KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ

Yıl: 2018 Cilt: 11 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 65 - 85 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.14225/Joh1280 İndeks Tarihi: 08-03-2020

KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ

Öz:
Türkiye Selçukluları, özellikle 1220-1237 tarihlerinde Sultan I. AlâeddinKeykubad zamanında en parlak dönemini idrak etmiştir. Bu dönemde Türkiye,Moğollar’ın önünden kaçan ilim adamları ve ümera tarafından doldurulmuştur. Budurum XIII. Yüzyılın ikinci yarısında Türkiye’de gerçekleşecek ilmî faaliyetleri deartırmıştır. İlhanlı Devleti’nin 1243 yılında Kösedağ Muharebesini kazanmasıylaTürkiye Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girerek sultanlar tarafından yönetilen birdevlet olmaktan çıkmış ve İlhanlılar tarafından dolaylı olarak idare edilmeyebaşlanmıştır. Türkiye Selçuklu emirlerinden Muînüddin Süleyman Pervâne’nin 1277yılına kadar İlhanlı Devleti’ne bağlı bir yönetim sürdürmesi, Türkiye’de geçici bir huzurortamını sağlamıştır.İlhanlı ülkesinden Anadolu’ya gelen, Kutbüddîn-i Şîrâzî, Sadreddin Konevî’ninders halkasına katılarak onun eserleri ile tanışmış ve ondan hadis dersleri almıştır. Şîrâzîönce Kayseri Pervâne Medresesi sonra Sivas Gök Medresesi’nde öğrencilere dinî vebeşerî ilimler sahasında dersler vermiştir. Şîrâzî, astronomi teorilerini içeren önemli vehacimli ilk eseri olan Nihayetü’l-İdrâk fî Dirayeti’l-İdrâk’i Gök Medrese’de telifetmiştir. Daha sonra yine astronomi sahasında Tuhfetü’ş-Şâhiyye, tıp alanında iseTuhfetü’s-Sa‘diyye’yi telif ederek Anadolu’ya çok önemli eserler kazandırmıştır.Şîrâzî’nin Anadolu’da yapmış olduğu başka bir çalışma ise İlhanlı hükümdarı ArgunHan’ın emriyle Anadolu sahillerini yıllarca gezerek Anadolu sahilleri ve Akdenizharitasını çizmesidir. Mezkur harita günümüze kadar ulaşmasa da Kastamonu’daastronomi sahasında Farsça kaleme aldığı İhtîyârât-ı Muzafferî adlı kitabında birbölümü yer almaktadır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

The Judge Of Sivas Kutb Al Din Al-Shirazi Who Was Came To Anatolia After The Kösedag War And His Scientific Activities

