DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 1 - 14 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.13138 İndeks Tarihi: 09-07-2019
DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Öz: Bir ülkenin ekonomik kalkınmasını sağlamadaki ve ekonomininperformansını değerlendirmedeki en önemli kriterlerden biri GayrisafiYurtiçi Hasıladaki (GSYİH) büyümedir. Ekonomik büyüme üzerineyazılmış birçok ampirik ve teorik çalışma bulunmasına rağmen küreselekonomik kriz öncesinde ve sonrasında dış ticaretin ekonomik büyümeüzerindeki etkilerini inceleyen bu çalışmada, Türkiye’nin ekonomikbüyüme, ihracat ve ithalat verileri değişkenler olarak seçilmiştir. Buçalışmada 2000 yılı birinci çeyrek (Q 1 ) dönemi ile 2017 yılı ikinci çeyrek(Q 2 ) dönemi arasında ihracat ve ithalatın ekonomik büyüme üzerindekietkileri birim kök testi ve VAR analizi yardımıyla Granger nedenselliktestleri ile araştırılmıştır. Türkiye’nin dış ticaretinin küresel krizdenetkilenip etkilenmediğini ölçebilmek amacıyla ekonomik değişkenlere aitveriler 2008 krizi öncesini temsilen 2000Q 1 ve 2008Q 4 olarak ve 2008krizi sonrasını temsilen 2009Q 1 ve 2017Q 2 olarak ikiye ayrılmış vekurulan modelle analiz edilmiştir. Sonuç olarak, küresel krizinden önceihracat ve ithalat, ekonomik büyümenin nedeni olarak bulunurken, krizsonrası dönemde ithalat ve büyüme arasındaki nedensellik ilişkisininkriz sonrasında ortadan kalktığı gözlemlenmiştir. Ayrıca küresel krizdenönce ihracattan ithalata doğru tespit edilen nedensellik ilişkisi krizsonrasında kaybolmuştur. Türkiye’de 2000-2008 yılları arasındaihracata yönelik sanayileşme stratejisi ve içsel büyüme teorilerininithalat-ihracat ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkisi söz konusu iken2009 ve 2017 yılları arasında bu ilişkinin tamamen ihracat çekişlibüyümeden kaynaklandığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
THE EFFECTS OF FOREIGN TRADE ON ECONOMIC GROWTH: TURKEY CASE
Öz: Although there are many empirical and theoretical studies written on the economic growth; in this study, which examines the impacts of foreign trade on the economic growth in pre-crisis and after crisis terms; the datum of Turkey’s economic growth, import and export are chosen as the variables. One of the most important criterion in providing the economic development and evaluating the performance of the economy is the growth in the gross national product (GNH). In this article, the effects of import and export on economic growth in the first quarter (Q 1 ) of year 2000 and second quarter (Q 2 ) of year 2017 have been investigated with the help of unit root test and VAR analysis via the Granger causality tests. With the aim of evaluating whether Turkey’s economy has been effected from global crisis or not, data belonging to economic variables has been separated into two (data representing the period before 2008 crisis as 2000 Q 1 and 2008 Q 4 , and data representing the period after 2008 crisis as 2009 Q 1 and 2017Q 2 ) and has been analysed through the established model. As a result, import and export have been found out to be the reason of the economic growth before the Mortgage crisis while it has been depicted that the causality relationship between export and growth has been lost during the period after the crisis.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Afşar, B., Cura, F. Ve Tekkulak, M. (2017). “İktisadi Büyüme ve İstihdam İlişkisi: Türkiye Uygulaması (2000-2015)”, Turkish Studies – International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12 (12), 1-20. www.turkishstudeis.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12031, Ankara - TURKEY
- Aktaş, C. (2009). “Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), s. 35-47
- Al-Yousif, Y. K. (1997). “Exports and Economic Growth: Some Empirical Evidence from the Arab Gulf Countries”, Applied Economics, (29), 6. 693-697.
- Awokuse, T.O. (2008). “Trade Openness and Economic Growth: IS Growth Export-Led or Import- Led?”, Applied Economics, 40. pp. 161-173.
