Yıl: 2018 Cilt: 9 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 991 - 1015 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 31-10-2019

DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS

Öz:
The purpose of this research is to develop a scale that can measure the general critical thinkingdispositions of teachers and administrators in a valid and reliable way. In the scale developmentprocess, the literature was firstly searched, the critical thinking related scales were examined, theitem pool was established and the draft scale were arranged in the direction of the expert andteacher opinions. The scale development study, 410 teachers participated in 2016-2017 academicyear in Istanbul Province of Pendik. The KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) and Barlett test values werecalculated to determine whether the collected data were appropriate for factor analysis. As a resultof the exploratory factor analysis made to determine the factor structure of the scale, a structureconsisting of 6 factors and 28 items was obtained. Factors derived from the exploratory factoranalysis were called as reasoning, reaching judgment, search evidence, search the truth, open-mindedness and systematiccity. The 6-factor scale explained 56.35% of the total variance. Thecorrelation coefficients between the factors were found to be significant. The general reliability ofthe scale was calculated as Cronbach alpha internal consistency coefficient 0.91. The item-totaland item-remainder correlation coefficients are found significant. The lower and the upper %27independent sample t-tesi were determined to be distinguishing the items. In the test-retestanalysis, the subscales and the general of the scale and the correlation coefficients for weresignificant. The developed scale is called "Marmara Critical Thinking Tendency Scale (MEDEÖ)". Itis concluded that in the light of the studies and analyzes done, teachers and administrators are avalid and reliable scale that measures the general critical thinking dipositions.
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji Tarih Coğrafya Müzik Sosyoloji Felsefe Hukuk Sanat Dil ve Dil Bilim

MARMARA ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİMLERİ ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz:
Bu araştırmanın amacı , öğretmen ve yöneticilerin genel eleştirel düşünme eğilimlerini geçerli ve güvenilir bir şekilde ölçebilecek bir ölçek geliştirmektir. Ölçek geliştirme sürecinde öncelikle literatür taranmış, eleştirel düşünme ile ilgili ölçekler incelenmiş, madde havuzu oluşturulmuş, taslak ölçek uzman ve öğretmen görüşleri doğrultusunda düzenlenmiştir. Ölçek geliştirme çalışmasına 2016 - 2017 eğitim öğretim yılında İstanbul İli Pendik İlçesinde görev yapan 410 öğretmen katılmıştır. Toplanan v erilerin faktör analizine uygun luğunu belirlemek için KMO (Kaiser - Meyer - Olkin) ve Barlett testi değerleri hesaplanmıştır. A çımlayıcı faktör analizi sonucunda 28 maddeden oluşan ve 6 faktörlü bir yapı ortaya çıkmıştır . Açımlayıcı faktör analizinden elde edilen faktörlere; akıl yürütme, y argıya ulaşma, kanıt arama, gerçeği arama, açık fikirlilik ve sistematiklik isimleri verilmiştir. 6 - faktörlü ölçek toplam varyansın %56.35’ini açıklamıştır. Faktörler in korelasyon katsayılarının anlamlı olduğu belirlenmiştir . Ölçeğin genel güvenirlik katsa yısı 0.91 olarak tespit edilmiştir . Madde - toplam ve madde - kalan ko relasyon katsayılarının anlamlı; %27’lik alt - üst bağımsız gruplar t testi sonucuda maddelerin ayırt edici olduğu belirlenmiştir. Test - tekrar test analizinde, ölçeğin alt boyutları ile geneli için korelasyon katsayılarının anlamlı olduğu görülmüştür. Geliştirilen ölçek “Marmara Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği (MEDEÖ)” olarak adlandırılmıştır. Ölçek geliştirmek amacıyla yapılan çalışmalar ve analizler ölçeğin öğretmen ve yöneticilerin genel eleştirel düşünme eğilimlerini ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu nu göstermiştir .
Anahtar Kelime:

Konular: Arkeoloji Tarih Coğrafya Müzik Sosyoloji Felsefe Hukuk Sanat Dil ve Dil Bilim
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akbıyık, C. (2002). Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Akademik Başarı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Akın, A., Hamedoğlu, M. A., Arslan, S., Akın, Ü., Çelik, E., Kaya, Ç. ve Arslan N. (2015). “The Adaptation and Validation of the Turkish Version of the Critical Thinking Disposition Scale (CTDS).” The International Journal of Educational Researchers, 6(1), 31-35.
  • Alkın-Şahin, S., & Gözütok, D. (2013). “Eleştirel Düşünmeyi Destekleyen Öğretmen Davranışları Envanteri (EDDÖDE): Geliştirilmesi ve Uygulanması.” Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 223-254.
