Yıl: 2019 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 225 - 236 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-02-2020

Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi

Öz:
Sabır, bir sıkıntı karşısında ilk anda gösterilen tahammülün gelişip uzun süreli hale gelmesi ileortaya çıkmaktadır. Sabır dirayet, metanet, sükûnet, sağduyu ve çözüm arayışından oluşmaktadır.Günümüz anlayışında sabır dayanıklılıktan öteye geçmeyen bir görüntü çizmektedir. Ancak temelde o biraksiyona dayanmaktadır. Kişinin yaşadığı sorunu aşması için bir takım çözüm yolları denemesi sabrınen çok gözden kaçan noktalarından birisidir. Bireyin kendisini zorlayan durumlardan kurtulabilmesinitemel almaktadır. Bunun için aslında her ne kadar bugün pasif bir süreç gibi algılansa da sabır aktif birsüreçtir. Bu kişinin kendini tanımasını, potansiyellerini ve yeteneklerini kullanmasını sağlamaktadır.Böylelikle sabır kişiyi geliştirici bir hal almaktadır. İslam yaşanan zorluklar karşısında sabrı tavsiyeetmektedir. Kur’an’da sıklıkla inanan bireye sakin, teslim olmuş bir kalp ile ve içten gelerek Tanrı’danyardım istenmesi öğütlenmektedir. Kur’an bazı örnek durumlar üzerinden giderek kişilere sabretmeyiöğütlemektedir. Bu örnekler ile kişilerin yaşadıkları sorunlar karşısında nasıl bir tutum sergilemelerigerektiği onlara anlatılmaktadır. Ayrıca Kur’an sabrın sıklıkla tavsiye edilen bir değer olması gerektiğinivurgulamaktadır. Bu bağlamda inanan birey sıkıntı içindeki diğer kişiye sabretmesini öğütlemeli ve onayardım etmeye çalışmalıdır. İslam’da sabır, yaşanılan sıkıntı karşısında çaresiz hisseden kişi için biranlam kaynağı olarak işlev görmektedir. Yaşanan zorluğun kaynağının Allah olduğunu bilmek, o zorluklayüzleşmeyi ve onu kabullenmeyi kolaylaştırmaktadır. Zira zorluğun kaynağı olan Allah kolaylığı daverecek olandır.Bu çalışmada sabrın yakın kaybı, ölüme yaklaşma tecrübesi, organ kaybı ve travma yaşamışkişilerin yaşamış oldukları zorluklarla başa çıkma esnasında nasıl bir rol oynadığı üzerinde durulmuştur.Uygulama grubu Adana il merkezinde ikamet eden şehit aileleri, gaziler ve gazi ailelerinden seçilmiştir.Görüşmecilerin büyük çoğunluğunda sabır, kaynağını dinden almaktadır ve başa çıkmaya olumluyansımaktadır. Buna göre şehit ailelerinde metanet ve dirayet yönü ortaya çıkarken, gazilerde yaşamauyum sağlamayı kolaylaştıran ve uyumu güçlendiren bir işlev göstermiştir. Gazi yakınlarında ise sabır,kendilerinden daha kötü olan kişilerin duruma bakıp teselli bulma şeklinde ortaya çıkmıştır. Yaşanılanınsabır mı tahammül mü olduğu da sorgulanmış ve yine tüm gruplarda çoğunlukla sabır davranışı ilekarşılaşılmıştır. Sabır ölüm ve organ kaybı gibi telafisi mümkün olmayan durumlarda olayı kabullenmeaçısından önemli rol oynamaktadır. Ayrıca aile içi ilişkilerin ve aile birliğinin devam etmesi konusunda dasabır kavramı oldukça fazla atıf almıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi

The Relationship Between Patience and Religious Coping in Martyrs' Families, War Veterans and Their Families

Öz:
Patience emerges with the development of the endurance in the face of a nuisance at the first moment and it becomes long-term. Patience consists of wisdom, fortitude, calmness, right sense and search for solutions. In today's understanding, patience draws an image that does not go beyond durability. But basically, it is based on an action. One of the most overlooked points of patience is to try a number of solutions to overcome one's problem. It is based on the ability of an individual to get rid of situations that force himself / herself. For this reason, although patience is perceived as a passive process, actually it is an active process. This allows the person to know himself / herself, to use their potentials and abilities. So patience becomes a developer. Islam recommends patience in the face of difficulties. In the Qur'an it is advised that the believer often comes with a calm, surrendered heart, and from within, asking God for help. The Qur'an, through some anecdotes, advises people to be patient. These examples explain how people should behave in the face of the problems they face. Furthermore, Quran emphasizes that patience should be a