MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE

Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 1 - 9 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-12-2019

MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE

Öz:
Oluşturuldukları dil ve o dili konuşan milletin tarihi, kültürü ve yaşadığı coğrafya hakkında çok değerli bilgilersaklayan yeradlarının değişim ve dönüşümlerinde çeşitli unsurların etkili olduğu bilinmektedir. Ses uyumu (İzmir <Smyrna), anlam aktarması (Krasnoyarsk < Kızılyar), yeniden adlandırma (Aydın) ve yanlış semantik dönüşüm(Anadolu, Adilcevaz) bu unsurlardan bazılarıdır. Yeradlarının değişim-dönüşüm tiplerinden biri de sosyal, siyasi ya dacoğrafi nedenlerle etkileşim içerisinde bulunulan ve kaynak dil konumundaki bir dile ait çeşitli türden adlarıkullanmaktır. Kaynak dile ait olan bu ad yerlileştirilip alıcı dile ait yeni bir leksik ya da morfolojik unsurlabirleştirildiğinde iki parçalı, karışık bir yapı karşımıza çıkar. Bu tür yapılar hibrit (Lat.), mixedname (İng.), Mischname(Alm.) ve gibridnoye imya (Rus.) terimleri ile karşılanmaktadır. Çalışmamız karışık yapıdaki bu yeradlarıyla ilgilidir.Çalışmamız kapsamında özel adların çeşitli türlerinde görülebilen bu yapılarla ilgili teorik bilgi verilmiş ve Türkiyecoğrafyasından çeşitli örnekler incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda bu tür yapılar için melez yeradı terimi önerilmiş;bir yerin adının iki parçadan oluşmasının ve bu parçaların farklı dillere ait olmasının bu adı melez olarak nitelendirmekiçin yeterli olmadığı, bu parçaların söz konusu yeradında farklı katmanları da yansıtması gerektiği sonuçlarınaulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Dil ve Dil Bilim Davranış Bilimleri

