Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi

ÇOBAN KILINÇ, Vildan; Üstündağ, Ayten; Ustundag, Sedat; Süt, Necdet

Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi

Vildan ÇOBAN KILINÇ, (Trakya Üniversitesi)

Sedat ÜSTÜNDAĞ, (Trakya Üniversitesi)

Ayten ÜSTÜNDAĞ, (Trakya Üniversitesi)

Necdet SÜT (Trakya Üniversitesi)

Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi

10 3

Yıl: 2018 Cilt: 27 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 178 - 188 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-03-2020

Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi

Öz:

AMAÇ: Evre V Kronik Böbrek Hastalığı (KBH) olan hastalarımızda kognitif fonksiyon bozukluğununvarlığını, etkileyen faktörleri ve hemodiyaliz tedavisinin kognitif fonksiyona etkisini incelemeyiamaçladık.GEREÇ ve YÖNTEMLER: Çalışmamızda, evre 5 KBH gelişmiş 66 olgumuzda standardize minimental durum değerlendirme testi ile kognitif fonksiyon bozukluğu (KFB) yaygınlığını, gelişiminikolaylaştırıcı faktörleri araştırmayı; hemodiyaliz tedavisine yeni başlayan 33 hastamızda altı aylıktedavinin kognitif fonksiyona etkisini araştırdık.BULGULAR: Hastalarımızın %32’sinde KFB gelişmişti. Eğitim durumunun daha düşük seviyedeolmasının (p<0,001), ileri yaşın (p=0,003), kadın cinsiyette olmanın (p<0,001), bel çevresinin kalınolmasının (p=0,016), üre seviyelerinin yüksek olmasının (p=0,018) KFB gelişimi ile pozitif doğrusalilişki olduğunu belirledik. Altı aylık hemodiyaliz tedavisi ile kognitif fonksiyon değerlendirmepuanının 0,5 puan (p=0,092) yükseldiğini, başlangıçta %39,4 olan KFB’li hasta oranının, tedavininaltıncı ayında %27,3’e gerilediğini; %30’luk bu azalmanın istatistiksel anlamlılık sınırında olduğunu(p=0,137) saptadık. Bazal diyastolik kan basıncı (KB) yüksek olan hastaların kognitif fonksiyonlarınınhemodiyaliz tedavisi daha az düzeldiğini (p=0,042); istatistiksel anlamlılık sınırında olmakla birlikteyaşı ileri (p=0,065), bazal ortalama KB (p=0,056) ve bazal sistolik KB (p=0,135) yüksek olan hastalardada hemodiyaliz tedavisi ile kognitif fonksiyonlarda daha az düzelme geliştiğini saptadık.SONUÇ: Bulgularımız, KBH olan bireylerde kognitif fonksiyonların değerlendirilmesinin, gelişiminikolaylaştırıcı faktörlerin ortadan kaldırılmasının ve diyaliz endikasyonu olan hastalarda hemodiyaliztedavisine geciktirilmeden başlanmasının KFB ve KBH’na bağlı morbi-mortalitenin azaltılmasınayardımcı olabileceğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Pediatri

Effect of Six Months of Hemodialysis Treatment on Cognitive Function in Patients with End Stage Chronic Kidney Disease

Öz:

OBJECTIVE: We aimed to investigate the prevalence of cognitive impairment (CI), its facilitating factors, and the effect of hemodialysis treatment on cognitive function (CF) in patients with stage V Chronic Kidney Disease (CKD). MATERIAL and METHODS: We investigated the prevalence of CI and its facilitating factors in 66 patients with CKD and analyzed the effect of hemodialysis on CF in 33 new hemodialysis patients. CF was evaluated in all patients by using the standardized mini mental test. RESULTS: CI was detected in 32% of our patients. We found a positive linear correlation between CI and lower educational status (p<0.001), elderly age (p=0.003), female gender (p<0.001), waist circumference (p=0.016), and urea levels (p=0.018). After 6 months of hemodialysis treatment, the CF score increased 0.5 points (p=0.092) and the rate of the patients with CI decreased to 27.3% from 39.4% (p=0.137). We observed that CI improves less with hemodialysis treatment in patients with high basal diastolic blood pressure (BP), (p=0.042). Although close to statistically significant, the improvement in CI was lower in patients with higher age (p=0.065), high basal mean BP (p=0.056) and basal systolic BP(r=0.269, p=0.135). CONCLUSION: Our findings suggest that evaluation of CI in CKD, elimination of its facilitating factors and not delaying hemodialysis when it is indicated decrease the morbidity and mortality due to CKD.

