Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 16 Sayfa Aralığı: 414 - 431 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-01-2020

AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ

Öz:
Soğuk savaş sonrası süreçte, Amerika Birleşik Devletleri (ABD)‟nin tek kutupludüzenine karşı yeni oluşumlar ortaya çıkmıştır. Bu dönemdeki alternatif oluşumlardan biriAvrasya Ekonomik Birliği (AEB)‟dir. AEB, 29 Mayıs 2014'te Belarus, Kazakistan ve Rusyaliderleri tarafından imzalanan bir antlaşma ile temelleri atılan, akabinde Kırgızistan veErmenistan‟ın katılımı ile genişleyen siyasi ve ekonomik bir birliktir. Türkiye için, sürdürülebilirgelişme, küreselleşen dünyada aktif bir oyuncu olma ve yeni pazar ortakları oluşturma yolundaAEB üyesi ülkeler ile geliştireceği ilişkiler son derece önemlidir.Bu çalışma, AEB üyesi ülkelerle geliştirilecek ilişkilerin önemli bir boyutu olan dış ticaretilişkileri üzerine yoğunlaşmıştır. Çalışmada, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Birleşmiş Milletler(BM)‟in ortak kurumu olan Uluslararası Ticaret Merkezi (UTM)‟nin “Dış Ticaret İstatistikleri”,Dünya Ticaret Örgütü‟nün ve Dünya Bankası (DB)‟nın “Ülke Profili” raporlarındaki dış ticaret(ithalat-ihracat) verileri kullanılmış, 2013-2017 yılları arasındaki veriler incelenmiş ve Türkiye ileAEB üyesi ülkelerin dış ticaretleri karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Ülkelerin karşılıklı ticaretyapıları ve barındırdıkları fırsatlar ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Veriler analiz edildiğinde, AEBüyesi ülkeler ve Türkiye‟nin pek çok sektörde karşılıklı dış ticaret fırsatları barındırdıklarıgörülmektedir. AEB üyesi ülkeler ve Türkiye‟nin sektör bazlı ithalat ve ihracat rakamları, en çokithalat ve ihracat yapılan ülkeler incelendiğinde, ülkelerin karşılıklı potansiyellerinden kısıtlıolarak faydalanabildikleri görülmektedir. Orta ve uzun vadede, Türkiye‟nin AEB üyesi ülkeler ilegeliştireceği ticaret ilişkilerinin Türkiye ekonomisine çok boyutlu katkılar sağlayacağı sonucunavarılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler İşletme Coğrafya İktisat Uluslararası İlişkiler

EURASİAN ECONOMİC UNİON AND COMPARATİVE ANALYSİS OF FOREİGN TRADE BETWEEN EURASİAN ECONOMİC UNİON MEMBER COUNTRİES AND TURKEY

Öz:
In the period following the Cold War, new formations occured against the unipolar power of United States of America (USA). Eurasian Economic Union (EAEU), is one of the alternative formations in this period. EAEU, is a political and economic union, that was first established on 29 May 2014 including Belarus, Russian Federation and Kazakhistan, that afterwards Kyrgyz Republic and Armenia was included to the union. For Turkey, sustainable growth, becoming an active player in a globalized world and designing new market partners are crucial. This study focuses on foreign trade relations that is an important aspect of growing new relationships. In this study, “Foreign Trade Statistics (imports-exports)” published by International Trade Center (ITC) which is a joint agency of the World Trade Organisation (WTO) and United Nations (UN), datas in “Country Profiles” report of World Bank and World Trade Organisation between the years 2013-2017 are used, Turkey and EAEU member countries‟ foreign trades are compared and analyzed in detail. Countries‟ mutual trade composition and bileteral opportunities are displayed. Throuhout the analysis of the datas, it becomes appearant that both Turkey and EAEU countries have many mutual possibilities in foreign trade. EAEU countries‟ and Turkey‟s export and import values by products and most trading countries, indicates that they narrowly take the advantage of this potantial. In the long term, Turkey‟s growing trade relations with EAEU member countries will benefit Turkey‟s economy in multidimensions.
Anahtar Kelime:

Konular: Siyasi Bilimler İşletme Coğrafya İktisat Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AĞIR, O. (2017), Rusya-Ukrayna Krizinin Avrasya Ekonomik Birliği Bağlamında Değerlendirilmesi,Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,C:VI, S:2, s. 23-42
  • Avrasya Ekonomik Birliği (2018),“General Information”,http://www. eaeunion. org/?lang=en#about-info, (02. 07. 2018)
  • BLOCKMANS, S. , KOSTANYAN, H. ve VOROBIOV, I. (2012), “Towards A Eurasian Economic Union: The Challenge Of Integration And Unity”,https://papers. ssrn. com/sol3/papers. cfm?abstract_id=2190294,(02. 11. 2018)
  • BRZEZINSKI, Z. (2010), Büyük Satranç Tahtası/Amerika’nın Küresel Üstünlüğü ve Bunun Jeostratejik Gereklilikleri (Çev: Yelda Türedi), İstanbul:İnkılap Yayınları
  • Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2018),”Temel Ekonomik Büyüklükler”, http://www. bumko. gov. tr/TR,7045/ekonomik-gostergeler-1950-2018. html, (18. 07. 2018).
  • Dış Ekonomik ilişkiler Kurulu (2012), “Kırgızistan Ülke Bülteni”,http://www. corlutso. org. tr/uploads/docs/kirgizistan_ulke_raporu. pdf, (26. 05. 2018).
  • DRAITSER, E. (2014). “The Geopolitics Of The Eurasian Economic Union”, https://www. counterpunch. org/2014/06/03/the-geopolitics-of-the-eurasian-economicunion/,10. 10. 2018.
  • Dünya Bankası (2017),“Country Profile”,https://data. worldbank. org/ (01. 10. 2018)
  • Dünya Bankası (2017a),“Country Profile”,http://databank. worldbank. org/data/views/reports/reportwidget. aspx?Report_Name=CountryProfile&Id=b450fd57&tbar=y&dd=y&inf=n&zm=n&country =TUR, (08. 09. 2018)
  • Dünya Bankası (2017b), “Country Profile”, http://databank. worldbank. org/data/views/reports/reportwidget. aspx?Report_Name=CountryProfile&Id=b450fd57&tbar=y&dd=y&inf=n&zm=n&country =RUS, (08. 09. 2018)
  • Dünya Bankası (2017c),“Country Profile”, http://databank. worldbank. org/data/views/reports/reportwidget. aspx?Report_Name=CountryProfile&Id=b450fd57&tbar=y&dd=y&inf=n&zm=n&country =BLR , (10. 11. 2018)
  • Dünya Bankası (2017d),“Country Profile”, http://databank. worldbank. org/data/views/reports/reportwidget. aspx?Report_Name=CountryProfile&Id=b450fd57&tbar=y&dd=y&inf=n&zm=n&country =KAZ, (12. 09. 2018)
  • Dünya Bankası (2017e),“Country Profile”, http://databank. worldbank. org/data/views/reports/reportwidget. aspx?Report_Name=CountryProfile&Id=b450fd57&tbar=y&dd=y&inf=n&zm=n&country =ARM , (11. 10. 2018)
  • Dünya Bankası (2018), “Rusian Economic Report”,http://www. worldbank. org/en/country/russia/publication/rer, (25. 08. 2018)
  • Dünya Bankası (2018a), “World Development Indıcators”, http://wdi. worldbank. org/table/WV. 5,(09. 10. 2018)
  • Dünya Ticaret Merkezi (2018), “Trade Map-International Trade Statistics”,https://www. trademap. org/tradestat/Country_SelProductCountry_TS. aspx,(07. 10. 2018 ve 11. 11. 2018)
  • Dünya Ticaret Örgütü (2017),“Contry Profiles”,http://stat. wto. org/CountryProfile/WSDBCountryPFReporter. aspx?Language=E, (01. 10. 2018)
  • Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü, “Developments in Individual OECD and Selected Non-Member Countries”,http://www. oecd. org/eco/outlook/economicforecast-summary-turkey-oecd-economic-outlook. pdf, (01. 12. 2018).
  • ERGÜL, O. (2014), Avrasya Ekonomik Topluluğu: Sovyet Sonralarında Farklı Bir Entegrasyon Modelinin Tartışılması, Journal of Central Asian & Caucasian Studies, C:IX, S. 17, s. 39-74
  • GÜRAN, N. ve AKTÜRK, İ. (1997), Uluslararası İktisadi Kuruluşlar, İzmir:Anadolu Matbaacılık
  • İNANÇLI, S. , KONAK, A. , ASHIMOVA, Z. (2015), Türkiye-Kırgızistan Ekonomik İlişkilerinin Dış Ticaret Üzerine Yapısal ve Sektör el Olarak Yansımaları, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:Temmuz 2015, S. 8, s. 122-123
  • KALAYCI, C. (2013), Rusya Federasyonu İle Ticarette Türkiye‟nin Açmazları, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, C:VIII, S:1,s. 37-57
  • MÜTERCİMLER, E. (1993). 21. Yüzyılın Eşiğinde Uluslararası Sistem ve TürkiyeTürk Cumhuriyetleri İlişkiler Modeli, İstanbul:Altın Kitaplar Yayınevi
  • ÖZDER, A. (2013),Avrasya Kavramı ve Önemi, Avrasya İncelemeleri Dergisi,C:2, S. 2, s. 65-88
  • ÖZTÜRK, Y. (2013), Avrasya Birliği Projesi ve Türk Dış Politikasına Yansımaları, Çankırı Karatekin Üniversitesi: Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi,C:2, S:2, s. 223-244.
  • PEHLİVANOĞLU, F. ve GÜNEİ, İ. (2008), „„Kırgızistan Ekonomisinin Yapısal Analizi‟‟, ISSA 2. Uluslararası Sosyal Bilimciler Kongresi, 22-24 Ekim 2008, Bişkek, Kırgızistan
  • PIRIMBAYEV, C. , GANIYEV, C. (2010), „„Eurasian Economic Community: One of the Alternative Forms of Economic Relations‟‟ İnternational Conference on Eurasian Economies, 4-5 Kasım 2010, İstanbul, Türkiye
  • PUTZ, C. (2016), “A „Blurry‟ Union: Kyrgyzstan and the Eurasian Economic Union”, http://thediplomat. com/2016/02/a-blurry-union-kyrgyzstan-and-the-eurasianeconomicunion/, (05. 05. 2018)
  • PUTZ, C. (2016), “Putin and Nazarbayev Trade Compliments at Business Forum”, https://thediplomat. com/2016/10/putin-and-nazarbayev-trade-compliments-atbusiness-forum/(06. 05. 2018) Tüm Sanayici ve İşadamları Derneği (2015),“Rusya Ülke Raporu”, http://www. tumsiad. org. tr/raporlar/dosyalar/76b1e22e. pdf, (02. 11. 2018)
  • Türk Kazak İşadamları Birliği (2017), “Kazakistan ve Rusya arasındaki ticaret hacmi 2017 yılında %25,6 arttı”,http://tukib. kz/haberler/kazakistan-ve-rusya-arasindakiticaret-hacmi-2017-yilinda-%256-artti/789/, (02. 06. 2018)
  • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2017a), “Ermenistan Ekonomisinin Genel Görünümü”, http://www. mfa. gov. tr/ermenistan-ekonomisi. tr. mfa, (10. 04. 2018)
  • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2017b), “Kazakistan Ekonomisinin Genel Görünümü”, http://www. mfa. gov. tr/kazakistan-cumhuriyeti--ekonomisi. tr. mfa, (16. 04. 2018)
  • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2017c), “Kırgızistan‟ın Ekonomisi”, http://www. mfa. gov. tr/kirgizistan-cumhuriyeti-ekonomik-iliskileri. tr. mfa, (16. 05. 2018)
  • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2017d), “Belarus‟un Ekonomisi”,http://www. mfa. gov. tr/belarus-ekonomisi. tr. mfa, (05. 06. 2018)
  • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2017e), “Rusya‟nın Ekonomisi”, http://www. mfa. gov. tr/rusya-ekonomisi. tr. mfa, (05. 06. 2018)
  • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı (2017f), “Türkiye-Rusya İlişkileri”,http://www. mfa. gov. tr/turkiye-rusya-siyasi-iliskileri. tr. mfa, (20. 06. 2018).
  • Türkiye İhracatçılar Meclisi (2017), “Kazakistan Ülke Bilgi Notu”,http://www. tim. org. tr/files/downloads/ihracat/Ulke_Masalari/ulke_bilgi_notu/Kazakistan%20%C3%9Clke% 20Bilgi%20Notu. pdf, (24. 06. 2018)
  • Türkiye İstatistik Kurumu ( 2017a), “Ülkelere Göre Yıllık İhracat (En Çok İhracat Yapılan 20 Ülke), Ülkelere Göre Yıllık İthalat (En Çok İthalat Yapılan 20 Ülke)”,http://www. tuik. gov. tr/PreTablo. do?alt_id=1046, (15. 03. 2018).
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2017b), “HS2(Fasıl) Sınıflamasına Göre Dış Ticaret(ÜlkeFasıl)”, https://biruni. tuik. gov. tr/disticaretapp/disticaret. zul?param1=4&param2=21&sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5802, (19. 03. 2018).
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2017c), “Ülkelere Göre Dış Ticaret”. https://biruni. tuik. gov. tr/disticaretapp/disticaret. zul?param1=4&param2=0&sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5808, (20. 02. 2018).
  • TUYMEBAYEV, C. (2015), “Avrasya Ekonomik Birliği ve Üye ÜlkelereKatkıları”,http://ekoavrasya. net/Duyuru. aspx?did=181&lang=TR, (12. 04. 2018)
  • TÜYSÜZOĞLU, G. (2014), “Bölgesel Bir Hegemonya Girişimi: Avrasya Ekonomik Birliği”,http://www. aljazeera. com. tr/gorus/bolgesel-bir-hegemonya-girisimi-avrasyaekonomik-birligi,(08. 10. 2018) Uluslararası Ticaret Merkezi (2017), “International Trade Statistics”, http://www. intracen. org/itc/market-info-tools/trade-statistics/, (05. 02. 2018)
  • Uluslararası Ticaret Merkezi (2018a), “Turkey Country Brief”, http://www. intracen. org/country/turkey/, 01. 07. 2018
  • Uluslararası Ticaret Merkezi (2018b), “Russia Country Brief”, http://www. intracen. org/country/russia/, 01. 07. 2018
  • YILMAZ, S. (2017). Asya‟da Bir Ekonomik Gelişim Modeli: Avrasya Ekonomik Birliği, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi,C:VIII, S:1, s. 63-74.
APA DENİZCİ G, MARANGOZ M (2019). AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. , 414 - 431.
Chicago DENİZCİ Güldesen,MARANGOZ MEHMET AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. (2019): 414 - 431.
MLA DENİZCİ Güldesen,MARANGOZ MEHMET AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. , 2019, ss.414 - 431.
AMA DENİZCİ G,MARANGOZ M AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. . 2019; 414 - 431.
Vancouver DENİZCİ G,MARANGOZ M AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. . 2019; 414 - 431.
IEEE DENİZCİ G,MARANGOZ M "AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ." , ss.414 - 431, 2019.
ISNAD DENİZCİ, Güldesen - MARANGOZ, MEHMET. "AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ". (2019), 414-431.
APA DENİZCİ G, MARANGOZ M (2019). AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 414 - 431.
Chicago DENİZCİ Güldesen,MARANGOZ MEHMET AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7, no.16 (2019): 414 - 431.
MLA DENİZCİ Güldesen,MARANGOZ MEHMET AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.7, no.16, 2019, ss.414 - 431.
AMA DENİZCİ G,MARANGOZ M AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2019; 7(16): 414 - 431.
Vancouver DENİZCİ G,MARANGOZ M AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2019; 7(16): 414 - 431.
IEEE DENİZCİ G,MARANGOZ M "AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7, ss.414 - 431, 2019.
ISNAD DENİZCİ, Güldesen - MARANGOZ, MEHMET. "AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ VE AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ ÜYESİ ÜLKELER İLE TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİNİN KARİILAİTIRMALI ANALİZİ". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7/16 (2019), 414-431.