EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ
Yıl: 2019 Cilt: 18 Sayı: 71 Sayfa Aralığı: 1146 - 1165 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17755/esosder.472964 İndeks Tarihi: 06-01-2020
EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ
Öz: Bu araştırmanın amacı, ebeveynlik biçiminin kişilik özellikleri, benlik saygısı ve yaşam doyumunu yordama gücünü araştırmaktır. Araştırmada ilişkisel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma grubu, Ankara’da bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesinin çeşitli bölümlerinde okumakta olan 441 lisans öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmada Young Ebeveynlik Ölçeği, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği - Benlik Saygısı Alt Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Ebeveynlik biçimlerinin, öğrencilerin beş büyük faktör kişilik özelliklerini, benlik saygısı ve yaşam doyumunu yordama gücünün incelenmesi amacıyla çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Bulgulara genel olarak bakıldığında hem annenin, hem babanın duygusal açıdan yoksun bırakan ebeveynlik biçiminin olumsuz kişilik özellikleri, düşük benlik saygısı ve düşük yaşam doyumuyla daha fazla ilişkili olduğu söylenebilir. Bu ve elde edilen diğer sonuçlar ayrıntılı olarak tartışılmış ve anne baba eğitimlerinin yaygınlaştırılması gerekliliğine ilişkin bazı önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime: Konular:
PREDICTIVE POWER OF PARENTING STYLES ON PERSONALITY TRAITS, SELFESTEEM, AND LIFE SATISFATION
Öz: The aim of this study is to examine the predictive power of parenting styles on personality, self-esteem, and life satisfaction. In the study, relational research method was used. Study group consists of 441 undergraduate students enrolled at various departments of the Faculty of Education of a state university in Ankara. In the study, Turkish Young Parenting Inventory, Adjective - Based Personality Test, Rosenberg Self-Esteem Scale – Self-Esteem Subscale, Life Satisfaction Scale and Personal Information Form were used. In order to examine the predictive power of parenting styles on students’ big five personality traits, self-esteem, and life satisfaction, a multiple regression analysis was done. It was determined that some parenting styles meaningfully predict university students’ neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness, conscientiousness, self-esteem and life satisfaction. Results were discussed, and several suggestions were made.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Bacanlı, H., İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
- Baumrind, D. (1966). Effects of authoritative control on child behavior. Child Development, 37, 887–907. doi: 10.2307/1126611
- Baumrind, D. (1991). Parenting styles and adolescent development. In: J. Brooks, R. Lerner & A. C. Petersen, (Ed.), The Encyclopedia on Adolescence (pp. 758-772). New York: Garland.
- Bahçivan Saydam, R. ve Gençöz, T. (2005). Aile ilişkileri, ebeveynin çocuk yetiştirme tutumu ve kendilik değerinin gençler tarafından belirtilen davranış problemleriyle olan ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 20 (55), 61-74.
- Bowlby, J. (2014). Güvenli Bir Dayanak: Ebeveyn-Çocuk Bağlanması ve Sağlıklı İnsan Gelişimi. Kocaeli: Psikoterapi Enstitüsü Yayınları.
- Costa, P. T.,& McCrae, R. R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) Professional Manual. Odessa, FL.
- Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Dağlı, G. ve Beyazsaçlı, M. (2010). Ana-Baba Tutumu ve Kendini Gerçekleştirme Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Educational Research, 7, 1-16. Darling, N., & Steinberg, L. (1993) Parenting style as context: an integrative model. Psychological Bulletin, 113, 487-496. doi: 10.1037/0033-2909.113.3.487
- DeHart, T.,Pelham, B. W. & Tennen, H. (2006). What lies beneath: Parenting style and implicit self-esteem. Journal of Experimental Social Psychology, 42, 1–17. doi: 10.1016/j.jesp.2004.12.005
- Deniz, M., E., Karakuş, Ö., Traş, Z., Eldeleklioğlu, Z., Özyeşil, Z. ve Hamarta, E. (2013). Parental attitude perceived by university students as predictors of subjective well-being and life satisfaction. Psychology, 4(3), 169-173. doi: 10.4236/psych.2013.43025
- Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Buletin, 95 (3), 542-575.
