunda görevli Kemal Tanrısevdi buetkisizliğin farkına varmışlar ve 1957 yılı Kasım ayında Türk MukavemetTeşkilatı (TMT)'nı kurmuşlardır. TMT’nin 28 Kasım 1957 tarihindeyayımladığı ilk bildiride dağınık olarak kurulmuş olan diğer Kıbrıs Türkdireniş örgütlerinin TMT çatısı altında toplandığı ilan edilmiştir. TMT butarihten itibaren 9 ay boyunca Kıbrıs Türk toplumunun güvenliğini tekbaşına sağlamış, 1958 yılı Ağustos ayından itibaren Türkiye’dengönderilen subayların denetimine girmiştir.Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)’de her yıl 1 Ağustos günüToplumsal Direniş Bayramı ve TMT’nin kuruluşu olarak kutlanmaktadır.Ancak bu durum TMT’nin kuruluş tarihiyle çelişmektedir. MakaledeTMT’nin gerçek kuruluş tarihi İngiliz belgelerinin de desteğiyle ortayakoyulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

INCORRECTLY FORMED OF THE PUBLIC/SOCIAL MEMORY ON NTRC ABOUT OF THE ESTABLISH DATE OF TMT (WITH ENGLISH ARCHIVE DOCUMENTS)

Öz:
The British presence in Cyprus began with the Cyprus Convention signed on 4 June 1878. Britain has temporarily established the administration of Cyprus from this date, but unilaterally annexed the island with a "de facto" decision on 5 November 1914, with the pretext that the Ottoman Empire joined the First World War in Germany. This "de facto" decision of the England has reached legal grounds as "de jure" with the Lausanne Peace Treaty signed on 24 July 1923. England established colonial rule in Cyprus on 10 March 1925. The first social violence incident in Cyprus occurred in October 1931, approximately 6 years after this date. The Greek Cypriots, in the meantime, have resorted to taxation of the colonial administration and launched a rebellion for Enosis. In the October revolt, the Greeks targeted only the British colonial government and did not attempt any attack on the Turkish Cypriot community. Another one of the social attacks in Cyprus happened in 1955. The Greek Cypriots moved to the United Nations (UN) in December 1954, when their request for Enosis was not taken into account by the British colonial administration, but when they did not get the desired result there, they launched violence in Cyprus on 1 April 1955. Violent incidents in Cyprus have also turned to Turkish Cypriots since June. The Turkish Cypriot community has set up resistance organizations to ensure self-security after violent incidents. The Turkish Cypriot resistance organizations have been active since 1955; Kara Yılan, Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği (KITEMB), Volkan, Yıldırım, 9 Eylül Cephesi and Kara Çete, but these organizations have not been able to spread throughout Cyprus and have not been effective because they remained at the regional level. R. Rauf Denktas, President of the Federation of Turkish Cypriot Institutions, Dr. Burhan Nalbantoğlu, President of the Turkish Cypriot High School Alumni Association, and Kemal Tanrısevdi, Consulate of Turkey officials realized this ineffectiveness and the Turkish Resistance Organization (TMT) which have established in November 1957. In the first report published by the TMT on November 28 th, 1957, it is declared that other scattered Turkish Cypriot resistance organizations were gathered under the roof of the TMT. TMT has the security of the Turkish Cypriot community for 9 months from that date alone, since the August 1958 were under the control of officers sent from Turkey. Every year in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) is celebrated on 1st August as the foundation of the Social Resistance Festival and Establisment date of TMT. However, this situation contradicts the establishment date of TMT. The actual establishment date of the TMT has been tried to be set forth with the support of British documents with this paper.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi (MAAD)/ KKTC
  • FCO 141/4408 Turkish Underground Organisation File.
  • FCO 141/3324 Turkish Affairs General File.
  • Tasnif Edilmemiş Belge, Vali Tarafından İcraat Meclisinde Yapılan Nutuk, Kıbrıs Hükümet Matbaası, 26 Nisan 1958.
  • Akkurt, Aydın, Türk Mukavemet Teşkilatı, Seçil Ofset, İstanbul, 1999.
  • ___________, Türk Mukavemet Teşkilatı 1957-1958 Mücadelesi, Bayrak Matbaacılık, İstanbul, 1999.
  • Batur, Nur, Rauf Raif Denktaş: Yeniden Yaşasaydım, Doğan Kitap, İstanbul, 2007.
  • Bozkurt, İsmail, Kıbrıs Türk Halkı’nın Siyaset Kurumu üzerine Deneme, Zeytin Yayıncılık, Lefkoşa, 2015.
  • Bozkurt, İsmail, “ Larnaka Sancağı Geçitkale Kovanı Örneğinde TMT’nin İnsan Kaynağı”, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri, Uluslararası Sempozyum, Bildiriler, C.I, Lefkoşa, 2009.
  • Demirağ, Hasan, Kıbrıs; Biz ve Onlar, C. I- IV, Lefkoşa, Kıbrıs Türk Mukavemet Teşkilatı Derneği Yay., Ekim 2000-2004.
