TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Çiğdem KARIŞ, (Trabzon Üniversitesi)
Dilara AYLA (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi)
Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
0 0
Yıl: 2018 Cilt: 8 Sayı: 16 Sayfa Aralığı: 255 - 271 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29029/busbed.447782 İndeks Tarihi: 09-01-2020

TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ

Öz:
Bu çalışmada, 1980-2016 dönemi Türkiye ekonomisi için net doğrudan yabancıyatırım girişleri ve ticari dışa açıklık arasındaki ilişki Engle-Granger eşbütünleşmetesti ve hata düzeltme modeline dayalı nedensellik analiziyle araştırılmıştır. Yapılaneşbütünleşme analizi sonucunda, değişkenlerin eşbütünleşik olduğu tespit edilmiş,başka bir ifadeyle iki değişkenin uzun dönemde birlikte hareket ettikleri sonucunavarılmıştır. Nedensellik analizi sonucunda ise, ticari dışa açıklıktan doğrudan yabancı yatırım değişkenine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin olduğu tespitedilmiştir. Bu bağlamda ticari dışa açıklığın doğrudan yabancı yatırım girişleriaçısından bir uyarıcı niteliği taşıdığı söylenebilecektir. Özellikle ekonomik açıklarüzerindeki finansman niteliğinin uzun vadeli olması doğrudan yabancı yatırımlarıngelişmekte olan ülke ekonomileri açısından önem arz ettiğinin göstergesidir. Bunedenle ticari dışa açıklık derecesinin nitelikli bir şekilde arttırılması ile beraberuzun vadeli sermaye girişlerinin hız kazanması beklenebilecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme Kamu Yönetimi Hukuk İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler

ECONOMETRIC ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN DİRECT INVESTMENT AND TRADE OPENNES IN TURKEY

Öz:
In this study, the relationship between net foreign direct investment inflows and trade openness for Turkish economy in the period of 1980-2016 was investigated by Engle-Granger co-integration test and causality analysis based on error correction model. According to results of the co-integration analysis, it was found that the variables are co-integrated, in other words, the two variables have moved together in the long run. Besides, according to results of the causality analysis, it was found that there is a unidirectional causality relationship from trade openness to foreign direct investment. In this context, it can be argued that trade openness acts as a stimulant in terms of foreign direct investment inflows. The long-term financing, especially on economic deficits, is an indication that foreign direct investments are important for the developing countries’ economies. For this reason, it is expected that long-term capital inflows will accelerate as the trade openness level is increased in a qualitative way
Anahtar Kelime:

