Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?

ERKMEN, Özlen

Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?

Özlen ERKMEN (Doğuş Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, iletişim Bilimleri Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Akdeniz İletişim

9 2

Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 322 - 344 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-11-2019

Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?

Öz:

Birbiriyle iletişimdeki akıllı cihazlarla sürekli etkileşimde olduğumuz günümüzde, herkesdüzenli olarak bilerek veya farkında olmadan veri üretmektedir. Gündelik hayatınverileşmesi yönetim ve toplumsal yaşama dair normlarımızı dönüştürürken; dahaönce görülmemiş miktardaki bu verinin gündelik pratiklere yarar sağlayacak şekildenasıl kullanılacağı sorgulanmaktadır. Yurttaşlar günlerini veri selinde boğulmadandüzenleyebilmek; gazetecilerse veriyi haberlerinde kullanmak için yeni teknolojilerinsunduğu fırsatları değerlendirmek için yeni araçlara ihtiyaç duymaktadır. Ham veriyiişleyerek sıradan okuyucu için anlamlı bir şeye dönüştürmek gerekliliği, gazetecilikmesleğinde yeni bir alan olarak veri gazeteciliğini ortaya çıkarmıştır. 2010 tarihliWikiLeaks sızıntısına borçlu oluğumuz veri gazeteciliği kavramına yönelik akademikilgi, ABD ve Avrupa’da WikiLeaks’le eş zamanlı başlamıştır ve kavramı teknolojikgelişme ve dijitalleşme kadar; ifade özgürlüğü, şeffafık ve demokrasiyle ilişkilendirengeniş bir literatür mevcuttur. Ancak Türkiye’de konuya yönelik profesyonel ve akademikilgi hâlâ başlangıç aşamasındadır.Gazeteciliğin veriye-dayalı süreçlerle dönüştürülmesi, şu açılardan önemli görülmektedir:Derinlemesine inceleme olanağı, medyanın dördüncü güç işlevini pekiştirir veyönetimlerin hesap sorulabilirliğini arttırır. İlgili kurumlar üzerinde şeffafaşma yönündebaskı unsuru oluşturur, hatalı uygulamaları ortaya çıkararak kamu yararı sağlar. Veriyedayandırmak, haberin nesnelliğini arttırarak okuyucuların medyaya yönelik güveninitazeler. Yurttaşların enformasyonun üretimine ve demokratik süreçlere katılımını arttırır.Çalışmada, veri gazeteciliği yukarıda bahsedilen boyutlarıyla ele alınmakta, demokrasive katılıma dair anlayışımızı nasıl dönüştürebileceği tartışılmaktadır. Veri gazeteciliğiile ilgili mevcut literatürün taranmasına odaklanan çalışma ayrıca, mahremiyet, kişiselverilerin korunması, unutulma hakkı, doğrulama, enformasyon akışına aşağıdanyukarıyayön verilmesi ve veri okuryazarlığının geliştirilmesi gibi, veri gazeteciliğindönüştürücü işlevini zayıfatabilecek etik ve teknik sorunlara da değinmektedir.Türkçede yeni gelişmekte olan bu alandaki kuramsal tartışmayı besleyecek birbaşlangıç çalışması olma amacındadır.

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Tarih Kültürel Çalışmalar Halkla İlişkiler

Big Data and Journalism: How Data Journalism Can Transform Our Understanding of Democracy, Participation, and Journalism?

Öz:

The Internet of Things and the datafcation of everyday life deeply transform our norms on governance and social life. The key question here is how to be able to use this bulk data in order to add value to our daily routines. While citizens face the challenge of organizing their day without being lost into it, journalists must adapt themselves to new technological opportunities to adopt it in news making. These challenges brought into life a new understanding of doing journalism: data-driven journalism. We owe this term to WikiLeaks 2010. Academic interest on the subject starts nearly simultaneously to the leak. There is a rich literature discussing its relation with technology and digitization, freedom of expression, transparency, and democracy. However, professional and scholar works on data journalism are still in a nascent condition in Turkey. The transformation of journalism with data-driven processes may contribute to the accountability of governments by allowing journalists to investigate deeper; to the transparency of public institutions by creating pressure on them in order to make them share data on their activities; and may lead to the objectivity of news stories by strengthening the journalistic autonomy from news sources and to citizen participation in democratic processes. This article, mainly a theoretical contribution to the emerging discussion in Turkish, consists of a literature review on data journalism and focus on dimensions as mentioned above of the practice with its relation to democratization. Some ethical and technical challenges to the democratizing function of data journalism are also highlighted.

