İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri
Yıl: 2017 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 270 - 287 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17131/milel.324224 İndeks Tarihi: 18-07-2019
İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri
Öz: Selçuklu başkenti olan İsfahan XI. yüzyıldan sonra Sünnî-Şii mücadelesindeönemli merkezlerden biri olmuştur. Özellikle Selçuklu yönetimi İsfahan’dafaaliyet gösteren Nizârî İsmâilîlerin fikirsel ve eylemselpropagandalarına karşı önlemler almaya çalışmıştır. Nizârî İsmâilîler tarafındanDavet-i Cedide adını verdikleri davaları uğruna İsfahan’da suikastlarişlenmiş, davet evleri kurmuş, halk Sünnî ve Şiî olmak üzere ikiyebölünmek zorunda kalırken şehirde ciddi karmaşa yaşanmıştır. Çıkan bukarmaşanın içinde sadece devlet ve halk değil şehrin mimari dokusu dazarar görmüştür. Bu makalede, İsfahan’da Nizârî İsmâilî faaliyetleri üzerindedurulurken şehrin toplumsal, siyasî ve dinî açıdan şahit olduğu tarihselsüreç ve olaylar ele alınacak ve genel değerlendirmesi yapılacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
Activities of Nizari Ismaili in Isfahan
Öz: Isfahan, being the capital city of Seljuks, has been an important center facing the struggle of Sunnis and Shiahs after the XI. century. Seljuk administration especially tried to take measurements against propagandas of Nizâri Ismaillis, active in İsfahan, in terms of both in ideology and act. Nizârî Ismâilîs committed assassinations, established invitation houses for the sake of the issue they named Davet-i Cedide. Public had to be divided into two as Sunnis and Shiahs, and a serious chaos has occurred in the city. Not only the state and the public but also the architectural structure of the city faced damages in the chaotic environment. This article emphasizes on the Nizârî Ismâilî’s activities in Isfahan while it considers the historical process and events in terms of public, politics and religion; and provide a general overview.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Ateş, Ahmet, “Batıniyye”, İA, MEB,C. 2, İstanbul: 1949, s.339-342.
- Adıgüzel, Adnan “Mehmet Şerafettin Yaltkaya’nın Fatimiler ve Hasan Sabbah Makalesinin Sadeleştirilmesi”, e-Şarkiyat ilmi Araştırmalar Dergisi, S.XII, 2014,s.187-220.
- Cuveynî, Alaaddin Ata Melik, Târîh-i Cihân-güşâ, Çev. Mürsel Öztürk, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara:1999.
- Çağatay, N., Çubukçu, İ. A., İslam Mezhepleri Tarihi 1, A. Ü İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara:1965
- Çoruhlu, Yaşar ,“İsfahan Cuma Camii” DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c.22, İstanbul: 2000, s.504-506
- Daftary, Farhad, Şii İslam Tarihi, Alfa Yayınları, İstanbul, 2016
- _________, A Short History of the İsmâilîs, Traditions of a Muslim Community, Edinburg Unuversity Press, Edinburg, 1999.
- _________, Muhalif İslam’ın 1400 Yılı İsmâilîler: Tarih ve Kuram, Çev. Ercüment Özkaya, Ankara: 2001.
- El-Talib, El -Talib, Tarih-i İsmâilîyye, Tahran:1362.
- El- Hüseynî, Ahbârüd-Devleti’s-Selçukıyye, (Hzl. Necati Lügal), TTK, Ankara: 1943.
- Er-Râvendî, Râhatu’sSudûr ve Âyetu’s-Sürûr, Çev. Ahmet Ateş, c. I-II, Ankara: 1957
- Halm, Heinz, “Bateniya”, Encyclopedia Iranican, c. III, Routledge& New York:1989
- _________, Shi’ism, Columbia University Press, New York: 2005 .
- Hemendanî, Reşidüddin Fazlullah, Câmiü’t-Tevârîh, Nşr. Muhammed Müderrisi Zencani, Tahran:1338.
- Hodgson, MGS, The Order Of Assassins, Mounte & Go, Gravenhage:1955.
- İbrahim Hasan, İslam Tarihi, “Siyasî, Dinî, Kültürel, Sosyal”, Çev. Komisyon, c. 5, İstanbul:1985-87.
- İbn Battûta, Tancî, İbn Battûta Tancî Seyahatnamesi, Çev. A.Sait Aykut, YKY,İstanbul:2000.
- İbnü’l Adîm, Bugyetü’t-Taleb fi Tarihi Haleb (Seçmeler), (Biyografilerle Selçuklular Tarihi), Çev. Ali Sevim, Ankara:1982.
