Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi
Yıl: 2018 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1248 - 1271 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18505/cuid.443965 İndeks Tarihi: 07-02-2020
Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi
Öz: Kur’ân’da, dört farklı yerde esrarengiz bir olaydan bahsedilmektedir. Müfessirlerin çoğunagöre âyetlerde geçen olayın özü şudur: Yeryüzü ile ilgili ilahî emirlerin yer aldığı vahiy bilgisi üstkademede bulunan meleklerden başlamak üzere alt kademeye doğru aktarılır. Nihayetinde bubilgi, emri yerine getirecek görevli meleğe ulaştırılır. Bu aktarım sırasında şeytanlar gizlice bubilgileri kapmaya çalışır. Şeytanın amacı elde ettiği bilgileri kâhinlere ulaştırılarak, olacaklarıönceden haber vermektir. Ne var ki “şihâblar” (ateş topları) devreye girerek, şeytanların bu bilg-ilere ulaşmasını engeller. Böylece ilahi emirlerin güvenliği sağlanarak, ehil olmayan elleregeçmesi engellenir. Kur’ân-ı Kerim’de yer alan söz konusu bu olay, İslam öncesi Arap toplumununkültürel yapısı, nüzul sürecinde muhatap kitlenin olayı algılama durumu ve sonrasında meydanagelen kültürel değişmelere paralel olarak ortaya çıkan çeşitli anlama çabalarının sistematik birşekilde analiz edilmesi gerekir. Âyetlerde ifade edilen gayb bilgisinin şihâblar ile muhafazaedilmesi problemi, tarihi süreç içerisinde konunun anlaşılması ve farklı yaklaşımlar dikkate alına-rak çeşitli yönleri ile araştırma konusu yapılacaktır.
Anahtar Kelime: Konular:
The Issue of Preserving the Knowledge of Unseen with Shihābs in the Qur’ānic Verses Abstract
Öz: In the Qur'ān, a mysterious event is mentioned in four different parts. According to the most mufassar (exegetes), the essence of this event in the Qur’ānic verses is the knowledge of revelation, which include divine orders about how the earth is transferred to the lower level, starting from the angels in the upper level. Ultimately, this information is delivered to the mis- sionary angel who will execute the order. During this transfer, the devils secretly try to capture this information. The purpose of Satan is inform the priests to inform them in advance. However, shihābs step in and prevent the devils to reach these information. Thus, the security of the infor- mation, which include divine orders, are provided and prevented the passage of unauthorized hand. This event in the Qur'ān requires a systematic analysis of the culltural structure of pre- Islamic Arab society, the perception of the incident of the interlocutory mass in the process of conquest, and the various comprehension efforts in parallel with the cultural changes that have taken place. The problem of preserving the knowledge of unseen with shihābs will be studied in various aspects by considiring the subject and taking into consideration the different approaches in the historical process.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdulbâkî, Muhammed Fuâd. el-Mu’cemu’l-muhfehres li elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dâru’l-Hadis, 1364.
- Âlûsî, Şehabuddin Mahmud b. Abdillah. Rûhu’l-me‘ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-seb’a’l-mesânî, thk. Ali Abdulbari Atiye. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1415.
- Askalânî, Ahmed b. Ali. Fethu’l-bârî şerhu Sahîh Buhârî. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1329.
- Aydın, Hayati, “Dini Kaynaklar ve Kültür Bağlamında Cinleri Anlamak”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21/3 (Aralık 2017): 1623-1670.
- Bağdâdî, Ebu’l-Bekâ Abdullah el-Ukberî. el-Lübbâb fî İleli’l-binai ve’l-i‘râb. 2 Cilt. Şam: Dâru’l-Fikr, 1995.
- Beydâvî, Nâsiruddin Abdullah b. Ömer. Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahman Maraşlı. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyau’t-Turasi’l-Arabî, 1418.
- Buhârî, Muhmmed b. İsmail. Sahîh Buhârî. Şam: Dâr İbn Kesîr, 2002.
- Bursavî, İsmail Hakkı. Rûhu’l-beyân. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikir, ts.
- Cevad Ali. el-Mufassal fî târîhi’l-Arab kable’l-İslâm. 20 Cilt. b.y.: Dâru’s-Sâkî, ts.
- Derveze, Muhammed İzzet. Tefsîru’l-hadis. 10 Cilt. Kahire: Dâru İhyau’l-kitâbi’l-Arabî, 1383.
- Düzenli, Yaşar. “Haberlerde Tedricilik ve Cinlerin Kulak Hırsızlığı Meselesi”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22 (2010):125-154.
- Ebû Zehre, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa. Zehretu’t-tefâsîr. 10 Cilt. b.y.: Dâru’l-Fikri’l-Arabî, ts.
- Endelusî, İbn Atiyye. el-Muhareru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz. thk. Abdusselam Abduşşafî Muhammed. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1422.
- Ebû Ubeyde, Ma’mer b. El-Müsennâ. Mecâzu’l-Kur’ân. thk. M.Fuat Sezgin. 2 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hânîcî, 1381.
- Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd. Me‘âni’l Kur’ân, thk. Ahmed Yusûf el-Necati vd. 3 Cilt. Mısır: Dâru’l-Mısriyye li’t-Te’lif ve’t-Tercüme, ts.
- Hakîm el-Tirmizî, Muhammed b. Alî. Nevâdiri’l-usûl fî ahâdîs’i-Resûl. thk. Abdurrahman Umeyra. 4 Cilt. b.y.: Dâru’l-Cîl, ts.
- İbn Âşur, Mahmûd et-Tahir. et-Tahriru’l-vecîz. 30 Cilt. Tunus: Dâru’t-Tûnusiyye li’n-Neşr, 1984.
- İbn Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed. Müsned el-İmâm Ahmed b. Hanbel. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2001.
- İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed. el-İhsân fî takrîb Sahîh ibn Hibbân. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1988.
- Muhammed Mahmud el-Hicâzî, Tefsîru’l-vâdıh. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Celîli’l-Cedîd, 1413.
- İbn Kuteybe, Abdillah b. Müslim. Garîbu’l-Kur’ân, thk. Said el-Liham.
- İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. Süneni ibn Mâce. 2 Cilt. b.y.: Dâru ihtau’l-Kutubi’l-Arabiyye, ts.
- İbn Mâlik et-Tâî, Ebû Abdullah Cemaleddin. Elfiye İbn Mâlik. b.y.: Dâru Teavun, ts.
- İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Daru Sadr, 1414.
- İbn Kesîr, İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm. thk. Sami b. Muhammed Selame. 8 Cilt. b.y.: Daru Tayyibe li’n-neşri ve’l-Tavzi’, 1999.
- İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec. Zâdu’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. thk. Abdurrezak Mehdi. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1422.
- İsfahânî, Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbu’l-Kur’ân. thk. Safvan Adnan ed-Dâvudî. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1412.
- Kuşeyrî, Abdulkerim. Letâifu’l-işârât. thk. İbrahim el-Besyûnî. 3 Cilt. b.y.: Heyeti’l-Misriyyeti’l-Amme lil Kitâb, ts.
- Makdisî, el- Muttahar b. Tâhir. el-Bed’ ve’t-târîh. 6 Cilt. b.y.: Mektebetu Sikâfetu’d-Diniyye ts.
- Maturîdî, Ebû Mansûr. Tefsiri’l-Mâturîdî (Te’vilâtu Ehli’s-Sünnet). thk. Mecdî Baslum. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ku-tubi’l-İlmiyye, 2005.
- Mâverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed. en-Nüketu ve’l-‘uyûn. thk. Seyyid ibn Abdilmaksur b. Abdirrahman. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.
- Merâğî, Muhammed b. Mustafa. Tefsîru’l-Merâğî. 30 Cilt. Mısır: Mektebetu Mustafa el-Bâbî, 1946.
- Müslim b. Haccâc, el-Kuşeyrî. Sahîhu Müslim. b.y.: ts.
- Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ. Tefhîmu’l-Kur’ân. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
- Nahvî, Ebû Bekr Muhammed. el-Usûl fî nahiv. thk. Abdulhüseyin Fetlî. 3 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, ts.
- Nesîfî, Ebu’l-Berekât Abdurrahma. Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vil. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1998.
- Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddin Yahya b. Şerif. el-Minhâc şerhu Sahîh Müslim b. Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turâsi’l-Arabî, 1392.
- Râzî, Fahrüddîn. Mefâtihu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyau’t-Turâsi’l-Arabî, 1420.