- Ay, A., Erdoğan, S. ve Mucuk, M. (2004). “Türkiye’de İhracata Dayalı Büyüme Üzerine Bir Nedensellik Sınaması (1980-2003)”, S.Ü. Karaman İİBF Dergisi, 11 (4) 1. S.107-118.
- Aytaç, A. ve Akduğan, U. (2012), “Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Üzerine Bir Nedensellik Analizi: 2001-2011 Türkiye Örneği”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), s.55-70.
- Bilgin, V. ve Şahbaz, A. (2009). “Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri”, Gaziantep Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 177-198.
- Gerni, C., Emsan, Ö.S. ve Değer, M.K. (2008). “İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980- 2006 Türkiye Deneyimi”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, DEÜ, İzmir.
- Gokmenoglu, K.K. Amin, M.Y. ve Taspinar, N. (2015). “The Relationship Among International Trade, Financial Development and Economic Growth: The Case of Pakistan”, 16th Annual Conference on Finance and Accounting, 29th May 2015, Prague.
- Guan, J.L. ve Hong, Y. (2012). “An Empirical Analysis on U.S. Foreign Trade and Economic Growth”, AASRI Procedia 2, AASRI Conference on Power and Energy Systems, 39-43.
- Gül, E. Ve Kamacı, A. (2012). “Dış Ticaretin Büyüme Üzerindeki Etkileri: Bir Panel Veri Analizi”, Uluslararası Antalya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3): 81-91
- Gül, E., Kamacı, A. ve Konya, S. (2013). “Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Türk Cumhuriyetleri ve Türkiye Örneği”, Akademik Bakış Dergisi, No. 35, s. 1-12.
- Hameed, A., Chaudhary, M.A. and Khan, K.Y. (2005). “The Growth Impact of Exports in South Asian Countries”, The Pakistan Development Review, 44 (4), pp. 901-919.
- http://www.nber.org/cycles.html
- Hüseyni, İ. ve Çakmak, E. (2017). “Sofistike Ürün İhracatı ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye ve Güney Kore Örneği”, Turkish Studies – International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 12 (31), 449-464. www.turkishstudeis.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12824, Ankara - TURKEY
- Karaçor, Z. ve Alptekin, V. (2006). “1980 Sonrası İstikrar Politikaları Işığında Türkiye Ekonomisi’nin Trend Analizi Yardımı İle Değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), s.307-342.
- Kaya, V. ve Hüseyni, İ. (2015). “İhracatın Sektörel Yapısı ve Ülkelere Dağılımının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 29(4), 749- 773
- Knoema, (2017). Dış ticaret ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Verileri, (Erişim Tarihi: 17.01.2017) https://knoema.com/atlas/Turkey/GDP
- Korkmaz, S. (2014). “Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Business and Economics Research Journal, 5(4), s.119-128.
- Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). “Türkiye’de Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10 (3), s.47-76.
- Kotil, E. ve Konur, F. (2010). “The Relation Between Growth and Foreign Trade in Turkey: A Granger Causality Approach (1989-2007)”, Middle Eastern Finance and Economics, 1(6), s.32-40.
- Kurt, S. ve Berber, M. (2008). “Türkiye’de Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22 (2), 57-80.
- Kurt, S. ve Terzi H. (2007). “İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21 (1), s.57-80.
- Mangır, F. (2012). “Export and Economic Growth in Turkey: Co-integration and Causality Analysis”, Economics, Management and Financial Markets, 7(1), p.67-80.
- Mladenovic, S.S., Milovancevic M. and Mladenovic, I. (2017). “Evaluation of Trade Influence on Economic Growth Rate By Computational Intelligence Approach”, Physica A, 465 (2017, 358-362.
- Nişancı, M. (2005). “Eşbütünleşme Tekniği ile Türkiye’de Yakıt Talebinin Analizi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 19 (2), s.19-30.
- Önder, K. ve Hatırlı, S.A. (2014). “Türkiye’de İmalat Sanayi İhracatı ve Büyüme İlişkisinin İktisadi analizi”, Journal of Yasar Üniversity, 9 (34), 5851-5869.
- Özer, M. ve Erdoğan, L. (2006). “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkilerin Zaman Serileri Analizi”, Ekonomik Yaklaşım, 17 (60-61), s.93-110.