- İbnü’l-Esîr, el-Kâmil Fi’t-Târîh, Tercümesi (İslam Tarihi), Çev. Abdülkerim Özaydın, c. 10-11, İstanbul:1987
- Kafesoğlu, İbrahim, Sultan Melikşah, Sultan Melikşah Devrinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu, İstanbul: 1953,
- Kaşanî, Cemaleddin Ebü’l Kasım Abdullah b. Ali b. Muhammed, Zübdetü’t- Tevârîh, Hurufçimi-yiSamedi, Tahran:1344.
- Kazvînî, Hamdullah Müstevfî, Tarih-i Güzide, Nşr. Abdülhüseyin Nevaî, Çaphane-i Firdevsi, Tahran: 1339.
- Lewis, Bernard, Haşişiler (Ortaçağ İslam Dünyasında Terörizm ve Siyaset), Çev. Ali Aktan, Sebil Yayınevi, İstanbul:1995.
- Mirhvand, Tarih-i Ravzatü’s-Sefa Fi Sîreti’l-Enbiyâ ve’l-Mülûk ve’l-Hulefâ, Tashih. Cemşid Kiyanfer, İntişarat-ı Esatir, c. 6, Tahran: 1385.
- Müneccimbaşı, Câmiu’d-Düvel (Selçuklular Tarihi I) Horasan, Irak, Kirman ve Suriye Selçukluları, Yay. Ali Öngül, İzmir:2000.
- Nişaburî, İmam Zahuriddin, Zeyl-i Selçukname, Tahran,1332.
- Nizamülmülk, Siyasetname, Çev. Mehmet Taha Ayar, Türkiye iş Bankası Yayınları, İstanbul: 2016
- Ocak, Ahmet, Selçukluların Dini Siyaseti,(1040-1092),Tarih ve Tabiat Vakfı, İstanbul:2002.
- Özaydın, Abdülkerim, Sultan Berkyarûk Devri Selçuklu Tarihi (1092-1104), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul:2001.
- _________, “Nizâmülmülk”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul: 2007,s.195
- Özgüdenli, Osman, “İsfahan” Diyanet İslam Ansiklopedisi, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı, c.22, İstanbul:2000
- Sevim, Ali; Merçil, Erdoğan, Selçuklu Devletleri Tarihi, Ankara: 1995.
- Şapolyo, Enver Behnan, Mezhepler ve Tarikatlar, Türkiye Yayınevi, İstanbul: 1964.
- Muzaffer, Tan, “Tarihsel Süreçte İsmaililik ve Yaşadığı Farklılaşmalar”, Fırat Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, 17:2, Sivas: 2012, s.111-145.
- Tevfik, Ebuziya, Hasan b. Sabbâh, Ankara:1299.
- Turan, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, Türk Kültürü Araştırma Merkezi, Ankara: 1965.
- Willey, Peter, Eagle’s Nest, İsmâilî Castles in İran and Syria, The Instute of İsmâilî Studies, London:2005.
- Yazar, Nurullah, Büyük Selçuklu Döneminde İsfahan, , Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: 2013.
- ___________, Büyük Selçuklu Döneminde İsfahan’ın Siyasi Durumu, Journal of İslamic Research,2013: S.24(01), Ankara: 2013.
| APA | ATICI ARAYANCAN A (2017). İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. , 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| Chicago | ATICI ARAYANCAN AYŞE İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. (2017): 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| MLA | ATICI ARAYANCAN AYŞE İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. , 2017, ss.270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| AMA | ATICI ARAYANCAN A İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. . 2017; 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| Vancouver | ATICI ARAYANCAN A İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. . 2017; 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| IEEE | ATICI ARAYANCAN A "İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri." , ss.270 - 287, 2017. 10.17131/milel.324224 |
| ISNAD | ATICI ARAYANCAN, AYŞE. "İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri". (2017), 270-287. https://doi.org/10.17131/milel.324224 |
| APA | ATICI ARAYANCAN A (2017). İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 14(1), 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| Chicago | ATICI ARAYANCAN AYŞE İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 14, no.1 (2017): 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| MLA | ATICI ARAYANCAN AYŞE İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, vol.14, no.1, 2017, ss.270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| AMA | ATICI ARAYANCAN A İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi. 2017; 14(1): 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| Vancouver | ATICI ARAYANCAN A İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi. 2017; 14(1): 270 - 287. 10.17131/milel.324224 |
| IEEE | ATICI ARAYANCAN A "İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri." Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 14, ss.270 - 287, 2017. 10.17131/milel.324224 |
| ISNAD | ATICI ARAYANCAN, AYŞE. "İsfâhan’da Nizarî-İsmâilî Faaliyetleri". Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 14/1 (2017), 270-287. https://doi.org/10.17131/milel.324224 |