ON THE MIXED NAMES AND MIXED PLACE NAMES

Öz:
As is well known that there several elements play role on transformation of place names which bear precious information about history, culture, and the place where speakers of the given language live. Some of these elements are phonetic harmony (Izmir < Smyrna), meaning copying (Krasnoyarsk < Kizyaryar), renaming (Aydin) and wrong semantic transformation (Anadolu, Adilcevaz). One of these transformation types is to use different types of words from a contact/donor language with which is interacted through social, political, or geographic reasons. When any name belonging to the source language is adapted and combined with a new lexic or morphological element of the recipient language, a two-part mixed structure appears. Such structures are covered by the terms hybrid (Lat.), mixed name (Eng.), Mischname (Ger.) and гибридное имя (Rus.). Our study is about these mixed place names. Within the scope of our study is given theoretical knowledge about these structures which can be seen in various types of proper nouns, and several examples from Turkey have been examined. In the conclusion part, melez yeradı, as a new term, is suggested for such structures. The other results of the study are as follows: the fact that a place name consists of two parts each of which belong to different languages are not enough to consider it a hybrid. These parts must reflect different layers in the place name.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Dil ve Dil Bilim Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksan, Doğan, 2009. Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. 3. Cilt, 5. Baskı. Türk Dil Kurumu, Ankara.
  • Ateş, Hacer, 2011. Tekirdağ. İslam Ansiklopedisi. C XL. s. 359-362.
  • Aydın, Mehmet, 2014. Dilbilim El Kitabı. Akademik Kitaplar, İstanbul.
  • Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 2013. Osmanlı Yer Adları. I: Rumeli Eyaleti, II: Anadolu, Karaman, Rum, Diyarbakır, Arap ve Zülkadriye Eyaletleri. Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı. Ankara.
  • Bostan, Naci, 1992. Birecik. İslam Ansiklopedisi, C VI. s. 187-189.
  • Dehhuda Ali Ekber. Lugatname-i Dehhuda.
  • Eichler, Ernst ve Hans Walther, 2001. Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. Band I A-L. Akademie Verlag, Berlin.
  • Emecen, Feridun, 1992. Bilecik. İslam Ansiklopedisi. C VI. s. 154-156.
  • Evliya Çelebi b. Derviş Mehmet Zıllî. Seyâhatnâme. Robert Dankoff, Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı (haz.), Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 304 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu – Dizini. Yapı Kredi, İstanbul.
  • Gülensoy, Tuncer, 2017. Türk Dünyasında ve Anadolu’da Ortak Yer Adları. Makaleler I. Akçağ, İstanbul. s. 575-591.
  • Hough, Carole, 2006. Place Names. Encyclopedia of Language & Linguistics. Second Edition. Ed. K. Brown and A. Anderson. Elsevier, Boston. s. 613- 620.
  • Karaağaç, Günay, 2013. Dil Bilimi Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu, Ankara.
  • Köse, Salih, 2014. İzmir Karaburun Yöresi Mikrotoponimleri ve Dil İncelemesi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
  • Küçük, Cevdet, 1995. Erzurum. İslam Ansiklopedisi. C XI. s. 321-329.
  • Özmenli, Mehmet, 2010. Ortaçağ’da Doğu Karadeniz’de Oğuz ve Kıpçak Yerleşimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20: 515-536.
  • Şahin, İbrahim, 2013. “Türkçe Yeradlarının Değişim Dönüşüm Süreci ve Bu Çerçevede Türkiye’deki Güncel Tartışmalara Bir Bakış”. Yeni Türkiye. 55: 984-990.
  • Şahin, İbrahim, 2018. Adbilim. 2. Baskı. Pegem Akademi, Ankara.
  • Soykan, Füsun ve Gözde Emekli, (ed.) 2004. Tüm Yönleriyle Seferihisar. T.C. Seferihisar Kaymakamlığı, İzmir.
  • Tellioğlu, İbrahim, 2015. Doğu Karadeniz Kıpçakları. Karadeniz Araştırmaları. 48: 59-78.
  • Türk Dil Kurumu, 2011. Türkçe Sözlük. 11. Baskı. Türk Dil Kurumu, Ankara.
  • Umar, Bilge, 1993. Türkiye’deki Tarihsel Adlar. İnkılâp, İstanbul.
  • Uyğur, Sinan, 2008. Dobruca’daki Türkçe Yer Adlarının Anlam ve Yapılarına Göre Tasnifi. Karadeniz
  • Araştırmaları. 18: 127-141. Üçok, Necip, 2004. Genel Dilbilim (Lengüistik). Multilingual, İstanbul.
  • www.edq.kz/2018/02/04/kipcaklarin-anadoludakiizleri/#_ftn1
  • www.guzelbahce.gov.tr (ET: 03.09.2018)
  • www.nisanyanmap.com (ET: 19.11.2018)
  • www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&ar ama=kelime&guid=TDK.GTS.5bf6a23998a915.2 1148376 (ET: 21.11.2018)
APA Köse S (2019). MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. , 1 - 9.
Chicago Köse Salih MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. (2019): 1 - 9.
MLA Köse Salih MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. , 2019, ss.1 - 9.
AMA Köse S MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. . 2019; 1 - 9.
Vancouver Köse S MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. . 2019; 1 - 9.
IEEE Köse S "MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE." , ss.1 - 9, 2019.
ISNAD Köse, Salih. "MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE". (2019), 1-9.
APA Köse S (2019). MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. Avrasya Terim Dergisi, 7(1), 1 - 9.
Chicago Köse Salih MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. Avrasya Terim Dergisi 7, no.1 (2019): 1 - 9.
MLA Köse Salih MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. Avrasya Terim Dergisi, vol.7, no.1, 2019, ss.1 - 9.
AMA Köse S MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. Avrasya Terim Dergisi. 2019; 7(1): 1 - 9.
Vancouver Köse S MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE. Avrasya Terim Dergisi. 2019; 7(1): 1 - 9.
IEEE Köse S "MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE." Avrasya Terim Dergisi, 7, ss.1 - 9, 2019.
ISNAD Köse, Salih. "MELEZ AD VE MELEZ YERADI KAVRAMLARI ÜZERİNE". Avrasya Terim Dergisi 7/1 (2019), 1-9.