Anahtar Kelime:

Konular: İletişim Tarih Kültürel Çalışmalar Halkla İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anderson, C. W. (2012). Towards a Sociology of Computational and Algorithmic Journalism. New Media and Society, 0:0, 1-17. DOI: 10.1177/1461444812465137
Appelgren, E. (2017). An Illusion of Interactivity, Journalism Practice. DOI: 10.1080/17512786.2017.1299032
Appelgren, E., Nygren, G. (2015). Data Journalism in Sweden. Digital Journalism, 2:3, 394-405.
Arthur, C. (2010, 22 Kasım). Analysing data is the future for journalists, says Tim Berners-Lee. The Guardian Online. Erişim adresi: https://www.theguardian.com/media/2010/nov/22/dataanalysis-tim-berners-lee
Baack, S. (2011). A new style of news reporting. WikiLeaks and Data-driven Journalism. Cyborg Subjects. Erişim adresi: http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0168-ssoar-400253
Baack, S. (2015). Datafcation and empowerment- How the open data movement re-articulates notions of democracy, participation and journalism. Big Data & Society, July-December: 1-11.
Baack, S. (2017). Practically Engaged: The entanglements between data journalism and civic tech. Digital Journalism. DOI: 10.1080/21670811.2017.1375382
Barber, B. (2003). Strong Democracy. Participatory Politics fora New Age. Twentieth Anniversary Edition, London: University of California Press.
Borges-Rey, E. (2016). Unravelling Data Journalism. A study of data journalism practice in British newsrooms. Journalism Practice, 10:7, 833-843.
Boyles, J. L., Meyer, E. (2016). Letting the Data Speak. Digital Journalism, 4:7, 944-954.
Bradshaw, P. (2010, 1 Ekim). How to be a data journalist. The Guardian. Erişim adresi: http:// www.guardian.co.uk/news/datablog/2010/oct/01/data-journalism-how-to-guide
Bradshaw, P. (2011). The Inverted Pyramid of Data Journalism. [Blog yazısı]. Erişim adresi: http:// onlinejournalismblog.com/2011/07/07/the-inverted-pyramid-of-data-journalism/
Bradshaw, P. (2017). Computational Thinking and The Next Wave of Data Journalism?. [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://onlinejournalismblog.com/2017/08/03/computational-thinking-datajournalism/
Briggs, M. (2007). Journalism 2.0 How to survive and thrive a digital literacy guide fort he information age. J-Lab: The Institute for Interactive Journalism and Knight Citizen News Network.
Briggs, M. (2014). Manuel de journalism web. Paris: Edition Eyrolles.
Carlsson, U., Pöythari, R. (2017). Words of introduction. içinde The assault on journalism, Carlsson & Pöhtyari (Ed.). Nordicom, Göteborg, 11-17.
Coddington, M. (2015). Clarifying Journalisms Quantitative Turn. Digital Journalism, 3:3, 331-348.
Cushion, S., Lewis, J. ve Callaghan, R. (2016). Data Journalism, Impartiality and Statistical Claims. Journalism Practice. DOI: 10.1080/17512786.2016.1256789
Çalışkan, B. (2016). Kitlesel Gözetime Karşı Kolektif Bir Üretim Biçimi Olarak Sızıntı Gazeteciliği. İleti-ş-im, 25, Aralık 2016, 127-154.
Dağ, P. (2015). Gazeteciliğin Geleceği Veri Gazeteciliği. Erişim adresi: http://www. academia.edu/16286677/GAZETEC%C4%B0L%C4%B0%C4%9E%C4%B0N_ GELECE%C4%9E%C4%B0_VER%C4%B0_GAZETEC%C4%B0L%C4%B0%C4%9E%C4 %B0_-P%C4%B1nar_Da%C4%9F_Ekitap_
De Maeyer, J., Libert, M., Domingo, D., Heinderyckx, F. ve Le Cam, F. (2015). Waiting for Data Journalism. A qualitative assessment of the anecdotal take-up of data journalism in Frenchspeaking Belgium. Digital Journalism, 3:3, 432-446.
Dickinson, A. (2013). Does data journalism help democracy?”. [Blog yazısı]. Erişim adresi: http:// digidickinson.net/2013/08/13/does-data-journalism-help-democracy
Doğu, B. (2015). Veri Haberciliği: Demokratik Medya İçin Olanaklar. Folklor/ Edebiyat, 21:83, 181-197.
Evin, M. (2012, 8 Ekim). Şeffaf bir toplum için gazetecilik. Milliyet. http://www.milliyet.com.tr/ yazarlar/mehves-evin/seffaf-bir-toplum--icin-gazetecilik-1608746/
Felle, T. (2016). Digital Watchdogs? Data reporting and the traditional ‘fourth estate’ role for journalists. Journalism Theory, Practice and Criticism, 17:1, 85-96.
Figl, B. (2017). Bigger is not always better: what we can learn about data journalism from small newsrooms. University of Oxford Reuters Institute Fellowship Paper. Erişim adresi: https:// reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/2018-01/Research%20Paper%20Figl%20 Bettina_1.pdf
Fink, K., Anderson, C. W. (2015). Data Journalism in the United States. Journalism Studies, 16:4, 467-481.
Gray, J. , Bounegru, L. ve Chambers, L. (2012). The Data Journalism Handbook. Cambridge: O’Reilly.
Hammond, P. (2017). From Computer-Assisted to Data-Driven: Journalism and Big Data. Journalism. 18:4, 408-424.
Holmes, D. E. (2017). Big data. A very short introduction. Oxford: Oxford University Press.
Holovaty, A. (2006, 6 Eylül). A fundemental way newspaper sites need to change. [Blog yazısı]. Erişim adresi: http://www.holovaty.com/writing/fundamental-change/
Howard, A. (2012). The bond between data and journalism grows stronger. Radar - Insight, Analysis and Research About Emerging Technologies. Erişim adresi: http://radar.oreilly. com/2012/02/data-journalism-computer-assisted-reporting-government.html
Howard, A. B. (2014). The art and science of data driven journalism. Columbia: Columbia University Academic Commons.
