BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

KAYHAN, MUSTAFA

BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Mustafa KAYHAN (Gümüşhane Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Gümüşhane, Türkiye)

Turkish Studies (Elektronik)

51 2

Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 221 - 250 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-07-2019

BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:

Kurân’a ve onunla alakalı ilimlere ilişkin çalışmalar, son yıllardahem nitelik hem de nicelik olarak büyük bir artış göstermiştir. Bilginler,bu çabalarıyla Kurân’a ve onunla ilgili bilimlere daha derin ve nesnelkatkılar sunmuştur. Bu açıdan ulûmu’l-kurân arasında çok önemli biryer işgal eden mekkî ve medenî sûre ve ayetler meselesi, tefsirlerde henüzhalledilememiştir. Zira bu konuda birçok çalışma yapılmasına rağmennakle ve rivayete bağlı tutum, daha da kökleşmiş ve artık aşılamaz birengel haline gelmiştir. Gerçekten bunun sonucu olarak yazılan Arapça veTürkçe birçok tefsirde sorunun kıyısında dolaşılmış ve dirayete dayananbir fikir ifade edilmemiştir.Çok ilginçtir ki bu sûrede anlatılan Beni israilin, diğer sûrelerdeanlatılanlardan tamamen farklı bir içeriğe sahip olduğu ifade edilmiştir.Böylelikle Beni İsrail sûresi olarak adlandırılması hem konusuylamutabakatı hem de mantıklı birlikteliğiyle oldukça anlamlı bulunmuştur.En’âm hariç bu sûreden başka hiçbir mekkî sûrede zikredilmeyen sosyal,siyasi, ahlaki, edebi ve iktisadi prensipler yoğun olarak bu sûrede vazedilmiştir.Mekkî sûrelerden istisna edilen ve medenî olduğu iddia edilenayetlerin, Beni İsrail veya İsra sûresinde de olduğu açıklanmıştır. Yeniyazılanları da dâhil olmak üzere bu durum, birçok tefsirde varlığınıgünümüze kadar devam ettirmiştir. Bu çalışma, sûre ile ilgili birçokArapça veya Türkçe çalışmaya konu olan hatta ulûmu’l-kurân eserlerinde bile sözü edilen ve sûreden istisna edilerek medenî olduklarıvarsayılan bir problemi gündeme getirmiştir. Bu çalışmada deliller veveriler yardımıyla, dahası dirayete önem veren ulemanın da delaletiylemevzu bahis olan ayetlerin sûrenin bütünlüğünde önemli yerler işgalettiklerini ve sûreden istisna edilmelerinin doğru olmayacağınıgösterilmeye çalışılmıştır. Buna göre mekkî ve medenî ilmi teşekkülettikten beri gelen bu tür rivayet ve bilgilerin, aslında delillendirmek içinele alınan konuyu tasdik etmediği, ona delil olmadığı ve en azındansûreden istisna edilmesi gereken bir ayet olmadığı gibi bazı sonuçlar eldeedilmiştir.

Anahtar Kelime:

THE EVALUATION OF THE VERSES THAT ARE EXEMPTED FROM THE CHAPTER OF BANI ISRAEL AND ACCEPTED AS MADANI

Öz:

The studies that are related to the Quran and the sciences about it had increased quantitatively and qualitatively in recent years. It was thought that the labors of the scholars submit deeper and more objective contributions to the Quran and the sciences about it. In that respect, the issue of Makki and Madani which has significant place in ‘ulumu’l Qur’an had just solved. Although there are a lot of studies on it, the attitude based on the naql and riwayah had become as firmly situated and impassable obstacle. Indeed, as a result of that it was rounded to the subject in some written Arabic and English tafsirs and an idea which based on dirayah was not mentioned. Interestingly, it was mentioned that Bani Israel narrated in this surah had totally different content from the other chapters’ wordings. Thus, it is seen that the naming of that chapter as Bani Israel is meaningful in the context of consensus with its subject and logical association. The social, political, moral, literal and economic principles that almost never mentioned in Makki chapters outside that surah except for the surah of Enam were preached in that chapter. The verses that are excepted from Makki and claimed as Madani were declared in this chapter naming as Bani Israel or Isra too. This matter has still existence in many commentaries and interpretations including newly writtens. This study puts the problem which is dealt with the subject in many studies, mentioned in ‘ulumu’l Qur’an works and assumed as Madani while exempting from the surah on the agenda. The aim of this study is to show that the verses in question have important place in the integrity of the chapter with the help of evidences and data, the signs of scholars who attach importance to dirayah and it is not right to exempt these verses from the chapter. Accordingly, some results which are these kind of information and narrations do not confirm to subject that is dealt to prove actually since formation of the science of Makki and Madani, they are not a prove for it, and at least there is no verse which is necessary to exempt from the chapter are received. and a model for the other chapters and verses which are declared as approximately more than 120 and implied as Madani verses after exemption from Makki chapters alive.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ahmed, A. (1999). Mekkî ve’l-Medenî (I-II), 1.bsk, Kahire: Dâru İbn Affân.
Ahmed, b. H. (1995). Müsned (I-XV), 1.bsk, Kahire: Daru’l-Hadis.
Algül, H. (1995), Diyanet İslam Ansiklopedisi (I-XLIV), 1.bsk, İstanbul: TDV Yay.
Alagaş, M. (2014). Sona Son Kala, 1.bsk, İzmir: İnsan Dergisi Yay.
Âlûsî, M. (trs). Rûhu’l-Meânî, (I-XXX), Beyrut: İhyâu’t-Türâs Arabî,
Altuntaş, A. (2014). Hz. Peygamber ve Sahabe Döneminde Tefsir, Gümüşhane: GÜ Yay.
Aydınlı, A. (1987). Hadis Terimleri Sözlüğü, 1.bsk, İstanbul: Timaş Yay.
Altuntaş, A. (1968). Tefsîru’l-Beyânî (I-II), 5.bsk, Kahire: Dâru’l-Meârif.
Buhârî, M. (2006). Câmiu’s-Sahîh, 2.bsk, Riyad: Mektebetü’r-Rüşd.
Beğavî, H. (1990). Meâlimu’t-Tenzîl (I-VIII), 1.bsk, Riyad: Dâru Tayyibe.
Beyzâvî, N. (trs) Envâru’t-Tenzîl, (I-V), 1.bsk, , Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî
Beyhakî, H. (1988). Delâilu’n-Nübuvve (I-VIII), 1.bsk, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Buhârî, M. (1892). Câmiu’s-Sahîh (I-XIII), Mısır: Bulak Matbaası.
Bikâî, İ. (1987). Mesâidü’n-Nazar (I-III), 1.bsk, Riyad: Mektebetü’l-Meârif.
Derveze, İ. (2000). Tefsîru’l-Hadîs (I-X), 2.bsk, Kahire: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî.
Duman, Z. (2008). Beyânu’l-Hak (I-III), 2.bsk, Ankara: Fecr Yay.
Ebu Davud, S. (1999). Müsnedü Ebî Dâvud et-Tayâlîsî (I-IV), 1.bsk, Kahire: Daru Hicr.
Ebu Şuhbe, M. (1987). Medhal li Dirâseti’l-Kurân, 3.bsk, Riyad: Dâru’l-Livâ.
Ebu Hayyân, M. (1993). Bahru’l-Muhît (I-VIII), 1.bsk, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Ebu Şame, A. (1993). Mürşidü’l-Vecîz, 2.bsk, Kuveyt: Mektebetü’l-İmâm ez-Zeyd.
Fenîsân, S. (1992). Merviyyâtü Ümmi’l-Müminîne Âişe, 1.bsk, Riyad: Mektebetü Tevbe.
Gazâlî, M. (2003). Nazarât fil-Kurâni’l-Kerim, 4.bsk, Kahire: Dâru Kutubi’l-Hadise.
İbn Âşûr, T. (1984). Tahrîr ve’t-Tenvîr (I-XXX), 1.bsk, Tunus: Dâru’t-Tunûsî.
İbn Atıyye, M.A. (2001). Muharraru’l-Vecîz (I-V), 1.bsk, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
İbn Kesir, İ. (1997). Tefsîru’l-Kurâni’l-Azîm (I-VIII), 1.bsk, Dâru Tayyibe: Riyad.
İbn Kesir, İ. (1996). Fezâilu’l-Kurân, 1.bsk, Kahire: Mektebet İbn Teymiyye.
İbn Cevzî, A. (1984). Zâdü’l-Mesîr (I-IX), 3.bsk, Beyrut: Mektebu’l-İslamî.
İbn Hişâm, A. (1990). Sîratu’n-Nebevî (I-IV), 3.bsk, Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Arabî.
İbn Teymiye, A. (1999). Cevâbü’s-Sahih (c.I-VII), 2.bsk, Riyad: Dâru’l-Âsıme.
İbn Hacer, A. (trs), Fethu’l-Bârî (I-XIII), Beyrut: Dâru’l-Marife.
Karaman, H. Arkadaşları. (2010). Kurân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meali, Ankara: TDV Yay.
Kurtubî, M. (2003). Câmi li Ahkâmi’l-Kurân (I-XXI), Riyad: Dâru âlemi’l-Kütüb.
Makdisî, E. Ş. (1986). Nûru’l-Mesrâ fî Âyeti’l-İsrâ, Riyad: Mektebetü’l-Meârif.
Mukâtil, bin S. (2003). Tefsîru Mukâtil (I-III), 1.bsk, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Mâverdî, M. (trs). Nüket ve’l-Uyûn (I-VI), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Nisâbûrî, H. (1987). Garâibu’l-Furkân (I-X), Beyrut: Makbaatü’l-Medenî.
Nâsıf, M. A. (trs). Tâcu’l-Câmi (I-V), 1.bsk, İstanbul: Temel Neşriyat.
Okumuş, M. (2004). Kurân’da Salât Kavramı, Çorum: İlahiyat Fak. Der./2
Rûmî, F. (1997). Hasâisu’l-Kurâni’l-Kerîm, 9.bsk, Riyad: Mektebetü Ubeykân.
Râzî, F. (1981). Mefâtîhu’l-Gayb (I-XXXII), 1.bsk, Beyrut: Dâru’l-Fikr.
Rıza, R. (1947), Tefsîru’l-Kurâni’l-Hakîm (I-XII), 1.bsk, Mısr: Matbaatü Menar.
Taberî, M. (2001). Câmiu’l-Beyân (I-XXVI), 1.bsk, Kahire: Dâru Hicr.
Tirmizî, M. (1962). Câmiu’s-Sahîh (I-V) 1.bsk, Kahire: Mustafa Babî Halebî.
Sâbûnî, M. (trs). Safvetu’t-Tefâsîr (I-III), 1.bsk, İstanbul: Dersaadet.
Sarıkaya, B. (2014). Genlere Müdahale-İlahi Kader İlişkisi, 1.bsk, İstanbul: Pınar Yay.
Sâvî, Ahmed. (2011). Hâşiyetu’s-Sâvi (I-IV), 1.bsk, Kahire: Dâru’l-Hadîs.
Süyûtî, C. (2002). Lübâbü’n-Nükûl, 1.bsk, Beyrut: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekâfe.
Süyûtî, C. (2003), Dürru’l-Mensûr (I-XVII), 1.bsk, Kahire: Merkezu’l-Buhûs.
Süyûtî-Mahallî, C.-C. (trs). Tefsîru’l-Celâleyn (I-II), İstanbul: Salah Bilici Yay.
Süyûtî, C. (2011). İtkân fî Ulûmi’l-Kurân (I-II), 1.bsk, Kahire: Merkezu’l-Buhûs.
Sehâvî, A. (1987). Cemâlu’l-Kurrâ ve Kemâlu’l-İkrâ (I-II), 1.bsk, Mekke: Mektebetu’t-Turas.
Şevkânî, M. (1994). Fethu’l-Kadîr (I-V), (yrs): Dâru’l-Vefâ.
Vâhıdî, A. (1991). Esbâbu’n-Nüzûl, 1.bsk, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Yazır, M.H. (1979), Hak Dini Kurân Dili (I-X), 1.bsk, İstanbul: Eser Neşriyat.
Zemahşerî, (1998). Keşşâf An Hakâikı Ğavâmizi’t-Tenzîl (I-VI), 1.bsk,Riyad:Mektebetü Ubeykân.
Zerkeşî, M. (1984). Burhân fî Ulûmi’l-Kurân (I-IV), 3.bsk, Kahire: Dâr’t-Türâs.

