Yıl: 2019 Cilt: 29 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 413 - 428 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 28-01-2020

MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI

Öz:
Türkiye, II. Dünya Harbinin sonuna kadar savaş dışı kalma politikası izlemiş olsa da büyük savaş ülkeyi;iktisadî, siyasî, ekonomik ve askerî yönlerden oldukça kötü etkilemişti. Dönemin hükûmetleri, Türkiye’ninolası bir savaş halinde mümkün olan en az zararı görmesi için önemli ve sert tedbirler almak durumundakalmıştı. II. Dünya Harbi yıllarında ekonomik alanda alınan tedbirlerden biri Millî Korunma Kanunu olmuştu.Millî Mücâdele yıllarında Türk Milletinin içinde bulunduğu yokluk ve yoksulluğu ifade eden ve yine TürkMilletinin eşi benzeri görülmemiş bir fedakârlıkla uyguladığı Tekâlif-i Millîye Emirleri, Millî KorunmaKanununun yürürlüğe girmesinin haklılığını göstermesi bakımından önemlidir. Bununla birlikte MillîKorunma Kanunu, uygulamada görevli memurların işgüzarlığı veya iş bilmezliği yüzünden toplum içinde haklıtepkilerin doğmasına da neden olmuştur. Neticede Millî Korunma Kanunu, savaş şartları altında, devletin vemilletin bekâsı için çıkarılmış bir kanundur. Ancak uygulamalar savaş dönemi ile sınırlı kalmamış, CHPiktidârının sona ermesinden sonra Demokrat Parti hükümetleri tarafından da sürdürülmüştür.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler

Realization of National Protection Law (1940) and Single-Party Period Practices

Öz:
Although Turkey followed a policy that had the principle of staying away from war until the end of the 2nd World War, this major war affected negatively the country in economic, political, and military terms. The governments of the period had to take serious and strict measures to ensure that Turkey would receive the lowest damage in case of a possible war. During the 2nd World War years, one of the measures that were taken in the field of economics was the National Protection Law. During the National Struggle, the Orders of National Taxation, which were obeyed by the Turkish Nation with unique sacrifices and which show the poverty and hardships of the nation in those years, are important in that they justified the National Protection Law. On the other hand, the National Protection Law also caused that there appeared justified reactions by the people because of the beadledom or ignorance of the officials who were assigned in the application process of the law. All in all, the National Protection Law is a law that was enacted for the survival and benefit of the state and the nation under war conditions. However, the practices were not limited to the war period, and after the CHP Government ended, the Democrat Party Government also continued the application of this law.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Siyasi Bilimler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • T. C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi(BCA).
  • BCA: 30.10.0.0/184.272.2./216A31.
  • BCA: 30.11.1.0/ 151.4.6.
  • BCA: 30.18.1.2./94.10.4./212.
  • BCA: 30.18.1.2/94.10.5./170.
  • T. C. Resmî Gazete.(1940). 18 Ocak. Millî Korunma Kanunu.
  • T. C. Resmî Gazete.(1941). 18 Şubat.
  • T. C. Resmî Gazete.(1940). 26 Ocak. (Bu Kanunun 19 Şubat 1940 tarihli ve 2/12877 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesiyle tatbikine başlanılmış ve Kanunun 3. maddesine göre 16 Eylül 1960 tarihli ve 5/322 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla tatbikten kaldırılmıştır.)
  • T. C. Resmî Gazete.(1941). 23 Aralık.
  • T. C. Resmî Gazete.(1942). 30 Ocak. (Millî Korunma Kanununun 18. maddesindeki değişiklik).
  • T. C. Resmî Gazete.(1942). 3 Şubat.
  • T. C. Resmî Gazete.(1944). 11 Ağustos.
  • T.C. Resmî Gazete.(1942). 19 Ocak.
  • TBMM Zabıt Ceridesi.(1939). Devre: VI. Cilt: 7. İçtima:1. 19. İnikad. 29 Aralık.
  • TBMM Zabıt Ceridesi.(1940). Devre: VI. Cilt: 8. İçtima:1. 27. İnikad. 18 Ocak, 138-158.