Anahtar Kelime:

Konular: Pediatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Süleymanlar G, Utaş C, Arinsoy T, Ateş K, Altun B, Altiparmak MR, Ecder T, Yilmaz ME, Çamsari T, Başçi A, Odabas AR, Serdengeçti K: A population-based survey of chronic renal disease in Turkey - the CREDIT study. Nephrol Dial Transplant 2011;26:1862-1871
2. USRDS 2017 Annual Data Report. Volume 2 – End-stage Renal Disease (ESRD) in the United States: Internatiol Comparation. Vol 2. Chapter 11. https://www.usrds.org/2017/view/v2_11.aspx, 30.11.2017 te alınmıştır.
3. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N: Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon – Registry 2016. Ankara: Türk Nefroloji Derneği, 2017;1-134
4. Tonelli M, Wiebe N, Culleton B, House A, Rabbat C, Fok M, McAlister F, Garg AX: Chronic kidney disease and mortality risk: A systematic review. J Am Soc Nephrol 2006;17:2034-47
5. Weiner DE, Tighiouart H, Amin MG, Stark PC, MacLeod B, Griffith JL, Salem DN, Levey AS, Sarnak MJ: Chronic kidney disease as a risk factor for cardiovascular disease and all-cause mortality: A pooled analysis of community-based studies. J Am Soc Nephrol 2004;15:1307-1315
6. USRDS 2017 Annual Data Report. Vol. 1 – End-stage Renal Disease (ESRD) in the United States: Morbidity and Mortality in Patients With CKD. Vol 1. Chapter 3. https://www.usrds.org/2017/ view/v1_03.aspx sayfasından 30.11.2017 te alınmıştır.
7. Tamura MK, Yaffe K: Dementia and cognitive impairment in ESRD: Diagnostic and therapeutic strategies. Kidney Int 2011;79:14-22
8. Griva K, Stygall J, Hankins M, Davenport A, Harrison M, Newman SP: Cognitive impairment and 7-year mortality in dialysis patients. Am J Kidney Dis 2010;56:693-703
9. Gokal R: Quality of life in patients undergoing renal replacement therapy. Kidney Int 1993;40:S23-S27
10. Bossola M, Antocicco M, Di Stasio E, Ciciarelli C, Luciani G, Tazza L, Rosa F, Onder G: Mini Mental State Examination over time in chronic hemodialysis patients. J Psychosom Res 2011;71:50-54
11. Dogukan A, Guler M, Yavuzkir MF, Tekatas A, Poyrazoglu OK, Aygen B, Gunal AI, Yoldas TK: The effect of strict volume control on cognitive functions in chronic hemodialysis patients. Ren Fail 2009;31:641-646
12. Radić J, Ljutić D, Radić M, Kovačić V, Šain M, Dodig-Ćurković K: Is there differences in cognitive and motor functioning between hemodialysis and peritoneal dialysis patients? Ren Fail 2011;33:641-649
13. Tholen S, Schmaderer C, Kusmenkov E, Chmielewski S, Förstl H, Kehl V, Heemann U, Baumann M, Grimmer T: Variability of cognitive performance during hemodialysis: Standardization of cognitive assessment. Dement Geriatr Cogn Disord 2014;38:31-38
14. Molloy DW, Alemayehu E, Roberts R: Reliability of a standardized mini-mental state examination compared with the traditional minimental state examination. Am J Psychiatry 1991;148:102-105
15. Güngen C, Ertan T, Eker E, Yaşar R, Engin F: Standardize mini mental test’in Türk toplumunda hafif demans tanısında geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2002;13:273-281
16. Coresh J, Selvin E, Stevens LA, Manzi J, Kusek JW, Eggers P, Van Lente F, Levey AS: Prevalence of chronic kidney disease in the United States. JAMA 2007;298:2038-2047
17. US Renal Data System, USRDS Annual Data Report 2010. Atlas of chronic kidney disease and end-stage renal disease in the United States, National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, Bethesda, MD. Chronic kidney disease in the general population. Bethesda: 2010;1:39-52
18. Keith DS, Nichols GA, Gullion CM, Brown JB, Smith DH: Longitudinal follow-up and outcomes among a population with chronic kidney disease in a large managed care organization. Arch Intern Med 2004;164:659-663
19. Raphael KL, Wei G, Greene T, Baird BC, Beddhu S: Cognitive function and the risk of death in chronic kidney disease. Am J Nephrol 2012;35:49-57
20. Griva K, Stygall J, Hankins M, Davenport A, Harrison M, Newman SP: Cognitive impairment and 7-year mortality in dialysis patients. Am J Kidney Dis 2010;56:693-703
21. Rakowski DA, Caillard S, Agodoa LY, Abbott KC: Dementia as a predictor of mortality in dialysis patients. Clin J Am Soc Nephrol 2006;1:1000-1005
22. Kurella M, Chertow GM, Luan J, Yaffe K: Cognitive impairment in chronic kidney disease. J Am Geriatr Soc 2004;52:1863-1869
