Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar
Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 17 Sayfa Aralığı: 79 - 86 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30767/diledeara.417658 İndeks Tarihi: 18-07-2019
Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar
Öz: 1950’li yıllarda Mavi Anadolucular (Halikarnas Balıkçısı [Cevat ŞakirKabaağaçlı], Sabahattin Eyüboğlu, İsmet Zeki Eyüboğlu, Azra Erhat, VedatGünyol, Faik Zeki İzer) “ana yurt” Anadolu’ya coğrafya temelli vatan anlayışıetrafında baktılar. Batı medeniyetinin kaynağı olan Yunan medeniyetine (AntikYunan efsaneleri, mitolojisi) değer verdiler. Bodrum’u merkez alarak GökovaKörfezi’ni denizden dolaşmaya dayanan “Mavi Yolculuk”lara çıktılar. Anadolu’yutüm medeniyetlerin beşiği olarak gördüler. Kendilerini antik hümanistfelsefenin mirasçıları olarak tanımladılar. Bir insanda bütün insanlığı görenhümanizma anlayışına yöneldiler. Antik Yunan’a ait değerleri benimseyerek Anadolu’yukucakladılar. Halk oyunları, efsaneler, şiir, el işleri gibi kültürel ögelerindış etkilerden çok yüzyıllarca Anadolu topraklarında kazandıklarımızla iç içegeçerek, birikerek meydana geldiğini savundular.Gergedan’daki “Cumhuriyet için Hümanizma” adlıdosyada yazan yazarlar, (Murat Belge, EkremIşın, Ahmet Oktay, Enis Batur, Selim İleri) Mavi Anadolucular deyince ilkakıllarına gelen isimler, Sabahattin Eyüboğlu ve Halikarnas Balıkçısı olduğuiçin yazılarında onlar üzerinde dururlar. Murat Belge, Ekrem Işın, Ahmet Oktayve Enis Batur’un ciddi üslûplarına karşın Ece Ayhan’ın üslûbu alaycı vesuçlayıcıdır. Selim İleri ise, deneme türündeki yazısında Mavi Anadolucular’ıve kendisini samimi bir dille eleştirir. Adı geçen dosyada Mavi Anadolucular Cumhuriyet aydını ve ideolojisi,Tercüme Bürosu ve Köy Enstitüleri, Osmanlı tarihine bakış ve modernleşmebağlamında ele alınmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
Critical Approaches to Mavi Anadoluculuk and Sabahattin Eyüboğlu
Öz: 1950’li yıllarda Mavi Anadolucular (Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı], Sabahattin Eyüboğlu, İsmet Zeki Eyüboğlu, Azra Erhat, Vedat Günyol, Faik Zeki İzer) “ana yurt” Anadolu’ya coğrafya temelli vatan anlayışı etrafında baktılar. Batı medeniyetinin kaynağı olan Yunan medeniyetine (Antik Yunan efsaneleri, mitolojisi) değer verdiler. Bodrum’u merkez alarak Gökova Körfezi’ni denizden dolaşmaya dayanan “Mavi Yolculuk”lara çıktılar. Anadolu’yu tüm medeniyetlerin beşiği olarak gördüler. Kendilerini antik hümanist felsefenin mirasçıları olarak tanımladılar. Bir insanda bütün insanlığı gören hümanizma anlayışına yöneldiler. Antik Yunan’a ait değerleri benimseyerek Anadolu’yu kucakladılar. Halk oyunları, efsaneler, şiir, el işleri gibi kültürel ögelerin dış etkilerden çok yüzyıllarca Anadolu topraklarında kazandıklarımızla iç içe geçerek, birikerek meydana geldiğini savundular.Gergedan’daki “Cumhuriyet için Hümanizma” adlı dosyada yazan yazarlar, (Murat Belge, Ekrem Işın, Ahmet Oktay, Enis Batur, Selim İleri) Mavi Anadolucular deyince ilk akıllarına gelen isimler, Sabahattin Eyüboğlu ve Halikarnas Balıkçısı olduğu için yazılarında onlar üzerinde dururlar. Murat Belge, Ekrem Işın, Ahmet Oktay ve Enis Batur’un ciddi üslûplarına karşın Ece Ayhan’ın üslûbu alaycı ve suçlayıcıdır. Selim İleri ise, deneme türündeki yazısında Mavi Anadolucular’ı ve kendisini samimi bir dille eleştirir. Adı geçen dosyada Mavi Anadolucular Cumhuriyet aydını ve ideolojisi, Tercüme Bürosu ve Köy Enstitüleri, Osmanlı tarihine bakış ve modernleşme bağlamında ele alınmıştır.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- “Cumhuriyet için Hümanizma”, Gergedan, Sayı: 7, Eylül 1987, ss 85-102
