Yıl: 2018 Cilt: 29 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 448 - 459 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-03-2020

Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar

Öz:
Selefîliğin yaygınlaşması ile birlikte kavramın mahiyeti, tanımı, tarihlendirilmesi ve sınırlarının çizilmesi gibi konular araştırmacılar tarafından daha çok tartışılır olmuştur. Bakış açısına göretanımı değişen Selefîlik, bazen Ashâbu’l-Hadis’le özdeşleştirilerek bir mezhep gibi algılanmakta,bazen bir zihniyet olarak ele alınarak, çeşitli dönemlerde ve muhtelif mezheplerde kendini gösteren tezahürler olarak değerlendirilmekte bazen de modern dönemde ortaya çıkan bir olgu olarakkabul edilmektedir. Gerek İbn Teymiyye’nin Selefîyye şeklindeki ifadeleri, gerekse İzmirli İsmailHakkı’nın Selefîyyeyi Ehl-i Sünnet’in bir alt kolu olarak Ehl-i Sünnet-i Hassâ şeklindeki sınıflandırması, kavramı tanımlama ve tarihle irtibatlandırma konusunda sorunlara neden olmakta; dahada önemlisi bu tanımlama ile modern dönemde kendini “Selefî” olarak niteleyen akımlar arasındaki bağın mahiyeti muğlak kalmakta ve bu husus kavramın doğru bir şekilde analiz edilmesinizorlaştırmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye’deki akademik çalışmalarda Selefîlik kavramı hakkındaki sorunlara işaret edilerek, bu kaynaklardaki Selefîlik algısı değerlendirilecektir.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

Some Problems of Academical Studies About Salafism in Turkey

Öz:
Once becoming prevalent, concepts like the nature of Salafism as well as its definition, retrodating and drawing its lines is being discussed even more among researchers. On occasion, the definition of Salafism, which evolves in regard to ones perspective, is being assimilated with Ashāb al-Hadīth while being perceived as a religious sect (maḏhab). At the same time some adress it as a mindset which is being considered as a phenomenon manifesting itself during different eras and among varied sects. Intermittently Salafism is being identified as a comtemporary phenomenon. Both of Ibn Taymiya’s statements like “Salafiyya” and its classification as “Ahl alSunna al- ẖāssa” according to Izmirli Ismail Hakki as a subbranch of the orthodox mainstream, are causing problems on defining the concept and establishing a correlation with its history. An even more serious problem is that the link between this definition and modern-day currents which describe themselves as “Salafī”, remains complicated and ambiguous, aggravating the issue to practice a proper analysis. This essay aims pointing out to the issues on the concept of Salafism in academic researches in Turkey and will evaluate their perception towards it.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abdülhamid, İrfan, “Cebriyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1993, c. 7, ss. 205-208.
  • Akbulut, Ahmet, “Selefîliğin Teolojik ve Düşünsel Temelleri”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 113-133.
  • Akkoyunlu, İsmail, İbn Teymiyye’nin Şia’ya Reddiyesi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üni. SBE, Ankara 2017.
  • Altıntaş, Ramazan, “Seyyid Kutub’un Câhiliye Anlayışı”, Marife Dergisi, Konya 2009, 9/3, s. 75-84.
  • Apak, Adem, “İslâm Tarihi Boyunca Selef ve Selefîlik Kavramlarının Anlam Serüveni”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 39-50.
  • Atalay, Hakan, Islahat Hareketleri ve Selefîlik, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üni. SBE, Ankara 2016.
  • Atay, Hüseyin, “Ehlu’d-Diraye ve Ehlu’r-Rivaye”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, s. 51-90.
  • Aybakan, Bilal, “Şirazî, Ebû İshak”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2010, c. 39, ss. 184- 186.
  • Baktır, Mehmet, “Mütekaddimun Selefîyye ve Metod Anlayışı”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004, c. 8, sayı:2, ss. 25-48.
  • Basheer, M. Nafi, “Yeniden Dirilen Selefîlik: Nu’mân el-Alûsî ve İki Ahmed Muhakemesi”, çev. Kadir Gömbeyaz, Marife Dergisi, 2009, sayı: 3, ss. 293-326.
  • Bedir, Murteza, “Selefîliğin Modern Fıkıh Düşüncesi Üzerindeki Etkileri”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, s. 269-279.
  • Bulut, Zübeyir, “Selefîliğin Kelam İlmine Getirdiği Eleştiriler: İbn Teymiyye Örneği”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 283-340.
