Yıl: 2019 Cilt: 36 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 85 - 98 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.32600/huefd.444472 İndeks Tarihi: 26-02-2020

18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı

Öz:
Yunan entelektüel yaşamında 18. yüzyıl sonlarında başlayıp kesintilerle 20. yüzyıl başlarına dek devam eden dil tartışmalarının temel hedefini ulusal bireyin icadı oluşturur. Bu tartışmalar üç eksende gelişir: Yunan ulusunun Antik Hellen kültürünün varisi olduğunu kanıtlamak, Avrupalı bir kimliğe sahip olduğunu kanıtlamak ve Yunan irredentist projesini yürürlüğe koymak. Yunan ulusal hareketinin hemen öncesinde yaşanan dil tartışmaları, Avrupa düşüncesinin Yunan topluluğuna nasıl aktarılacağı ve Yunanlı’nın Avrupalı kimliğinin Avrupalılara nasıl kanıtlanacağı yönündedir. Bu tartışmaların temelinde, egemen Avrupa söylemi tarafından yaratılan ve “kölelik-özgürlük” kavramları ile geliştirilen bir anlayış yatıyordu. Osmanlı İmparatorluğu, 18. yüzyıl Yunan entelijansiyası tarafından “kölelik/boyunduruk” şeklinde algılanıyordu. Yapılması gereken, bu “boyunduruktan” bir an önce kurtulmaktı. Kurtuluşa giden yol ise eğitimden geçiyordu. 19. yüzyılın sonlarına doğru alevlenen tartışmalar ise, ağırlıklı olarak, Yunan Megali İdeasının nasıl gerçekleştirilebileceği konusundadır. Bu söylem uyarınca Yunanistan’ın, ulusal bir devlet olarak kuruluşundan beri devlet sınırları dışında kalan ve “kurtarılmayı” bekleyen Yunanlılar vardı. Entelijansiya, Anadolu Yunanlıları ile Ortodoks mezhebi üzerinden ortak bir kod oluştururken, Balkanlar’daki Ortodoks nüfus ile dil üzerinden ortak bir kod yaratmaya çalışıyordu. Bu ikinci kısım, bugün bile sorunlu olan bir bölgede, Makedonya’da, yaşıyordu. 19. yüzyıl sonlarında Yunan ulusçuluğu, bölgedeki diğer rakip ulusçulukları yok ederek burada yaşayan ve ana dil olarak Slav dillerinden birini konuşan Ortodoks Hristiyan halkın Yunanlaştırma projesini üstlenmiştir. Bu Yunanlaştırma işlemini ise ortak bir dil üzerinden yapmaya çalışmıştır. Bu bağlamda halk dilini ve arkaik dili savunanlar ortak bir hedef doğrultusunda hareket etmişlerdir: Bölge halkından Yunanlı yaratmak. Bu makalede, öncelikle, Osmanlı İmparatorluğu’nun Yunanca konuşan Ortodoks Hristiyan nüfusunun entelektüelleri arasında gerçekleşen dil tartışmalarına değinilecektir. Sonrasında ise 1880’lerden 20. yüzyılın başlarına dek yaşanan siyasi ve kültürel değişimler sonucu yeniden gündeme gelen dil tartışmaları anlatılacaktır. Anahtar sözcükler: Yunan ulusçuluğu, Yunan ulusal kimliği, dil sorunu, Megali İdea, 19. yüzyıl
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler Kültürel Çalışmalar Sanat

The Language Question in Greece From the 18th to the 20th Century and the Invention of the National Person

