Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 553 - 578 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7827/TurkishStudies.13691 İndeks Tarihi: 30-07-2019

1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ

Öz:
1860’larda Almanya ve İtalya’dan çıkartılan Avusturya, kayıplarınıtelafi etmek amacıyla Osmanlı’ya yönelmişti. 1870’lerde büyük güçlerarasında rekabet yoğunlaşıyordu. 1860’lı yıllarda İtalya ve Almanya’nınbirer ulus devlet olarak ortaya çıkışları toprak kaybına uğrayan Viyanayönetimini Avrupa güç dengesinin zayıf devleti haline getirmişti. Fransada 1870-71’de Almanlarla savaşından önemli kayıplar yaşamış,Avusturya gibi Fransa da Avrupa güç dengesinin zayıf bir üyesi halinedönüşmüştü. Avusturya ve Fransa’nın zayıf düşmesi ve geniş toprakkayıpları Kıta Avrupa’sında Almanya yükselen büyük bir güç halinegetiriyordu. Zayıf Avusturya’nın, kendi toprak kayıplarını telafi etmekiçin Rusya ile birlikte Osmanlı’ya yönelmesi, dışarda bırakıldığınıvarsayan İngilizlerde derin kaygılara yol açıyordu. Gladstone’nun1868’da başbakan olmasına bağlı olarak, 1856 Paris Antlaşması, 13 Mart1871 Londra Sözleşmesi’yle işlevsizleşerek, Karadeniz silahlanmayaaçıldı. İngilizler Rusya ve diğer güçlerle Osmanlı hususunda yakınilişkiler geliştirmişler ve Babıali’yi uluslararası bir konferansla tecritedebilecek bir siyasete odaklanmışlardı. Mithat Paşa ve arkadaşları 1856Paris Sözleşmesine göre İngiltere’nin davrandığına, Osmanlı’nın toprakbütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı duyduğuna inanarak siyasetyürütüyorlardı. Abdülaziz son aylarda Rusya ile yakın ilişkilergeliştirirken, Osmanlı Devleti içinde bir kanadın İngiltere’den beklentileriçinde olması Disraeli’nin Osmanlı’ya müdahale edebilecek siyasetinikolaylaştırabiliyordu. İngiliz hükümeti Fransa ve İtalya’yı da yanınaalarak Osmanlı’ya müdahalede kendi kontrollerini güçlendirecekuluslararası bir konferans çağrısı gündeme getirecekler ve bu yoldanRusya’nın, Avusturya’nın ve Almanya’nın İngiliz politikalarına ortakolarak davranmaya başlayacaktı. Rusya gibi, Avusturya da kendini Balkan Hıristiyanlarının doğal hamisi olarak görüyordu. İngiltere veFransa; Almanya, Avusturya ve Rusya’nın Osmanlı İmparatorluğuüzerindehakimiyetkurmalarınakarşıydılar.1875Hersekayaklanmasıyla birlikte, Konsolosluk misyonun Balkanlar’da nasıl birgöreve sahip olacağı ve kimleri temsil edeceği hakkında çıkananlaşmazlıklar Avusturya ve Rusya arasındaki bölünmeyi açığavurmuştu. Bosna ve Hersek’te Müslümanlarla Hristiyanlar arasındagerilimler artınca, Avusturya Başbakanı Kont Gyula AndrassyBalkanlar’ın reforma maruz kalması gerektiğini öne sürerek oluşturduğuplan 30 Aralık 1875’te Almanya, Rusya ve Avusturya tarafındanAndrassy Notası olarak kabul edilmiş ve diğer güçlerin de onayınasunulmuştu. Fakat İngiltere Andrassy notasını kabul etmemişti. OsmanlıDevleti de İngiltere’nin cesaretlendirmesiyle Andrassy notasınıonaylamamıştı. İngiltere Osmanlı’ya müdahale edilmesi için uluslararasıbir konferansın düzenlenmesinden yanaydı; fakat üçlü ittifak İngilizleremesafeli duruyordular. Bunun üzerine üçlü ittifak Andrassy notasındabazı düzeltmeler yaparak, notayı Berlin Memorandumu adı altındayenidendiğergüçlerinonayınasundular.İngiltereBerlinMemorandumunu da reddederek, kabul etmemesi yönünde OsmanlıDevleti’ne baskı uygulamaya başladı. Sultan Abdülaziz İngiltere’nindayatmasını kabul etmedi ve üçlü müttefik temsilcileriyle görüşmeleredevam etti. İngiltere Osmanlı’nın içişlerine müdahalede lider bir devletolmak istiyordu. Rusya diğer güçlerle uyum içinde davranmaktan yanabir siyaset sergileyerek, Osmanlı’ya müdahalede önder bir konumagelmek istiyordu. İngiltere yönetimi üçlü ittifakın planlarını devredençıkartıp kendi planını uygulamaya sokabilmek amacıyla Osmanlı Devletkatmanlarında kendi nüfuzunu kullanmaya ve faaliyetlerini arttırmayabaşladı. Osmanlı ile üçlü müttefik arasında ayrılıkları derinleştirip,Osmanlı’yı kendi siyasetine bağımlı hale getirmek niyetindeydi. 