Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi
Yıl: 2017 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 288 - 311 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17131/milel.324225 İndeks Tarihi: 18-07-2019
Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi
Öz: Modern bir kavram olan otoritenin farklı türleri bulunmaktadır. Otoritenindaha çok siyasi bir anlam taşındığı da düşünülmektedir. Ancak yazılı metinlerve müelliflerin toplumsal alanda yönlendirici, etkileyici ve belirleyicioldukları da bir vakıadır. Bu itibarla metin ve müelliflerin de dolaylı surettetoplum içinde manevi/entelektüel bir otoritesinin olduğu söyleyebiliriz.Bu çalışma belirli bir eser ve eserin şerhi üzerinden XVII. Yy.Osmanlısı’nda metinsel ve paradigmatik otorite ilişkisinin izini sürmeyiamaçlamaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Relation of Sharh and Authority: Analysis of a Sharh of the 17th Century
Öz: Authority as a modern concept has various types. It is also thought the authority has a more political meaning. Besides there is also a fact that texts and writters/authors have played directive, influential and determinative roles in society. In this respect, we can say that texts and writters/ authors are indirectly spiritual / intellectual authority within society. The aim of this study is to trace the relation of textual and paradigmatic authority in the 17th century in the Ottoman Empire over a certain work and its sharh.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdülhamid, İrfan, İslam’da İtikadi Mezhepler ve Akaid Esasları, çev.: Mustafa Saim Yeprem, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 2011.
- el-Afîfî, Ebu’l-Alâ, “Mu’tezile’nin Ma‘dum Nazariyesi ile İbn Arabî’nin A‘yân-ı Sabite Nazariyesinin Karşılaştırılması”, çev. Cağfer Karadaş, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 1997, c. 6, sayı: 6, ss. 267-276.
- Arslan, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi 4 : Helenistik Dönem Felsefesi: Epikurosçular Stoacılar Septikler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., 2. Bsk., İstanbul 2010.
- Bilmen, Ömer Nasuhi, Muvazzah İlmi Kelam, Bilmen Yayınevi, İstanbul 1972.
- Coşkun, İbrahim, “Muhyiddin İbn Arabi’nin Felsefesinde “Allah” Mefhumu”, Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı), Yıl: 9 (2008), sayı: 21, ss. 117-143.
- Çelebi, Kâtip, Mîzânü’l-hak fî ihtiyâri’l-ahak, Haz: Orhan Şaik Gökyay, MEB Yay., İstanbul 1993.
- Çiftci, Şaban, “Allah Âdem’i Kendi Sûretinde Yaratmıştır” Hadisinin Tahric ve Değerlendirmesi”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 2014/1, sayı: 1, s. 13, ss. 1-20.
- Demir, Hilmi, Delil ve İstidlâlin Mantıkî Yapısı – İlk Dönem Sünni Kelam Örneği, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yay., İstanbul 2012.
- Demirli, Ekrem, “Zâhiri İlimlerin Otoritesi Karşısında Tasavvuf’un Meşruiyet Arayışı”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 15, ss. 219-245.
- Dinç, Abdullah, “Beyânu’l-Mezâhib Adlı Eseri Bağlamında Ömer Nesefi’nin Mezhepleri Tasnifi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş 2012.
- Düzgün, Şaban Ali, Nesefî ve İslam Filozoflarına Göre Allah Alem İlişkisi, Akçağ Yay., 1. Bsk., Ankara 1998.
- Evkuran, Mehmet, Sünni Paradigmayı Anlamak – Bir Ekolün Politik ve Teolojik Yapılanması, Ankara Okulu Yay., Ankara 2016.
- ____________ Ahlak Hakikat ve Kimlik -İslam Kelamında Ahlak Problemi-, Araştırma Yay., 1. Bsk., Ankara 2013.
- Fahri, Macit, İslam Felsefesi Tarihi, çev.: Kasım Turhan, Şa-to Yay., İstanbul 2008.
- Gardet-Anawati, Louis ve Georges, İslam Teolojisine Giriş: Karşılaştırmalı Teoloji Denemesi, çev.: Ahmet Arslan, Ayrıntı Yay., İstanbul 2015.
- Gökberk, Macit, Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, 5. Bsk., İstanbul 1985.
