Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi

ESAN KIRAN, Binnaz

Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi

Binnaz ESAN KIRAN (Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Eğitim Bilimleri, Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

4 0

Yıl: 2003 Cilt: 3 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 167 - 188 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi

Öz:

Bu araştırmada, akran baskısı düzeyleri ve cinsiyetleri farklı lise öğrencilerinin sigara içme davranışları arasındaki farklar incelenmiştir. Bu çalışma, tabakalı ve rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak yansız seçilmiş 15-17 yaş arası 2001- 2002 öğretim yılında lise II. sınıfa devam eden 718 (kız= 311,erkek= 407) öğrenci üzerinde yapılmıştır. Akran baskısını belirlemek için yazar tarafından geliştirilen Akran Baskısı Ölçeği kullanılmıştır. Öğrencilerin sigara içme sıklığına ait bilgiler, öğrencilerin cevaplarıyla belirlenmiştir. Değişkenler arasında ilişki olup olmadığı ve puanlar arasındaki farklar ki-kare testi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, akran baskısı düzeyi ile sigara içme davranışı arasında anlamlı bir ilişki (p< .05) olduğunu, fakat cinsiyetler arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Ergenlerde sigara içme davranışı ile akran baskısı arasındaki ilişkinin varlığı, okul psikolojik danışma ve rehberlik çalışmalarında akran baskısını azaltıcı çalışmalara yer verilmesini gerekli kılmaktadır.

Anahtar Kelime: ergenler akran grupları akran baskısı sigara alışkanlığı toplumsal cinsiyet