1876’da29-30 Mayıs akşamı Sultan Abdülaziz tahttan düşürüldü ve yerine V.Murat geçirildi. Gözaltında tutulan Sultan Abdülaziz dört gün sonra ölübulundu. Bu gelişmelerin bir sonucu olarak üçlü ittifak BerlinMemorandumunu Osmanlı yönetimine vermekten vazgeçti. Bu gelişmelerİngiltere’nin uluslararası bir konferansı gerçekleştirmesine imkansağlamıştı. Sultan Abdülaziz’in intihar mı ettiği, ya da bir cinayetekurban mı gittiği, o zamandan beri tartışmalıdır. Ama onun ölümüOsmanlı Devleti için büyük bir felaketin habercisiydi. Osmanlı Devletkatmanlarında yönetimle alakalı ortaya çıkan buhranlar İngiltere’ninçıkarlarına hizmet edecek şekilde sömürülmüştü. Devlet içi çatışmalarıkullanan İngilizler Osmanlı’yı diğer güçlerden tecrit etmişler veyalnızlaştırmışlardı. Osmanlı Devleti’ni kendi müdahale planınabağlamak maksadıyla, İngiltere öyle davranmaya başlamıştı ki, sankiüçlü ittifak devletlerine karşı Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü vebağımsızlığını koruyormuş gibiydi. Bu siyaset sayesinde, İngilizlerOsmanlı’nın Balkanlar’dan atılacağına ve Doğu Sorunun kendimenfaatlerine göre çözüleceğine inanıyorlardı.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler

INTERNATIONAL DIPLOMACY BEFORE THE OTTOMAN RUSSIAN WAR (1877-1878) AND SULTAN ABDULAZIZ'S DEATH

Öz:
Expelled from Italy and Germany 1860’s, Austuria turned to the Ottoman Empire to find compensation for her losses. Towards 1870’s the competition among the big Powers was intensifying. Because, the Crimean War of 1853–56 and the Italian War of 1859 shattered the traditional relations of the European balance of power. From 1871 onwards German Empire as a great power appeared to help restructure the European balance of power. The emergence of Germany as a candidate to a great power and its political alignments with Austuria and Russia triggered a process that eventually culminated in the disintegration of the European nations into an unstable balance-of- power system across the European continent. This disntegration began speeding up with the Ottoman-Russian War of 1877-78. The disntegration continued up to World War I. Due to a weakened France by Germany in the war of 1870, England was fearful before the growing power of Germany at the center of Europe. Although Germany, Austuria and Russia formed an alliance in 1872, Austuria’s aspiration in the Balkans were directly opposed to those of Russia. Like Russia, Austuria considered herself a natural heiress of European Ottomans. England and France did not wish Germany, Austuria and Russia preponderating in the Ottoman Empire. However, as tensions between Christians and Muslims in Bosnia and Herzegovina began to come to a head, Count Gyula Andrássy of Austria-Hungary began to feel the need for reforms in the Balkans, and so on December 30, 1875, Austria-Hungary, Russia, and Germany proposed the Andrássy Note. England declined to favour the Andrassy Notes. England’s objection to Andrassy note encouraged the Ottoman State to try to counteract joint action of the Powers. Then The triple Alliance made some amendments to the Andrassy Notes and issued it as Berlin Memorandum. Once again England refused it and put pressure over The Ottoman to follow her suit. England wanted to play a leading role in interfering with Ottoman’s domestic affairs. But Sultan Abdulaziz was hesitant to accept England’s imposition. Russia was