  • TBMM Zabıt Ceridesi.(1940). Devre: VI. Cilt: 8. İçtima:1. 27. İnikad. 18 Ocak. S. Sayısı: 64: Millî Korunma Kanunu Lâyihası ve Muvakkat Encümen Mazbatası (1/301). ss. 1-16.
  • TBMM Zabıt Ceridesi.(1940). Devre: VI. Cilt: 15. İçtima:2. 21. İnikad. 25 Aralık, 157-179, 189-192.
  • TBMM Zabıt Ceridesi.(1941). Devre: VI. Cilt: 22. İçtima:3. 18. İnikad. 19 Aralık, 106,107, 109-117.
  • TBMM Zabıt Ceridesi.(1942). Devre: VI. Cilt: 23. İçtima:3. 33. İnikad. 30 Ocak, 168-193; 199, 200-203.
  • “Bugünden İtibaren Ekmek Karne İle Tevzi Edilecek”.(1942).Cumhuriyet Gazetesi.14 İkinci Kanun(Ocak).
  • “Ekmek 10 Güne Kadar Karne İle Satılacak”. (1942).Akşam Gazetesi. 7 Kanun-ı Sani(Ocak).
  • “Ekmek Dağıtma Yerleri Açılacak”. (1941). Akşam Gazetesi.26 Kanun-ı Evvel(Aralık).
  • “Karne Usulü Ekmek İsrafını Önleyecek”.(1941).Tan Gazetesi.23 İlk Kanun(Aralık).
  • “Karneler Geldi”. (1942). Akşam Gazetesi.6 Kanun-ı Sani(Ocak).
  • Aydemir, Şevket Süreyya.(1999). İkinci Adam, Cilt II (1938-1950). Remzi Kitabevi: İstanbul.
  • Bakar, Bülent.(2013). “İstanbul’da Ekmek Karnesi Uygulaması, Karne ve Ekmek Suistimalleri(1942-1946)”. İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi. Yıl: 2013/2. Cilt:12. Sayı: 24. ss. 1-60.
  • Baydar, Ertuğrul.(1978). İkinci Dünya Savaşı İçinde Türk Bütçeleri. Ankara: Maliye Bakanlığı Yayınlar.
  • Bengi, Hüsnü.(1943).Millî Korunma Kanun ve Kararları. İstanbul.
  • Boratav, Korkut.(2006). Türkiye'de Devletçilik. Ankara: İmge Yayınları.
  • Duru, Bülent.(2009). “1941: Kıtlık Yılında Milli Korunma Kanunu Uygulamaları”. (Ed. Birgül Ayman Güler). Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949, Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması II, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi, ss.159-224.
  • Ergin, Feridun.(1943).Harp Zamanında Devletin Ekonomiye Müdahalesi. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
  • Goloğlu, Mahmut.(2012). Milli Şef Dönemi/Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-III 1939-1945. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
  • Güneş, Günver.(2002).“Türkiye’de Savaş Ekonomisi Uygulamaları ve Toplumsal Yaşama Etkileri”. Türkler 17. Yeni Türkiye Yayınları: Ankara, ss. 615-621.
  • Hüseyin Avni.(1941).“Hükümet Yeni Teşkilatı Niçin Kuruyor?”, Tan Gazetesi. 26 Şubat.
  • Karabulut, Sezen. Karabulut, Umut.(2016) “Erken Cumhuriyet Döneminde Doğu Anadolu Bölgesini Kalkındırmaya Yönelik Bir Girişim: Malatya Bez ve İplik Fabrikası TAŞ’ın Kuruluşu (1936-1939)” İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 5. Sayı:1. ss. 67-78
  • Karabulut, Umut. (2014). “ Davetsiz Misafiri Beklerken İkinci Dünya Savaşı Türkiye’sinde Pasif Güvenlik Önlemleri (1939-1940). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmalar Dergisi. XIV/28, ss.199-223
  • Karay, Refik Halit.(1942). “Vişneli Ekmek Tatlısına Buyurunuz!”. Tan Gazetesi. 20 Temmuz.