İrvan, S. (2017, 9 Ağustos). Yurttaş gazeteciliği nedir, ne değildir?. [Blog yazısı]. Erişim adresi: https://suleymanirvan.blogspot.com/2017/08/yurttas-gazeteciligi-nedir-ne-degildir.html
Journo.com.tr (2016, 18 Kasım). 2016’nın kelimesi seçildi: Post-truth”. Erişim adresi: https:// journo.com.tr/2016nin-kelimesi-secildi-post-truth
Kayser-Brill, N., Valeeva, A. ve Radchenko, I. (2016). Transformation of Communication Process: Data Journalism. XVI April International Academic Conference on Economic and Social Development, Vol. 3, 414–421.
Knight, M. (2015). Data journalism in the UK: a preliminary analysis of form and content. Journal of Media Practice, 16:1, 55-72.
Küpelioğlu, G. (2016, 2 Mayıs). Pınar Dağ: Veri sizi daha iyi bir gazeteci yapar. journo.com.tr. Erişim adresi: https://journo.com.tr/pinar-dag-veri-sizi-daha-iyi-bir-gazeteci-yapar
Lesage, F., Hackett, R. A. (2014). Between Objectivity and Openness—The Mediality of Data for Journalism. Media and Communication, 2:2, 42-54.
Lewis, S. C., Westlund, O. (2015). Big Data and Journalism. Epistemology, expertise, economics, and ethics, Digital Journalism, 3:3, 447-466.
Lorenz, M., Kayser, N. ve McGhee, G. (2011). Media companies must become trusted data hubs. EJC Magazine. Erişim adresi: https://ejc.net/magazine/article/media-companies-must-becometrusted-data-hubs
Lynch, L. (2012). That’s not Leaking, It’s Pure Editorial. Canadian Journal of Media Studies, Special Issue: Experts and Amateurs in Communication and Culture, Fall 2012.
Meyer, P. (2002). Precision journalism, A reporter’s introduction to social science methods. 4th edition, New York: Rowman & Littlefeld Publishers.
Narin, B.; Ayaz, B.; Fırat, F. ve Fırat, D. (2017). Büyük Veri ve Gazetecilik İlişkisi Bağlamında Veri Gazeteciliği. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 8: 30, 215-235.
Nayar, P.K. (2015). Citizenship and identity in the age of surveillance. Cambridge: Cambridge University Press.
Open Data Barometer - ODB (2016, Nisan). Open Data Barometer Global Report Third Edition, The World Wide Web Foundation. Erişim adresi: https://opendatabarometer.org/doc/3rdEdition/ ODB-3rdEdition-GlobalReport.pdf
Open Data Handbook - ODH (2018a). Glossary. The Open Data Handbook. Erişim adresi: http:// opendatahandbook.org/glossary/en/
Open Data Handbook - ODH (2018b). Why Open Data?. The Open Data Handbook. Erişim adresi: http://opendatahandbook.org/guide/en/why-open-data/
Open Knowledge Foundation - OKF (ty). What is open?. Open Knowledge Foundation website. Erişim adresi: https://okfn.org/opendata/
Paraise, S., Dagiral, E. (2012). Data-driven journalism and the public good: ‘Computer-assistedreporters’ and ‘programmer-journalists’ in Chicago. New Media Society, 0(0). 1-19.
Paraise, S., Dagiral, E. (2013, 15 Nisan). Des journalistes enfn libérés de leurs sources? Promesse et realite du journalisme de données. Sur le Journalisme, 2:1.
Propublica (2013). Data-Driven Journalism’s Secrets. Erişim adresi: https://www.propublica.org/ nerds/data-driven-journalisms-secrets
Richterich, A. (2018). The big data agenda – Data ethics and critical data Studies. London: University of Westminster Press.
Rogers, S. (2011, 28 Temmuz). Data journalism at the Guardian - what is it and how do we do it?. The Guardian Datablog. Erişim adresi: https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/jul/28/ data-journalism
Rogers, S. (2013). Facts are sacred: The power of data, London: Faber & Faber.
Rogers, S., Schwabish, J. ve Bowers, D. (2017) Data journalism in 2017. Erişim adresi: https:// newslab.withgoogle.com/assets/docs/data-journalism-in-2017.pdf
Royal, C., Blasingame, D. (2015). Data journalism - An explication. Multimedia Edition of #ISOJ, The Offcial Research Journal of ISOJ, 6: 1, Spring 2016.
Saka, E. (2017). Dijital Dönüşüm ve Gazetecilik için Yeni İş Modelleri. Yeni medya çalışmaları IV: Dijitalleşen gazetecilik için yeni iş modelleri. İstanbul: Taş Mektep Yayınları, 11-40.
Sirkkunen, E. (ed.) (2011). Trends In Data Journalism. The Next Media Programme of TIVIT Report. Erişim adresi: //virtual.vtt.f/virtual/nextmedia/Deliverables-2011/D3.2.1.2.B_Hyperlocal_ Trends_In%20Data_Journalism.pdf
Slater, D. (2016, 8 Ocak). Research Results Part 1: Defning Data Literacy. School of Data Website. Erişim adresi: https://schoolofdata.org/2016/01/08/research-results-part-1-defningdata-literacy/
Stoneman, J. (2015, Eylül). Does Open Data Need Journalism?. University of Oxford Reuters Institute for the Study of Journalism Working Paper. Erişim adresi: https://reutersinstitute.politics. ox.ac.uk/sites/default/fles/research/fles/Stoneman%2520-%2520Does%2520Open%2520Data %2520need%2520Journalism.pdf
Trédan, O. (2011). “Quand le journalisme se saisit du Web: l’exemple du datajournalism. 1er colloque international - Les mutations structurelles du journalisme toplantısında sunulan bildiri. (Mejor – 2011) – Université de Brasilia, 25-28 Nisan 2011. Erişim adresi: http://forlecam.com/slj/ wp-content/uploads/2011/05/Datajournalism-Tr%C3%A9dan.pdf
Turan, İ. (2018). Dijital Çağda Habercilik: Veri Gazeteciliği. Dijital Habitat.
Uskali, T., Kuutti, H. (2015). Models and Streams of Data Journalism. The Journal of Media Innovations, 2:1, 77-88.