- Özgür, M. (2015). “İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Türkiye Örneği”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), s.187-194.
- Özmen, A., Özer, M. Ve Türkyılmaz, S. (1999). “Türkiye’de İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedenselliğe İlişkin Bir Uygulama Denemesi”, Marmara Üniversitesi Yayını, No: 640. s.379-392.
- Öztürk, İ. ve Acaravcı, A. (2010). “The Causal Relationship Between Energy Consumption and GDP in Albania, Bulgaria, Hungary and Romania: Evidence from ADRL Bound TEsting Approach, Applied Energy, 87, p.1938-1943.
- Saraç, T.B. (2013). “İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(2), 181-194.
- Seyidoğlu, H. (2003). “Uluslararası İktisat, Teori, Politika ve Uygulama”, Geliştirilmiş 15.Baskı, Güzem Can Yayınları: İstanbul
- Sunde, T. (2017). “Foreign Direct Investment, Exports and Economic Growth: ADRL and Causality Analysis for South Africa”, Research in International Business and Finance, 41(2017), 434- 444.
- Şimşek, M. Ve Kadılar, C. (2010). “Türkiye’de Beşeri Sermaye, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi”, C.Ü. İİBF Dergisi, 11(1), 115-140.
- Taban, S. (2008). “Türkiye’de Enflasyon-Büyüme İlişkisi: Sınır Testi Yaklaşımı”, TİSK Akademi Dergisi, Şubat 2008/1, s.145-167.
- Takım, A. (2010). “Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi”, Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi, 14(2), 1-16.
- Tapşın, G. (2015). “The Relationship Between Foreign Trade and Economic Growth in Turkey”, International Review of Research in Emerging Markets and the Global Economy, 1(3), p.417-429.
- Taştan, H. (2010). “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Spektral Analizi”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), s. 87-98.
- Tuncer, İ. (2002). “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Büyüme: Toda-Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980-2000)”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(9), s. 90-106.
- TÜİK, (2018). Türkiye İstatistik Kurumu, “GSYH Oranları”, (Erişim Tarihi: 29.03.2018) http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=27825
- Uçan, O. ve Koçak, E. (2014). “Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), s.51-60
- Utkulu, U. Ve Özdemir, D. (2004). “Does Trade Liberalization Cause a Long Run Economic Growth in Turkey”, Economics of Planning, 37 (3-4). Pp. 245-266.
- Yapraklı, S. (2007). “Ticari ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 5, s.68-89.
- Yılmazer, M. (2010). “Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Deneme”, CBÜ SBE, Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), s. 241-260.
- Yiğidim, A. ve Köse, N. (1997). “İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki, İthalatın Rolü: Türkiye Örneği (1980-1996)”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 8(26), s.71-85.
APA | AKCAN A, METİN İ (2018). DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
Chicago | AKCAN AHMET TAYFUR,METİN İsmail DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. (2018): 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
MLA | AKCAN AHMET TAYFUR,METİN İsmail DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. , 2018, ss.1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
AMA | AKCAN A,METİN İ DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2018; 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
Vancouver | AKCAN A,METİN İ DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. . 2018; 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
IEEE | AKCAN A,METİN İ "DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." , ss.1 - 14, 2018. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
ISNAD | AKCAN, AHMET TAYFUR - METİN, İsmail. "DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". (2018), 1-14. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13138 |
APA | AKCAN A, METİN İ (2018). DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Turkish Studies (Elektronik), 13(14), 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
Chicago | AKCAN AHMET TAYFUR,METİN İsmail DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Turkish Studies (Elektronik) 13, no.14 (2018): 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
MLA | AKCAN AHMET TAYFUR,METİN İsmail DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.14, 2018, ss.1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
AMA | AKCAN A,METİN İ DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(14): 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
Vancouver | AKCAN A,METİN İ DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(14): 1 - 14. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
IEEE | AKCAN A,METİN İ "DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.1 - 14, 2018. 10.7827/TurkishStudies.13138 |
ISNAD | AKCAN, AHMET TAYFUR - METİN, İsmail. "DIŞ TİCARETİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". Turkish Studies (Elektronik) 13/14 (2018), 1-14. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13138 |