  • Büyükkara, Mehmet Ali, “Günümüzde Selefîlik ve İslami Hareketlere Olan Etkisi”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 485-524.
  • Büyükkara, Mehmet Ali, “Vehhabilik’ten IŞİD’e Günümüz Selefîliği”, İslâm Mezhepleri Tarihi Selefîlik Çalıştayı, Konya 2015, ss. 21-32.
  • Cemile, Meryem, İslâm ve Çağdaş Öncüleri, çev. S. Ayaz, Bir Yay. İstanbul 1986.
  • el-Arnaut, Mahmud, “Muhammed Behcet elBaytar”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2005, c. 30, ss. 509-510.
  • Erbaş, Muammer, “İbn Teymiyye’nin Selefî Tefsir Anlayışında Rivayet-Dirayet İlişkisi Üzerine”, Marife Dergisi, 2009, sayı: 3, ss. 125-139.
  • Gazâlî, Ebû Hamid Muhammed, İlcâmu’l-Âvâm an İlmi’l-Kelam, Kahire 1303.
  • Gölcük, Şerafettin, “Hayyat, Ebü’l-Hüseyin”, TDV İslam Ansiklopedisi, c. 17, 1998, ss. 103-105.
  • Gömbeyaz, Kadir, “Hâricîlerin Günümüzdeki Devamı İbâdîler Mi, Selefîler Mi?”, İslâm Mezhepleri Tarihi Selefîlik Çalıştayı, Konya 2015, s. 53-66.
  • Görmez, Mehmet, “Açılış Konuşması”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, s. 28-37.
  • Güler, Zekeriya, “Selefî Hareketin Tarihi Kökenleri ve Yöntem Problemi”, Marife Dergisi, 2009, sayı: 3, ss. 47-74.
  • Güler, Zekeriya, “Selefîlik ve Hadisleri Yorumlama Biçimi”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 179- 190.
  • İbn Teymiyye, Takiyüddin Ahmed, Mecmûatu’lFetevâ, Dâru’l-Vefâ, 1997.
  • İbn Teymiyye, Takiyüddin Ahmed, Minhacu’sSünneti’n-Nebeviyye, Camiatü’l-İmam Muhammed b. Suud el-İslamiyye, Riyad 1986.
  • İşcan, Mehmet Zeki, “Selefîliğin İhyacılığı ve Dini Düşüncede Yenilik”, Marife Dergisi, 2009, sayı: 3, ss. 9-20.
  • İşcan, Mehmet Zeki, “Selefîliğin Temel Esasları ve Sosyo-Politik Arka Plan”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 91-110.
  • İşcan, Mehmet Zeki, “Tarih Boyunca Selefî Söylem”, İlahiyat Akademi Dergisi, 2015, c. 1, sayı: 1- 2, ss. 1-14.
  • İzmirli, İsmail Hakkı, Yeni İlmi Kelam, Ankara Okulu Yay., Ankara 2013.
  • Kavas, Ahmet, “Avrupa Selefîliği”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, s. 615-657.
  • Kaya, Eyyüp Said-Okuyucu, Nail, “Şevkani”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2010, c. 39, ss. 22-28.
  • Kırbaşoğlu, Hayri, “Soruşturma”, İlahiyat Akademi Dergisi, 2015, c.1, sy. 1-2, ss. 325-330.
  • Koca, Ferhat, “İslam Düşünce Tarihinde Selefîlik: Tarihsel Serüveni ve Genel Karakteristiği”, İlahiyat Akademi Dergisi, 2015, c. 1, sy. 1-2, s. 15-70.
  • Korkmaz, Sıddık, “Selefîliğe Karşı Reddiyeler”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, İstanbul 2014, s. 449-482.
  • Kubat, Mehmet, “el-Malatî ve Selefîlik”, Marife Dergisi, 9/3, Konya 2009, s. 227-255.
  • Kutlu, Sönmez, “Çağdaş Araştırmalarda Mezhepleri ve Selefîliği Anlamaya Dair Sorunlar”, İslam’ın Hakikati ve Mezhep Sorunu, 27-28 Kasım 2015 Kelam Çalıştayı, Ankara 2017.
  • Kutlu, Sönmez, “İslam Düşüncesinde Gelenekçi Din Söyleminin Analizi”, http://www.sonmezkutlu.net/?pnum=129&pt= Gelenekçi+Din+Söyleminin+Analizi.