willing to act in commonn with other Powers, in order to take the lead in their activities. To counteract their plans England strove to increase her prestige and influence within the executive power structure of the Ottoman State, and separate her from Russia and other rivals. In 1876, in the night between 29 and 30 May Abdulaziz was forced to abdicate in favor of Murad V, and arrested in Capa Tope, where he was found dead four days later. Subsequently the Berlin Memorandum was witheld from handing over to the Ottoman Palace. The disqualification of Berlin Memorandum paved the path for England to organize an international conference at her disposal. Whether it was a suicide or a murder has remained unknown since then. But the consequence of his death was a disaster for the Ottoman State in the coming months. England profited from this discord to keep the Ottoman isolated and separated from other Powers, as she herself established cordial relations with Russia and her other rival Powers. By this policy, England believed that they would succeed in pushing the Ottomans from Balkans with a war waged by Russia against The Ottoman Empire, solving the Eastern Question to her advantage.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 428/39, No.174; 428/39, No.321; 428/39, No.462; 428/39, No.824; 428/39, No.523; 428/39, No.369; 428/39, No.397; 428/39, No.504; 428/39, No.490; 428/39, No.367; 428/39, No.882; 428/39, No.832; 428/39, No.345; 428/39, No.454; 428/39, No.308; 428/39, No.321; 195/1061; 428/39; 424 /41; 424/40; 424/4;
  • DISRAELI PAPERS, British Library, Londra;
  • Disraeli’s Cabinet Speaking Notes, Hughenden Papers, Hughenden Manor, Hughenden;
  • Hughenden Papers, Undated Cabinet Notes, Hughenden Manor, Hughenden;
  • RA(M): H 7/120; RA(M): H 7/119; RA(M): H 7/157;
  • Calap, Adil. 2018. Osmanlı-İngiliz İlişkilerinde Rusya Faktörünün Realist Perspektiften İncelenmesi (1853-1878). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Hansard, The Marquess of Salisbury HL Deb 20 February 1877 vol 232 cc637-727;
  • Hansard, CCXXIX, 9 June 1876, cc 1606-9;
  • Hansard, The Eastern Question-The Protocol-Observations, HL Deb 16 April 1877 vol 233 cc 1180-207;
  • Hansard, The Marquess of Salisbury HL Deb 20 February 1877 vol 232 cc637-727;
  • Hansard, The Duke of Argyll HL Deb 20 February 1877 vol 232 cc637-727;
  • Hansard, The Queen’s Speech. Address in Answer to Their Majesty’s Most Gracious Speech. HL Deb 08 February 1877 vol 232 cc7-57;
  • Argyll, Ina Erskine McNeil (Duchess of) and Douglas, George (Ed.). (1906). Eighth Duke of Argyll, (1823-1900): Autobiography and Memoirs. Vol. I, Vol II, E. P. J. Murray, British Library, Londra;
  • Bismarck, Otto, Fürst Von. (1898). The Man and The Statesman; being the Reflections and Reminiscences of Otto, Prince Von Bismarck. Vol, II., New York Harper;
  • Buckle, G. E. (Ed.) (1926). The Letters of Queen Victoria, second serves (A Selection from Her Majesty’s Corresandence and Journal Between the Years 1862 and 1878). vol. II (1870- 1878), London;
  • Cecil, Lady Gwendolen (Ed.) (1921-32). Life of Robert Marquis of Salisbury. 4 Volumes, London, Volum II, 1869-1880;
  • Hardinge, Arthur Henry (Ed.). (1925). The Life of Henry Howard Molyneux Herbert: Fourth Earl of Carnarvon 1831-1890. Volum II, Oxford University Press;
  • The Duke of Argyll. (1879). The Eastern Question: From the Treaty of Paris 1876 to the Treaty of Berlin 1878, and to the Second Afgan War, I. London;
  • The Marquis of Zetland (Ed.). (1929). The Letters of Disraeli to Lady Bradford and Lady Chesterfield. Vol. II, 1876 to 1881, London, Ernest Bern Limited;