- Haksever, Ahmet Cahid, Çorum Tarihi ve Kültüründe Tasavvuf Geleneği, Çorum Belediyesi Kültür Yay., Çorum 2009.
- İbnu’l-Arabî, Muhyiddin, Fusûsu’l-Hikem (Tercüme ve Şerhi), trc. Şrh.: Ahmed Avni Konuk, haz.: Mustafa Tahranlı – Selçuk Eraydın, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., 6. Bsk., İstanbul 2014.
- ____________ el-Futuhâtu’l-Mekkiyye, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut 1420/1999.
- İbn Abdürrabih, İkdü’l-ferîd, nşr.: Ahmed Emin vd., Lecnetü’t-Te’lif ve’t- Terceme, Kahire 1389/1969.
- Kara, İsmail, İlim Bilmez Tarih Hatırlamaz- Şerh ve Haşiye Meselesine Dair Birkaç Not, Dergah Yay., 2. Bsk., İstanbul 2013.
- Kara, Kerim, “Karabaş Velî Hayatı – Eserleri ve Fikirleri”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2002.
- ____________ “Karabaş Veli”, DİA, yıl: 2001, c. XXIV.
- Karabaş Veli, Ali Alaeddin Atvel b. Mehmed, Şerhu akâidi’n-Nesefi bi lisâni’ttahkîk, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Osman Ergin Yazmaları, OE_Yz_0476, vr. 25.
- ____________ Şerhu akâidi’n-Nesefi bi lisâni’t-tahkîk, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Osman Ergin Yazmaları, OE_Yz_1189, vr. 36.
- ____________ Şerhu akâidi’n-Nesefi bi lisâni’t-tahkîk, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Osman Ergin Yazmaları, OE_Yz_1531, vr. 21.
- ____________ Şerhu Akâidi’n-Nesefî, Bursa İnebey Yazma Eser Ktp., Orhan Camii Koleksiyonu, nr. 16 Or 613/2, vr. 100b-120a.
- ____________ Şerhü Akâidin-Nesefîye, Ankara Milli Ktp., Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Kol., Nr. 1408, vr. 76.
- Karadaş, Cağfer, “Kelamcıların İbn Arabî Düşüncesine Etkisi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 2002, sayı: 2, c. 12, ss. 87-96.
- Kartal, Abdullah, “Sekr”, DİA, c. XXXVI, ss. 334-335.
- Keskin, Fatih, “Ali el-Atvel Karabaş Velî ve Rislâletü’d-Deverân’ı”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2004.
- Kılıç, Mahmut Erol, “Muhyiddin İbnu'l-Arabi'de Varlık ve Mertebeleri: Vücud ve Meratibu'l-vücud”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 1995.
- ____________ İbnü’l-Arabî, İSAM Yay., 1. Bsk, İstanbul 2015.
- Koca, Ferhat, “Birleşen ve Ayrışan Yönleriyle Usûl-i Fıkhın Kelâm, Tasavvuf ve İslâm Felsefesi İle Olan İlişkisi”, İslâmî İlimlerde Metodoloji– VI ‚İslâm Düşüncesinin Kurucu Unsurları: Usûl-i Fıkıh, Kelâm, Tasavvuf ve İslâm Felsefesi, / Editörler: İlyas Çelebi, Mehmet Bulgen, 1. Bs. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2016, ss. 201-315.
- ____________ “Osmanlılar Dönemi Fıkıh-Tasavvuf İlişkisi: Fakılar ile Sofular Mücadelesinin Tarihi Serüveni”, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2002/1, cilt: I, sayı: 1, ss. 73-131.
- Kurnaz- Tatcı, Cemal -Mustafa, “Karabaş-ı Velî (ö. 1097/1686)”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi, sy. 6, Ankara 2001.
- el-Kurtubî, Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Cami‘ li ahkâmi’l-Kur’ân, thk: Ahmed Abdulalim, Dâru’ş-Şa‘b, Kahire 1372, c. I-XX.
- el-Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed es-Semerkandî, Kitâbu’t-Tevhîd, thk: Bekir Topaloğlu-Muhammed Aruçi, Dâr-u Sâdr-Mektebetü’l-İrşâd, 2. Bsk., Beyrut 2010.