Konular: İşletme Kamu Yönetimi Hukuk İktisat İşletme Finans Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADHİKARY, Bisnhu Kumar (2011), “FDI, Trade Openness, Capital Formation, and Economic Growth in Bangladesh: A Linkage Analysis”, International Journal of Business and Mana-gement, 6(1), ss. 16-28.
  • AİZENMAN, Joshua ve Noy, Ilan (2006), “FDI and Trade-Two Way Linkages”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 46, ss. 317-337.
  • ALTINTAŞ, Halil (2009), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi ve Dış Ticaret Ara-sındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: 1996-2007”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(2), ss. 1-30.
  • ASGHAR, Ali (2016), “Foreign Direct Investment and Trade Openness: The Case of South Asian Economies”, International Journal of Innovation and Applied Studies, 17(2), ss. 513-521.
  • ASİEDU, Elizabeth (2001), “On the Determinants of Foreign Direct Investment to Developing Countries: Is Africa Different?”, World Development, 30(1), ss. 107-119.
  • AYDEMİR, Oğuzhan ve Genç, Erhan (2015), “Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Belirleyicileri, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Bir Analiz: Türkiye Örneği”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilgileri Dergisi, 2(2), ss. 17-41.
  • BALASUBRAMANYAM, Vudayagiri N., Salisu, Mohammed A. ve SAPSFORD, David (1996), “Foreign Direct Investment and Growth in EP and IS Countries”, The Economic Journal, 106 (434), ss. 92-105.
  • BUSSE, Matthias ve Hefeker, Carsten (2007), “Political Risk, Institutions and Foreign Direct Investment”, European Journal of Political Economy, 23, ss. 397-415.
  • CANTAH, William Godfred, Wiafe, Emmanuel Agyapong ve ADAMS, Abass (2013), “Foreign Direct Investment and Trade Policy Openness in Sub-Saharan Africa”, MPRA Paper, No: 58074, ss. 1-17.
  • CHAKRABARTİ, Avik (2001), “The Determinants of Foreign Direct Investment: Sensitivity Analyses of Cross-Country Regressions”, Kyklos, 54(1), ss. 89-114.
  • COASE, Ronald H. (1937), “The Nature Of The Firm”, Econometrica, 4, ss. 386-405. DEMİRHAN, Erdal ve Masca, Mahmut (2008), “Determinants of Foreign Direct Investment Flows to Developing Countries: A Cross-Sectional Analysis”, Prague Economic Papers, 8, ss. 356-369.
  • DİCKEY, David A. ve Fuller, Wayne A. (1981), “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49(4), ss. 1057-1072.
  • DİMA, Stela (2016), “Globalisation, Trade Openness and Foreign Direct Investment in Romania”, Studia Universitatis Vasila Goldis Arad, 26(4), ss. 41-53. BIBLIOGRAPHYl 1055
  • EDWARDS, Sebastian (1990), “Capital Flows, Foreign Direct Investment, and Debt-Equity Swaps in Developing Countries”, NBER Working Papers, No: 3497, ss. 1-44.
  • EDWARDS, Sebastian (1992), “Trade Orientation, Distortions and Growth in Developing Countries”, Journal of Development Economies, 39, ss. 31-57.
  • ENDERS, Walter (1995), Applied Econometric Time Series, John WileyveSons, New York.
  • ENGLE, Robert F. ve Granger, Clive W. J. (1987), “Co-Integration and Error Correction: Rep- resentation, Estimation and Testing”, Econometrica, 55(2), ss. 251-276.
  • ENGLE, Robert F. ve Yoo, Byung Sam (1987), “Forecasting and Testing in Co-integrated Systems”, Journal of Econometrics, 35(1), ss. 143-159.
  • ERDOĞAN, Ali (2015), “Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ve Ticari Dışa Açıklık Oranı ile Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Arasındaki İlişkinin Türkiye için Ekonometrik Analizi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), ss. 15-38.
  • GASTANAGA, Victor M., Nugent, Jeffrey B. ve Pashamova, Biastra (1998), “Host Country Reforms and FDI inflows: How Much Difference Do They Make? ”, World Development, 26(7), ss. 1299-1314.
  • GOLDBERG, Linda S. ve Klein, Michael (1998), Managing Capital Flows and Exchange Ra-tes: Perspectives from the Pacific Basin, In Reuven Glick (Ed), Foreign Direct Investment, Trade, and Real Exchange Rate Linkages in Developing Countries, ss. 73-100, Cambridge, UK: Cambridge.
  • GRANGER, Clive W.J. (1988), “Some Recent Developments in a Concept of Causality”, Journal of Econometrics, Vol.39, ss. 199-211.
  • GROSSMAN, Gene M. ve Helpman, Elhanan (1991), Innovation and Growth in the Global Economy, MIT Press, Cambridge.
  • GÜRİŞ, Selahattin ve Gözgör, Kutay (2015), “Trade Openness and FDI Inflows in Turkey”, Applied Econometrics and International Development, 15(2), ss. 53-62.
  • KANDİERO, Tonia ve Chitiga, Margaret (2006), “Trade Openness and Foreign Direct Invest-ment in Africa”, South African Journal of Economic and Management Sciences, 9(3), ss. 355-370.
  • KARAGÖZ, Kadir (2007), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Fak-törler: 1970-2005”, Journal of Yasar University, 2(8), 927-948.
  • KAR, Muhsin ve Tatlısöz, Fatma (2008), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”, KMU İİBF Dergisi, 10(14), ss. 1-23.
  • KARLUK, Rıdvan (2000), “Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Katkısı”, Ekonomik İstikrar Büyüme ve Yabancı Sermaye, ss. 97-115.
  • LAW, Siong Hook, ve Habibullah, Muzafar Shah (2009), “The Determinants of Financial De-velopment: Institutions, Openness, and Financial Liberation”, South African Journal of Economics, 77, ss. 45-58.
  • LİARGOVAS, Panagiotis G. ve Skandalis, Konstantinos S. (2012), “Foreign Direct Investment and Trade Openness: The Case of Developing Economies”, Social Indicators Research, 106(2), ss. 323-331.
  • LİU Xiaming, WANG, Chengang ve Wei, Yingqi (2001), “Causal Links Between Foreign Direct Investment and Trade in China”, China Economic Review, 12(2-3), ss. 190–202.
  • MİNA, Wasseem (2007), “The Location Determinants of FDI in GCC Countries”, Journal of Multinational Financial Management, 17(4), ss. 336-348.