- Batur, Enis. “Cumhuriyet Hümanisti için Profilden Vesikalık Fotoğraf”, Gergedan, Sayı: 7, Eylül 1987, ss 101-102
- Belge, Murat. “Mavi Anadolu Hümanizmi”, Gergedan, Sayı: 7, Eylül 1987, ss 86-88
- Ece Ayhan. “‘Prens Sabahattin’ Eyüboğlu”, Gergedan, Sayı: 9, Kasım 1987, ss 50
- Işın, Ekrem.“Cumhuriyet ve Hümanizm”, Gergedan, Sayı: 7, Eylül 1987, ss 89-92
- İleri, Selim.“Yetişme Yıllarım, Kafka’nın Böceği”, Gergedan, Sayı: 7, Eylül 1987, ss 93-96
- Koşar, Emel. Sabahattin Eyüboğlu’nun Denemelerinde Sanata Bakış, E Yayınları, İstanbul, 2013
- Oktay, Ahmet. “Halikarnassos’dan Bodrum’a-Türkiye’de Hümanist Söylem’in Tarihçesi ve Ütopist Bir Aydın Hareketi Üzerine”, Gergedan, Sayı: 7, Eylül 1987, ss 97-100
- Uğurcan, Sema. “Sabahattin Eyüboğlu Üzerine Bir Portre Denemesi”, Sabahattin Eyüboğlu Kitabı, Haz: Emel Koşar, Mühür Yayınları, İstanbul, 2014, ss 11-19.
APA | KOŞAR E (2018). Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. , 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
Chicago | KOŞAR EMEL Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. (2018): 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
MLA | KOŞAR EMEL Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. , 2018, ss.79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
AMA | KOŞAR E Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. . 2018; 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
Vancouver | KOŞAR E Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. . 2018; 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
IEEE | KOŞAR E "Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar." , ss.79 - 86, 2018. 10.30767/diledeara.417658 |
ISNAD | KOŞAR, EMEL. "Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar". (2018), 79-86. https://doi.org/10.30767/diledeara.417658 |
APA | KOŞAR E (2018). Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17(17), 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
Chicago | KOŞAR EMEL Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. Dil ve Edebiyat Araştırmaları 17, no.17 (2018): 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
MLA | KOŞAR EMEL Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, vol.17, no.17, 2018, ss.79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
AMA | KOŞAR E Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. Dil ve Edebiyat Araştırmaları. 2018; 17(17): 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
Vancouver | KOŞAR E Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar. Dil ve Edebiyat Araştırmaları. 2018; 17(17): 79 - 86. 10.30767/diledeara.417658 |
IEEE | KOŞAR E "Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar." Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17, ss.79 - 86, 2018. 10.30767/diledeara.417658 |
ISNAD | KOŞAR, EMEL. "Mavi Anadoluculuk ve Sabahattin Eyüboğlu’na Eleştirel Bakışlar". Dil ve Edebiyat Araştırmaları 17/17 (2018), 79-86. https://doi.org/10.30767/diledeara.417658 |