  • Elliot, Sir Henry. (1922). Some Revolutions and Other Diplomatic Experiences. G.C.B. Edited by his daughter. London: London Murray, Albemarle Street, W1;
  • Kebbel, T. E. (Ed). (1882). Conservative Principles, Speech at Manchester, April 3, 1872. Selected Speeches of the Late Right Honourable the Earl of Beaconsfield. vol. II., London;
  • Vincent, John (Ed.). (1994). Edward Stanley, 15th Earl of Derby, Diaries. London Royal Historical Society, Vol I, II, III, IV, British Library, Londra;
  • Brendan Simms, Brendan. (2014). Europe: The Struggle For Supremacy, 1453 to the Present. Penguin Books;
  • Buckle, George (1960). The Life Of Benjamin Disraeli, Earl of Beaconsfield, Vol. VI, 1876-1880. London, Marrat;
  • Dean, Stanley. (1881). The Eastern Question. Murray;
  • Harris, David. (1936). Diplomatic History of the Balkan Crisis of 1875-1878: The First Year. Stanford University Press;
  • James Sontag, Raymond. (1933). European Diplomatic History: 1871-1932;
  • Jelavich, Charles. (1958). Tsarist Russia and Balkan Nationalism, 1789- 1886. Berkeley: University of California Press;
  • Kinross, Lord P. (1977). Ottomon Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. London;
  • Pearce, Geofrey and Stewart, Malcolm (Ed.). (2010). British Political History, 1867-2001. New York, Routledge;
  • Shannon, Richard (2008). Gladstone. vol. II, Bloomsbury Academic
  • The spectator archive, Besika Bay, 16 September 1876.
APA TOPAL C, CALAP A (2018). 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. , 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
Chicago TOPAL Coşkun,CALAP Adil 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. (2018): 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
MLA TOPAL Coşkun,CALAP Adil 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. , 2018, ss.553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
AMA TOPAL C,CALAP A 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. . 2018; 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
Vancouver TOPAL C,CALAP A 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. . 2018; 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
IEEE TOPAL C,CALAP A "1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ." , ss.553 - 578, 2018. 10.7827/TurkishStudies.13691
ISNAD TOPAL, Coşkun - CALAP, Adil. "1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ". (2018), 553-578. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13691
APA TOPAL C, CALAP A (2018). 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. Turkish Studies (Elektronik), 13(22), 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
Chicago TOPAL Coşkun,CALAP Adil 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. Turkish Studies (Elektronik) 13, no.22 (2018): 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
MLA TOPAL Coşkun,CALAP Adil 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. Turkish Studies (Elektronik), vol.13, no.22, 2018, ss.553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
AMA TOPAL C,CALAP A 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(22): 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
Vancouver TOPAL C,CALAP A 1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ. Turkish Studies (Elektronik). 2018; 13(22): 553 - 578. 10.7827/TurkishStudies.13691
IEEE TOPAL C,CALAP A "1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ." Turkish Studies (Elektronik), 13, ss.553 - 578, 2018. 10.7827/TurkishStudies.13691
ISNAD TOPAL, Coşkun - CALAP, Adil. "1877-78 OSMANLI-RUS SAVAŞI ÖNCESİ ULUSLARARASI DİPLOMASİ VE SULTAN ABDÜLAZİZ’İN ÖLÜMÜ". Turkish Studies (Elektronik) 13/22 (2018), 553-578. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13691