- Diener, E., Emmons, R. A., Laresen, R. J. & Griffin, S. (1985) The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75. doi: 10.1207/s15327752jpa4901_13
- Furnham, A. & Cheng, H. (2000). Perceived parental behavior, self-esteem and happiness. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 35(10), 463-470. doi: 10.1007/s001270050265
- Gilman, R. & Huebner, S. (2003). A review of life satisfaction research with children and adolescent. School Psychology Quarterly, 18(2), 192-205. doi: 10.1521/scpq.18.2.192.21858
- Gündüz Algünerhan, R. (2017). 12-14 yaşındaki ergenlerde algılanan anne-baba tutumları benlik algısı ve psikolojik sağlık. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nişantaşı Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Heaven, P. & Ciarrochi, J. (2008). Parental styles, gender and the development hope and self-esteem. European Journal of Personality, 22: 707–724. doi: 10.1002/per.699
- Franken, J. R., Wallen, N.,E.& Hyun, H.,H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education. McGraw-Hill, NY.
- Huver, R. M. E., Otten, R., Vries, H. D. & Engels, C. M. E. (2010). Personality and parenting style in parents of adolescents. Journal of Adolescence, 33, 395-402. doi: 10.1016/j.adolescence.2009.07.012
- İnanç, L., Altıntaş, M. ve Barış, T. (2017). Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki, International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(5), 1731 / 1745.
- Jaureguizar, J., Bernaras, E., Bully, P. & Garaigordobil, M. (2018). Perceived parenting and adolescents’ adjustment. Psicologia: Reflexão e Crítica,31:8 https://doi.org/10.1186/s41155-018-0088-x
- Klein, M. (2015). Çocuk Psikanalizi. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Kömürcü, B. (2014). Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Ebeveynlik Biçimleri ve Psikolojik Belirtiler ile Psikolojik Dışlanmanın Tehdit Ettiği İhtiyaçlar Arasındaki İlişkiler. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Leung, J. P. & Zhang, L. W. (2000). Modelling life satisfaction, of Chinese adolescents in Hong Kong. International Journal of Behavioural Development, 24, 99-104.
- Levin, K. A. & Currie, C. (2010). Family structure, mother-child communication, father-child communication, and adolescent life satisfaction A cross-sectional multilevel analysis. Health Education, 110(3), 152-168. doi: 10.1108/09654281011038831
- Levin, K. A., Dallago, L. & Currie, C. (2012). The association between adolescent life satisfaction, family structure, family affluence and gender differences in parent-child communication. Social Indicators Research, 106(2), 287-305. doi: 10.1007/s11205-011-9804-y
- Liu, D., Ksinan, A. J. & Vazsonyi, A. T. (2018). Maternal support and deviance among rural adolescents: The mediating role of self-esteem. Journal of Adolescence, 69, 62-71.
- Mann, M., Hosman, C. M. H., Schaalma, H. P. ve Vries, N. K. (2004). Self-esteem in a broad-spectrum approach for mental health promotion. Health Education Research, 19(10), 357-372. doi: 10.1093/her/cyg041
- Milevsky, A., Schlechter, M. & Netter, S. (2007). Maternal and paternal parenting styles in adolescents: Associations with self-esteem, depression and life-satisfaction. Journal of Child and Family Studies, 16(1), 39–47. doi: 10.1007/s10826-006-9066-5
- Nayak, G. & Kochar, A. (2016). Role of parenting styles in determining self-esteem and loneliness among undergraduate students. The International Journal of Indian Psychology 4(1), 64-70.
- Onoa, Y., Takaesua, Y., Nakaib, Y., Ichikia, M., Masuyaa, J., Kusumib, I. &Inouea, T. (2017). The influence of parental care and overprotection, neuroticism and adult stressful life events on depressive symptoms in the general adult population. Journal of Affective Disorders, 217, 66–72. doi: 10.1016/j.jad.2017.03.058
- Park, N. (2004), The role of subjective well-being in positive youth development. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 591(1), 25-39. doi: 10.1177/0002716203260078
- Rafaeli, E., Bernstein, D. P. ve Young J. E. (2013). Şema Terapi Ayırıcı Özellikler. İstanbul: Psikonet Yayınları.
- Robins, R. W., Tracy, J. L., Trzesniewski, K. Potter, J. & Gosling, S. D. (2001). Personality correlates of self-esteem. Journal of Research in Personality, 35, 463- 482. doi: 10.1006/jrpe.2001.2324
- Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
- Rosenberg, M. (1986). Self-concept from middle childhood through adolescence. In J. Suls & A. G. Greenwald (Eds.), Psychological perspectives on the self (Vol. 2). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Soygüt, G., Çakır, Z. ve Karaosmanoğlu, A. (2008). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Young ebeveynlik ölçeği’nin psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikoloji Yazıları, 11 (22), 17-30.
- Tabachnick, B.,G. & Fidell, L.,S.(2007). Using multivariate statistics (5th Ed.). Pearson, Boston.