  • Emircan, Mehmet S., Kıbrıs Türk Toprağıdır Bütün Türklerin Vatanıdır, Ankara, C.I, Türk-Ar Araştırma Dizisi, 2000, s. 146.
  • Gazioğlu, Ahmet C., İngiliz Yönetiminde Kıbrıs-III, Cyrep Yayınları Lefkoşa, 1998.
  • Gazioğlu, Ahmet C, Direniş Örgütleri, Gençlik Teşkilatı ve Sosyo-Ekonomik Durum (1958- 1960), Bugünlere Gelmek Kolay Olmadı (4), CYREP Yayınları, Lefkoşa, 2000.
  • Kaçar, Burhan, “Rauf Denktaş’ın Anılarında Türk Mukavemet Teşkilatı”, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri, Uluslararası Sempozyum, Bildiriler, C.I, Lefkoşa, 2009.
  • Kasapoğlu, Can, “Türk Mukavemet Teşkilatı’nın (TMT) Etnik Çatışma ve Gayri Nizami Harp Olguları Çerçevesinde İncelenmesi”, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri, Uluslararası Sempozyum, Bildiriler, C.I, Lefkoşa, 2009.
  • Keleşzade, Gülçin, “Kıbrıslı Türkler’in Direnişi’nin ve Türk Mukavemet Teşkilatı’nın Halkın Sesi Gazetesi’ne Yansımaları (1957-1963)”, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri, Uluslararası Sempozyum Bildirileri, C.I, Lefkoşa, 2009.
  • Kızılyürek, Niyazi, Bir Hınç ve Şiddet Tarihi Kıbrıs’ta Statü Kavgası ve Etnik Çatışma, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2016.
  • Koç, Süleyman, Dünden Bugüne Kıbrıs Sorunu ve Stratejik Yaklaşımlar, IQ Yayıncılık, İstanbul.
  • Rossides, Zeno G., The Island of Cyprus and Union with Greece, 1953.
  • Tansu, İsmail, Aslında Hiç Uyumuyordu, Minpa Matbaacılık, Ankara, 2002.
  • Tayhani, İhsan, “Türk Mukavemet Teşkilatı’na Giden Yol”, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri, Uluslararası Sempozyum, Bildiriler, C.I, Lefkoşa, 2009.
  • Açıkses Erdal ve Cankut Ayhan, “Kıbrıs Meselesinin Tarihsel Gelişimi ve Uluslararası Hale Gelme Sebepleri”, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume, 9/14, 2014, p. 1241-1259, ISSN: 1308-2140, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6671, ANKARA-TURKEY.
  • Keser Ulvi ve Kata Münevver, “27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi ve Kıbrıs Türk Mücadelesine Yansımaları”, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume, 12/16, 2017, p. 361-386, ISSN: 1308-2140, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11710, ANKARA-TURKEY.
  • Şimşek, Çini Derya, “Kıbrıs Basınında Türk Mukavemet Teşkilatı ve Kıbrıs Meselesindeki Rolü ( Halkın Sesi, Zaman, Bozkurt)”, Turkish Studies, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume, 10/13, 2015, p. 249- 262, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8975 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY.
  • Akgün, Sibel, Türk Mukavemet Teşkilatı, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2009.
  • Kasapoğlu, M. Can, Kıbrıs’ta Yerel Bir Mukavemet Örgütü Olarak Türk Mukavemet Teşkilatı’nın (TMT) İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara, 2008.
  • Bozkurt (KKTC)
  • Halkın Sesi (KKTC)
  • Kıbrıs (KKTC)
  • http://www.un.org/en/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/814(IX)
  • http://www.kibristkd.org.tr/tr/haber.aspx?&hbr=57
  • http://ankara.mfa.gov.ct.tr
  • http://www.mucahit.net/gkk.aspx
APA Balyemez M (2018). TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). , 35 - 53.
Chicago Balyemez Mehmet TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). (2018): 35 - 53.
MLA Balyemez Mehmet TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). , 2018, ss.35 - 53.
AMA Balyemez M TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). . 2018; 35 - 53.
Vancouver Balyemez M TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). . 2018; 35 - 53.
IEEE Balyemez M "TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA)." , ss.35 - 53, 2018.
ISNAD Balyemez, Mehmet. "TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA)". (2018), 35-53.
APA Balyemez M (2018). TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). Turkish Studies (Elektronik), 13(16), 35 - 53.
Chicago Balyemez Mehmet TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). Turkish Studies (Elektronik) 13, no.16 (2018): 35 - 53.
MLA Balyemez Mehmet TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.16, 2018, ss.35 - 53.
AMA Balyemez M TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(16): 35 - 53.
Vancouver Balyemez M TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA). Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(16): 35 - 53.
IEEE Balyemez M "TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA)." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.35 - 53, 2018.
ISNAD Balyemez, Mehmet. "TMT’NİN KURULUŞ TARİHİ HAKKINDA KKTC’DE YANLIŞ OLUŞAN KAMUSAL/TOPLUMSAL HAFIZA (İNGİLİZ ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA)". Turkish Studies (Elektronik) 13/16 (2018), 35-53.