recommended value. In this context, the believer should advise the other person in distress and try to help him. In Islam, patience functions as a source of meaning for the person who feels helpless in the face of suffering. Knowing that the source of the difficulty is God makes it easier to confront and accept it. Because God, who is the source of the difficulty, will give the ease. This study focuses on the close loss of patience, experience of approaching death, loss of organ and the role of people who have experienced trauma in coping with the difficulties they have experienced. The practice group was selected from families of martyrs, veterans and veterans living in the city centre of Adana. In the vast majority of interviewees, patience takes its origin from religion and positively affects coping. According to this, in the families of martyrs, the direction of fortitude and dignity has emerged, it has a function that facilitates adaptation to life in veterans and strengthens compliance. In the vicinity of veterans, patience appeared in the form of finding consolation of the people who were worse than their own. It was also questioned whether the patient experienced patience or endurence, and patience behaviour was encountered in all groups. Patience plays an important role in the acceptance of the event in cases where it is not possible to compensate death and organ loss. In addition, the concept of patience has been highly cited for the continuation of family relations and family unity.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Albayrak, A. (2007). Dindarlık tipleri açısından dua formları. Marife Dergisi, 7(2), 189-201.
  • Arıcı, A. (2005). Ergenlerde dinî başa çıkma yöntemi olarak dua. Yüksek Lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Ayten, A. (2012). Tanrı’ya sığınmak: Dinî başa çıkma üzerine psiko-sosyal bir araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmâ‘îl (1993). Sahîhu’l-Buhârî I-VII (thk. Mustafâ Dîb el-Buğâ). Yemâme, Beyrut: Dâru İbn Kesîr.
  • Çağrıcı, M. (2008). Sabır. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. (C. 35, ss. 337- 339). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Dağcı, Ş. (2002). Kısas. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde. (C. 25, ss. 488-495). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Demirci, M. (2002). Kur'an-ı Kerim ışığında sabır kavramı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 263-285.
  • Doğan, M. (2016). Sabır psikolojisi- Pozitif psikoloji bağlamında bir araştırma. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
  • Doğan, M. (2017). Karakter gücü olarak sabır ve psikolojik iyi oluş ilişkisi. The Journal of Happiness & Well-Being, 5(1), 134-153.
  • Doğan, M. ve Gülmez, Ç. (2014). Sabır ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 42, 263-279.
  • Dönmez, İ. K. (1997). İslam'da inanç, ibadet ve günlük yaşayış ansiklopedisi 3. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
  • Ege, R. (2013). Anlam alanı içinde sabrı bir tutum olarak yeniden düşünmek. Dinî Araştırmalar, 16(43), 67-86.
  • Ekşi, H. (2001). Başa çıkma, dinî başa çıkma ve ruh sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Doktora tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • El-Kardavi, Y. (2017). Kur'an'da sabır. İstanbul: Nida Yayıncılık.
  • Esed, M. (2002). Kuran mesajı: Meal-tefsir. (C. Koytak, A. Ertürk, Çev.). İstanbul: İşaret Yayınları.
  • Gazalî, E. H. M. b. M. (2016). İhya'u ulumi'd-din (A. Serdaroğlu, Çev.). İstanbul: Bedir Yayınları.
  • Izutsu, T. (2013). Kur'an'da dinî ve ahlaki kavramlar. İstanbul: Pınar Yayınları.
  • Karagöz, İ., Canbulat, M., Karaman, F., Paçacı, İ., (2006). Dinî kavramlar sözlüğü, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Karaman, H., Dönmez, İ. K., Çağrıcı, M., Gümüş, S., (2016). Kur'an yolu Türkçe meâl ve tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
  • Kayıklık, H. (2011). Tasavvuf psikolojisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
  • Kuloğlu, M. E. (2018). Sabır tahammül değil terakkidir. İstanbul: Mavi Çatı Yayınları.
  • Kuşeyrî, A. (1999). Tasavvuf ilmine dair Kuşeyri risalesi. Haz. S. Uludağ, İstanbul: Dergah Yayınları.