- Sa‘lebî, Ebû İshak Ahmed. el-Keşfu ve’l-beyân ‘an tefsiri’l-Kur’ân. thk. Ebû Muhammed b. ‘Âşûr. 10 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâu’t-Turasi’l-Arabî, 2002.
- Se‘âlebî, Abdurrahman b. Muhammed b. Mahluf. el-Cevâhirü’l-hisân fî tefsîri’l-Kur’ân. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyau Turâsi’l-Arabî, 1418.
- Semerkandî, Ebu’l-Leys. Bahru’l-‘ulûm. 3 Cilt. b.y.: ts.
- Sem’ânî, Ebu’l-Muzaffer Mensur b. Muhammed. Tefsîru’l-Kur’ân. 6 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1998.
- Semîn el-Halebî. ed-Durru’l-mensûr fî ‘ulumi’l-kitâbi’l-meknûn. thk. Ahmed Mahmud el-Harat, 11 Cilt. Şam: Dâru’l-Kalem, ts.
- Seyyid Kutub. Fî zilâli’l-Kur’ân. 6 Cilt. Kahire: Dâru’ş-Şark, 1412.
- Sibeveyhî, Ebû Bişr Amr b. Osman. el-Kitâb, Mektebetu’l-Hânecî. 4 Cilt. Kahire: y.y., 1988.
- Sicistânî, Ebû Bekr Muhammed b. Üzeyir. Gâribu’l-Kur’ân. Suriye: Dâru’l-Kuteybe, 1995.
- Suyûtî, Ebu’l-Fazl Celâluddîn. ed-Durru’l-mensûr. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
- Şa‘râvî, Muhammed Mütevellî. Tefsîru’ş-Şa‘râvî. 19 Cilt. b.y.:Mutabi’ Ahbaru’l-Yevm. ts.
- Şâmî, Muhammed b. Yusuf. Sübülü’l -hüdâ ve’r-reşâd fî sîretu hayri’l-‘ibâd. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutbi’l-İlmiyye, 1993.
- Şevkânî, Muhammed b. Ali. Fethu’l-kadîr, Dâru İbn Kesîr. 6 Cilt. Beyrut: y.y., 1414.
- Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerir. Câmiul beyân fî te’vili’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şakir. 24 Cilt.
- Beyrut: Müessetü’r-Risâle, 2000.
- Tantâvî, Muhammed Seyyid. et-Tefsîru’l-vesît lil Kur’âni’l-Kerîm. 15 Cilt. Kahire: Dâru’l-Nahde, 1997.
- Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevre. Süneni’t-Tirmizî. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslamî, 1998.
- Zeccâc, Ebû İshak İbrahim b. es - Sırrî. Meani’l-Kur’ân ve i‘râbuhu. thk. Abdulcelil Abduh Şelbî. 5 Cilt. Beyrut: Alemu’l-Kutub, 1998.
- Zemahşerî, Ebu’l Kasım Mahmud b. Ömer. el-Keşşâf ‘an hakâiki gavâmidi’t-tenzîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-Arabiyye, 1407.
| APA | TAY H (2018). Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. , 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| Chicago | TAY HEKIM Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. (2018): 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| MLA | TAY HEKIM Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. , 2018, ss.1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| AMA | TAY H Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. . 2018; 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| Vancouver | TAY H Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. . 2018; 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| IEEE | TAY H "Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi." , ss.1248 - 1271, 2018. 10.18505/cuid.443965 |
| ISNAD | TAY, HEKIM. "Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi". (2018), 1248-1271. https://doi.org/10.18505/cuid.443965 |
| APA | TAY H (2018). Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(2), 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| Chicago | TAY HEKIM Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22, no.2 (2018): 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| MLA | TAY HEKIM Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, vol.22, no.2, 2018, ss.1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| AMA | TAY H Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2018; 22(2): 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| Vancouver | TAY H Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi. 2018; 22(2): 1248 - 1271. 10.18505/cuid.443965 |
| IEEE | TAY H "Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi." Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22, ss.1248 - 1271, 2018. 10.18505/cuid.443965 |
| ISNAD | TAY, HEKIM. "Âyetlerde Gayb Bilgisinin Şihâblar ile Muhafazası Meselesi". Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/2 (2018), 1248-1271. https://doi.org/10.18505/cuid.443965 |
