Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar

Malik DURMAZ, (Siirt Üniversitesi)
Recai AKKUŞ (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi)
Eğitim ve Bilim
16 4
Yıl: 2016 Cilt: 41 Sayı: 183 Sayfa Aralığı: 111 - 127 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2016.2942 İndeks Tarihi: 03-03-2020

Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar

Öz:
Bu çalışmanın amacı öğrencilerin matematik derslerindeki temelpsikolojik ihtiyaçlarının (TPİ) doyumu, matematiğe yönelikmotivasyonel düzenlemeleri ve matematik kaygı seviyeleriarasındaki ilişkileri belirlemektir. Çalışmaya 2010-2011 öğretimyılında Bolu il merkezindeki liselerde matematik dersi gören 440onuncu sınıf öğrencisi katılmıştır. Verilerin toplanmasındaMatematik Kaygı Ölçeği ile Türkçeye ve matematik eğitimineuyarlanan Temel Psikolojik İhtiyaçlar ve Akademik Öz-DüzenlemeÖlçeklerinden yararlanılmıştır. Analizlere göre TPİ ile matematikkaygısı arasında negatif yönlü korelasyon tespit edilmiştir.Motivasyonel düzenlemelerdeki özerk karar verilmişlik seviyesiarttıkça matematik kaygısı ile olan korelasyon değerlerinin negatifyönde anlamlılaştığı görülürken TPİ ile olan korelasyondeğerlerinin pozitif yönde arttığı bulunmuştur. Yapılan regresyonanalizi sonuçlarına göre TPİ’nin motivasyonel düzenleme türlerive matematik kaygısı için anlamlı yordayıcılar olduğu tespitedilmiştir. Bu bulgulardan hareketle bireylerin özgür iradeleriylematematiğe motive olmalarını ve matematik kaygı seviyeleriniazaltmalarını sağlamak için, matematik öğretimi sürecinde TPİ’nindesteklenmesinin önemi vurgulanmaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik

Mathematics Anxiety, Motivation and The Basic Psychological Needs from the Perspective of Self-Determination Theory

Öz:
The purpose of this study is to explore the effects of students’ basic psychological needs on motivational regulations towards mathematics and mathematics anxiety levels. This study was conducted with 440 tenth grade high school students in Bolu who took mathematics courses during the 2010-2011 academic year. Data were collected through Mathematics Anxiety Scale and the Basic Psychological Needs and Academic Self-Regulation Scales which were adapted to Turkish language and mathematics education. According to the regression analyses, the basic psychological needs effected all the dimensions of motivational regulations with a degree of significance. Moreover, the basic psychological needs had an effect of mathematics anxiety which the effect of autonomy was significant. These results indicate that students’ basic psychological needs should be supported in order to encourage them to give autonomous decisions in terms of their motivation towards mathematics and reduce their mathematics anxiety levels.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Matematik
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Agresti, A. ve Finlay, B. (1997). Statistical methods for the social sciences(3. bs.). Printice Hall, Inc. NJ.
  • Akgül, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik kaygıları ile algıladıkları öğretmen sosyal desteğinin cinsiyete göre matematik başarılarını yordama gücü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Akkuş, R. ve Hand, B. (2011). Examining teachers’ struggles as they attempt to implement dialogical interaction as part of promoting mathematical reasoning within their classrooms. International Journal of Science and Mathematics Education, 9, 975-998.
  • Akpınar, B. ve Aydın, K. (2007). Eğitimde değişim ve öğretmenlerin değişim algıları. Eğitim ve Bilim, 144(32), 71–80.
  • Aydın Yenihayat, S. (2007). İlköğretim öğrencilerinin matematik kaygısı ile öğretmen tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Aydın, E., Delice, A., Dilmaç, B. ve Ertekin, E. (2009). İlköğretim öğretmen adayların matematik kaygı
  • düzeylerine cinsiyet, sınıf ve kurum değişkenlerinin etkileri. İlköğretim Online, 8(1), 231-242. Baard, P. P., Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2004). Intrinsic need satisfaction: A motivational basis of performance and well-being in two work settings. Journal of Applied Social Psychology, 34(10), 2045-2068.