  • MİŠKİNİS, Algirdas ve Juozėnaitė, Ilma (2015), “A Comparatıve Analysıs Of Foreıgn Dırect Investment Factors”, Ekonomıka, 94(2), ss. 7-27.
  • N’GUESSAN Bİ ZAMBE, Serge Constant ve Yue, Yaoxing (2010), “The Relationship Between Foreign Direct Investment, Trade Openness and Growth in Cote d’Ivoeire”, International Journal of Businness and Management, 5(7), ss. 99-107.
  • OMİSAKİN, Olusegun , Adeniyi, Oluwatosin ve Omojolaibi, Ayoola (2009), “Foreign Direct Investment, Trade Openness and Growth in Nigeria”, Journal of Economics Theory, 3, ss. 13–18.
  • ONYEİWU, Steve ve Shrestha, Hementa (2004), “Determinants of Foreign Direct Investment”, Journal of Developing Societies, 20(1-2), ss. 89-106.
  • ÖZCAN, Burcu ve Arı, Ayşe (2010), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz: OECD Örneği”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 12, ss. 65-88.
  • RAFF, Horst (2004), “Preferential Trade Agreements and Tax Competition for Foreign Direct Investment”, Journal of Public Economics, 88(12), ss. 2745–2763.
  • SCHMİTZ, Andrew ve Bieri, Jurg (1972), “EEC Tariffs and US Direct Investments”, European Economic Review, 3(1972), ss. 259-70.
  • SEYOUM, Mebratu, Wu, Renshui ve Lin, Jihong (2014), “Foreign Direct Investment and Trade Openness in Sub-Saharan Economies: A Panel Data Granger Causality Analysis”, South African Journal of Economics, 82(3), ss. 402-421.
  • SOLOW, Robert M. (1956), “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, 70, ss. 65-94.
  • TAMPAKOUDİS, Ioannis A., Subeniotis, Demetres N., Kroustalis , Ionnis G. ve Skouloudakis, Manolis I. (2017), “Determinants of Foreign Direct Investment in Middle-Income Countries: New Middle-Income Trap Evidence”, Mediterranean Journal of Social Sciences, 8(1), ss. 58-70.
  • TANDOĞAN Dilek ve Genç Murat Can (2016), “Turizm ve CO2 Emisyonu Arasındaki İliş-ki: Türkiye Örneği”, International Multidisciplinary Conference, Antalya, Türkiye, 21-22 Nisan, ss. 795-803. http://www.imuco.org/sites/default/files/Bildiri%20Kitab%C4%B1_ imuco.pdf
  • TARI, Recep ve Bıdırdı, Hanife (2009), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Temel Belirleyicileri: 1990- 2006 Dönemine İlişkin Ekonometrik Analiz”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, ss. 253-268.
  • TERZİ, Harun ve Bekar, Akbulut Seval (2017), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Tu-rizm ve Dışa Açıklık Arasındaki İlişki: 1974-2014 Dönemi”, II. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, 18-20 Mayıs 2017, Alanya, ss. 99-119.
  • TOPALLI, Nurgün (2016), “Doğrudan Sermaye Yatırımları, Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), ss. 83-95.
  • TSAURAİ, Kunofiwa (2015), “Trade Openness And Fdı In Zımbabwe: What Does Data Tell Us? ”, Corporate Ownership ve Control, 12(4), ss. 303-311.
  • VİJAYAKUMAR, Narayanamoorthy, Sridharan, Perumal ve RAO, Kode Chandra Sekhara (2010), “Determinants of FDI in BRICS Countries: A Panel Analysis”, International Journal of Business Science and Applied Management, 5, ss. 1-13.
  • WİLLİAMSON, Oliver E. (1975), Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust Implications, The Free Press, New York.
  • YAMAK, Rahmi ve Abdioğlu, Zehra (2012), “Ampirik Bağlamda Toplam ve Alt Kalemler Ba-zında Kamu Harcamaları ve Kamu Gelirleri Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 30(1), 173-193.
  • YAPRAKLI, Sevda (2006), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyi-cileri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), ss. 23-48.
APA karis c, ayla d (2018). TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. , 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
Chicago karis cigdem,ayla dilara TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. (2018): 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
MLA karis cigdem,ayla dilara TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. , 2018, ss.255 - 271. 10.29029/busbed.447782
AMA karis c,ayla d TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. . 2018; 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
Vancouver karis c,ayla d TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. . 2018; 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
IEEE karis c,ayla d "TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ." , ss.255 - 271, 2018. 10.29029/busbed.447782
ISNAD karis, cigdem - ayla, dilara. "TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ". (2018), 255-271. https://doi.org/10.29029/busbed.447782
APA karis c, ayla d (2018). TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
Chicago karis cigdem,ayla dilara TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8, no.16 (2018): 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
MLA karis cigdem,ayla dilara TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.8, no.16, 2018, ss.255 - 271. 10.29029/busbed.447782
AMA karis c,ayla d TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018; 8(16): 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
Vancouver karis c,ayla d TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018; 8(16): 255 - 271. 10.29029/busbed.447782
IEEE karis c,ayla d "TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ." Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, ss.255 - 271, 2018. 10.29029/busbed.447782
ISNAD karis, cigdem - ayla, dilara. "TÜRKİYE’DE DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR VE TİCARİ DIŞA AÇIKLIK İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/16 (2018), 255-271. https://doi.org/10.29029/busbed.447782
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 12:51

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları