Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye

Yıl: 2003 Cilt: 0 Sayı: 126 Sayfa Aralığı: 49 - 67 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye

Öz:
Gökçeada ve Bozcaada'da, Tersiyer, birimleri; Erken Eosen, Orta Eosen-Geç Oligosen, Geç Miyosen ve Pliyosen yaşlı çökellerle temsil edilir. Gökçeada'da, üstlere doğru regresif özellikte olan ve ağırlıklı olarak kumtaşı litolojisinden oluşan, Karaağaç formasyonu ile Bozcaada'da, kırmızı karasal çakıltaşlarından oluşan Fıçıtepe formasyonu, Erken Eosen yaşlıdır. Orta Eosen yaşlı ve bol Nummulitli Soğucak formasyonunun karbonatları, Erken Eosen yaşlı bu birimlerin üzerine uyumsuzlukla gelir. Bu karbonatlar yanal yönde devamlı olmayıp, merceksi görünümdedir. Bu karbonatları üstleyen Ceylan formasyonunun şeylleriyle çökelim devam eder, Oligosen başlarında başlayan regresyonla birlikte şeyllerden, kıyı yakını fasiyeslere geçen Mezardere formasyonu ve Osmancık formasyonunun çökelimi gerçekleşir. Karasal özellikli Danişmen formasyonu bütün birimlerin üzerini örter. Bölgede Erken-Orta Miyosen döneminde, yoğun bir volkanizma (Hisarlıdağ-Ayvacık volkanitleri) hüküm sürmüştür. Geç Miyosen'de, tektonizma kontrolünde gelişen depolanma sistemleri, Erken Pliyosen başına kadar devam etmiştir. Bunun sonucunda; bu zaman aralığında Gazhanedere, Kirazlı ve Alçıtepe formasyonları oluşmuştur. Bugün karasal alanlarda yüzlek vermeyen, fakat denizel alanlarda, TPAO'nun yaptığı sondaj ve sismik kesitlerle saptanan, yaklaşık bin metre kalınlığında Pliyosen birikimi (Ergene formasyonu) tespit edilmiştir, inceleme alanında; birimlerin çökelimlerindeki farklılıklara bağlı olarak, fasiyes ayırımları yapılmıştır. Gökçeada ve Bozcaada'da dört ana çökelim dönemi gözlenmiştir. Bunlar Erken Eosen, Orta Eosen-Geç Oligosen, Geç Miyosen ve Pliyosen çökelim dönemleridir; Gökçeada ve Bozcaada'da en önemli tektonik veriler; Geç Miyosen yaşlı, Kuzey Anadolu;Fay zonunun batı uzanımı olan Ganos fayıdır ve Gökçeada'nın kuzeyini sınırlar. Ganos fayının güneyinde, bu fayın yanal bileşenleri; yüksek ve çukur alanları oluşturarak, Geç Miyosen yaşlı birimler için çökelim havzası meydana getirmiştir. Gökçeada ve Bozcaada'da, Geç Miyosen öncesine ait tektonik veri gözlenmemiştir. Ancak deniz alanlarındaki sismik kesitlerin yorumunda, Gökçeada ve Bozcaada'da Miyosen öncesi tektonizmanın izleri gözlenebilir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akartuna, M.,1950, İmroz adasında bazı jeolojik müşahadeler: Türkiye Jeoloji Kurumu Bült., 2, 9-17.
  • Allen, J.R.L., 1970, Sediments of the modern Niger delta, a summary and review: in Society of Economic Paleontologist and Mineralogists, special publication, 15, 198 -151,
  • Berg, O.R., 1982, Seismic detection and evoluation of delta and turbudite sequences: application to explaration for the subtle trap: AAPG Bulletin, v66, 1271-1288.
  • Coşkun, B., 2000, North Anatolian Fault-Saros Gulf relationships and their relevance to hydrocarbon exploration, northern Aegean Sea, Turkey: Marine and Petroleum Geology, 17, 751-772.
  • Ercan, T.; Satır, M.; Steinitz, G.; Dora, A.; Sarfakıoğ-lu, E.; Adis, C.; Walter, H.J. ve Yıldırım T.,1995, Biga Yarımadası ve Gökçeada, Bozcada ve Tavşan adalarındaki (KB Anadolu) Tersiyer volkanizmasının özellikleri : MTA Derg., 117, 55-86.
  • Erguvanlı, K., 1955, Etude geologique de 1 'ile de Bozcaada: Bull. Geol. Soc. France, (6), 5, 399-401.
  • Erguvanlı, K., 1957, Outline of geology of the Dardanelles:Geol. Mag., 94,47-53.
  • Georgakopulos, A., 1992, History, status and future considerations of hydrocarbon exploration in Greece: First Break Vol: 10, No: 11, 413-416.
  • Haq, B.Y., 1991, Sequence stratigraphy, sea level change, and significance for the deep sea, in Mac Donald D.I.M. ed., Sedimentation, tectonics and eustasy; sea level changes at active margins: international Association of Sedimantologist, special publications, 12, 3-39.
  • Holmes, A.W., 1961, A stratigrapfic review of Thrace: TPAO Arşiv No; 368.
  • Karacık, Z., 1995, Ezine-Ayvacık (Çanakkale) dolayında genç volkanizma plutonizma ilişkileri: İTÜ Fen Bil. Ens. Doktora Tezi 342 s, (Yayımlanmamış).
  • Kasar, S.; Bürkan, K.A.; Siyako, M. ve Demir, O., 1983, Tekirdağ-Şarköy-Keşan-Enez bölgesinin jeolojisi ve Hidrokarbon olanakları: TPAO rap., 1171 (Yayımlanmamış).
  • Kesgin, Y., 2002, Kuzeydoğu Ege kıyı ve deniz alanlarının Tersiyer Jeolojisi ve Sedimantolojisi, Ankara Üniv. Fen Bil. Ens. Doktora Tezi, 265 s. (Yayımlanmamış).
  • Mutti, E. ve Ricci Lucehi, F., 1975, Turbidite facies and facies associations. In Examples of Turbidite Facies Associatons from selected Formations of the Northern Appendies: E. Mutti, G.C.; Parea, F.; Ricci Lucchi, M.; Sag-ri, G.; Zanzushi, G.; Ghibaudo, S.; Jacerino (Eds), Field Trip Guidebook A. 11,22-36, 9. LAS Congress, Nice France.
  • Okay, A.I., 1987, Biga Yarımadası'nın Batı kesiminin jeolojisi ve Tektoniği: İTÜ Yerbilimleri ve Yer altı Kaynakları UYGAR Merkezi, İstanbul.
  • Okay, A.I., ve Tüysüz, O., 1999, Tethyan sutures of nortern Turkey: in Durand, B.; Jolivet, L.; Horwarth, F.V.; Serrane, M., eds., Alpine orogen. Geological Society, London, Special Publications, 156, 475-515.
  • Okay, A.I., ve Satır, M., 2000, Coeval plutonism and metamorphism in a latest Oligocene metamorphic core complex in northwest Turkey: Geological Magazine, 137,495-516.
  • Oktay, H. ve Dağdelen Y., 1961, Korudağ Jeolojisi ve petrol imkanları: TPAO Arşiv No; 208.
  • Önal, M., 1987, Gelibolu Yarımadası orta bölümünün çökelme istifleri ve tektoniği, KB Anadolu, Türkiye:Yerbilimleri 5, 21-38.
  • Önem, Y., 1974, Gelibolu Yarımadası ve Çanakkale dolaylarının jeolojisi: TPAO Rap. No 877, 30 s.
  • Pratt, B.R, 1992, Peritidal Carbonates, Facies Models: Geologial Association of Canada, 303-322.
  • Saltık, O., 1974, Şarköy-Mürefte sahalarının jeolojisi ve Petrol olanakları: TPAO Rap. 879, 30 s.
  • Saltık, O., ve Saka K., 1972, Saros Körfezi kuzeyi,Gelibolu Yarımadası, imroz-Bozcaada ve Çanakkale sahil şeridi jeoloji incelemesi: TPAO Arşiv No; 786.
  • Saner, S., 1985, Saros Körfezi dolayının çökelme istifleri ve tektonik yerleşimi, kuzeydoğu Ege Denizi, Türkiye: Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 28, 1-10.
  • Scruton, P.C.,1960, Delta building and the deltaic sequence: in Shepard, F.P.; Phleger, F.B. and Andel T.H., eds., Recent sediments northwest Gulf of Mexico: Tulsa, OK. AAPG Bull.,82-102.
  • Sfondrini, C., 1961, Surface geological report on 538 and 537: TPAO Arşiv No; 1429.
  • Siyako, M.; Bürkan, K.A. ve Okay A.I., 1989, Biga ve Gelibolu Yarımadaları Tersiyer Jeolojisi ve Hidrokarbon olanakları: Turkish Association of Petroleum Geologist Bulletin. 1. 183-199.
  • Sümengen, M.; Terlemez, I.; Şentürk, K. ve Karaköse, C., 1987, Gelibolu Yarımadası ve güneybatı Trakya havzasının stratigrafisi, sedimantolojisi ve tektoniği: MTA Rap. 8128 (Yayımlanmamış).
  • Sümengen, M.ve —---1991, Güneybatı Trakya Yöresi Eosen çökelleri Stratigrafisi: MTA derg., 113,17-30.
  • Toker, V. ve Erkan, E., 1985, Gelibolu Yarımadası Eosen formasyonları nannoplankton Biyos-tatigrafisi: MTA derg., 101/102, 72-91.
  • Tüysüz, O.; Barka,, A. ve Yiğitbaş, E., 1998, Geology of the Saros graben and its implications for the evolution of the North Anatolian Fault in the Ganos-Saros region, northwestern Turkey: Tectonophysics, 293, 105-126.
  • Ünal, O. T., 1967, I. Bölge (Marmara) Trakya Jeoloji ve petrol imkânları: TPAO Arşiv No; 391.
  • Yaltırak, C., 1995, Gaziköy - Mürefte (Tekirdağ) arasının sedimanter ve Tektonik özellikleri. TPJD Bült., 6/1,93-112.
  • Yaltırak, C., ve Kuşçu, i., 1998, Geological evolution of the Gulf of Saros, NE Aegean Sea: Geo-marine letters, 18, 1-9.
  • Yaltırak, C., Alpar, B. ve Yüce, H., 1998, Tectonic element controlling evolution of Saros (Northeastern Aegean Sea, Turkey): Tectonophysics, 300, 227-248.
  • Yazman, M., 1997, Kuzey Ege'nin jeolojisi ve petrol olanakları: İTÜ kollokyumu, bildiri özleri, 45-52.
  • Yılmaz, Y.; Genç, C.; Gürer, F.; Bozcu, M.; Yılmaz, K.; Karacık, Z.; Elmas, A. ve Altunkaynak Ş., 2000, When did western Anatolian Graben begin to develop ?: Geological Society, London, 173, 353-384.
  • Weber, K.J., 1971 Sedimantological aspect of fields in the Niger delta: Geologie en Mijnbauw, 50/3,559-576.
APA KESGİN Y, VAROL B (2003). Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. , 49 - 67.
Chicago KESGİN Yaşar,VAROL Baki Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. (2003): 49 - 67.
MLA KESGİN Yaşar,VAROL Baki Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. , 2003, ss.49 - 67.
AMA KESGİN Y,VAROL B Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. . 2003; 49 - 67.
Vancouver KESGİN Y,VAROL B Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. . 2003; 49 - 67.
IEEE KESGİN Y,VAROL B "Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye." , ss.49 - 67, 2003.
ISNAD KESGİN, Yaşar - VAROL, Baki. "Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye". (2003), 49-67.
APA KESGİN Y, VAROL B (2003). Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 0(126), 49 - 67.
Chicago KESGİN Yaşar,VAROL Baki Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 0, no.126 (2003): 49 - 67.
MLA KESGİN Yaşar,VAROL Baki Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, vol.0, no.126, 2003, ss.49 - 67.
AMA KESGİN Y,VAROL B Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 2003; 0(126): 49 - 67.
Vancouver KESGİN Y,VAROL B Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 2003; 0(126): 49 - 67.
IEEE KESGİN Y,VAROL B "Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye." Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 0, ss.49 - 67, 2003.
ISNAD KESGİN, Yaşar - VAROL, Baki. "Gökçeada ve Bozcaada' nın Tersiyer jeolojisi (Çanakkale), Türkiye". Maden Tetkik ve Arama Dergisi 126 (2003), 49-67.