  • Karay, Refik Halit.(1942).“Etten Faydalı, Ekmek Kadar Lüzumlu”. Tan Gazetesi. 16 Temmuz.
  • Karay, Refik Halit.(1942).“Lokantaların İmtiyazı: Makarna”. Tan Gazetesi. 18 Temmuz.
  • Kayra, Cahit.(2013).Savaş Türkiye Varlık Vergisi. Genişletilmiş 4. Baskı. İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
  • Koçak, Cemil.(1986).Türkiye'de Milli Şef Dönemi I: 1938-1945. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Öztürk, Erdoğan.(2004/2005).“İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İzmir'de Beslenme Sorunu”. Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarih Araştırmaları Dergisi. IV/11. ss.145-158.
  • Öztürk, İbrahim Mert.(2013). “İkinci Dünya Savaşı Türkiye'sinde Olağanüstü Ekonomik Kararlar: Milli Korunma Kanunu ve Varlık Vergisi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi. Cilt: 32, Sayı: 54 ss. 135-166.
  • Pur, Hüseyin Perviz.(2007).Varlık Vergisi ve Azınlıklar. İstanbul: Eren Yayıncılık.
  • Sadak, Necmeddin. (1940). “İktisâdî Koruma Kanunu”. Akşam Gazetesi. Kanun-ı Sani(Ocak).
  • Sertel, Zekeriya.(1942). “Her Şeyden Önce Köylünün Emniyetini Kazanmak Lazımdır”. Tan Gazetesi. 17 Temmuz.
  • Sertel, Zekeriya.(1942). “Halkın İtimadını Kazanmak İçin”. Tan Gazetesi. 21 Temmuz.
  • Şener, Sefer.(2014). “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Türkiye'de Tarım Politikası Arayışları”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 7. (2004/1). ss. 73-92.
  • Tekeli, İhsan. İlkin, Selim. (2014) İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi. Cilt: II. İletişim Yayınevi: İstanbul
  • Tökin, İsmail Hüsrev.(1943).“Türkiye’de Fiyat Politikası”. Türk Ekonomisi. Yıl: 1. Sayı: 5. 155-159.
  • Turan, Şerafettin.(1999).Türk Devrim Tarihi. Cilt: IV/I. Bilgi Yayınevi: Ankara.
  • Yavuz, Erdem.(2015).“Milli Korunma Kanunu, Varlık Vergisi Kanunu ve Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu Tartışmaları: Erzincan Uygulamaları”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. Yıl: 3. Sayı: 12. ss. 161-180.
  • Akşam Gazetesi.(1940-1941).
  • Cumhuriyet Gazetesi.(1940-1941).
  • Son Posta Gazetesi.(1942).
  • Son Telgraf Gazetesi.(1941)
  • Tan Gazetesi.(1940-1942).
  • Türk Ekonomisi.(1943).
APA AYDIN M (2019). MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. , 413 - 428.
Chicago AYDIN MEHMET KORKUD MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. (2019): 413 - 428.
MLA AYDIN MEHMET KORKUD MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. , 2019, ss.413 - 428.
AMA AYDIN M MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. . 2019; 413 - 428.
Vancouver AYDIN M MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. . 2019; 413 - 428.
IEEE AYDIN M "MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI." , ss.413 - 428, 2019.
ISNAD AYDIN, MEHMET KORKUD. "MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI". (2019), 413-428.
APA AYDIN M (2019). MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 413 - 428.
Chicago AYDIN MEHMET KORKUD MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 29, no.1 (2019): 413 - 428.
MLA AYDIN MEHMET KORKUD MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.29, no.1, 2019, ss.413 - 428.
AMA AYDIN M MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 29(1): 413 - 428.
Vancouver AYDIN M MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 29(1): 413 - 428.
IEEE AYDIN M "MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, ss.413 - 428, 2019.
ISNAD AYDIN, MEHMET KORKUD. "MİLLÎ KORUNMA KANUNUNUN HAYATA GEÇİRİLİŞİ (1940) VE TEK PARTİ DÖNEMİ UYGULAMALARI". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 29/1 (2019), 413-428.