APA	KAYHAN M (2018). BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 221 - 250.
Chicago	KAYHAN MUSTAFA BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. (2018): 221 - 250.
MLA	KAYHAN MUSTAFA BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2018, ss.221 - 250.
AMA	KAYHAN M BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2018; 221 - 250.
Vancouver	KAYHAN M BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2018; 221 - 250.
IEEE	KAYHAN M "BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.221 - 250, 2018.
ISNAD	KAYHAN, MUSTAFA. "BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ". (2018), 221-250.

APA	KAYHAN M (2018). BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Turkish Studies (Elektronik), 13(17), 221 - 250.
Chicago	KAYHAN MUSTAFA BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Turkish Studies (Elektronik) 13, no.17 (2018): 221 - 250.
MLA	KAYHAN MUSTAFA BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.17, 2018, ss.221 - 250.
AMA	KAYHAN M BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(17): 221 - 250.
Vancouver	KAYHAN M BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(17): 221 - 250.
IEEE	KAYHAN M "BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.221 - 250, 2018.
ISNAD	KAYHAN, MUSTAFA. "BENİ İSRAİL SÛRESİNDEN İSTİSNA EDİLEN VE MEDENÎ KABUL EDİLEN ÂYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ". Turkish Studies (Elektronik) 13/17 (2018), 221-250.