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akgül, A. (1997). Tıbbî araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri: SPSS uygulamaları. Ankara: YÖK Matbaası.
Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma ve Tedavi Merkezi (1999). Adolesan öncesi dönemde (11 yaş) çocuklardaki bazı davranış ve temperament- mizaç, huy özellikleri ile orta adolesan döneminde (14 yaş) madde kullanımı arasındaki ilişki, 1. İstanbul çocuk kurultayı projeler kitabı içinde (s. 255-262). İstanbul: istanbul Çocukları Vakfı Yayınları.
Amerikan Psikiyatri Birliği (1994). DSM-IV TM Tam ölçütleri başvuru el kitabı (Çev. E. Köroğlu). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
Arenlie, A. (2001). Kosavar adolescent smoking experience: Effects of family environment and peer pressure. Unpublished master's thesis, Boğaziçi University, Institute of Social Sciences, İstanbul.
Ataklı, A. (1996). Okullarda sigara, alkol ve uyuşturucu kullanımına karşı okul yöneticilerinden beklenilen davranışlar. 2. Ulusal eğitim sempozyumu bildirileri içinde (s. 63-69).İstanbul: Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Yayınları.
Aydın, A. (1999). Gelişim ve öğrenme psikolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık.
Aytaçlar S., Ertekin G., Türkcan A., Ersül Ç. & Sırma G. (1997, Ekim). UMATEM'de yatan hastaların sosyodemografik özelliklerini ve yaşam alanlarındaki sorunlarını değerlendirme. 33. Ulusal Psikiyatri Kongresinde sunulan bildiri, Antalya.
Barber, J. G., Bolitho F., & Bertrand L. D. (1999). The predictors of adolescent smoking. Journal of Social Service Research, 26 (1), 51-66
Baykan, S. & Bulduk, S. (1990). Yüksek öğretim gençliğinde sigara içme alışkanlığı. Eğitim ve Bilim, 14 (75), 65-77
Baykul, Y. (1999).İstatistik metodlar ve uygulamalar. Ankara: Anı Yayıncılık
Brown, B. B., Feldman S. S., & Elliott G. R. (1990). At the threshold: The developing adolescent. Cambridge: Howard University Press.
Burt, R. D., Dinh, K. T. Peterson, A. V., & Sarason, J. G. (2000). Predicting adolescent smoking: A prospective study of personality- variables. Preventive Medicine, 30 (2), 115-125.
Castrogiovanni, D. (2001). Peer groups. 05 Şubat 2001 tarihinde http://www.personal.psu.edu/faculty/n/x/nxd10/adpeer1.htm web adresinden alınmıştır.
Cook, D., & Dayley, J. (2001). Developmental psychology - student netletter. 18 Nisan 2001 tarihinde http://www.mc.maricopa.edu/academic/psychology/dev/fall99/peer_pressure web adresinden alınmıştır
Çöpür, M. & Türkcan A. (1999). Bağımlılık yapan maddeler: Çocuk ve gençlerde madde kullanımı ve bağımlılığı, 1. İstanbul çocuk kurultayı- İstanbul çocuk raporu içinde (s. 525-534). İstanbul: İstanbul Çocukları Vakfı Yayınları.
Dacey, J. S., & Travers J. F. (1996). Human development- across the life span (3rd ed.). New York: Me Graw Hill.
De Coursy N., Halperin, R., & Samson, R. (2001).Your family. Good House keeping, 232 (6), 79
Dishion, T. J., & Skaggs N.M. (2000). An ecological analysis of monthly 'bursts' in early adolescent substance use. Applied Developmental Science, 4 (2), 89- 97
Doğan, O. (1989). Lise öğrencilerinin sigara içme alışkanlığı ile bazı değişkenler arasındaki ilişkiler. Düşünen Adam Dergisi, 3 (1), 23-24
Duncan T. E., Ary, D. V., Biglan, A., Metzler, C. W., Noell, J. W., & Smolkowski, K. (1995). The consistency of family and peer influences on the development of substance use in adolescence. Addiction, 90, 1647-1660
Fischhoff, B., Crowell N. A., & Kipke M. (1999). Decision adolescent making -implications for prevention programs. Washington: National Academy Press.
Guttman, M. (1995). Why teens refuse to give up smoking. U.S. News & World Report, 119 (6), 27-30
Hawkins, K., & Hane A. (2000). Adolescents' perceptions of print cigarette advertising: A case for counter advertising. Journal of Health Communication, 5 (1), 83-97
Helsen, M., Vollebergh, W., & Meeus, W. (2000). Social support from parents and friends and emotional problems in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 29, 319-335
Hoffmann, J. P. (1993). Exploring the direct and indirect family effects on adolescent drug use. Journal of Drug Issues, 23, 535-558
İnanç-Yazgan, B. (1994). Sigara içme alışkanlığı ve alışkanlığın bırakılmasına ilişkin yaklaşımlar. Psikolojik Danışma ve Rehherlik Dergisi, 2 (1), 35-44.
Kircler, E. Palmonari, A., & Pombeni, M. (1993). Developments tasks and adolescents' relationships with their peers and their family. In Jackson, S. & Rodrquez-Tome, H. (Eds.), Adolescence and its social worlds (pp. 145-167). Hillsdale: Lawrence Erbaum Associates.
Korkut, F. (1994). Üniversite öğrencilerinin sigara içme davranışları üzerine bir araştırma. II. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehherlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları içinde (s. 66-74). Ankara: PDR Derneği Yayınları.
Kulaksızoğlu, A. (2001). Ergenlik psikolojisi (4. Baskı), İstanbul: Remzi Kitabevi.
Lingren, H. G. (1995, December). Adolescence and peer pressure. Family life, D-1, Adolescence and youth. Lincoln, NB: Nebraska Cooperative Extension, University of Nebraska. 05 Aralık 2002 tarihinde http://www.ianr.unl.edu/pubs/family/nf211.htm web adresinden alınmıştır.
Ogden, J. (1997). Risk and protective factors: An integration of the epidemiological and psychological approches. Adiction Research, 5, 367-368
Piko, B. (2001) Gender differences and similarities in adolescents' ways of coping. Psychological Record, Si, 223- 236.
Raniseski, J. M., & Sigelman C. K. (1992). Conformity, peer pressure and adolescent receptivity to treatment for substance abuse: A research note. Journal of Drug Education, 22 (3), 185-194.
Ryan, A. M. (2000). Peer groups as a context for the socialization of adolescents' motivation, engagement and achievement in school. Educational Psychologist, 35,101-112.
Santor, D. A., Messervey D., & Kusumakar V. (2000). Measuring peer pressure, popularity, and conformity in adolescent boys and girls: Predicting school performance, sexual attitudes, and substance abuse. Journal of Youth and Adolescence, 29 (2), 163-182.
Simons- Morton, B., Haynie, D. L., Cramp, A. D., Eitel, P., & Saylor, K. E. (2001). Peer and parent influences on smoking and drinking among early adolescents. Health Education and Behavior, 28 (1), 95-113.
Singleton, M. G., & Pope M. (-2Ö6DJ. A comparison of successful smoking cessation interventions for adults and adolescents. Journal of Counseling & Development, 78, 448- 454.
Smith, K. H., & Stutts M. A. (1999). Factors that influence adolescents to smoke. Journal of Consumer Affairs, 33, 231-268.
Steinberg, L., & Fletcher A. (1994). Parental monitoring and peer influences on adolescent substance use. Pediatrics, 93, 1060-1065.
Unger, J. B., Rohrbach, L. A., Howard-Pitney, Ritt-Olson, A., & Mouttapa, M.(2001). Peer influences and susceptibility to smoking among California adolescents.Substance Use & Misuse, 36, 551-571.
Wang, M.Q., Eddy, J. M., & Fitzhugh, E. C. (2000). Smoking acquisition-peer influence and self- selection. Psychological Reports, 86, 1241-1246.
Yörükoğlu, A. (1996). Gençlik çağı: Ruh sağlığı ne ruhsal sorunlar, İstanbul: Özgür Yayınları.

APA	ESAN KIRAN B (2003). Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. , 167 - 188.
Chicago	ESAN KIRAN Binnaz Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. (2003): 167 - 188.
MLA	ESAN KIRAN Binnaz Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. , 2003, ss.167 - 188.
AMA	ESAN KIRAN B Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. . 2003; 167 - 188.
Vancouver	ESAN KIRAN B Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. . 2003; 167 - 188.
IEEE	ESAN KIRAN B "Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi." , ss.167 - 188, 2003.
ISNAD	ESAN KIRAN, Binnaz. "Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi". (2003), 167-188.

APA	ESAN KIRAN B (2003). Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 167 - 188.
Chicago	ESAN KIRAN Binnaz Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 3, no.1 (2003): 167 - 188.
MLA	ESAN KIRAN Binnaz Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.3, no.1, 2003, ss.167 - 188.
AMA	ESAN KIRAN B Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2003; 3(1): 167 - 188.
Vancouver	ESAN KIRAN B Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2003; 3(1): 167 - 188.
IEEE	ESAN KIRAN B "Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3, ss.167 - 188, 2003.
ISNAD	ESAN KIRAN, Binnaz. "Ergenlerin Akran Baskısı Düzeyleri ve Cinsiyetlerine Göre Sigara İçme Davranışlarının İncelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 3/1 (2003), 167-188.