TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ

Yıl: 2018 Cilt: 6 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 187 - 207 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-01-2020

TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ

Öz:
Farklı yapı kültürlerinin kavranması açısından geleneksel yerleşmeler önemli birkaynaktır. Yerel mimari olarak da adlandırabileceğimiz ve Fransızca ve Ġngilizce tanımı ile“vernaculaire-vernacular mimari”, toplumun sahibi bulunduğu kültürün, doğrudan doğruya vebilinçsizce belirli ihtiyaçlar çerçevesinde maddeye dönüşmesidir. Başka bir deyişle, o toplumunmimar, mühendis vb. gibi uzmana ihtiyacı olmadan kendisi için ideal mekanı ve çevreyimeydana getirmesidir (Sezgin 1984:4). Geleneksel yerleşmelerde konut dokuları, üretiminyapıldığı ve hayatın temel gereksinimlerine yanıt veren düzenler içerirler. Tek defaya özgü,teknolojiden bağımsız, kendi olanakları ile üretilen, deneyime yaslı örnekler, yaşamkoşullarının, teknolojik gelişmelerle birlikte değişimi ile anlam ve içeriklerini kaybederler.Yüzlerce yıllık deneyimlerin sonucunda, kültür, çevresel koşullar ve gündelik yaşamıngerektirdiği gereksinimler çerçevesinde çeşitlenen ve tüm Anadolu geneline yayılan bu özgünyapıların, modernleşme süreci ile birlikte aynılaşan bir örnek konut alanlarına dönüşmesidüşündürücüdür. Yaşamın gerektirdiği her türlü eyleme, zamansal değişimlere imkan tanıyanaynı zamanda az ve öz materyalle sonsuz çeşitlilikte çözümlenebilme esnekliği taşıyan niceliğindeğil niteliğin önemli olduğu konutlar çağdaş konuta kaynaklık edebilir mi?Bu makalenin amacı uzun yılları kapsayan bir deneyimin ve üretimin sonucu olan vekökeni Orta Asya çadırına uzanan Türk evi mekan kurgusunun programatik yapısının güncelprogram içerikleri ile tartışılmasıdır. Bu tartışmada çadırdan odaya, odadan Türk evi mekankurgusuna, deneyim ile üretilen konutun programatik yapısında değerli bulunan yapılarınkavranması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

THE DESIGN INTEGRITY OF THE PROGRAMMATIC STRUCTURES IN TURKISH HOUSE SPACE FICTION

Öz:
Traditional settlements are an important source for understanding different building cultures. The “vernaculaire-vernacular architecture” in the definition of French and English, which we can call local architecture, is the transformation of the culture of society into substance, directly and unconsciously, within the framework of specific needs. In other words, the society creates the ideal space and environment without the need for experts such as architects, engineers etc. (Sezgin 1984:4). In traditional settlements, the residential textures include the layouts that respond to the basic needs of production and life. One-off, technologyindependent, self-produced, experience-based samples lose their meaning and content by changing their living conditions together with technological developments. These unique structures have been diversified and spread throughout Anatolia within the framework of cultural, environmental and daily life requirements as a result of the experience of hundreds of years, these original structures are transformed into a uniform housing area being same with the process of modernization, which is thought-provoking. Can residences, that enable all kinds of actions and temporal changes required by life, at the same time, that have the flexibility to produce solutions in an infinite way with little or no material, and where quality is important but not quantity, be a source of contemporary housing? The purpose of this article is to discuss the programmatic structure of the Turkish house space fiction, which is the result of experience and production of long years, and whose origins lie in the Central Asian tent. This discussion aims to comprehend the structures from the tent to the room, from the room to the Turkish house space fiction that are valuable for the programmatic structure of house produced with experience.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ARAN, Kemal, (2000), Barınaktan Öte, Anadolu Kır Yapıları, Tepe Mimarlık Kültürü Merkezi Yayınları, Ankara
  • ARU, Kemal Ahmet, (1996), “Osmanlı Türk Kentlerinin Genel Karakteristikleri Üzerine Görüşler”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Tarih Vakfı Yayınları, s.329-334
  • ARU, Kemal Ahmet, (1998), Türk Kenti: Türk Kent Dokularının İncelenmesine Ve Bugünkü Koşulları İçinde Değerlendirilmesine İlişkin Yöntem Araştırması, YapıEndüstri Merkezi Yayınları, İstanbul
  • BAMER, Anton, (1996), “Çadır ile Anadolu Evi İlişkileri”, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme, Tarih Vakfı Yayınları, s. 234-247
  • BEKTAİ, Cengiz, (2013), Türk Evi, Yem yayınları, İstanbul
  • BOZKURT, Nebi, (1993), “Çadır”, İslam Ansiklopedisi, Cilt 8, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul
  • CANSEVER Turgut, (1996), “Şehir”, Kent ve Kültürü, Cogito, Sayı 8, Yaz 96, YKY Yayınları
  • CANSEVER, Turgut, (2013), İslam’da Şehir ve Mimari, Timaş Yayınları, İstanbul
  • DİYARBEKİRLİ, Nejat, (1972), Hun Sanatı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
  • ELDEM, Sedad Hakkı, (1955), Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul
  • ELDEM, Sedad Hakkı, (1984), Türk Evi Osmanlı Dönemi I, T.A.Ç. Vakfı. Yayınları, İstanbul
  • GÜLLE, Alper, (2017), Bekleyiş Halindeki Yer; Mimari Programın Tanımlayamadığı Gündelik Yaşantı Aralıkları, Anadolu Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir
  • GÜNAY, Reha, (1998) Türk Evi Geleneği ve Safranbolu Evleri, Yem Yayınları, İstanbul
  • GÜVENÇ, Bozkurt, (1985), Kültür Konusu ve Sorunlarımız, Remzi Kitabevi
  • HERTZBERGER, Herman, (2005), Lessons for Student in Architecture, 010 Publishes
  • HERTZBERGER, Herman (2008), Space and learning lessons in architecture 3, Rotterdam: 010 Publishers
  • KAYACIK, Cemile, (2016), Okul Öncesi Eğitim Yapılarının İsimsiz Mekanlar Üzerinden Yeniden Ele Alınması, Anadolu Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir
  • KAZMAOĞLU Mine, TANYELİ, Uğur, (1979), “Anadolu Konut Mimarisinde Bölgesel Farklılıklar”, Yapı Dergisi, Yem yayınları, Sayı 33, ss. 29-41
  • KOLSAL Fatma, ÜSTÜN Berna, (2014), “Natural Structuralism in The Vernacular”, ISVS-7 th International Seminar on Vernacular Settlements, 15-17 October, İstanbul Technical University, İstanbul, pp.149-159
  • KÖSE, Abdullah, (2005), “Türkiye’de Geleneksel Kırsal Konut Planlarında Göçebe Türk Kültürü İzleri”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt VII, sayı 2, Afyon ss. 158‐191
  • KUBAN, Doğan, (1982), Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul
  • KÜÇÜKERMAN, Önder, (1996), Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul
  • KÜÇÜKERMAN, Önder, (2007), Kendi Mekanının Arayışı İçinde Türk Evi, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Yayınları, İstanbul
  • ONUK, Taciser, (2005), Osmanlı Çadır Sanatı (XVII-XIX.yüzyıl), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara
  • ÖZKAN, Melike, (2014), Yaşanan Mekan Mimari Program İle Gündelik Yaşam Pratiklerinin Çakışmaları, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
  • RADLOFF, Wilhelm, (1994), Sibirya’dan II. (Çev.Ahmet Temir), MEB Yayınları, No: 2751, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi:749, Düşünce Eserleri Dizisi:1, İstanbul
  • SEZGİN, Haluk, (1984), “Vernaküler Mimari ve Günümüz Koşullarındaki Durumu”, Mimarlık Dergisi, Yıl 22, Sayı 3-4, Mimarlar Odası Yayını, Ankara, ss.44-47
  • SOYGENİİ, Sema, (2015), Mimarlık Düşünmek Düşlemek, Yem Yayınları, İstanbul
  • SÖZEN, Metin ve C. ERUZUN, (2011), Türklerde Ev Kültürü, Doğan Kitapçılık
  • ÜSTÜN, Berna, (2010), “Eskişehir’de Modernizm ve Kentsel Gelişme Sürecinde Gerçekleştirilen Toplu Konut Alanlarında Konut Tipolojileri ve Yerleşim Örüntülerindeki Değişimlerin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Çalışma”, Anadolu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Proje No: 80211, Dan: Aksoylu S., Eskişehir
  • YÜREKLİ, Ferhan ve H. YÜREKLİ, (2005), Türk Evi Gözlemler Yorumlar, Yem Yayınları, İstanbul
  • URL1- www.googlearth.com (Erişim tarihi-Temmuz 2018)
  • URL2-https://architectureandeducation.files.wordpress.com/2016/02/06_dem-1966.jpg, (Erişim tarihi-Eylül 2018)
  • URL3-http://www.bmiaa.com/wp-content/uploads/2015/05/para imagenes_P%C3%A1gina_09.jpg (Erişim tarihi-Eylül 2018)
  • URL4-https://www.thewbba.com/esherick-house-plan/esherick-house-plan-newesherick-house-philadelphia-1959-1961-louis-kahn/ (Erişim tarihi-Eylül 2018)
APA Üstün B (2018). TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. , 187 - 207.
Chicago Üstün Berna TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. (2018): 187 - 207.
MLA Üstün Berna TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. , 2018, ss.187 - 207.
AMA Üstün B TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. . 2018; 187 - 207.
Vancouver Üstün B TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. . 2018; 187 - 207.
IEEE Üstün B "TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ." , ss.187 - 207, 2018.
ISNAD Üstün, Berna. "TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ". (2018), 187-207.
APA Üstün B (2018). TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 187 - 207.
Chicago Üstün Berna TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 6, no.15 (2018): 187 - 207.
MLA Üstün Berna TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.6, no.15, 2018, ss.187 - 207.
AMA Üstün B TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2018; 6(15): 187 - 207.
Vancouver Üstün B TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2018; 6(15): 187 - 207.
IEEE Üstün B "TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6, ss.187 - 207, 2018.
ISNAD Üstün, Berna. "TÜRK EVİ MEKAN KURGUSUNDAKİ PROGRAMATİK YAPILARIN TASARIMSAL BÜTÜNLÜĞÜ". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 6/15 (2018), 187-207.