OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ
Yıl: 2017 Cilt: 0 Sayı: 72 Sayfa Aralığı: 67 - 85 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-01-2020
OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ
Öz: Bu araştırmanın amacı okul öncesi hikâye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rollerinin dilsel ve dil dışı göstergeler aracılığıyla nasıl aktarıldığını tespit etmektir.Araştırma nitel araştırma özelliği gösterip veriler doküman inceleme yolu ile toplanmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilen 50 adet okul öncesi hikâye ve masal kitabı,literatür taranarak ve uzman görüşü alınarak oluşturulan kategorilere göre belirleneninceleme formları aracılığıyla değerlendirilmiştir. İki aşamalı gerçekleştirilen bu araştırmada, ilk aşamada toplanan veriler, önce betimsel analize ardından içerik analizine tabitutulmuştur. İkinci aşamada ise her bir kitap kategoriler ışığında yorumlanarak tematikolarak incelenmiştir. Araştırma sonucu, incelenen kitaplarda toplumsal cinsiyet rollerinin geleneksel olarak hâlâ varlığını korumakta olduğunu ortaya koysa da, gelenekselanlayıştan ve kalıp yargılardan arınmış eşitlikçi bir anlayışın da kısmen kitaplara yansıtıldığını göstermektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
Gender Roles in Preschool Story and Fable Books
Öz: The aim in this study is to introduce an explanation for the question “how are gender roles conveyed by the means of linguistic and non-linguistic indicators in preschool story and fable books?” The study was conducted through the qualitative research methods. 50 preschool story and fable books selected with scale sampling method were assessed according to the categories formed in the light of information derived from the literature and the analysis forms were created. Then, these forms were filled by examining the books. This research was carried out in two stages. The gathered data was analyzed with descriptive and content analysis methods in the first stage. In the second stage, each book was interpreted in consideration of the categories. In consequence of the assessments, it was identified that although gender roles are still present traditionally in the examined books, these roles are reflected partially with an egalitarian manner purified from traditional approach and stereotyped judgments.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aktaş, E. (2016). Çağdaş çocuk edebiyatı yapıtlarında model olarak sunulan çocuk ve ebeveyn tipleri. Akademik Araştırmalar Dergisi, 67, 77-100.
- Altan Arslan, Ş. (2000). Ders kitaplarında cinsiyetçilik. Ankara: T.C. Devlet Bakanlığı Kadın Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayınları.
- Anderson, D. A. & Hamilton, M. (2005). Gender role stereotyping of parents in children’s picture books: The invisible father. Sex Roles, 52(3-4), 145–151.
- Aydın, B. (2013). Çocuk ve ergen psikolojisi. Ankara: Nobel.
- Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (Çev. O. Gündüz) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı (15.Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Demirel, Ş. ( 2011). Çocuk edebiyatı. Ş. Demirel, (Ed.) , Edebi metinlerle çocuk edebiyatı (s. 43-68) içinde, Ankara: Pegem Akademi.
- Dilek, A. (2014). 4-6 Yaş çocuk öykülerindeki kadın kahramanların mesleksel analizi. Journal Of Qafqaz University, 2(1), 94- 102.
- Dökmen, Y, Z. (2015). Toplumsal cinsiyet (6. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ecevit, Y. ve Karkıner N. (2011). Toplumsal cinsiyet sosyolojisi. Anadolu Üniv. Eskişehir: Web Ofset.
- Gooden, A. M. & Gooden, M. A. (2001). Gender representation in notable children's picture books: 1995–1999. Sex Roles, 45(1-2), 89-101.
- Güder Yağan, S. & Alabay, E. (2016). 3-6 yaş arasındaki çocukların oyuncak tercihlerinin toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17 (2), 91-114.
- Güder Yağan, S., Ay, S., Saray, F. & Kılıç, İ. ( 2017). Okul öncesi dönem çocuklarının izledikleri çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi: Niloya örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD, 5 (2), 95- 110.
- Güleç, H. Ve Geçgel, H. (2006). Çocuk edebiyatı (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
- Gündüz Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılar yönünden incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gürşimşek, I. ve Günay, D. (2010). Çocuk kitaplarında cinsiyet rollerinin işlenişinde kullanılan dilsel ve dildışı göstergelerin değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 53-63.