- Takahashi, N., Suzuki, A., Matsumoto, Y., Shirata, T. & Otani, K. (2017). Perceived parental affectionless control is associated with high neuroticism. Neuropsychiatric Disease &Treatment, 13, 1111-1114. doi: 10.2147/NDT.S132511
- Shannon, M. S. & Huebner, E. S. (2006). Is extremely high life satisfaction during adolescence advantageous? Social Indicators Research, 78, 179-203. doi: 10.1007/s11205-005-8208-2
- Sheffield, A., Waller, G., Emanuelli, F., Murray, J. & Meyer, C. (2005). Links between parenting and core beliefs: preliminary psychometric validation of the young parenting inventory. Cognitive Therapy and Research, 29 (6), 787–802. doi: 10.1007/s10608-005-4291-6
- Steinberg, L., Elmen, J. D. & Mounts, N. S. (1989). Authoritative parenting, psychosocial maturity, and academic success among adolescents. Child Development, 60, 1424-1436. doi: 10.2307/1130932
- Sümer, N., Gündoğdu Aktürk, E. & Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13 (25), 42-59.
- Ünsal Seydooğulları, S. ve Çiftçi Arıdağ, N. (2012). Lise öğrencilerinin yaşam doyumlarının ana baba tutumları ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(3), 752-767.
- Vlierberghe, L. V., Timbremont, B., Braet, C. & Basile, B. (2007). Parental schemas in youngsters referred for antisocial behaviour problems demonstrating depressive symptoms. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 18(4): 515-533. doi: 10.1080/14789940701515442
- Yetim, Ü. (1993). Life satisfaction: A study based on the organization of personal projects. Social Indicators Research, 29 (3), 277-289.
- Winnicott, D. W., (1963). Ego Distorsion in terms of true and false self, the maturational process, Oxford University Press.
- Winnicott D. W., (2007). Oyun ve gerçeklik. İstanbul: Metis Yayınları.
- Young, J. E., Klosko, J. S. ve Weishaar, M. E. (2009). Şema Terapi. İstanbul: Litera Yayıncılık.
- Zakeri, H. & Karimpour, M. (2011). Parenting styles and self-esteem. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, 758-761. doi: 10.1016/j.sbspro.2011.11.302
| APA | TUZGÖL DOST M, AYTAÇ M, KIBRISLIOĞLU UYSAL N (2019). EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. , 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| Chicago | TUZGÖL DOST Meliha,AYTAÇ Mert,KIBRISLIOĞLU UYSAL Nermin EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. (2019): 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| MLA | TUZGÖL DOST Meliha,AYTAÇ Mert,KIBRISLIOĞLU UYSAL Nermin EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. , 2019, ss.1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| AMA | TUZGÖL DOST M,AYTAÇ M,KIBRISLIOĞLU UYSAL N EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. . 2019; 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| Vancouver | TUZGÖL DOST M,AYTAÇ M,KIBRISLIOĞLU UYSAL N EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. . 2019; 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| IEEE | TUZGÖL DOST M,AYTAÇ M,KIBRISLIOĞLU UYSAL N "EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ." , ss.1146 - 1165, 2019. 10.17755/esosder.472964 |
| ISNAD | TUZGÖL DOST, Meliha vd. "EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ". (2019), 1146-1165. https://doi.org/10.17755/esosder.472964 |
| APA | TUZGÖL DOST M, AYTAÇ M, KIBRISLIOĞLU UYSAL N (2019). EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 18(71), 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| Chicago | TUZGÖL DOST Meliha,AYTAÇ Mert,KIBRISLIOĞLU UYSAL Nermin EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 18, no.71 (2019): 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| MLA | TUZGÖL DOST Meliha,AYTAÇ Mert,KIBRISLIOĞLU UYSAL Nermin EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.18, no.71, 2019, ss.1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| AMA | TUZGÖL DOST M,AYTAÇ M,KIBRISLIOĞLU UYSAL N EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2019; 18(71): 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| Vancouver | TUZGÖL DOST M,AYTAÇ M,KIBRISLIOĞLU UYSAL N EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2019; 18(71): 1146 - 1165. 10.17755/esosder.472964 |
| IEEE | TUZGÖL DOST M,AYTAÇ M,KIBRISLIOĞLU UYSAL N "EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 18, ss.1146 - 1165, 2019. 10.17755/esosder.472964 |
| ISNAD | TUZGÖL DOST, Meliha vd. "EBEVEYNLİK BİÇİMİNİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ, BENLİK SAYGISI VE YAŞAM DOYUMUNU YORDAMA GÜCÜ". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 18/71 (2019), 1146-1165. https://doi.org/10.17755/esosder.472964 |