  • Allamnakhrah, A. (2013). “Learning Critical Thinking in Saudi Arabia: Student Perceptions of Secondary Pre- Service Teacher Education Programs.” Journal of Education and learning, 2(1), 197.
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (3. Baskı). Adapazarı: Sakarya.
  • Aybek, B. ve Çelik, M. (2007). “Watson Glaser Eleştirel Akıl Yürütme Gücü Ölçeği’nin (W-GEAYGÖ) Üniversite İkinci Üçüncü ve Dördüncü Sınıf İngilizce Bölümü Öğretmen Adayları Üzerindeki Güvenirlik Çalışması.” Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 101-112.
  • Aybek, B., Aslan, S., Dinçer, S., & Arısoy, B. C. (2015). “Öğretmen Adaylarına Yönelik Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 21(1), 25-50.
  • Bailin, S., Case, R., Coombs, J. R., & Daniels, L. B. (1999). “Conceptualizing Critical Thinking.” Journal of Curriculum Studies, 31(3), 285-302.
  • Baykul, Y. (2015). Eğitim ve Psikolojide Ölçme: Klasik Test Teori ve Uygulaması. Ankara: ÖSYM.
  • Beyer, B. K. (1987). Practical Strategies for the Teaching of Thinking. Boston: Allyn & Bacon.
  • Beyer, B. K. (1995). Critical Thinking. Bloomington, IN: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
  • Brookfield, S. D. (1987). Developing Critical Thinkers: Challenging Adults to Explore Alternative Ways of Thinking and Acting. San Francisco: Jossey Bass.
  • Brown, T.A., & Moore, M.T. (2012). Confirmatory factor analysis. In R. H. Hoyle (Ed.), Handbook of structural equation modeling (pp. 361-379). New York: Guilford Press.
  • Bruning, R. H., Schraw G. J., & Norby M. M. (2014). Bilişsel Psikoloji ve Öğretim. Çev., Zehra Nur Ersözlü ve Rıza Ülker. Ankara: Nobel.
  • Çokluk, Ö., Şekerçioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Pegem A.
  • Dal, S., & Aktay, S. (2015). “İnternet İçin Eleştirel Okuryazarlık Ölçeği Geliştirme Çalışması.” Journal of Academic Studies, 17(67).
  • DeVellis, R. F. (2014). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar. Çev., Tarık Totan. Ankara: Nobel.
  • Doğanay, A. (2006). Eleştirel Düşünmenin Öğretimi. A. Şimşek (Ed.), İçerik Türelerine Dayalı Öğretim içinde (s. 209-264). Ankara: Nobel.
  • Doğanay, A. ve Yeşilpınar, M. (2014). “Sınıf Öğretmenleri ve Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünmenin Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik Algıları.” Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 57-82.
  • Ennis. R. H. (1985). “A Logical Basis for Measuring Critical Thinking Skills.” Educational Leadership, 43(2), 44-48.
  • Ennis, R. H. (1987). A Taxonomy of Critical Thinking Dispositions and Abilities. In J. B. Baron & R. J. Sternberg (Eds.), Teaching Thinking Skills: Theory and Practice (pp. 9-26). New York: W.H. Freeman.
  • Ennis, R. H. (1991). “Critical Thinking: A Streamlined Conception.” Teaching Philosophy, 14(1), 5-24. http://www.criticalthinking.net/EnnisStreamConc1991%20LowRes.pdf adresinden 16 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.
  • Ennis, R. H. (1996). Critical Thinking. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
  • Ennis, R. H. (2011, revised). The Nature of Critical Thinking: An Outline of Critical Thinking Dispositions and Abilities. http://faculty.education.illinois.edu/rhennis/documents/ adresinden 12 Kasım 2014 tarihinde edinilmiştir.
  • Ennis, R. H. (2015, revised). The Nature of Critical Thinking: An Outline of Critical Thinking Dispositions and Abilities. http://www.criticalthinking.net/longdefinition.html adresinden 10 Eylül 2015 tarihinde edinilmiştir.
  • Erkuş, A. (2012). “Var Olan Ölçek Geliştirme Yöntemleri ve Ölçme Kuramları Psikolojik Ölçek Geliştirmede Ne Kadar İşlevsel: Yeni Bir Öneri.” Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 3(2), 279-290.
  • Erkuş, A. (2014). Psikolojide ÖlçmevVe Ölçek Geliştirme I: Temel Kavramlar ve İşlemler. Ankara: Pegem A.