- Gökdağ, R. (2011). Sosyal biliş. S. Ünlü (Ed.), Sosyal Psikoloji-I (s.42- 43) içinde, Anadolu Üniv. Yayını No: 1570, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 826, Eskişehir.
- Orçan, M. (2011). Sosyal gelişim. E. Deniz , (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim (s.127-180) içinde, Ankara: Ertem.
- Özgüven, İ. E. (2010). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: Pdrem Yayınları.
- Öztürk, A. (2010). Çocuk edebiyatı ve okul öncesi eğitimde Türkçe dil etkinlikleri. Ankara: Eğiten Kitap.
- Sever, S. & Aslan, C. (2012, Ekim). Çocuk edebiyatı yapıtlarında karakter çerçevesinin oluşturulmasında cinsiyet rollerinin sunuluşu. III. Ulusal Gençlik ve Çocuk Edebiyatı Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara.
- Şahin, H. (2009). Psikoseksüel gelişim. Y. Özbay & S. Erkan (Ed.), Eğitim psikolojisi (s. 67- 98) içinde, Ankara: PegemA.
- Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
- Trepanier-Street, M. L, & Romatowski, J. A. (1999). The influence of children's literature on gender role perceptions: A reexamination. Early Childhood Education Journal, 26(3), 155-159.
- Turner-Bowker, D. M. (1996). Gender stereotyped descriptors in children's picture books: Does “Curious Jane” exist in the literature? Sex Roles, 35(7), 461-488.
- Uzuner-Yurt, S. (2013). Sevim Ak`ın öykülerinin eğitsel değerinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Vannicopulou, A. & Yeşiltuna, D. Ç. (2004). Resimli çocuk kitaplarında kadın karakterler, Ege Eğitim Dergisi, 5(2),65-73.
- Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin inşası, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35, 29-56.
- Yalçın, A. & Aytaş, G. (2002). Çocuk edebiyatı (1.Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin.
- Yılmaz, T. M. (2011). Cinsel gelişim. E. Deniz (Ed.), Erken çocukluk döneminde gelişim (s.293-322) içinde, Ankara: Ertem Yayınları.
- Yılmaz, O. (2016). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.), Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya (s. 56-57) içinde, Ankara: Grafiker.
- Yavuzer, H. (2017). Çocuk psikolojisi (40. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
| APA | KAYNAK D, AKTAŞ E (2017). OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. , 67 - 85. |
| Chicago | KAYNAK Derman,AKTAŞ Elif OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. (2017): 67 - 85. |
| MLA | KAYNAK Derman,AKTAŞ Elif OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. , 2017, ss.67 - 85. |
| AMA | KAYNAK D,AKTAŞ E OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. . 2017; 67 - 85. |
| Vancouver | KAYNAK D,AKTAŞ E OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. . 2017; 67 - 85. |
| IEEE | KAYNAK D,AKTAŞ E "OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ." , ss.67 - 85, 2017. |
| ISNAD | KAYNAK, Derman - AKTAŞ, Elif. "OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ". (2017), 67-85. |
| APA | KAYNAK D, AKTAŞ E (2017). OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0(72), 67 - 85. |
| Chicago | KAYNAK Derman,AKTAŞ Elif OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ 0, no.72 (2017): 67 - 85. |
| MLA | KAYNAK Derman,AKTAŞ Elif OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ, vol.0, no.72, 2017, ss.67 - 85. |
| AMA | KAYNAK D,AKTAŞ E OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2017; 0(72): 67 - 85. |
| Vancouver | KAYNAK D,AKTAŞ E OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ. EKEV AKADEMİ DERGİSİ. 2017; 0(72): 67 - 85. |
| IEEE | KAYNAK D,AKTAŞ E "OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ." EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 0, ss.67 - 85, 2017. |
| ISNAD | KAYNAK, Derman - AKTAŞ, Elif. "OKUL ÖNCESİ HİKÂYE VE MASAL KİTAPLARINDA TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ". EKEV AKADEMİ DERGİSİ 72 (2017), 67-85. |
