Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 16 Sayfa Aralığı: 507 - 515 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 20-01-2020

RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?

Öz:
Türkmenler hakkında malumat veren Selçuklu, Memlûk ve Osmanlı devri kaynaklarındaonlar arasında kadim Oğuz boy adlarını koruyan birçok aşirete rastlanmaktadır. Bu kayıtlar,aşiret isimlerine istinâden Anadolu’daki Oğuz varlığının Üçok ve Bozok esasına göre tasnifedilmesi yönteminin benimsendiği araştırmaların da temel dayanağını oluşturmaktadır.Ramazanoğullarının Üçoklu, komşusu Dulkadirli Beyliğinin Bozoklu Türkmenler tarafından tesisedildiği iddiası ve neticede Oğuz boy ve aşiretlerinin birbirinden kesin çizgilerle ayrılmışoldukları zannının ortaya çıkması da aynı yöntemin sonucudur.Oysaki, XVI. yüzyıla ait nüfus ve vergi kayıtlarının mukayeseli incelenmesi,Anadolu’daki Oğuz aşiretlerinin adlarından hareketle Üçoklu ve Bozoklu sınıflandırmasına tabitutulamayacak derecede hemhâl olduklarını ispatlamaktadır. Esasen bu durum TürkmenlerinAnadolu’yu yurt tutmaya başladıklarında artık zayıflamış olan Üçoklu ve Bozoklu ayrımınınonların Moğol baskısı ile Kuzey Suriye’de toplandıklarında birbirleri arasına karışmalarınınsonucudur. Oğuz boylarının aldıkları bu yeni hâl Kuzey Suriye’den Çukurova ve Maraştaraflarına iki kol şeklinde yayıldıkları, burada Ramazanoğulları ve Dulkadirli Beyliklerinikurduklarında bu beyliklerin ahalisi arasına da aynıyla taşınmıştır. Bu itibarla Ramazanlı ulusuOğuzların hem Bozok hem de Üçok koluna mensup aşiretlerinin müşterek kurdukları birkonfederasyondur. Dahası Ramazanlı ulusu içerisinde de görülen pek çok aşiret aynı zamandaHalep, Şam, Tarsus, Danişmendli, Bozulus, Dulkadirli ve Yeni İl Türkmenleri gibi büyükkonargöçer teşekküller arasında da bulunmaktadır.Bu çalışma, Ramazanoğlu Beyliği’nin insan unsurunu oluşturan Türkmenlerin, Oğuz boymensubiyetinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Beyliğin kurucu hanedanı olmasa bileahalisinin yalnızca Üçoklu aşiretlerden oluşmadığı, Ramazanlı ulusunun diğer Türk beyliklerininhalkını ve konargöçer teşekkülleri de oluşturan Türkmen aşiretlerinden mürekkep olduğu iddiasıispata çalışılacaktır
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

WERE THE RAMADANĠDS AN ÜÇOK CLAN İN ORİGİN?

Öz:
In the records of Seljuk, Mameluke and Ottoman period, which provided information as regards the Turkmen, many tribes that still maintained the names of old Oghuz clans can be found. These records, referring to the names of the tribes, have formed the basis of the research in which the method that the existence of Oghuz in Anatolia should be classified based on the categories of Üçok and Bozok was adopted. The claim that Ramadanid principality was founded by Üçok Turkmen and that its neighboring Dulkadir principality was founded by Bozok Turkmen, and as a result, the emergence of the notion that Oghuz clans and tribes were clearly distinguished from each other were both the consequence of the same method. However, the comparative analysis of demographic and tax records of the 16th century proves that Oghuz tribes were so closely related to each other that they cannot be subject to any classification like Üçok or Bozok just by referring to their names. As a matter of fact, this situation is the result of the distinction between Üçok and Bozok, which indeed weakened when Turkmen settled in Anatolia, and interference of these tribes with each other when they gathered in Northern Syria because of Mongol oppression. This new composition of Oghuz tribes was carried to the Ramadanid and Dulkadir populations unchanged when they spread from Northern Syria to Cilicia (Çukurova) and Maraş regions in two main routes and founded the Ramadanid and Dulkadir Principalities. In this respect, the confederation of Ramadanid is a confederation which was jointly founded by both Bozok and Üçok tribes of Oghuz clans. Moreover, many tribes that could be seen in the confederation of Ramadanid were also found in big nomad groups such as Halep, Şam, Tarsus, Danişmendli, Bozulus, Dulkadirli and Yeni-il Turkmen. This study mainly aims to demonstrate that Turkmen, who actually formed the population of the Ramadanid confederation, belonged to Oghuz clans. Also, even though the founding dynasty of the principality was of Üçok origin, we will try to prove the claims that the population did not only include Üçok tribes and that the confederation of Ramadanid was composed of different Turkmen tribes that also formed the population of other Turkish principalities and nomadic tribal formations.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • AYAN, Ergin, (2007), Büyük Selçuklu İmparatorluğunda Oğuz İsyanı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • ÇAKAR, Enver, (2002), “XVI.Yüzyılda Suriye’de Yaşayan Salur ve Çoğun Türkmenleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. XII, S.2, s.325-340.
  • EBUL GAZİ BAHADIR HAN, (1996), Şecere-i Terâkime, (Hazırlayan: Z. Ölmez), Ankara:Simurg Yayınevi.
  • EL’AYNÎ, (1966-67), es-Seyf el-Mühenned fî Siret el Melik el-Müeyyed “Şeyh Mahmûdî”, (Hazırlayan: F. Şeltût, M.Ziyâde), Kahire.
  • GÜLENSOY, Tuncer, (2015), “Anadolu ve Rumeli’de Oğuz Boy ve Yer Adları Üzerine Bir Değerlen-dirme”, Oğuzlar: Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, (Editör: Tufan Gündüz, Mikail Cengiz), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, s.613-616.
  • GÜNDÜZ, Tufan, (2009), Bozkırın Efendileri, Türkmenler Üzerine Makaleler, İstanbul:Yeditepe Yayınevi.
  • GÜNDÜZ, Tufan, (2016), Oğuz Kağan Destanı, Reşideddin Oğuznâmesi, İstanbul:Yeditepe Yayınevi.
  • İBN-İ FAZLAN, (1975), İbn-i Fazlan Seyahatnâmesi, (Çeviren: Ramazan Şeşen), İstanbul: Bedir Yayınevi.
  • İBNÜ’L ESÎR,(1985-1986), El-Kâmil fi’t-Târîh Tercümesi, İslam Tarihi, C.XI, (Çeviren Abdülkerim Özaydın), İstanbul: Bahar Yayınevi.
  • İBN ŞEDDÂD, (1941), Baypars Tarihi, c.II, (Çeviren: Ş. Yaltkaya), İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • KANAT, Cüneyt, (1999), “Memlükler'in Baybars Zamanındaki (1260–1277) SuriyeÇukurova Siyaseti ve Bu Siyasetin Çukurova'nın Türkleşmesindeki Rolü”, III. Uluslar Arası Çukurova Halk Kültürü Bilgi Şöleni (Sempozyumu) Bildiriler, Adana, s.428-432.
  • KÂŞGARLI MAHMUD, (2014), Dîvânu Lugâti't-Türk, (Hazırlayan: A. Ercilasun, Z.Akkoyunlu), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • KOPRAMAN, (2002), Kazım Yaşar, “Osmanlı-Memlûk İlişkileri”, Türkler, C.IX, Ankara:Yeni Türkiye Yayınları, s.470-485.
  • KURT, Yılmaz, (2005), Çukurova Tarihinin Kaynakları III, 1572 Tarihli Adana Sancağı Mufassal Tahrîr Defteri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • SARI, Arif, (2018), XVI. Yüzyılda Dulkadirli Türkmenleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • SARI, Arif, (2015), “Dulkadirli Sahasında Oğuz Boyları”, Oğuzlar: Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri, (Editör: Tufan Gündüz, Mikail Cengiz), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, s.121-126.
  • SÜMER, Faruk,(1963), “Çukur-ova Tarihine Dair Araştırmalar (Fetihten XVI. yüzyılın ikinci yarısına kadar)”, Ankara Üniversitesi DTCF, Tarih Araştırmaları Dergisi, c.1, S.1, s.1-98.
  • SÜMER, Faruk,(1970), “Anadolu'da Moğollar”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, Selçuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitüsü Yayınları, S.1, s.1-147.
  • SÜMER, Faruk,(1953), “Bayındır, Peçenek ve Yüreğirler”, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, c.XI, S.2-4, s.317-344.
  • YAZICIZÂDE ALİ, (2014), Selçuk-nâme, (Hazırlayan: A. Bakır), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • YİNANÇ, Refet, (1989), Dulkadir Beyliği, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Başbakanlık Osmanlı Arşivi (=BOA), Tahrîr Defteri (=TD), nr. 402, 450, 998.
  • Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadime Arşivi (=KKA), Tahrîr Defteri (=TD), nr.114, 116, 150, 168.
APA SARI A (2019). RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. , 507 - 515.
Chicago SARI ARIF RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. (2019): 507 - 515.
MLA SARI ARIF RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. , 2019, ss.507 - 515.
AMA SARI A RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. . 2019; 507 - 515.
Vancouver SARI A RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. . 2019; 507 - 515.
IEEE SARI A "RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?." , ss.507 - 515, 2019.
ISNAD SARI, ARIF. "RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?". (2019), 507-515.
APA SARI A (2019). RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 507 - 515.
Chicago SARI ARIF RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7, no.16 (2019): 507 - 515.
MLA SARI ARIF RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, vol.7, no.16, 2019, ss.507 - 515.
AMA SARI A RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2019; 7(16): 507 - 515.
Vancouver SARI A RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi. 2019; 7(16): 507 - 515.
IEEE SARI A "RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?." Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7, ss.507 - 515, 2019.
ISNAD SARI, ARIF. "RAMAZANOĞULLARI ÜÇOKLU MU İDİ?". Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 7/16 (2019), 507-515.