Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar

BOLELLİ, NUSRETTİN

Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar

Nusrettin BOLELLİ (Bingöl Üniversitesi)

Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

5 0

Yıl: 2018 Cilt: 1 Sayı: 12 Sayfa Aralığı: 11 - 29 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 05-12-2019

Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar

Öz:

İslam dünyasında erken dönemden itibaren İslamî ilimlerin çeşitli alanlarındadevam ede gelen telif çalışmaları yanında, bu çalışmaları ve onların müelliflerinitanıtmaya yönelik eserler de yazılmıştır. Muhammed b. İshâk b. Ebî Yakub en-Nedim’in (ö. 380/990) el-Fihrist’i bu türden eserlerin ilkidir. Son iki yüzyıla kadarbu türden eserlerin yazım dili İbnu’-Nedim’in el-Fihrist’te kullandığı Arapça’ydı.Son dönemlerde bu eserlerin yazım dilinde farklılıklar görülmeye başlandı. Arapçadışında Latin harfleriyle ve Osmanlıca kaynak eserler ve Fihristler telif edildi.Bu araştırmada telifin başlangıç tarihinden itibaren Arapça, Osmanlıca veyaTürkçe İslâmî ilimlerle ilgili eser yazan müelliflerin yazdıkları eserleri ve bu eserlerinbaskı yeri ve tarihi hakkında bilgi veren Latin harfleriyle ve Osmanlıca yazılmış kaynakeserler ve fihristler tanıtılmıştır. Bu eserler de lügat, nahiv, sarf, belâğat, metin,tefsir, hadis, fıkıh, kelam, tasavvuf, şiir divânları, mantık, felsefe, tarih, coğrafya,edebiyat vs. konularda yazılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiştir. Bu çalışmaylaİslamî ilimlerin çeşitli alanlarında çalışmış araştırmacılar için vazgeçilmez kaynaklarniteliğinde olan bu eserlerin tanıtımı hedeflenmektedir. Yapılacak çalışmada betimselbir dil kullanılacaktır.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

The Bibliographic Resources Written in the Latin alphabet and Ottoman Turkish alphabet Which Introduce Islamic Literature

Öz:

The studies in the various fields of Islamic sciences, their explanations, their annotations and their authors have been introduced as biographic studies from the early periods. El-Fihrist of Muhammed b. İshâk b. Ebî Yakub en-Nedim’in (died 396/965) is the first of these studies. The language of these studies has been Arabic until the last two centuries. The writing language of these studies changed in the last periods. Apart from Arabic, studies with Latin alphabet and Ottoman resource studies and indexes started to be published. In this study, Arabic and Turkish books written by Latin alphabet and Ottoman language, resource books and indexes, the explanations (şerh), annotations, place of publication, publication year are introduced. These studies give information about the studies written about lexems, syntax, grammar, rhetoric, text, tefsir, hadith, Islamic jurisprudence (fıqh), speculative theology (kalâm), Islamic mysticism, poetic diwans, Logic, Philosophy, history, geography and literature. I intend to introduce these irreplaceable resources and studies for the researchers who study in the various fields of Islamic sciences. A descriptive language will be used in te study.

Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akçura, Yusuf. Türklük Fikri - Türkçülük Cereyanı - Türk Ocakları - Türk Yılı. İstanbul: 1928.
Abdurrahman Bedevî. Mevsû’atu’l-Müsteşrikîn. Beyrut: dâru’l-’ilm li’lmelâyîn, 1980.
Aksüt, Ali Kemalî. Profesör Mehmet Ali Aynî. Hayatı ve Eserleri, İstanbul: 1944.
Akün, Ömer Faruk. “Hayatı, Eserleri ve Türklüğe Hizmetleri ile Şemseddin Sâmi”. (Şemseddin Sâmi, Kāmûs-ı Türkî [tıpkıbasım] içinde). İstanbul: 1998.
Akün, Ömer Faruk. “Hayatı, Hizmetleri ve Eserleri ile Şemseddin Sâmi”. (Şemseddin Sâmi, Temel Türkçe Sözlük içinde). İstanbul: 1985.
Akün, Ömer Faruk. “Süreyyâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11: 247-249. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
Akün, Ömer Faruk. “Şemseddin Sâmî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11: 411-422. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
Aykut, Ayhan. “Ansiklopedi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 3: 223. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
BA, Mülga Dâhiliye Nezâreti. Sicill-i Umûmî Defterleri. nr. 113.
Balım, Çiğdem. “Sāmī, Shems ül-Dīn Frāsherī”. 8: 1043-104. EI² (İng.).
Baliç, İsmail. “Geschichte des arabischen Schrifttums”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14: 37-38. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
Banarlı, Nihad Sami. Resimli Türk Edebiyâtı Târihi. İstanbul: 1976.
Banarlı, Nihad Sami. RTET (1978), 2: 1078.
Bedevî, Abdurrahman. “Carl Brockelmann”. Mevsû’atü’l-müsteşrikın. Beyrut: Dâru’l-‘ilm li’l-melâyîn, 1993.
Bursevî, Mehmet Tâhir. Osmanlı Müellifleri I-III. Ankara: Bizim Büro Basımevi Yayın Dağıtım, 2000.
Bursevî, Mehmet Tâhir. Sicill-i Osmân I-II.
C. Woodhead. “Türeyyā”. 10: 450. EI² (İng.).
Cumhuriyet, nr. 25, 10 Rebîülâhir 1344 – 29 Teşrînievvel 1341-1925.
Çöğenli, Sadî - Demirayak, Kenan. Arap Edebiyatında Kaynaklar. Erzurum 2003.
Dağlıoğlu, Hikmet Turhan. Şemsettin Sami Bey: Hayatı ve Eserleri. İstanbul: 1934.
Demirayak Kenan. Arap –İslam Edebiyatı, Literatür Bilgisi. İstanbul: Cantaş Yayınları, 2016.
Duru, Kâzım Nâmi, “Türkçe Sarfın Mûcidi”, TY, y. 1, nr. 24 (5 Teşrînievvel 1328).
Ebû Süleymân, Abdülvehhâb İbrâhim. Kitâbetü’l- bahŝi’l-‘ilmî. Mekke: 1403/1983.
Ebu’l-Kāsım Sehâb. Ferheng-i Hâverşinâsân. Tahran: ts.
Edib, Halil. “Ziyâ-i Elîm”. Beyânülhak. sy. 17-18. İstanbul: 1324-26.
Enginün, İnci, Yeni Türk Edebiyatı: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923). İstanbul: 2006.
Ergin, Osman Nuri. Muallim M. Cevdet’in Hayatı, Eserleri ve Kütüphanesi. İstanbul: 1937.
Ertem, Rekin. “Kâmusü’l-a’lâm”, 5: 138-139.
Gölpınarlı, Abdülbâki: Melâmîlik ve Melâmîler. İstanbul: 1931.
Gövsa, İbrahim Alâettin. Türk Meşhurları Ansiklopedisi. İstanbul: Yedigün neşriyat, 1946.
Hamîdullah, Muhammed. “Carl Brockelmann (1868-1956)”. İTED, 7: 243- 248. (1984).
Hartmann, Martin. Unpolitische Briefe aus der Türkei. Leipzig: 1910.
İsmail Hakkı. Şemseddin Sâmi Bey. İstanbul: Vatan kütüphanesi, 1893.
Kanar, Mehmet. “ Geschichte der Arabischen Litteratur”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14: 35-37. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
Kaplan, Mehmet. Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar. İstanbul: dergâh Yayınları, 1987.
Kara, İsmail. “Sicill-i Osmânî”. TDEA., 8: 11.
Kehhâle, Ömer Rızâ. el-Müstedrek ‘alâ mu’cemi’l-müellifîn. Beyrut: Müessesetu er-risâle, 1985.
Kehhâle, Ömer Rızâ. Mu’cemü’l-müellifîn. Beyrut: 1957.
Kepecioğlu, Kâmil, Bursa Kütüğü, Bursa Eski Yazma ve Basma Eserler Ktp., Genel bl. nr. 4519, 4: 249.
Kerimof, Fatih. İstanbul Mektupları. Orenburg: 1913.
Kutlu, Mustafa. “Şemseddin Sami”, TDEA., 8: 129-131.
Levend, Agâh Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1984.
M. Mansuroğlu. “Carl Brockelmann (1868-1956)”. TDED, 8: 109-112 (1958).
Medkûr, İbrâhim. “Carl Brockelmann el-Biblîyûcrâfî”. MMLA. (1969)
Muallim, M. Cevdet. “Osmanlı Müellifleri ve Zeyli Miftâhu’l-kütüb ve Esâmi-i Müellifîn Fihristi”. TDEA.
O. Spies. “Verzeichnis der Schriften von Carl Brockelmann”. Wissenschaftliche Zeitschrift der Martin-Luther – Universität Halle – Wittenberg, Gesellschafts Wissenschaftliche Reihe. VII/4, Leipzig: 1938.
Ömer, Abdülmennân. “Brockelmann”. UDMİ, IV/1.
Özcan, Abdülkadir. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Tezler. İstanbul: 1984.
Özcan, Abdülkadir. “Mehmet Süreyyâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 28: 528-529. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
Parmaksızoğlu, İsmet. “Süreyya Bey, Mehmed”. Türk Ansiklopedisi. 30: 145- 146, Ankara: 2002.
Sağlam, Nuri. “Tanzimat Sonrası Türk Edebiyatında Millî Tiyatro Anlayışı ve Şemseddin Sami’nin Besa yahut Ahde Vefâ Adlı Piyesi”. İlmî Araştırmalar 8, ( 1999): 199-207.
Sezgin, Fuat. GAS (Ar.), I/1, mütercimin sunuşu, s. 5-6.
Sezgin, Fuat. Geschichte des arabischen Schrifttums. Leiden: 1967-84.
Sırrı Levend, Agâh. Şemsettin Sami. Ankara: 1969.
Sırrı Levend, Agâh. Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Safhaları. Ankara: 1949.
Sırrı Levend, Agâh. Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1973.
Şeref, Abdurrahman. Târih Musâhabeleri. İstanbul: 1339.
Uçman, Abdullah. “Şemseddin Sâmî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 519-523. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
Utbe, Abdurrahmân. Ma’a’l-Mektebeti’l-‘arabiyye. Beyrut: 1978.
Üçok, Babinger. “Turaiyā Meĥemmed”. EI (Fr.), 4: 778-779.
Vahyî, Muallim. Müslümanlık ve Türklüğü Yükseltmeye Çalışanlardan: Bursalı Tâhir Bey. İstanbul: 1335.
Vasfî Mahir Kocatürk, Türk Edebiyatı Tarihi, Bursa: Teknik Kitabevi, 1970.
Ziriklî, Ebû Gays Muhammed Hayruddîn b. Mahmûd b. Muhammed. ‘Alâm, I-VIII. Cilt. Beyrut: Dâru’l-‘ilm li’l-melâyîn, t.y.