  • Kutub, S. (2017). Bela ve imtihan. İstanbul: Rayza Yayınları.
  • Lazarus, R. S. (1966). Psychological stress and the coping process. New York: Mcgraw-Hill.
  • Lazarus, R. S. ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
  • Mevdudi, E. A. (2017). Sabır bilinci. İstanbul: Ehil Yayıncılık.
  • Müncebi, A. (2017). Sabır ve rıza. İstanbul: İlk Harf Yayınevi.
  • Müslim, Ebü’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî (1991). Sahîhu Müslim I-V (Muhammed Fuâd Abdülbâkî, nşr.). Kahire: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye.
  • Oral, O. (2015). Mâturîdî‘de sabır, şükür ve hikmet ilişkisi. Mütefekkir Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 2(4), 343-362.
  • Önal, R. (2008). Kur’an’da imanî ve ahlâkî bir tavır olarak sabır. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(2), 439-466.
  • Öztürk, M. (2011). Kur'an-ı Kerim ve meali: Anlam ve yorum merkezli çeviri. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
  • Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and coping: Theory, research, practice. New York: The Guilford Press.
  • Pargament, K. I. (2003). Tanrım bana yardım et: Başa çıkmanın teorik çatısına doğru. Tabula Rasa, 3(9), 207-238.
  • Pargament, K. I. ve Rye, M. S. (1998). Forgiveness as a method of religious coping. L. Everett (Ed.), Dimensions of forgiveness: Psychological Research & Theological Forgiveness içinde (p. 59-78). Worthington.
  • Pargament, K. I., Ensing, D. S., Falgout, K., Olsen, H., Reilly, B., Haitsma, K. V. ve Warren, R. (1990). God help me (I): Religious coping efforts as predictors of the outcomes to significant negative life events. American Journal of Community Psychology, 18(6), 793- 824.
  • Sarıkaya, B. ve Şeren, Z. (2017). İnsan sorumluluğu ve fiillerine etkisi bağlamında sabır ve tevekkül kavramları. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(12), 68-88.
  • Sayın, E. (2012). Tasavvuf kültüründeki “sabır” kavramının psikolojik etkileri. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 413-422.
  • Stevens, J. R. ve Stephens, D. W. (2008). Patience. Current Biology, 18(1), 11-12.
  • Tirmizî, Ebû İsa Muhammed. (1962-1977). Sünenü’t-Tirmizî I-V. Ahmed Muhammed Şâkir (thk). Mısır: Şirketü Mektebeti ve Matba‘ati Mustafâ el-Bâbî.
  • Türk Dil Kurumu. (2009). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Türküm, A. S. (2002). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 25-34.
  • Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din: psiko-sosyal uyum ve dindarlik. Adana: Karahan Kitabevi.
APA ESEN ATEŞ N, KAYIKLIK H (2019). Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. , 225 - 236.
Chicago ESEN ATEŞ NESİBE,KAYIKLIK Hasan Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. (2019): 225 - 236.
MLA ESEN ATEŞ NESİBE,KAYIKLIK Hasan Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. , 2019, ss.225 - 236.
AMA ESEN ATEŞ N,KAYIKLIK H Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. . 2019; 225 - 236.
Vancouver ESEN ATEŞ N,KAYIKLIK H Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. . 2019; 225 - 236.
IEEE ESEN ATEŞ N,KAYIKLIK H "Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi." , ss.225 - 236, 2019.
ISNAD ESEN ATEŞ, NESİBE - KAYIKLIK, Hasan. "Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi". (2019), 225-236.
APA ESEN ATEŞ N, KAYIKLIK H (2019). Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 225 - 236.
Chicago ESEN ATEŞ NESİBE,KAYIKLIK Hasan Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19, no.1 (2019): 225 - 236.
MLA ESEN ATEŞ NESİBE,KAYIKLIK Hasan Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.19, no.1, 2019, ss.225 - 236.
AMA ESEN ATEŞ N,KAYIKLIK H Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2019; 19(1): 225 - 236.
Vancouver ESEN ATEŞ N,KAYIKLIK H Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2019; 19(1): 225 - 236.
IEEE ESEN ATEŞ N,KAYIKLIK H "Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi." Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19, ss.225 - 236, 2019.
ISNAD ESEN ATEŞ, NESİBE - KAYIKLIK, Hasan. "Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi". Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2019), 225-236.