Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi
Yıl: 2019 Cilt: 27 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 173 - 187 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.26650/FNJN18075 İndeks Tarihi: 07-02-2020
Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi
Öz: Amaç: Ajitasyon kurumsal bakım alan yaşlılarda yaygındır. Özellikle demanslı hastalar için önemli birproblemdir. Bu kapsamda çalışmanın amacı bir ilde uzun süreli kurumsal bakım alan yaşlıların ajitasyondavranışlarının ve etkileyen faktörlerle ilişkisinin belirlenmesidir.Yöntem: Araştırma tanımlayıcı ve analitik türdedir. Araştırmanın evrenini, İl Aile ve Sosyal PolitikalarMüdürlüğüne bağlı üç kurumsal bakım merkezinde yaşayan yaşlı bireyler oluşturmuştur. Araştırmadaörneklem yöntemine gidilmeyip, örneklem grubuna 60 yaş ve üzeri, kendisi ve yakını tarafındançalışmaya katılmasına olur verilen 178 yaşlı birey alınmıştır. Araştırmanın verileri Eylül-Kasım 2018 tarihleriarasında toplanmıştır. Verilerin toplanmasında sosyo-demografik soru formu, Cohen-Mansfield AjitasyonEnvanteri (CMAE), Mini-Cog Kısa Bilişsel Değerlendirme Formu, Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi(BGYA), Lawton&Brody Enstrümantal Günlük Yaşam Aktiviteleri Ölçeği (EGYA) kullanılmıştır.Bulgular: Çalışmaya katılan yaşlıların yaş ortalaması 75.58±8.77 olup %56.7’si erkektir. Bulunduklarıkurumda bakım alma süresi 23.48±24.46 aydır. Yaşlıların %50.6’sının psikiyatrik tanısı bulunmaktadır.Demanslı yaşlıların CMAE puan ortalaması 46.26±15.10 olup demansı olmayanlara göre anlamlı düzeydeyüksektir (Z=-2.132, p=0.033). Mini-Cog puan değerlendirmesine göre bilişsel bozulma olasılığı yüksekolarak belirlenen yaşlıların CMAE puan ortalaması 46.04±15.77 olup düşük bilişsel bozulma olasılığıolanlara göre anlamlı düzeyde yüksektir (Z=-4.137, p=0.000).Sonuç: Çalışmanın sonuçları demanslı hastalarda ajitasyonun yüksek olduğunu, demansla birlikteseyreden bilişsel bozulmanın ajitasyon üzerinde önemli bir etki gösterdiğini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelime: Konular:
The Determination of Agitation Behaviors among the Elderly People Receiving Long-Term Institutional Care and the Influencing Factors
Öz: Aim: Agitation is common among elderly people staying at nursing homes. It is a significant problem particularly for patients with dementia. This study aims to determine the agitation behaviors of elderly people receiving long-term institutional care in a city and influencing factors. Method: The population of this descriptive and analytical study consisted of elderly individuals in three institutional care centers. 178 elderly individuals aged 60 and above were taken into the sample group. Approval was taken from them and their relatives. The study data were collected between September– November 2018 using the socio-demographic question form, the Cohen-Mansfield Agitation Inventory (CMAI), the Mini-Cog Brief Cognitive Assessment Form, the Barthel Index for Activities of Daily Living (ADL) and the Lawton&Brody Instrumental Activities of Daily Living Scale (IADL). Results: The mean age of the participants was 75.58±8.77 and 56.7% were males. The duration of stay at the institution was 23.48±24.46 months. Although 50.6% of the participants had psychiatric diagnoses. The mean score for the CMAI for the patients with dementia was 46.26±15.10, which was significantly higher than those without dementia (Z=-2.132, p=0.033). Conclusions: The results show agitation is high among patients with dementia and cognitive impairment affects agitation significantly.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2018). Engelli ve yaşlı bireylere ilişkin istatistiki bilgiler. İstatistik Bülteni. Erişim adresi: https://eyh.aile.gov.tr/uploads/pages/engelli-veyasli-bireylere-iliskin-istatistiki-bilgiler/2018-yili-nisan-ayibultenini-bu-baglantiyi-kullanarak-indirebilirsiniz.pdf
- Altunöz, U., Özel-Kızıl, E., Kırıcı, S., Baştuğ, G., Biçer-Kanat, B., Sakarya, A., et al. (2015). Dimensions of agitation based on the Cohen-Mansfield Agitation Inventory in patients with dementia. Turk Psikiyatri Derg. 26(2), 116-122. [CrossRef]
- Bahar, G., Bahar, A., Savaş, H. A. (2009). Yaşlılık ve yaşlılara sunulan sosyal hizmetler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 85-98.
- Borson, S., Scanlan, J., Brush, M., Vitaliano, P., Dokmak, A. (2000). The mini-cog: a cognitive ‘vital signs’ measure for dementia screening in multi-lingual elderly. Int J Geriatr Psychiatry. 15(11), 1021-1027. [CrossRef]
- Bruen, P., McGeown, W., Shanks, M., Venneri, A. (2008). Neuroanatomical correlates of neuropsychiatric symptoms in alzheimer’s disease. Brain, 131(9), 2455-2463. [CrossRef]
- Chemerinski, E., Petracca, G., Tesón, A., Sabe, L., Leiguarda, R., Starkstein, S.E. (1998). Prevalence and correlates of aggressive behavior in alzheimer’s disease. J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 10(4), 421-425. [CrossRef]
- Choy, C. N. P., Lam, L. C. W., Chan, W. C., Li, S. W., Chiu, H. F. K. (2001). Agitation in Chinese elderly: validation of the Chinese version of the Cohen-Mansfield Agitation Inventory. Int Psychogeriatr. 13(3), 325-335. [CrossRef]
- Citrome, L. (2002). Atypical antipsychotics for acute agitation. New intramuscular options offer advantages. Postgrad Med. 112(6), 85-96. [CrossRef]
- Cohen-Mansfield, J. (1986). Agitated behaviors in the elderly, II. Preliminary results in the cognitively deteriorated. J Am Geriatr Soc. 34(10), 722-727. [CrossRef]
- Cohen-Mansfield, J. (2008). Agitated behavior in persons with dementia: The relationship between type of behavior, its frequency, and its disruptiveness. J Psychiatr Res. 43(1), 64-69. [CrossRef]
- Cohen-Mansfield, J., Marx, M., Rosenthal, A. (1989). A description of agitation in a nursing home. J Gerontol. 44(3), 77-84. [CrossRef]
- Cohen-Mansfield, J., Marx, M. S., Rosenthal, A. S. (1990). Dementia and agitation in nursing home residents: how are they related?. Psychol Aging. 5(1), 3-8. [CrossRef]
- Demircioğlu-Özal, M. (2014). Alzheimer hastalarında CohenMansfield Ajitasyon Envanteri’nin (Cohen-Mansfield Agitation Inventory-CMAI) Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirliği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Dewing, J. (2010). Responding agitation in people with dementia. Nurs Older People. 22(6), 18-25. [CrossRef]
- Forstl, H., Burns, A., Levy, R., Cairns, N. (1994). Neuropathological correlates of psychotic phenomena in confirmed Alzheimer’s disease. Br J Psychiatry. 165(1), 53-59. [CrossRef]
- Hamel, M., Gold, D. P., Andres, D., Reis, M., Dastoor, D., Grauer, H., et al. (1990). Predictors and consequences of aggressive behavior by community-based dementia patients. Gerontologist. 30(2), 206-211. [CrossRef]
- Haupt, M., Kurz, A., Janner, M. (2000). A two-year follow-up of behavioural and psychological symptoms in Alzheimer’s disease. Dement Geriatr Cogn Disord. 11(3), 147-152. [CrossRef]
- Hodge, M. (2012). The agitated & violent patient. In L. Hans & Y. Mawji (Eds.), The ABC’s of emergency medicine (pp. 104). Canada: University of Toronto.
- Kılıç, D. (2009). Yaşlı sağlığı. B. Erci (Ed.), Halk sağlığı hemşireliği içinde (s.133-155). Amasya: Fırat Matbaacılık.
- Küçükdeveci, A. A., Yavuzer, G., Tennant, A., Süldür, N., Sonel, B., Arasil, T. (2000). Adaptation of the modified Barthel Index for use in physical medicine and rehabilitation in Turkey. Scand J Rehabil Med. 32(2), 87-92. [CrossRef]
- Lawton, M. P., Broody, E. M. (1969). Assessment of older people: Self maintaining and instrumental activities of daily living. Gerontologist. 9(3), 179-186. [CrossRef]
- Livingston, G., Barber, J., Marston, L., Rapaport, P., Livingston, D., Cousins, S., et al. (2017). Prevalence of and associations with agitation in residents with dementia living in care homes: MARQUE cross-sectional study. BJPsych Open. 3(4), 171-178. [CrossRef]
- Mahoney, F. I., Barthel, D. W. (1965). Functional evaluation: The Barthel Index. Md State Med J. 14: 61-65. [CrossRef]
- Majić, T., Pluta, J. P., Mell, T., Treusch, Y., Gutzmann, H., Rapp, M. A. (2012). Correlates of agitation and depression in nursing home residents with dementia. Int Psychogeriatr. 24(11), 1779-1789. [CrossRef]
- Malone, M. L., Thompson, L., Goodwin, J. S. (1993). Agressive behaviors among the institutionalized elderly. J Am Geriatr Soc. 41(8), 853-856. [CrossRef]
- Özel-Kızıl, E. T., Baştuğ, G., Erdoğan, S., Sakarya, D., Durmaz, N. (2012). Psychometric properties of the Turkish version of Cohen-Mansfield agitation inventory in patients with dementia. Turkish Journal of Geriatrics, 15(1), 24-29.
- Schreiner, A. S., Yamamoto, E., Shiotani, H. (2000). Agitated behavior in elderly nursing home residents with dementia in Japan. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci. 55(3), 180-186. [CrossRef]
- Tractenberg, R. E, Weiner, M. F., Thal, L. J. (2002). Estimating the prevalence of agitation in community-dwelling persons with alzheimer’s disease. J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 14(1), 11-18. [CrossRef]
- Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK. (2015). İstatistiklerle yaşlılar, 2014. Sayı: 18620. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=18620
- Türkiye İstatistik Kurumu-TÜİK. (2016). İstatistiklerle yaşlılar, 2015. Sayı:21520. Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do?id=21520
- World Health Organization-WHO. (2012). Dementia: a public health priority. Switzerland: WHO Press.
- Zuidema, S. U., de Jonghe, J. F., Verhey, F. R., Koopmans, R. T. (2007). Agitation in Dutch institutionalized patients with dementia: factor analysis of the Dutch version of the CohenMansfield Agitation Inventory. Dement Geriatr Cogn Disord. 23(1), 35-41. [CrossRef]
| APA | BAYRAM S, USTA E, ALTINBAS AKKAS O, SIK T (2019). Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. , 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| Chicago | BAYRAM SERAP,USTA ESRA,ALTINBAS AKKAS OZLEM,SIK TUGÇE Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. (2019): 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| MLA | BAYRAM SERAP,USTA ESRA,ALTINBAS AKKAS OZLEM,SIK TUGÇE Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. , 2019, ss.173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| AMA | BAYRAM S,USTA E,ALTINBAS AKKAS O,SIK T Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. . 2019; 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| Vancouver | BAYRAM S,USTA E,ALTINBAS AKKAS O,SIK T Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. . 2019; 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| IEEE | BAYRAM S,USTA E,ALTINBAS AKKAS O,SIK T "Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi." , ss.173 - 187, 2019. 10.26650/FNJN18075 |
| ISNAD | BAYRAM, SERAP vd. "Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi". (2019), 173-187. https://doi.org/10.26650/FNJN18075 |
| APA | BAYRAM S, USTA E, ALTINBAS AKKAS O, SIK T (2019). Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi , 27(2), 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| Chicago | BAYRAM SERAP,USTA ESRA,ALTINBAS AKKAS OZLEM,SIK TUGÇE Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 27, no.2 (2019): 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| MLA | BAYRAM SERAP,USTA ESRA,ALTINBAS AKKAS OZLEM,SIK TUGÇE Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi , vol.27, no.2, 2019, ss.173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| AMA | BAYRAM S,USTA E,ALTINBAS AKKAS O,SIK T Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi . 2019; 27(2): 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| Vancouver | BAYRAM S,USTA E,ALTINBAS AKKAS O,SIK T Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi . 2019; 27(2): 173 - 187. 10.26650/FNJN18075 |
| IEEE | BAYRAM S,USTA E,ALTINBAS AKKAS O,SIK T "Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi." Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi , 27, ss.173 - 187, 2019. 10.26650/FNJN18075 |
| ISNAD | BAYRAM, SERAP vd. "Uzun Süreli Kurumsal Bakım Alan Yaşlılarda Ajitasyon Davranışlarının ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi". Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi 27/2 (2019), 173-187. https://doi.org/10.26650/FNJN18075 |