Öz:
The main target of the language question in Greek intellectual life, from the late 18th century to the beginning of the 20th century, is the invention of the national person. These arguments evolve around three axes: to prove that the Greek nation is the heir of the Ancient Hellenic culture, to prove that it has a European identity and to put the Greek irredentist project into effect. The language question that preceded Greek national movement is about how to transfer European thought to the Greek community and how to prove the European identity of the Greeks to Europeans. Fundamentally all of these debates were based on a concept that was essentially created by the sovereign European discourse and cultivated in the sense of slavery-freedom. The Ottoman Empire was perceived as "slavery/yoke" by the 18th century Greek intelligentsia. It was necessary to get rid of this "yoke" as soon as possible. It was thought that education is salvation. The fierce debate at the end of the 19th century is predominantly about how the Greek Megali Idea can be
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler Kültürel Çalışmalar Sanat
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Βαρελάς, Λ. (2013). “Εισαγωγή” στο Ασώπιος. Λ. Βαρελάς (Ed.), Κ. Τα Σούτσεια içinde. Αθήνα: Νεοελληνική Βιβλιοθήκη Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη.
  • Beaton, R. (2015). Η Ιδέα του έθνους στην ελληνική λογοτεχνία. Από το Βυζάντιο στη σύγχρονή Ελλάδα (Ε. Πιπίνη and Ν. Νοτιά, Çev.). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
  • Clogg, R. (1997). Modern Yunanistan tarihi. İstanbul: İletişim.
  • Γουνελάς, Χ. . (1984). Η σοσιαλιστική συνείδηση στην ελληνική λογοτεχνία, 1897-1912. Αθήνα: Κέδρος.
  • Δημαράς, K. Θ. (2009). Νεοελληνικός διαφωτισμός. Αθήνα: Ερμής.
  • Jusdanis, G. (2015). Gecikmiş modernlik ve estetik kültür: milli edebiyatın icat edilişi (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Metis.
  • Κοραής, Αδ. (1833). Συλλογή των προλεγομένων. Εν Παρισίοις: Εκ της Τυπογραφίας Κ. Εβεράρτου.
  • Κοδρικάς, Π. Κ. (1998). Μελέτη της κοινής ελληνικής διαλέκτου, Ά. Αγγέλου (Ed.). Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
  • Κονδύλης, Π. (2008). Ο Νεοελληνικός διαφωτισμός: Οι φιλοσοφικές ιδέες. Αθήνα: Θεμέλιο.
  • Mackridge, P. (2010, Kasım). Language and national identity among the Greeks and the South Slavs, 1800 to 2000. Goldmiths
  • College, Londra Üniversitesi’nde yapılan konuşma, Londra.
  • https://www.academia.edu/32474886/Language_and_national_identity_among_the_Greeks_and_the_South_Slavs_1800_to_2000 adresinden erişildi.
  • Mackridge, P. (2013). Γλώσσα και εθνική ταυτότητα στην Ελλάδα, 1766-1976 (Γ. Κονδύλης, Çev.) Αθήνα: Πατάκη.
  • Ντίνας, K. (1999, Kasım). Ο νεοελληνικός διαφωτισμός και το γλωσσικό ζήτημα. Νεοελληνικός διαφωτισμός. Απόπειρα μιας νέας ερευνητικής συγκομιδής, Kozani/Yunanistan.
  • Özkırımlı, U. ve Sofos, S. A. (2013). Tarihin Cenderesinde: Yunanistan ve Türkiye’de Milliyetçilik (S. T. Özsakınç ve Ö. Bülbül, Çev.) İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Πεχλιβάνος, M. (1999). Εκδοχές Νεοτερικότητας στην κοινωνία του Γένους. Νικόλαος Μαυροκορδάτος, Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Αδαμάντιος Κοραής (Doktora tezi). http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/10333#page/1/mode/2up adresinden erişildi.
  • Πολίτης, Λ. (2001). Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ.
  • Σβωρόνος, N. (1999). Επισκόπηση της νεοελληνικής ιστορίας. Αθήνα: Θεμέλιο.
  • Sevim, A. (2008). Halk milliyetçiliğinin öncüsü Herder. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Τζούμα, Ά. (2007). Εκατό χρόνια νοσταλγίας. Το αυτοβιογραφικό αφήγημα Έθνος. Αθήνα: Μεταίχμιο.
APA ÇETE A (2019). 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. , 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
Chicago ÇETE ASLI 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. (2019): 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
MLA ÇETE ASLI 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. , 2019, ss.85 - 98. 10.32600/huefd.444472
AMA ÇETE A 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. . 2019; 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
Vancouver ÇETE A 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. . 2019; 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
IEEE ÇETE A "18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı." , ss.85 - 98, 2019. 10.32600/huefd.444472
ISNAD ÇETE, ASLI. "18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı". (2019), 85-98. https://doi.org/10.32600/huefd.444472
APA ÇETE A (2019). 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 36(1), 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
Chicago ÇETE ASLI 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 36, no.1 (2019): 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
MLA ÇETE ASLI 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.36, no.1, 2019, ss.85 - 98. 10.32600/huefd.444472
AMA ÇETE A 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2019; 36(1): 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
Vancouver ÇETE A 18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2019; 36(1): 85 - 98. 10.32600/huefd.444472
IEEE ÇETE A "18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı." Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 36, ss.85 - 98, 2019. 10.32600/huefd.444472
ISNAD ÇETE, ASLI. "18. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Yunanistan’da Dil Sorunu ve Ulusal Bireyin İcadı". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 36/1 (2019), 85-98. https://doi.org/10.32600/huefd.444472