Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı
Yıl: 2019 Cilt: 4 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 92 - 100 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29128/geomatik.487924 İndeks Tarihi: 05-03-2020
Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı
Öz: Global Konum Belirleme Sistemlerinin (GNSS) çok yüksek doğruluklar sağlamaya başlamasıyla birlikte,uygulamada kısa sürede yüksek doğruluklu jeoit yüksekliklerinin elde edilmesi gereksinimi de önemli ölçüdeartmıştır. Örneğin, mühendislik uygulamalarında ve CBS çalışmalarında ortometrik yükseklikler kullanıldığıiçin yerel jeoit belirleme çalışmaları daha da önem kazanmıştır.Bilindiği gibi Türkiye tektonik olarak aktif bir bölgede olup, farklı zamanlarda meydana gelen depremler ülkenivelman ağındaki noktaların düşey konumlarında deformasyonlara/değişimlere neden olmaktadır. Diğertaraftan Ülke Temel Jeodezik Ağlarının kurulması ve yaşatılmasından sorumlu olan Harita Genel Müdürlüğü(HGM; eski adıyla Harita Genel Komutanlığı), 1999 yılından bu yana GNSS ölçülerinden yararlanarak farklıyıllarda güncel Türkiye Jeoidi modelleri hesaplayarak, kullanıcıların hizmetine sunmaktadır. HGM tarafındanbu güne kadar hesaplanmış olan jeoit modellerinin dış doğrulukların genel olarak 10 cm’den daha iyi olmadığıdeğerlendirilmektedir. Oysa kullanıcıların ihtiyacı olan bu doğrulukların 10 cm’den daha iyi olması arzu edilenbir durumdur. Söz konusu doğruluklara ulaşılıp ulaşılamayacağının araştırılması için Selçuk Üniversitesiolanakları ile pilot bir uygulama yapılması hedeflenmiş ve bu amaçla sadece İç Anadolu’nun belirli birkesimini kapsayacak yerel gravimetrik jeoit ve geometrik yaklaşımla yaklaşık(quasi)-jeoit hesaplanması içinKonya Selçuk Üniversitesi kaynakları kullanılarak bir bilimsel araştırma projesi başlatılmıştır.Söz konusu proje bölgesine ilişkin mevcut GNSS ve nivelman verilerine ilaveten gravite verileri arazideölçülmüş ve mutlak gravite değerleri, TG-03 kestirim değerleri gibi bazı diğer veriler de HGM’den teminedilmiştir. Yerel quasi-jeoit hesabında Karlsruhe Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Enstitüsü tarafındangeliştirilmiş ve proje kapsamında temin edilmiş olan DFHRS (Sonlu Elemanlı Yükseklik Referans Sistemi)yazılımı kullanılmıştır. Söz konusu yazılım sürekli polinomsal yükseklik referans sistemi ve GNSS ile eldeedilen elipsoidal yüksekliklere dayalı olarak jeoit yüksekliklerinin N(φ, λ, h) parametrik modellenmesiprensibine dayanmaktadır. Bu yazılım ile yapılan hesaplama sonucunda 10 cm’den daha iyi doğruluklu yerelquasi-jeoit elde edilmesi sağlanmıştır. Aynı noktalardaki GPS/Nivelman jeoidi, DFHRS hesap ve TG-03kestirim değerleri birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Netice olarak, bu makalede proje kapsamında sadecegeometrik yaklaşımla hesaplanmış olan quasi-jeoit modeline ilişkin yapılmış olan çalışmalar ile ulaşılmış olanara sonuçlar sunulmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
Computation of A Local Quasi-Geoid Along Ankara-Yozgat Line for Engineering and GIS Purposes
Öz: Requirement for a high resolution geoid model has increased substantially during the last few decades especially with the advent of Global Navigation Satellite Systems (GNSS). As an example, when orthometric heights are used in engineering and GIS applications local quasi-geoid determination studies have become especially important. As it is well known, Turkey is situated on a tectonically very active region and earthquakes occurring in different times cause deformations in heights of levelling points of Turkish National Vertical Network. On the other hand, National Mapping Agency of Turkey (GDM: General Directorate of Mapping, formerly GCM) which is responsible for the establishment and maintenance of national geodetic networks compute geoid models for whole Turkey and release them for public use in different periods. And it is known that the absolute accuracies of these geoid models are nearly at the 10 cm level or even worse. But, the requested accuracy is about better than 10 cm. Hence, in order to prove that the required accuracy levels can be achieved, A local gravimetric and quasi-geoid determination project using the resources of Konya Selçuk University was initiated. Project area has been planned to cover a limited part of Central Anatolia, namely, Ankara-Yozgat line. Necessary gravity data for this Project have been obtained in the field by performing observations/measurements in addition to the existing GNSS and leveling data. Some other necessary data such as absolute gravity and TG-03 geoid prediction values have been obtained from GDM. For the computation of local quasi-geoid using geometric approach DFHRS software developed by the Karlsruhe Applied Sciences was used. The principle of the DFHRS software is based on the parametric model of N(φ, λ, h) as a continuous polynomial height reference surface (HRS). Following the quasi-geoid computation it has been shown that a local quasi-geoid model was achieved better than 10 cm along the project area. GPS/Levelling geoid, TG-03 prediction values and DFHRS results were compared with each other for the same points. Consequently, in this paper, all works carried out within the framework of this project and the preliminary results related to quasi-geoid model computation using geometric approach are presented.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Agren J., Barzaghi R., Carrion D., Denker H., Grigoriados V. N., KIamehr R., Sona G., Tscherning C. C., Tziavos I. N. (2009). Different geoid computation methods applied on a test data set: results and considerations. Poster presented at HotineMarrussi Symp., Rome, 6–12 July, 2009.