APA	BOLELLİ N (2018). Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. , 11 - 29.
Chicago	BOLELLİ NUSRETTİN Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. (2018): 11 - 29.
MLA	BOLELLİ NUSRETTİN Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. , 2018, ss.11 - 29.
AMA	BOLELLİ N Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. . 2018; 11 - 29.
Vancouver	BOLELLİ N Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. . 2018; 11 - 29.
IEEE	BOLELLİ N "Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar." , ss.11 - 29, 2018.
ISNAD	BOLELLİ, NUSRETTİN. "Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar". (2018), 11-29.

APA	BOLELLİ N (2018). Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(12), 11 - 29.
Chicago	BOLELLİ NUSRETTİN Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, no.12 (2018): 11 - 29.
MLA	BOLELLİ NUSRETTİN Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.1, no.12, 2018, ss.11 - 29.
AMA	BOLELLİ N Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 1(12): 11 - 29.
Vancouver	BOLELLİ N Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 1(12): 11 - 29.
IEEE	BOLELLİ N "Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar." Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, ss.11 - 29, 2018.
ISNAD	BOLELLİ, NUSRETTİN. "Latin Alfabesi ve Osmanlıca ile Telif Edilmiş İslâmî Literatürü Tanıtan Bibliyografik Kaynaklar". Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/12 (2018), 11-29.