FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ
Yıl: 2018 Cilt: 2 Sayı: 11 Sayfa Aralığı: 1 - 22 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-11-2019
FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ
Öz: Bu inceleme, Immanuel Kant’ın felsefi “devrimi” sonrası Alman felsefesinin ilk büyük düşünürü Johann Gottlieb Fichte’nin Benedictus de Spinoza’yla ilişkisini ele almaya çalışıyor. İnceleme, Spinoza ve Kant’ın Fichte felsefesine ve döneme etkisi ile başlamaktadır. Daha sonra, Kant düşüncesinin Fichte üzerine etkisini göstermek amacıyla Kant’ın transandantal sisteminin kurucu zeminine ve özellikle bilginin ve Ben’in Kant felsefesinde nasıl kurulduğuna odaklanmaktadır. Böylece Fichte için hem büyük bir imkan hem de aşılması gereken bir engel olarak Kant’ın mirasının temel kalıntısı aktarılmaktadır. Nedir bu miras? Ben, bilinç ve özgürlük kavramları temelinde nasıl bir felsefi tutum takınılacağı gibi pratik bir sorun ile kendinde şey’in felsefi bakımdan ortaya çıkardığı teorik güçlükler Fichte’nin devraldığı miras olarak görülebilir. Fichte, Ben kavramının analizi ile Spinoza’ya geri dönüşü reddederek Kant sistemini tamamlama yoluna girer. Bu nedenle inceleme, bu aşamadan sonra Fichte’de Ben’in kuruluşunun betimlenmesine geçiyor. Ardından ve son olarak Fichte’nin Spinoza’yı hangi bakımdan eleştirdiği ve eleştirilerin yorumcular tarafından nasıl değerlendirildiği aktarılıyor.
Anahtar Kelime: Konular:
FICHTE’S CRITIQUE OF SPINOZA IN THE CONTEXT OF THE THEORY OF CONSCIOUSNESS
Öz: This review seeks to approach/address the relation of Johann Gottlieb Fichte, the first great thinker of the German philosophy after Immanuel Kant's philosophical "revolution", with Benedictus de Spinoza. The study begins with the influence of the Spinoza’s and Kant’s on the Fichte’s philosophy and its period. Later on, in order to show Kant's effect upon the thought of Fichte, focuses on the founding ground of Kant’s transendental system, and in particular on how cognition/knowledge (Erkenntnis) and I (Ich) was established in Kant’s philosophy. Thus, Fichte has conveyed the basic remnants of Kant's heritage as a great opportunity and an obstacle to be overcome. What is this heritage? A practical problem such as how a philosophical attitude can be put on the basis of the concepts of I, consciousness and freedom, and the theoretical difficulties that are manifested in the philosophical aspect of what is the thing in itself (Ding an sich) can be seen as the heritage inherited by Fichte. With the analysis of the concept of I, he refuses to return to Spinoza and enter the way of completing the Kant’s system. Therefore, after this phase the review goes on to describe the establishment of I in Fichte. Then and finally, how Fichte criticized Spinoza in terms of how he was criticized and how critics were evaluated by commentators.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- Albiac, Gabriel. Spinoza/Marx: Öznenin İnşası”.Marx’tan Spinozaya, Spinoza’dan Marx’a Güncel Müdahaleler içinde, 297-307. Hazırlayanlar Eylem Canaslan&Cemal Bali. Çeviren Eylem Canaslan. Ankara: Dost Yayınları, 2013.
- Armaner, Türker. Tarih ve Temsil. Ankara: Dost Yayınları, 2014.
- Beiser, Frederick C. Fate of Reason: German Philosophy from Kant to Fichte. Cambridge: Harvard University Press, 1987
- Brachtendorf, J. “Substanz, Subjekt, Sein – die Spinoza Rezeption der frühen und der späten Wissenschaftslehre”.Fichte-Studien. Sayı 30. (2006): 57-70.
- Deleuze, Gilles. Spinoza ve İfade Problemiç Çeviren Alber Nahum. İstanbul: Norgunk Yayıncılık,2013.
- Elgür, Ersin Vedat. Felsefenin Arzusu: Politika. Ankara: Nota Bene Yayınları, 2013.
- Fichte, Johann Gottlieb. Science of Knowledge (Wissenschaftslehre) with the First and Second Introductions. Çevirenler ve Editörler Peter Heath&John Lachs. New York: Cambridge University Press, 1970.
- Gözkân, Hasan Bülent. “Spinoza’nın Üçüncü Tür Bilgi Anlayışı ve Kant’ın Eleştirisi”, Spinoza ile Karşılaşmalar içinde, 77-97. Hazırlayanlar Güçlü Ateşoğlu & Eylem Canaslan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
- Hagg, Johannes.“Fichte on the Consciousness of Spinoza’s God”.Spinoza and German Idealism içinde, 100-121. Editörler Eckart Förster, Yitzhak Y. Melamed. New York: Cambridge University Press, 2012.
- Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. The Difference Between Fichte’s and Schelling’s System of Philosophy. Çevirenler H.S. Harris & W. Cerf Albany. New York: State University of New York Press, 1977.
- Ilyenkov, Evald. Diyalektik Mantık.Çeviren Alper Birdal. İstanbul: Yazılama Yayınları, 2009.
- Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. ÇevirenlerP. Guyer ve A. W. Wood. New York: Cambridge University Press, 1998.
- Maidanski, Andrey. “Sovyet Spinoza: Anlama Arayışındaki İnanç”.Marx’tan Spinozaya, Spinoza’dan Marx’a Güncel Müdahaleler içinde, 117-141. Hazırlayanlar Eylem Canaslan& Cemal Bali. Çeviren Eylem Canaslan. Ankara: Dost Yayınları, 2013.
- Marrama, Oberto. “Consciousness, ideas of ideas and animation in Spinoza’s Ethics”. British Journal for the History of Philosophy, 25(3). (2017): 506-525.
- Nadler, Steven. “Spinoza and Consciousness”, Mind. Cilt. 117. Sayı. 467 (Jul., 2008): 575-601.
- Neuhouser, Frederick. Fichte's Theory of Subjectivity.New York: Cambridge University Press, 1990.
- Rosales, Jacinto Rivera de. “The Methodical Singularity of the First Fichte”.Fichte and Transcendental Philosophy içinde, 211-231. Editörler T. Rockmore&Daniel Breazeale. London: Palgrave Macmillan, 2014.
- Seidel, George.Activity and Ground: Fichte, Schelling and Hegel. Indiana: Purdue University Prees, 1993.
- Spinoza, Benedictus de. Etik. Çeviren Hilmi Ziya Ülken. Ankara: Dost Yayınları,2011.
- Vater, Michael.“Did Schelling Misunderstand Fichte’s Method?”.Fichte and Transcendental Philosophy içinde, 257-273. Editörler T. Rockmore&Daniel Breazeale. London: Palgrave Macmillan, 2014.
- Wood, Allen. “Fichte on Freedom: the Spinozistic Background”.Spinoza and German Idealism içinde, 121-136. Editörler Eckart Förster, Yitzhak Y. Melamed. New York: Cambridge University Press, 2012.
- Wright, Walter E. “Reading the 1804 Wissenschaftslehre”.New Perspectives on Fichte içinde, 95-107. Editörler Daniel Breazeale and Tom Rockmore. New Jersey: Humanities Press, 1996.
- Žižek, Slovaj. Hiçten Az: Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi. Çeviren Erkan Ünal. İstanbul: Encore Yayınları, 2015.
| APA | ABAT E (2018). FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. , 1 - 22. |
| Chicago | ABAT Engin FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. (2018): 1 - 22. |
| MLA | ABAT Engin FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. , 2018, ss.1 - 22. |
| AMA | ABAT E FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. . 2018; 1 - 22. |
| Vancouver | ABAT E FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. . 2018; 1 - 22. |
| IEEE | ABAT E "FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ." , ss.1 - 22, 2018. |
| ISNAD | ABAT, Engin. "FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ". (2018), 1-22. |
| APA | ABAT E (2018). FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi, 2(11), 1 - 22. |
| Chicago | ABAT Engin FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi 2, no.11 (2018): 1 - 22. |
| MLA | ABAT Engin FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi, vol.2, no.11, 2018, ss.1 - 22. |
| AMA | ABAT E FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi. 2018; 2(11): 1 - 22. |
| Vancouver | ABAT E FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ. Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi. 2018; 2(11): 1 - 22. |
| IEEE | ABAT E "FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ." Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi, 2, ss.1 - 22, 2018. |
| ISNAD | ABAT, Engin. "FICHTE’NİN BİLİNÇ TEORİSİ BAĞLAMINDA SPINOZA ELEŞTİRİSİ". Felsefi Düşün - Akademik Felsefe Dergisi 2/11 (2018), 1-22. |