23. Kurella M, Yaffe K, Shlipak MG, Wenger NK, Chertow GM: Chronic kidney disease and cognitive impairment in menopausal women Am J Kidney Dis 2005;45:66-76
24. Kurella M, Chertow GM, Fried LF, Cummings SR, Harris T, Simonsick E, Satterfield S, Ayonayon H, Yaffe K: Chronic kidney disease and cognitive impairment in the elderly: The health, aging, and body composition study. J Am Soc Nephrol 2005;16:2127- 2133
25. Seliger SL, Siscovick DS, Stehman-Breen CO, Gillen DL, Fitzpatrick A, Bleyer A, Kuller LH: Moderate renal impairment and risk of dementia among older adults: The Cardiovascular Health Cognition Study. J Am Soc Nephrol 2004;15:1904-1911
26. Tamura MK, Wadley V, Yaffe K, McClure LA, Howard G, Go R, Allman RM, Warnock DG, McClellan W: Kidney function and cognitive impairment in US adults: The Reasons for Geographic and Racial Differences in Stroke (REGARDS) Study. Am J Kidney Dis 2008;52:227-234
27. Etgen T, Sander D, Chonchol M, Briesenick C, Poppert H, Förstl H, Bickel H: Chronic kidney disease is associated with incident cognitive impairment in the elderly: The INVADE study. Nephrol Dial Transplat 2009: 24:3144-3150
28. Wang F, Zhang L, Liu L, Wang H: Level of kidney function correlates with cognitive decline. Am J Nephrol 2010;32:117-121
29. Sehgal AR, Grey SF, DeOreo PB, Whitehouse PJ: Prevalence, recognition, and implications of mental impairment among hemodialysis patients. Am J Kidney Dis 1997;30:41-49
30. Murray A, Tupper DE, Knopman DS, Gilbertson DT, Pederson SL, Li S, Smith GE, Hochhalter AK, Collins AJ, Kane RL: Cognitive impairment in hemodialysis patients is common. Neurology 2006;67:216-223
31. Madan P, Kalra OP, Agarwal S, Tandon OP: Cognitive impairment in chronic kidney disease. Nphrol Dial Transplant 2007;22:440-444
32. Kurella M, Mapes DL, Port FK, Chertow GM: Correlates and outcomes of dementia among dialysis patients: The Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study. Nephrol Dial Transplant 2006;21:2543-2548
33. Ak R, Üstündağ S, Üstündağ A, Güldiken B, Süt N: Kronik böbrek hastalığında bilişsel fonksiyon bozukluğu: Diyaliz modalitesinin etkisi. Turk Nephrol Dial Transpl 2015;24:283-293
34. Eisenstaedt R, Penninx BW, Woodman RC: Anemia in the elderly: Current understanding and emerging concepts. Blood Rev 2006;20:213-226
35. Stivelman JC: Benefits of anaemia treatment on cognitive function. Nephrol Dial Transplant 2000;15:29-35
36. Pickett JL, Theberge DC, Brown WS, Schweitzer SU, Nissenson AR: Normalizing hematocrit in dialysis patients improves brain function. Am J Kidney Dis 1999;33:1122-1130
37. Goldstein FC, Levey AI, Steenland NK: High blood pressure and cognitive decline in mild cognitive impairment. J Am Geriatr Soc 2013;61:67-73
38. Herrmann FR, Safran C, Levkoff SE, Minaker KL: Serum albumin level on admission as a predictor of death, length of stay, and readmission. Arch Intern Med 1992;152:125-130
39. Kutlay S, Nergizoglu G, Duman N, Atli T, Keven K, Ertürk S, Ates K, Karatan O: Recognition of neurocognitive dysfunction in chronic hemodialysis patients. Ren Fail 2001;23:781-787
40. Pliskin NH, Yurk HM, Ho LT, Umans JG: Neurocognitive function in chronic hemodialysis patients. Kidney Int 1996;49:1435-1440
41. Flicker L, Ames D: Metabolic and endocrinological causes of dementia. Int Psychogeriatr 2005;17:S79-S92
42. Gilli P, De Bastiani P: Cognitive function and regular dialysis treatment. Clin Nephrol 1983;19:188-192
43. Tamura MK, Muntner P, Wadley V, Cushman M, Zakai NA, Bradbury BD, Kissela B, Unverzagt F, Howard G, Warnock D, McClellan W: Albuminuria, kidney function, and the incidence of cognitive impairment among adults in the United States. Am J Kidney Dis 2011;58:756-763
44. Drew DA, Tighiouart H, Scott TM, Lou KV, Shaffi K, Weiner DE, Sarnak MJ: Cognitive performance before and during hemodialysis: A randomized cross-over trial. Nephron Clin Pract 2013;124:151- 158
45. Tilki HE, Akpolat T, Tunalı G, Kara A, Onar MK: Effects of haemodialysis and continuous ambulatory peritoneal dialysis on P300 cognitive potentials in uraemic patients. Ups J Med Sci 2004;109:43-48
46. Buoncristiani U, Alberti A, Gubbiotti G, Mazzotta G, Gallai V, Quintaliani G, Gaburri M: Better preservation of cognitive faculty in continuous ambulatory peritoneal dialysis. Perit Dial Int 1993;13:S202-S205
47. Madan P, Agarwal S, Kalra OP, Tandon OP: Effect of hemodialysis on cognitive function in ESRD patients. Ren Fail 2007;29:699-703