- el-Ma‘nevî, Mustafa, Terceme-i Şerhi'l-Akaidi'l-Nesefiyye, Süleymaniye Ktp., Hacı Mahmud Efendi Kol., nr. 1303, vr. 58.
- ____________ Cevâhiru’l-Akâid, Süleymaniye Ktp., Hacı Mahmud Efendi Kol., nr. 1393, vr. 58.
- ____________ Cevâhiru’l-Akâid, Konya Bölge Yazma Eser Ktp., Burdur İl Halk Kütüphanesi Kol., nr. 826/2, vr. 42b-88a.
- en-Nesefî, Ebu’l-Muîn Meymûn b. Muhammed, Tabsıratü’l-edille fî usûli’ddîn, thk: Hüseyin Atay, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 1993.
- Pezdevî, Usûli’d-Dîn (Ehl-i Sünnet Akâidi), çev: Şerafeddin Gölcük, Kayıhan Yay., İstanbul 20.
- es-Sâbûnî, Nûreddîn, el-Bidâye fî usûli’d-dîn (Mâtürîdiyye Akâidi), Çev: Bekir Topaloğlu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., 8. Baskı, Ankara 2005.
- es-Saffâr el-Buhârî, Ebû İshâk İbrahim b. İsmâîl b. Ahmed b. İshâk, Telhîsu’ledille li kavâidi’t-tevhid, thk: Hişam İbrahim Mahmud, Dâru’s- Selâm, 1. Bsk., Kâhire 2010/1431.
- Sunar, Cavit, Varlık Hakkında Ana Düşünceler, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yay., Ankara 1977.
- eş-Şâfiî, Hasan Mahmûd, Kelam’a Giriş, çev.: Süleyman Akkuş, Değişim Yay., İstanbul 2009.
- Şimşek, Halil İbrahim “İsmail Fenni Ertuğrul’un İbnü’l-Arabî ve Vahdet-i Vücud Savunması”, Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı), yıl: 9 (2008), sayı: 21, s. 199-212.
- Taftazânî, Kelam İlmi ve İslâm Akâidi (Şerhu’l-Akâid), Haz.: Süleyman Uludağ, Dergah Yay., 5. Bsk., İstanbul 2010.
- Uludağ, Süleyman, “A‘yân-ı Sâbite”, DİA, İstanbul, Yıl: 1991, c. IV.
- ____________ “Mahv ve İsbat”, DİA, c. XXVII, ss. 395-396.
- Yavuz, Yusuf Şevki, “Akâidu’n-Nesefî”, DİA, yıl: 1989, c. II, ss. 217-219.
- Yetkin, Safvet Kemalüddin, “Kelamdan Tasavvufa”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yıl: 1953, c. II, sy: 4, ss. 1-21.
| APA | ÖZTÜRK Y (2017). Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. , 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| Chicago | ÖZTÜRK YUNUS Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. (2017): 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| MLA | ÖZTÜRK YUNUS Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. , 2017, ss.288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| AMA | ÖZTÜRK Y Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. . 2017; 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| Vancouver | ÖZTÜRK Y Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. . 2017; 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| IEEE | ÖZTÜRK Y "Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi." , ss.288 - 311, 2017. 10.17131/milel.324225 |
| ISNAD | ÖZTÜRK, YUNUS. "Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi". (2017), 288-311. https://doi.org/10.17131/milel.324225 |
| APA | ÖZTÜRK Y (2017). Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 14(1), 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| Chicago | ÖZTÜRK YUNUS Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 14, no.1 (2017): 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| MLA | ÖZTÜRK YUNUS Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, vol.14, no.1, 2017, ss.288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| AMA | ÖZTÜRK Y Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi. 2017; 14(1): 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| Vancouver | ÖZTÜRK Y Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi. 2017; 14(1): 288 - 311. 10.17131/milel.324225 |
| IEEE | ÖZTÜRK Y "Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi." Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 14, ss.288 - 311, 2017. 10.17131/milel.324225 |
| ISNAD | ÖZTÜRK, YUNUS. "Şerh ve Otorite İlişkisi: XVII. Yüzyıla Ait Bir Şerhin Analizi". Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 14/1 (2017), 288-311. https://doi.org/10.17131/milel.324225 |