  • Bağcı, T. (2008). Üniversite öğrencilerinin aleksitimi düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Gazi üniversitesi gazi eğitim fakültesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
  • Baloğlu, M. (2001). Matematik korkusunu yenmek. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 59-76.
  • Black, A. E. ve Deci, E. L. (2000). The effects of instructors' autonomy support and students' autonomous motivation on learning organic chemistry: A self-determination theory perspective. Science Education, 84, 740-756.
  • Chirkov, V. I., Vansteenkiste, M., Tao, R. ve Lynch, M. F. (2007). The role of self-determined motivation and goals for the study abroad in the adaptation of international students. International Journal of Intercultural Relations, 31, 199-222.
  • Cihangir Çankaya, Z. (2009a). Öğretmen adaylarında temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve iyi olma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 691-711.
  • Cihangir Çankaya, Z. (2009b). Özerklik desteği, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve öznel iyi olma: Özbelirleme kuramı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 23-31.
  • Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior (6. bs.). New York: Plenum.
  • Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000). The 'what' and 'why' of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227-268.
  • Deci, E. L. ve Vansteenkiste, M. (2004). Self-determination theory and basic need satisfaction: Understanding human development in positive psychology. Ricerche di Psichologia, 27, 17-34.
  • Deci, E. L., Ryan, R. M., Gagné, M., Leone, D. R., Usunov, J. ve Kornazheva, B. P. (2001). Need satisfaction, motivation, and well-being in the work organizations of a former Eastern Bloc country. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(8), 930-942.
  • Dereli, M. (2008). Tamsayılar konusunun karikatürle öğretiminin öğrencilerin matematik başarılarına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 153(34), 157-168.
  • Duatepe Paksu, A. ve Akkuş, O. (2007). İlköğretim matematik sınıflarında gözlem çalışması. Eğitim ve Bilim, 145(32), 16–22.
  • Durmaz, M. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin (10. Sınıf) temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanmışlık düzeyleri, motivasyon ve matematik kaygısı arasındaki ilişkilerin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu, Türkiye.
  • Durmaz, M. ve Akkuş, R. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin hayallerindeki matematik bağlamında matematik algılarının, bu algıları etkileyen faktörlerin ve matematikten beklentilerinin incelenmesi. IX. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, İzmir.
  • Erden, M. ve Akgül, S. (2010). İlköğretim öğrencilerinin matematik kaygısının ve öğretmen sosyal desteğinin matematik başarılarını yordama gücü. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 6(1), 3–16.
  • Ernest, P. (1998). Social constructivism as a philosophy of mathematics. Albany, NY: State of University of New York Press.
  • Ersoy Kart, M. veGüldü, Ö. (2008). Özerk benlik yönetimi ölçeği: Uyarlama çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 187-207.
  • Erktin, E., Dönmez, G. ve Özel, S. (2006). Matematik kaygısı ölçeği’nin psikometrik özellikleri. Eğitim ve Bilim, 31(140), 26-33.
  • Eryılmaz, A. (2010). Ergenlerde öznel iyi oluşu araştırma stratejilerini kullanma ile akademik motivasyon arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri, 13, 77-84.
  • Evren, C., Saatçioğlu, Ö., Dalbudak, E., Danışmant, B.S., Çakmak, D. ve Ryan, R. M. (2006). Tedavi motivasyonu anketi (TMA) Türkçe versiyonunun alkol bağımlısı hastalarda faktör yapısı, geçerliği ve güvenirliği. Bağımlılık Dergisi, 7(3), 17-122.
  • Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage.
  • Gagné, M. (2003). The role of autonomy support and autonomy orientation in prosocial behavior engagement. Motivation and Emotion, 27, 199-223.
  • Gay, L. R., ve Airasian, P. (2000). Educational research: Competencies for analysis and application (6. bs.). New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
  • Hayamizu, T. (1997). Between intrinsic and extrinsic motivation: Examination of reasons for academic study based on the theory of internalizatoin. Japanese Psychological Research, 39, 98-108.
  • Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
  • Ilardi, B. C., Leone, D., Kasser, R. ve Ryan, R. M. (1993). Employee and supervisor ratings of motivation: Main effects and discrepancies associated with job satisfaction and adjustment in a factory setting. Journal of Applied Social Psychology, 23, 1789-1805.
  • İlhan, T. ve Özbay, Y. (2010). Yaşam amaçlarının ve psikolojik ihtiyaç doyumunun öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34), 109-118.
  • Kara, A. (2008). İlköğretim birinci kademe eğitiminde motivasyon ölçeğinin Türkçe’ye uyarlaması. Ege Eğitim Dergisi, 2(9), 59-78.
  • Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. bs.). Ankara: Nobel Yayın.
  • Kashdan, T. B., Mishra, A., Breen, W. E. ve Froh, J. J. (2009). Gender differences in gratitude: Examining appraisals, narratives, the willingness to express emotions, and changes in psychological needs. Journal of Personality, 77(3), 691–730.
  • Kesici, Ş. (2008). Yeni psikolojik ihtiyaç değerlendirme ölçeğinin türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması: Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 493- 500.
  • Kırçı, Z. (2007). Motivasyon unsuru olarak kariyer geliştirme ve bir uygulama (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • Kline, R.B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3. bs.). New York: Guilford Press.
  • Koh, C., Tan, H. S., Tan, K. C., Fang, L., Fong, F. M., Kan, D., … Lye, S. L. (2010). Investigating the effect of 3d simulation-based learning on the motivation and performance of engineering. The Journal of Engineering Education, 99, 237-251.
  • Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2011). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2010-2011. http://sgb.meb.gov.tr/ adresinden erişildi.
  • Milyavskaya, M., Gingras, I., Mageau, G. A., Koestner, R., Gagnon, H., Fang, J. ve Boiche, J. (2009). Balance across contexts: Importance of balanced need satisfaction across various life. Personality and Social Psychology, 38, 1031-1045.
  • Munster Halvari, A. E., Halvari, H., Bjørnebekk, G. ve Deci, E. L. (2010). Motivation and anxiety for dental treatment: Testing a self-determination theory model of oral self-care behaviour and dental clinic attendance. Motivation and Emotion, 34, 15-33.
  • Nazlıçiçek, N. (2007). Onuncu sınıf öğrencilerinin matematik başarılarını açıklayıcı bir model çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Ntoumanis, N., Edmunds, J. ve Duda, J. L. (2009). Understanding the coping process from a self-determination theory perspective. British Journal of Health Psychology, 14, 249-260.
  • Oğuz, A. (2008). Denklemler alt öğrenme alanında CD destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Örnek, S. (2007). Trigonometrik kavramların canlandırma yöntemiyle öğrenilmesinin öğrencilerin matematik başarısına etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Patrick, B. C., Skinner, E. A. ve Connell, J. P. (1993). What motivates children’s behavior and emotion? Joint effects of perceived control and autonomy in the academic domain. Journal of Personality and Social Psychology, 4(7), 781-791.
  • Ryan, R. M. ve Brown, K. W. (2003). Why we don't need self-esteem: On fundamental needs, contingent love, and mindfulness. Psychological Inquiry, 14, 71-76.
  • Ryan, R. M. ve Connell, J.P. (1989). Perceived locus of causality and internalization: Examining reasons for acting in two domains. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 749-761.
  • Ryan, R.M. ve Deci, E.L. (2000a). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78.
  • Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000b). The darker and brighter sides of human existence: Basic psychological needs as a unifying concept. Psychological Inquiry, 11(4), 319-338.
  • Sebire, S. J., Standage, M. ve Vansteenkiste, M. (2009). Examining intrinsic versus extrinsic exercise goals: Cognitive, affective, and behavioral outcomes. Journal of Sport and Exercise Psychology, 31, 189-210.
  • Sheldon, K. M. ve Krieger, L. S. (2007). Understanding the negative effects of legal education on law students: A longitudinal test of self-determination theory. Personality and Social Psychology Bulletin, 33, 883-897.
  • Sırmacı, N. (2007). Üniversite öğrencilerinin matematiğe karşı kaygı ve tutumlarının incelenmesi: Erzurum örneklemi. Eğitim ve Bilim, 145(35), 53–70.