  • Kutlu, Sönmez, Güncel Dinî-Siyasî Meseleler Üzerine Yazılar, Fecr Yay., Ankara 2017
  • Kutlu, Sönmez, Selefîliğin Fikri Arka Planı- İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler, OTTO, Ankara 2016.
  • Lauziere, Henri, “The Construction of Salafiyya: Reconsidering Salafısm From The Perspective of Conceptual History”, İnternational Journal of Middle East Studies, vol. 42, August 2010, no. 3, s. 369-389.
  • Onat, Hasan, “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şiî-Selefî Kutuplaşması”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, İstanbul 2014, s. 525-551.
  • Özervarlı, M. Sait, “Selefîyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2009, c. 36, 2009, ss. 399- 402.
  • Öztürk, Mustafa, “Selefîlik ve Te’vil Üzerine”, Marife Dergisi, Konya 2009, sayı: 3, ss. 85- 110.
  • Öztürk, Mustafa,“Selefîlik ve Tefsir”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 191-193
  • Şahin, Hanifi, “İhya/Islah Hareketleri ve Selefîlik İrtibatı”, İslâm Mezhepleri Tarihi Selefîlik Çalıştayı, Konya 2015, s. 67-90.
  • Topaloğlu, Bekir, Kelam İlmine Giriş, Damla Yay., İstanbul 2016.
  • Türkel, Rifat, “Suûdî Arabistan Dışında Vehhâbilik Etkisi”, İslâm Mezhepleri Tarihi Selefîlik Çalıştayı, Konya 2015, s. 115-136.
  • Uludağ, Süleyman, “Fakr” TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1995, c. 12, 1995, ss. 132-134.
  • Uludağ, Süleyman, “Selefîye ve Tasavvuf”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, s. 343-356.
  • Uyanık, Mevlüt – Acımamatov, Zaylabidin, “Selefî ve Felsefi Üslup: Teori ve Pratik Uyumsuzluğu Üzerine İç Asya Merkezli Bir Okuma”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik, Ensar Neşriyat, İstanbul 2014, ss. 357-410.
  • Ünlüsoy, Kamile, “Mısır’daki Selefîlik ve İhvân-ı Müslimîn İlişkisine Dair Bazı Mülahazalar”, İslâm Mezhepleri Tarihi Selefîlik Çalıştayı, Konya 2015, s. 91-114.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, “Ahmed b. Hanbel”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1989, c. 2, ss. 82-87.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, “Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1992, c. 6, s. 58-61.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, “İbn Akil, Ebu’l-Vefa”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1999, c.19, ss. 301- 304.
  • Yıldırım, Ramazan “Arap Baharı ve Sonrasında Selefîlik”, İlahiyat Akademi Dergisi, 2015, c.1, sy. 1-2, s. 263-282.
  • Yolcu, Abdullah, Selef-i Salihîn Akidesi, Çev. Ahmed İyibildiren-Mustafa Öztürk, Guraba Yay., İstanbul 2014.
APA Demirbilek M, Atalay H (2018). Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. , 448 - 459.
Chicago Demirbilek Mine,Atalay Hakan Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. (2018): 448 - 459.
MLA Demirbilek Mine,Atalay Hakan Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. , 2018, ss.448 - 459.
AMA Demirbilek M,Atalay H Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. . 2018; 448 - 459.
Vancouver Demirbilek M,Atalay H Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. . 2018; 448 - 459.
IEEE Demirbilek M,Atalay H "Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar." , ss.448 - 459, 2018.
ISNAD Demirbilek, Mine - Atalay, Hakan. "Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar". (2018), 448-459.
APA Demirbilek M, Atalay H (2018). Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. İslami Araştırmalar, 29(2), 448 - 459.
Chicago Demirbilek Mine,Atalay Hakan Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. İslami Araştırmalar 29, no.2 (2018): 448 - 459.
MLA Demirbilek Mine,Atalay Hakan Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. İslami Araştırmalar, vol.29, no.2, 2018, ss.448 - 459.
AMA Demirbilek M,Atalay H Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. İslami Araştırmalar. 2018; 29(2): 448 - 459.
Vancouver Demirbilek M,Atalay H Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar. İslami Araştırmalar. 2018; 29(2): 448 - 459.
IEEE Demirbilek M,Atalay H "Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar." İslami Araştırmalar, 29, ss.448 - 459, 2018.
ISNAD Demirbilek, Mine - Atalay, Hakan. "Türkiye’de Selefîlik Araştırmalarında Rastlanan Bazı Sorunlar". İslami Araştırmalar 29/2 (2018), 448-459.