- Akiz E., M. Yerci (2009). Jeoit Kullanarak Elipsoit Yüksekliklerinden Ortometrik Yükseklik Belirleme Yöntemlerinin Doğruluk Araştırması. Harita Dergisi;S.141;13- 25;01/2009.
- Jäger, R. (1998). Ein Konzept zur selektiven Höhenbestimmung für SAPOS. Beitrag zum 1. SAPOS-Symposium. Hamburg 11./12. Mai 1998. Arbeitsgemeinschaft der Vermessungsverwaltungen der Länder der Bundesrepublik Deutschland (Hrsg.). Amt für Geoinformation und Vermessung, Hamburg. S. 131-142.
- Jäger R., Kälber, S. (2006). Precise Transformation of Classical Networks to ITRF by CoPaG and Precise Vertical Reference Surface Representation by DFHRS - General Concepts and Realisation of Databases for GIS, GNSS and Navigation Applications. Proceedings to GeoSiberia 2006. Volume 1. S. 3-31. Novosibirsk, Russia. ISBN 5- 87693-199-3.
- Jekeli, C. (2000). Heights, the Geopotential and Vertical Datums. Dept.of Civil and Environmental Engineering and Geodetic Science, OSU, 2000.
- Kahveci M. (2018). Kinematik GNSS ve RTK CORS Ağları. Nobel Yayın, Ankara. Kahveci M., F. Yıldız (2018). Uydularla Konum Belirleme Sistemleri (GNSS): teoriUygulama. Nobel Yayınları, Ankara.
- Kahveci M., E. Tuşat, F.Yıldız, F.Sarı, F.Mikailsoy (2018). Determination of Local QuasiGeoid in Central Anatolia for Engineering and GIS Purposes. EURASIAN GIS 2018 Congress 04-07 September 2018 Baku/AZERBAIJAN.
- Schwarz K-P., Sideris M.G., Forsberg R. (1990). Use of FFT methods in Physical Geodesy. Geophysical Journal International, 100:485-514.
- Sjöberg L.E. (2003). A computational scheme to model the geoid by the modified Stokes’ formula without gravity reductions. J. Geod., 77, 423–432.
- Sjöberg L.E. (2005). A discussion on the approximations made in the practical implementation of the remove-computerestore technique in regional geoid modeling. J.of Geod.78:645-653.
- Yildiz, H., Forsberg, R., Ågren, J., Tscherning, C.C., Sjöberg, L.E. (2011). Comparison of Remove-Compute-Restore and Least Squares Modification of Stokes’ Formula Techniques to Quasi-geoid Determination over the Auvergne Testarea. Journal of Geodetic Science, 2:53–64, 2011.
- Yilmaz, M , Turgut, B , Gullu, M , Yilmaz, I . (2016). Evaluation of recent global geopotential models by gnss/levellıng data: internal aegean region. International Journal of Engineering and Geosciences, 1 (1), 15-19. DOI: 10.26833/ijeg.285221, 2016.
| APA | KAHVECI M, Tusat E, YILDIZ F, SARI F, MIKAILSOY F (2019). Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. , 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| Chicago | KAHVECI MUZAFFER,Tusat Ekrem,YILDIZ FERRUH,SARI FATIH,MIKAILSOY FARIZ Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. (2019): 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| MLA | KAHVECI MUZAFFER,Tusat Ekrem,YILDIZ FERRUH,SARI FATIH,MIKAILSOY FARIZ Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. , 2019, ss.92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| AMA | KAHVECI M,Tusat E,YILDIZ F,SARI F,MIKAILSOY F Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. . 2019; 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| Vancouver | KAHVECI M,Tusat E,YILDIZ F,SARI F,MIKAILSOY F Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. . 2019; 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| IEEE | KAHVECI M,Tusat E,YILDIZ F,SARI F,MIKAILSOY F "Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı." , ss.92 - 100, 2019. 10.29128/geomatik.487924 |
| ISNAD | KAHVECI, MUZAFFER vd. "Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı". (2019), 92-100. https://doi.org/10.29128/geomatik.487924 |
| APA | KAHVECI M, Tusat E, YILDIZ F, SARI F, MIKAILSOY F (2019). Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. Geomatik, 4(2), 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| Chicago | KAHVECI MUZAFFER,Tusat Ekrem,YILDIZ FERRUH,SARI FATIH,MIKAILSOY FARIZ Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. Geomatik 4, no.2 (2019): 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| MLA | KAHVECI MUZAFFER,Tusat Ekrem,YILDIZ FERRUH,SARI FATIH,MIKAILSOY FARIZ Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. Geomatik, vol.4, no.2, 2019, ss.92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| AMA | KAHVECI M,Tusat E,YILDIZ F,SARI F,MIKAILSOY F Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. Geomatik. 2019; 4(2): 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| Vancouver | KAHVECI M,Tusat E,YILDIZ F,SARI F,MIKAILSOY F Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı. Geomatik. 2019; 4(2): 92 - 100. 10.29128/geomatik.487924 |
| IEEE | KAHVECI M,Tusat E,YILDIZ F,SARI F,MIKAILSOY F "Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı." Geomatik, 4, ss.92 - 100, 2019. 10.29128/geomatik.487924 |
| ISNAD | KAHVECI, MUZAFFER vd. "Ankara-Yozgat Hattında Mühendislik ve CBS Amaçlı YaklaşıkJeoit Hesabı". Geomatik 4/2 (2019), 92-100. https://doi.org/10.29128/geomatik.487924 |