  • Slotter, E. B. ve Finkel, E. J. (2009). The strange case of sustained dedication to an unfulfilling relationship: Predicting commitment and breakup from attachment anxiety and need fulfillment within relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 35, 85-100.
  • Temizöz, Y., Özgün Koca, S. A. (2008). Matematik öğretmenlerinin kullandıkları öğretim yöntemleri ve buluş yoluyla öğrenme yaklaşımı konusundaki görüşleri. Eğitim ve Bilim, 149(33), 89–103.
  • Theory - selfdeterminationtheory.org. (t.y.). 25 Eylül 2011 tarihinde http://www.selfdeterminationtheory.org/theory/ adresinden erişildi.
  • Thogersen Ntoumani, C. ve Ntoumanis, N. (2006). The role of self-determined motivation in the understanding of exercise-related behaviours, cognitions and physical self-evaluations. Journal of Sports Sciences, 24, 393- 404.
  • Thogersen Ntoumani, C. ve Ntoumanis, N. (2007). A self-determination theory approach to the study of body image concerns, self-presentation and self-perceptions in a sample of aerobic instructors. Journal of Health Psychology, 12, 301-315.
  • Üner, İ. (2009). İlköğretim okullarında karikatürle öğrenmenin öğrencilerin başarı ve tutum düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
  • Valas, H. ve Sovik, N. (1994). Variables affecting students' intrinsic motivation for school mathematics: Two empirical studies based on deci and ryan's theory of motivation. Learning and Instruction, 3, 281-298.
  • Vlachopoulos, S. P. ve Michailidou, S. (2006). Development and initial validation of a measure of autonomy, competence, and relatedness in exercise: The basic psychological needs in exercise scale. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 103, 179-201.
  • Yang, Y. ve Green, S. B. (2011). Coefficient alpha: A reliability coefficient for the 21st century?. Journal of Psychoeducational Assessment, 29(4), 377 - 392. doi:10.1177/0734282911406668
  • Yenilmez, K. ve Özabacı, N. Ş. (2003). Yatılı öğretmen okulu öğrencilerinin matematik ile ilgili tutumları ve matematik kaygı düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 132-146.
  • Yeşilyurt, S. (2008). A self-determination approach to teaching writing in pre-service efl teacher education (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.
APA DURMAZ M, Akkus R (2016). Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. , 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
Chicago DURMAZ MALİK,Akkus Recai Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. (2016): 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
MLA DURMAZ MALİK,Akkus Recai Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. , 2016, ss.111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
AMA DURMAZ M,Akkus R Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. . 2016; 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
Vancouver DURMAZ M,Akkus R Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. . 2016; 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
IEEE DURMAZ M,Akkus R "Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar." , ss.111 - 127, 2016. 10.15390/EB.2016.2942
ISNAD DURMAZ, MALİK - Akkus, Recai. "Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar". (2016), 111-127. https://doi.org/10.15390/EB.2016.2942
APA DURMAZ M, Akkus R (2016). Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. Eğitim ve Bilim, 41(183), 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
Chicago DURMAZ MALİK,Akkus Recai Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. Eğitim ve Bilim 41, no.183 (2016): 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
MLA DURMAZ MALİK,Akkus Recai Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. Eğitim ve Bilim, vol.41, no.183, 2016, ss.111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
AMA DURMAZ M,Akkus R Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. Eğitim ve Bilim. 2016; 41(183): 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
Vancouver DURMAZ M,Akkus R Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar. Eğitim ve Bilim. 2016; 41(183): 111 - 127. 10.15390/EB.2016.2942
IEEE DURMAZ M,Akkus R "Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar." Eğitim ve Bilim, 41, ss.111 - 127, 2016. 10.15390/EB.2016.2942
ISNAD DURMAZ, MALİK - Akkus, Recai. "Öz Belirleme Kuramı Perspektifinden Matematik Kaygısı, Motivasyon ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar". Eğitim ve Bilim 41/183 (2016), 111-127. https://doi.org/10.15390/EB.2016.2942
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 10:44

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları