RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)

KARAGÖZ, Beytullah

RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)

Beytullah KARAGÖZ (Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, Tokat, Türkiye)

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik)

11 1

Yıl: 2018 Cilt: 17 Sayı: 68 Sayfa Aralığı: 1765 - 1787 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-11-2019

RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)

Öz:

Gelecek kuşakların yetişmeleri konusundaki duyarlılık, çocukların eğitimine verilen önemin göstergesidir. Yeni kuşakların estetik (beğeni) düzeyinin akıl ve ahlak öncülüğünde yükseltilip güçlendirilmesi, eğitimin en başat sorumluluklarındandır. Resimli çocuk kitapları bu yönüyle öğrenme öğretme sürecine katkı sağlayacak temel bir eğitim aracıdır. Bu bağlamda resimli çocuk kitaplarındaki iletilerin niteliği büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada Christine Beigel’in “Anne Tavuk Anlatıyor” serisindeki öyküleri olumsuz iletiler bakımından incelemek amaçlanmıştır. Serideki 10 kitap, okul öncesi öğretmenleri ve okul öncesi öğretmenliği ana bilim dalında öğrenim gören öğretmen adaylarının belirlemeleri üzerinden değerlendirilmiştir. Nitel desende yapılandırılmış olan bu çalışmada veriler doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde nitel analiz tekniklerinden içerik analizi temel alınmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre incelenen kitapların değerleri yozlaştırabilecek, insan ilişkilerini zayıflatabilecek hedonist (hazcı) bir yaşam tarzına ilişkin iletiler sunduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte katılımcılar kitapların bütüncül bir kurgu içinde tasarlanmadığını, yüzeysel bir başlangıca ve hızlandırılmış sonlara sahip olduğunu; çocuk okura şiddet, tehdit, sınırsız tüketim ve cinsiyet rollerini yanlış aktarma gibi olumsuz iletiler sunduğunu ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Film, Radyo, Televizyon İşletme Eğitim, Özel Sosyoloji Hukuk

IN CHILDREN’S PICTURE BOOKS A MATTER THAT’S NOT PROVIDED FOR: MESSAGE PROBLEM (A SAMPLE OF ANNE TAVUK ANLATIYOR SERIES)

Öz:

Precision to the upbringing of future generations is an indication of the importance of children's education. The raising and strengthening of the aesthetic (liking) level of the new generations under the leadership of wisdom and morality is the primary responsibility of education. On that sense children's picture books are a basic educational tool to contribute to the teaching-learning process. In this sense the quality of the messages in children's picture books has great importance. In this study, it is aimed to examine the stories in Christine Beigel's ”Anne Tavuk Anlatıyor” is series in terms of negative messages. The 10 books in the series were evaluated based on the pre-service teachers and pre-school teachers who were studying in the department.. In this work, which is structured qualitatively, the data is collected by means of a document review. Content analysis from qualitative analysis techniques is based on in the analysis of the data. According to the results obtained from the study, it was determined that the books examined had a message about a hedonist way of life that could corrupt the values and weaken human relations. Besides, participants stated that the books were not designed in a holistic fiction, they had a superficial beginning and accelerated ends; the books offered negative messages to child readers such as violence, threats, unlimited consumption and misreporting gender roles.

Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Sosyal Çalışma Eğitim, Eğitim Araştırmaları Film, Radyo, Televizyon İşletme Eğitim, Özel Sosyoloji Hukuk

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Adalı, O. (2016). Anlamak ve Anlatmak (5.bs.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
Adler, A. (2014a). Çocuk Eğitimi (çev. Kamuran Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
Adler, A. (2014b). Çocukta Yaşamsal Sorunlar (çev. İhsan Kırımlı). Ankara: Alter Yayınları.
Adler, A. (2017). İnsanı Tanıma Sanatı (çev. Kamuran Şipal) (17. bs.). İstanbul: Say Yayınları.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı [ASPB], (2017) Türkiye’de çocuklara yönelik koruyucu ve önleyici politikaları değerlendirme çalıştayı raporu. 12 Aralık 2017 tarihinde http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/data/59df5127290eac12f01b70a5/ÇALIŞTAY%20RAPORU%20PDF.p df sayfasından erişilmiştir.
Binbaşıoğlu, C. (2004). Ailede ve Okulda Eğitim Sorunları (2. bs.). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Binyazar, A. (2010). Toplum ve Edebiyat (1. bs.). İstanbul: Can Yayınları.
Bowen, G. (2009). Document Analysis as a Qualitative research method. Qualitative Research Journal, (9)2, 27-40.
Burke, C.L.,& Copenhaver, J. G. (2004). Animals as people in children's literature. Language Arts, 81(3), 205-213.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Geliştirilmiş 10. bs.), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Ciravoğlu, Ö. (2000). Çocuk Edebiyatı (4. bs.). İstanbul: Esin Yayınları.
Çılgın, A. S. (2007). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Morpa Yayınları.
Doğan, C. (2007). Kazak Türklerinde Konukseverlik ve Konuk Ağırlama. Sosyoloji Konferansları Dergisi. (36), 27-44.
Dünya Sağlık Örgütü [DSÖ], (2015). Yetişkinler ve çocuklarda şeker tüketimi. 12 Aralık 2017tarihindehttp://beslenme.gov.tr/content/files/colyak/ds_dok_manlar_n_n_t_rk_eye_ek_20577838.pdf sayfasından erişilmiştir.
Gibbs, L.,& Earley, E. (1994). Using children's literature to develop core values. PDK Fastbacks 362, Bloomington, Ind.: Phi Delta Kappa Foundation.
Gökşen, E. N. (1985). Örnekleriyle Çocuk Edebiyatımız (5. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Göktürk, A. (2010). Okuma Uğraşı (5. Basım). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Göktürk, A. (2012). Sözün Ötesi (5. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z. & Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4): 724-735.
Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Gülgönül, B. (2014). Bilgin Adalı'nın hikâye ve romanlarında yer alan eğitsel iletiler (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Hanhan, A. (2012).Onarıcı disiplin modelinin liselerde, akran istismarı ve şiddeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Huck, C. S., Kiefer, B. Z., Hepler, S., & Hickman, J. (2004). Children’s literature in the elementary school (8th ed.). Boston: McGraw-Hill.
Ilgaz, Ş. (2002). Yanlış Beslenme Alışkanlıkları Şişmanlığa Yol Açar. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 11(4), 301- 302.
Işık, M. (2017). Karakter eğitimi açısından Mevlâna İdris Zengin'in hikâye ve masallarında eğitsel iletiler (Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2014). Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar, Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
Kalfa, M. (2013). Klasik eserler ve klasik eserlerin eğitsel işlevi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 171, 105- 112.
Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
Karagöz, B. (2015). Yalvaç Ural'ın eserlerinin tematik açıdan incelenmesi ve eserlerinde çocuk eğitimiyle ilgili temel değerler (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebi eserlerin kullanımı. Turkish Studies, 6(1). 1439-1454.
Karatay, H. (2012). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı içinde (s.81-127.). Ankara. Grafiker Yayınları.
Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayıncılık.
Kaymakcan, R. (2007). Hoşgörü ve eğitimi. DEM Dergi, 6, 114-119.
Kıbrıs, İ. (2006). Uygulamalı Çocuk Edebiyatı. Ankara: Eylül Kitap ve Yayınevi.
Köksal, G., ve Gökmen, H. (2008). Okul Öncesi Dönemde Obezite. TC Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Kula, O. B. ve Sakallı, C. (2005). Göstergebilimsel yaklaşım yazınsal alanda ne denli işlevselleşebilir?. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 21-26.
Mendoza, J., & Reese, D. (2001). Examining multicultural picture books for the early childhood classroom: Possibilities and pitfalls. Early Childhood Research & Practice, 3(2), 1-38.
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2013). Okul öncesi eğitimi programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2017). Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
Nas, R. (2004). Örneklerle Çocuk Edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitapevi Yayınları.
Özdemir, E. (1997). Eleştirel Okuma (2. bs.). Ankara: Ümit Yayıncılık.
Özdemir, E. (2007). Yazınsal Türler (6. bs.). Ankara: Bilgi Yayınevi.
Prestwich, D. L. (2004). Character education in America’s schools. School Community Journal, 14(1), 139- 150.
Sağlık Bakanlığı [SB], (2017). Çocukları cinsel istismardan koruma yolları ve gelişimlerini destekleme. 12 Aralık 2017 tarihinde http://mardin.ism.saglik.gov.tr/PLTdK/UShNZ/ sayfasından erişilmiştir.
Sarıyüce, H. L. (2012) Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Nar Yayınları.
Saygılı, S. (2008). Çocuk Psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınları.
Sever, S. (2012). Çocuk ve Edebiyat (6. Basım). İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2013a). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınları.
Sever, S. (2013b). Resimli kitapların okulöncesi dönemdeki çocuğun gelişim sürecine katkısı. Z. Güneş (Ed.) Okulöncesinde Çocuk Edebiyatı içinde (s.1-36). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Sloan, G. D. (1991). The child as critic: Teaching literature in elementary and middle schools. Teachers College Press: New York.
Şimşek, T. (2005). Çocuk edebiyatı (3. bs.). Konya: Suna Yayınları.
Şimşek, T. (2014). Çocuk edebiyatında estetiğin rolü, mevcut potansiyeli uyandırmak. Türk Dili Dergisi, CVII (756), 311-332.
Şirin, M. R. (2000). Çocuk Edebiyatı. İstanbul: Çocuk Vakıf Yayınları.
Tarhan, N. (2010). Toplum Psikolojisi (2 bs.). İstanbul: Timaş Yayınları.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
Temizyürek, F. ve Acar, Ü. (2014). Çizgi filmlerdeki subliminal mesajların çocuklar üzerindeki etkisi, Cumhuriyet International Journal of Education, 3(3), 25-39.
Türk Dil Kurumu [TDK], (1998). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Türkiye Büyük Millet Meclisi [TBMM], (2016). Meclis araştırması komisyonu raporu. 12 Aralık 2017 tarihinde https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem26/yil01/ss399.pdf sayfasından erişilmiştir.
Tyra, C. (2012). Bringing books to life: Teaching character education through children’s literature. Rising Tide, 5, 1-10.
Uzuner Yurt, S. ve Şimşek, T. (2016). Sevim Ak’ın öykülerinin eğitsel değerleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(4), 474-488.
Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Yavuzer, H. (2001). Resimleriyle Çocuk (9. bs.). İstanbul: Remzi Kitapevi.
Yavuzer, H. (2011). Çocuk Psikolojisi (33. bs.). İstanbul: Remzi Kitapevi. Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, O. ve Özdemir Erem N. H. (2017). Okul öncesi çocuk kitaplarında ileti problemi: Leyla Fonten’den möyküler serisi. Ekev Akademi Dergisi, 72, 241-262.
Yörükoğlu, A. (2011). Çocuk Ruh Sağlığı.(31. bs.), İstanbul: Özgür Yayıncılık.
Zulliger, H. (2000). Çocukta Ruhsal Bozukluklar ve Tedavisi. (çev.:Kamuran Şipal) (4.bs.), İstanbul: Cem Yayınları.

APA	KARAGÖZ B (2018). RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). , 1765 - 1787.
Chicago	KARAGÖZ Beytullah RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). (2018): 1765 - 1787.
MLA	KARAGÖZ Beytullah RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). , 2018, ss.1765 - 1787.
AMA	KARAGÖZ B RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). . 2018; 1765 - 1787.
Vancouver	KARAGÖZ B RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). . 2018; 1765 - 1787.
IEEE	KARAGÖZ B "RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)." , ss.1765 - 1787, 2018.
ISNAD	KARAGÖZ, Beytullah. "RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)". (2018), 1765-1787.

APA	KARAGÖZ B (2018). RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 17(68), 1765 - 1787.
Chicago	KARAGÖZ Beytullah RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 17, no.68 (2018): 1765 - 1787.
MLA	KARAGÖZ Beytullah RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), vol.17, no.68, 2018, ss.1765 - 1787.
AMA	KARAGÖZ B RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2018; 17(68): 1765 - 1787.
Vancouver	KARAGÖZ B RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik). 2018; 17(68): 1765 - 1787.
IEEE	KARAGÖZ B "RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)." Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 17, ss.1765 - 1787, 2018.
ISNAD	KARAGÖZ, Beytullah. "RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARINDA GÖZDEN KAÇAN BİR ALAN: İLETİ PROBLEMİ (ANNE TAVUK ANLATIYOR SERİSİ ÖRNEĞİ)". Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 17/68 (2018), 1765-1787.