APA	ERKMEN Ö (2018). Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. , 322 - 344.
Chicago	ERKMEN Özlen Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. (2018): 322 - 344.
MLA	ERKMEN Özlen Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. , 2018, ss.322 - 344.
AMA	ERKMEN Ö Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. . 2018; 322 - 344.
Vancouver	ERKMEN Ö Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. . 2018; 322 - 344.
IEEE	ERKMEN Ö "Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?." , ss.322 - 344, 2018.
ISNAD	ERKMEN, Özlen. "Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?". (2018), 322-344.

APA	ERKMEN Ö (2018). Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. Akdeniz İletişim, 0(30), 322 - 344.
Chicago	ERKMEN Özlen Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. Akdeniz İletişim 0, no.30 (2018): 322 - 344.
MLA	ERKMEN Özlen Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. Akdeniz İletişim, vol.0, no.30, 2018, ss.322 - 344.
AMA	ERKMEN Ö Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. Akdeniz İletişim. 2018; 0(30): 322 - 344.
Vancouver	ERKMEN Ö Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?. Akdeniz İletişim. 2018; 0(30): 322 - 344.
IEEE	ERKMEN Ö "Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?." Akdeniz İletişim, 0, ss.322 - 344, 2018.
ISNAD	ERKMEN, Özlen. "Büyük Veri ve Gazetecilik: Veri Gazeteciliği Demokrasi, Katılım ve Gazeteciliğe Dair Anlayışımızı Nasıl Dönüştürebilir?". Akdeniz İletişim 30 (2018), 322-344.