APA	ÇOBAN KILINÇ V, Ustundag S, Üstündağ A, Süt N (2018). Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. , 178 - 188.
Chicago	ÇOBAN KILINÇ Vildan,Ustundag Sedat,Üstündağ Ayten,Süt Necdet Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. (2018): 178 - 188.
MLA	ÇOBAN KILINÇ Vildan,Ustundag Sedat,Üstündağ Ayten,Süt Necdet Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. , 2018, ss.178 - 188.
AMA	ÇOBAN KILINÇ V,Ustundag S,Üstündağ A,Süt N Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. . 2018; 178 - 188.
Vancouver	ÇOBAN KILINÇ V,Ustundag S,Üstündağ A,Süt N Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. . 2018; 178 - 188.
IEEE	ÇOBAN KILINÇ V,Ustundag S,Üstündağ A,Süt N "Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi." , ss.178 - 188, 2018.
ISNAD	ÇOBAN KILINÇ, Vildan vd. "Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi". (2018), 178-188.

APA	ÇOBAN KILINÇ V, Ustundag S, Üstündağ A, Süt N (2018). Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 27(2), 178 - 188.
Chicago	ÇOBAN KILINÇ Vildan,Ustundag Sedat,Üstündağ Ayten,Süt Necdet Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 27, no.2 (2018): 178 - 188.
MLA	ÇOBAN KILINÇ Vildan,Ustundag Sedat,Üstündağ Ayten,Süt Necdet Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, vol.27, no.2, 2018, ss.178 - 188.
AMA	ÇOBAN KILINÇ V,Ustundag S,Üstündağ A,Süt N Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi. 2018; 27(2): 178 - 188.
Vancouver	ÇOBAN KILINÇ V,Ustundag S,Üstündağ A,Süt N Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi. 2018; 27(2): 178 - 188.
IEEE	ÇOBAN KILINÇ V,Ustundag S,Üstündağ A,Süt N "Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi." Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 27, ss.178 - 188, 2018.
ISNAD	ÇOBAN KILINÇ, Vildan vd. "Son Dönem Kronik Böbrek Hastalarında Altı Aylık Hemodiyaliz Tedavisinin Kognitif Fonksiyona Etkisi". Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi 27/2 (2018), 178-188.