  • Facione, P. A. (1990). A Statement of Expert Consensus for Purpose of Educational Assessment and Instructions. The Delphi Report. East Lansing, National Center for Research on Teacher Training. EBSCOST ERIC Document No: ED315423.
  • Facione, P. A., & Facione, N. C. (1994). The California Critical Thinking Skills Test and the National League for Nursing Accreditation Requirement in Critical Thinking. California Academic Press (ERIC Document Reproduction Service No. ED 380 509).
  • Facione, P. A., Giancarlo, C. A., Facione, N. C., & Gainen, J. (1995). “The Disposition Toward Critical Thinking.” Journal of General Education, 44 (1), 1-25.
  • Facione, P. A., Facione, N. C., & Giancarlo, C. A. (2000). The Disposition Toward Critical Thinking: Its Character, Measurement, and Relationship to Critical Thinking Skill. https://insightassessment.com/About- Us/Measured-Reasons/pdf-file/The-Disposition-Toward-Critical-Thinking-Its-Character-Measurement- and-Relationship-to-Critical-Thinking-Skill-PDF adresinden 15 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.
  • Fischer, S. C., Spiker, V. A., & Riedel, S. L. (2009). Critical Thinking Training for Army Officers Volume Two: A Model of Critical Thinking. U.S. Army Research Institute for the Behavioral and Social Sciences. Research Report 1882.
  • Fisher, A. (2001). Critical Thinking an İntroduction. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Halpern, D. F. (1998). “Teaching Critical Thinking for Transfer Across Domains: Disposition, Skills, Structure Training, and Metacognitive Monitoring.” American Psychologist, 53(4), 449.
  • Halpern, D. F. (2014). Thought and Knowledge. New York: Psychology Press.
  • Halpern, D. F., & Marin, L. M. (2011). “Pedagogy for Developing Critical Thinking in Adolescents: Explicit Instruction Produces Greatest Gains.” Thinking Skills and Creativity (6), 1-13. http://www.elsevier.com/locate/tsc adresinden 06 Nisan 2015 tarihinde edinilmiştir.
  • Karabay, A. (2013). “Eleştirel Okuma Öz Yeterlik Algı Ölçeğinin Geliştirilmesi.” Electronic Turkish Studies, 8(13).
  • Karadeniz, A. (2014). “Eleştirel Okuma Özyeterlilik Algısı Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması (Critical Reading Self-Efficacy Perception Scale Validity and Reliability Study).” Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 113-140. Doi: 10.14686/BUEFAD. 201416210
  • Karadüz, A. (2010). “Dil Becerileri ve Eleştirel Düşünme.” Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 1566-1593.
  • Kaya, B. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Düşünme Becerilerinin Öğretimine Yönelik Öz-Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kılıç, H. E., & Şen, A. İ. (2014). “UF/EMI Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeğini Türkçeye Uyarlama Çalışması.” Eğitim ve Bilim, 39(176).
  • Kökdemir, D. (2003b). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Lai, E. R. (2011). “Critical Thinking: A literature.” http://images.pearsonassessments.com/ adresinden 03 Haziran 2016 tarihinde edinilmiştir.
  • Lipman, M. (1988). “Critical Thinking-What Can It Be?” Educational Leadership, 46(1), 38-43.
  • Lipman, M. (2003). Thinking in Education. Cambridge University Press. EBSCO Publishing: e Book Academic Collection (EBSCOhost). 23 Mart 2015 tarihinde edinilmiştir.
  • Norris, S. P. (1989). “Can We Test Validly for Critical Thinking?” Educational Researcher, 18(9), 21-26.
  • Nosich, M. G. (2012). Eleştirel Düşünme ve Disiplinlerarası Eleştirel Düşünme Rehberi. Çev., Birsel Aybek. Ankara: Anı.
  • OECD (2013). Informal meeting of OECD ministers of education. İstanbul.
  • Ormrod, J. E. (2015). Öğrenme Psikolojisi. Çev., Mustafa Baloğlu. Ankara: Nobel.
  • Otrar, M. ve Argın, F. S. (2015). “Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması.” Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391-403.
  • Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan.
  • Paul, R. (1990). Critical Thinking: What Every Person Needs to Survive in a Rapidly Changing World. Center for Critical Thinking and Moral Critique. Sonoma State University.
  • Paul, R., & Elder, L. (2006). “Critical Thinking: The Nature of Critical and Creative Thought.” Journal of Development Education, 30(2), 34-35.
  • Paul, R., & Elder, L. (2013). Eleştirel Düşünme. Çev., A. Esre Aslan ve Gamze. Sart. Ankara: Nobel. Perkins, D. N. (1984). “Creativity by Design.” Educational Leadership, 42 (1), 19-25.