Öz:
Especially during the period of 1220-1230, the reign of the Soltan Alâeddin Keykubad, was the heyday of the Anatolian Seljuqis. During this period, Turkey was filled by scholars and umera who escaped from the Mongols. This case increased the scholarship activities to be carried out in the second half of the 13th century. After Ilkhanids won the Kosedag Battle in 1243, Anatolian Seljuqis fall into a decline and became a state which was no longer ruled by the sultans. It started to be managed indirectly by Ilkhanids. One of the Seljuqian emir, Muînüddin Pervâne's administration until the year 1277, which was affiliated to the Ilkhanids, provided a temporary peaceful atmosphere in Turkey. Kutbuddin Es-Sirazhi, who came to Anatolia from Ilkhanid lands, attended to the course of Sadruddin Konevi and met his works and got hadith lessons from him. Sirazhi first gave lectures on religious and human sciences to students in Kayseri in “Pervâne Medresesi” and “Sivas Gök Medresesi”. Sirazhi writed his first important and voluminous work Nihayetü’l-İdrâk fî Dirayeti’l-İdrâk in the “Gök Medrese” which is containing astronomical theories. Later on he writed Tuhfetü'ş-Şahiyye in the field of astronomy and Tuhfetü's-Sa'diyye in the field of medicine so he brought many important works to Anatolia. Sirazhi did another work in Anatolia. He traveled Anapotolian coasts for many years on the order of the Ilkhanid ruler Argun Khan, and drew a map of the Near East. Although the map does not reach the present day, Ihtîyârât-ı Muzafferî, which is an astronomical work and written in Persian language contains a part of it.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Aksarayi, Kerimüddin Mahmud b. Muhammed, Müsâmeretü’l- Ahbâr, çev. Mürsel Öztürk, Ankara 2000.
  • Eflaki, Ahmed, Ariflerin Menkıbeleri, trc. Tahsin Yazıcı, İstanbul 2006.
  • İbn Kesir, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer, el-Bidâye ve’n-Nihâye, tahkik, Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Cize 1999.
  • İbn Sînâ, Ebu Ali Hüseyin b. Abdillah b. Ali Belhî, el-Kânun fi’t-Tıbb, trc. Esin Kahya, Ankara 2000.
  • İbn Tagriberdi, Ebü'l-Mehasin Cemaleddin Yusuf b. Tagriberdi, en- Nücumü'z-Zâhire fî Mülûki Mısr ve'l-Kahire, Kahire 1929.
  • İbnü’l-Fuvâtî, Ebü’l-Fazl Kemâlüddin Abdürrezzâk b. Ahmed b. Muhammed Şeybani, el-Havâdisü’l-Câmia ve’t-Tecaribü’n-Nafia fî’l-Mieti’s- Sabia, thk. Mehdi en-Necm, Beyrut 2003.
  • el-Kureşi, Ebû Muhammed Muhyiddin Abdülkadir b. Muhammed, el- Cevâhirü'l-Mudıyye fî Tabakati'l-Hanefiyye, nşr. Abdülfettah Muhammed Hulv, Kahire 1978.
  • Reşîdüddîn, Ebü'l-Fazl b. Ebi'l-Hayr Reşidüddin Fazlullah-i Hemedani, Mükatabât-ı Reşîdî, nşr. Muhammed Şefi‘, Pencap 1935.
  • Reşîdüddîn, Ebü'l-Fazl b. Ebi'l-Hayr Reşidüddin Fazlullah-i Hemedani, Mükatabât-ı Reşîdî, Câmiü’t-Tevârih: Tarih-i Gazan Han, trc. Fuad Abdülmu’ti es- Sayyad, Kahire 2000.
  • Subkî, Ebû Nasr Taceddin İbnü's-Sübki Abdülvehhab b. Ali b. Abdilkafi, Tabakatü'ş-Şafiiyyeti'l-Kübrâ, thk. Mahmûd Muhammed Tanahî, Abdülfettah Muhammed el-Hulv, Kahire 1964.
  • Suyûtî, Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr, Bugyetü'l-Vuât fî Tabakâti'l-Lugaviyyîn ve'n-Nuhât, Beyrut 1979.
  • Şîrâzî, Kutbuddin, Nihayetü’l-İdrak fi Dirayeti’l-Eflak, SK, Laleli, nr. 2145.
  • Şîrâzî, Kutbuddin, Şerhu Külliyati’l-Kânûn, SK, Fatih, nr. 3574.
  • el-Yâfiî, Afifüddin Abdullah b. Es'ad b. Ali el-Yemanî, Mir'atü'l-Cenân ve İbretü'l-Yakzân fî Ma‘rifeti Havadîsi'z-Zamân, thk. Abdullah Muhammed Cüburî, Beyrut 1984.
  • Arberry, Jarthur John - Müctebâ Minovi, The Chester Beatty Library a Catalogue of the Persian Manuscripts and Miniatures, Dublin 1960.
  • Bilgin, Orhan, “Cüveynî Ata Melik”, DİA, VIII, s. 140-41.
  • Ceran, Ahmet Şeref, Büyük İslam Alimi ve Mutasavvıfı Şeyh Sadreddin Muhammed el-Konevi, Konya 1995.
  • Demir, Mustafa, Türkiye Selçukluları ve Beylikler Döneminde Sivas Şehri, Sakarya 2005.
  • Erdem, İlhan, “Türkiye Selçuklu İlhanlı İlişkilerinde Sivas”, Selçuklular Döneminde Sivas Sempozyumu Bildirileri, 29 Eylül - 01 Ekim 2005, Sivas 2006, s.78.
  • Fazlıoğlu, İhsan, “ Selçuklular Döneminde Anadolu’da Felsefe ve Bilim - Bir Giriş-” Cogito, XXIX (İstanbul 2001), s. 152-168 Okuyucu, Cihan, Mevlânâ, İstanbul 2007.
  • Togan, Zeki Velidi “ İlhanlılarla Bizans Arasındaki Kültür Münasebetlerine Ait Bir Vesika”, Türk Yurdu XXI/2 s. 45-48.
  • Turan, Osman, Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, İstanbul 1969.
  • Selçuklular Zamanında Türkiye: Siyasi Tarih Alp Arslan’dan Osman Gazi’ye (1071-1318), İstanbul 1993.
  • Ünver, Süheyl, Tıp Tarihi, İstanbul 1943
  • Walbridge, John, The Wisdom of the Mystic East Suhrawardi and Platonic Orientalism, 2001 New York.
APA KELES M (2018). KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. , 65 - 85. 10.14225/Joh1280
Chicago KELES MAHMUT RECEP KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. (2018): 65 - 85. 10.14225/Joh1280
MLA KELES MAHMUT RECEP KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. , 2018, ss.65 - 85. 10.14225/Joh1280
AMA KELES M KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. . 2018; 65 - 85. 10.14225/Joh1280
Vancouver KELES M KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. . 2018; 65 - 85. 10.14225/Joh1280
IEEE KELES M "KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ." , ss.65 - 85, 2018. 10.14225/Joh1280
ISNAD KELES, MAHMUT RECEP. "KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ". (2018), 65-85. https://doi.org/10.14225/Joh1280
APA KELES M (2018). KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. Tarih Okulu Dergisi, 11(34), 65 - 85. 10.14225/Joh1280
Chicago KELES MAHMUT RECEP KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. Tarih Okulu Dergisi 11, no.34 (2018): 65 - 85. 10.14225/Joh1280
MLA KELES MAHMUT RECEP KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. Tarih Okulu Dergisi, vol.11, no.34, 2018, ss.65 - 85. 10.14225/Joh1280
AMA KELES M KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. Tarih Okulu Dergisi. 2018; 11(34): 65 - 85. 10.14225/Joh1280
Vancouver KELES M KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ. Tarih Okulu Dergisi. 2018; 11(34): 65 - 85. 10.14225/Joh1280
IEEE KELES M "KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ." Tarih Okulu Dergisi, 11, ss.65 - 85, 2018. 10.14225/Joh1280
ISNAD KELES, MAHMUT RECEP. "KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI ANADOLU'YA GELEN ÂLİMLERDEN SİVAS KADISI KUTBÜDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ VE İLMÎ FAALİYETLERİ". Tarih Okulu Dergisi 11/34 (2018), 65-85. https://doi.org/10.14225/Joh1280