  • Potts, B. (1994). “Strategies for Teaching Critical Thinking.” Practical assessment, research & evaluation, 4(3). http://pareonline.net/getvn.asp?v=4&n=3 adresinden 21 Kasım 2015 tarihinde edinilmiştir.
  • Robinson, K. (2008). Yaratıclık aklın sınırlarını aşmak Çev., Nihal Geyran Koldaş. İstanbul: Kitap.
  • Sarıgöz, O. (2014). “Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Becerileri Hakkindaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi.” Akademik Bakış Dergisi, 41.
  • Semerci, N. (2016). “Eleştirel Düşünme Eğilimi (Ede) Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Revize Çalışması.” Electronic Turkish Studies, 11(9).
  • Siegel, H. (2010). Critical Thinking. International Encyclopedia of Education, 6, 141-145.
  • Söylemez, Y. (2015). Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Eleştirel Temel Dil Becerileri Ölçeklerinin Geliştirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Sternberg, R. J. (2003). Wisdom, Intelligence and Creativity Synthesized. London: Cambridge University Press.
  • Şahinel, S. (2005). Eleştirel düşünme. Ö. Demirel (Ed.), Eğitimde yeni yönelimler içinde (s. 123-136). Ankara: Pegem A.
  • Şendağ, S. (2008). Çevrim içi probleme dayalı öğrenmenin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerilerin ve akademik başarılarına etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Şenturan, L. (2006). Hemşirelik öğrencilerinde eleştirel düşünme (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). Allyn and Bacon. Boston. USA.
  • Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel.
  • Tezbaşaran, A. (2008). Likert Tipi Ölçek Hazırlama Kılavuzu. Üçüncü Sürüm E-Kitap. https://www.academia.edu/1288035/Likert_Tipi_Ölçek_Hazırlama_Kılavuzu adresinden 07 Şubat 2016 tarihinde edinilmiştir.
  • Tilbury, C., Osmond, J., & Scott, T. (2010). “Teaching Critical Thinking in Social Work Education: A Literature Review.” Advances in Social Work and Welfare Education, 11(1), 31-50.
  • Tishman, S., Jay, E., & Perkins, D. N. (1993). “Teaching Thinking Dispositions: From Transmission to Enculturation.” Theory İnto Practice, 32(3), 147-153.
  • Tok, E. (2008). Düşünme becerileri eğitimi programının okul öncesi öğretmen adaylarının eleştirel, yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Watson, G., & Glaser, E. M. (2008). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal Short Form Manual. USA: NCS Pearson.
  • Watson, G., & Glaser, E. M. (2010). Watson-Glaser II Critical Thinking Appraisal. USA: NCS Pearson.
  • Watson, G., & Glaser, E. M. (2012). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal User-Guide And Technical Manual UK Supervised and Unsupervised Versions. UK: NCS Pearson.
  • Yılmaz Özelçi, S. (2012). Eleştirel Düşünme Tutumunu Etkileyen Faktörler: Sınıf Öğretmen Adayları Üzerine Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
APA özgenel m, ÇETIN M (2018). DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. , 991 - 1015.
Chicago özgenel mustafa,ÇETIN MÜNEVVER DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. (2018): 991 - 1015.
MLA özgenel mustafa,ÇETIN MÜNEVVER DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. , 2018, ss.991 - 1015.
AMA özgenel m,ÇETIN M DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. . 2018; 991 - 1015.
Vancouver özgenel m,ÇETIN M DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. . 2018; 991 - 1015.
IEEE özgenel m,ÇETIN M "DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS." , ss.991 - 1015, 2018.
ISNAD özgenel, mustafa - ÇETIN, MÜNEVVER. "DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS". (2018), 991-1015.
APA özgenel m, ÇETIN M (2018). DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 991 - 1015.
Chicago özgenel mustafa,ÇETIN MÜNEVVER DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 9, no.32 (2018): 991 - 1015.
MLA özgenel mustafa,ÇETIN MÜNEVVER DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, vol.9, no.32, 2018, ss.991 - 1015.
AMA özgenel m,ÇETIN M DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 9(32): 991 - 1015.
Vancouver özgenel m,ÇETIN M DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi. 2018; 9(32): 991 - 1015.
IEEE özgenel m,ÇETIN M "DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS." Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 9, ss.991 - 1015, 2018.
ISNAD özgenel, mustafa - ÇETIN, MÜNEVVER. "DEVELOPMENT OF THE MARMARA CRITICAL THINKING DISPOSITIONS SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY ANALYSIS". Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 9/32 (2018), 991-1015.