FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ
Yıl: 2018 Cilt: 13 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 61 - 78 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-02-2020
FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ
Öz: İki bölümden oluşan makalede birinci kısımda Akıl Risaleleri geleneğibağlamında Fârâbî’nin Akıl Risalesinin (Risale fi’l Akl)1 konumu incelenmektedir. İkincikısımda ise Risale’nin temel kavramları dikkate alınarak felsefi analizi yapılmaktadır.Eserin bütün boyutlarıyla incelenmesi geniş kapsamlı bir çalışmayı gerektirdiğinden,risalenin daha temel konularından bilginin oluşumu, soyutlama ve aklın aşamaları,Aristoteles ve kısmen İskender ve Themistius gibi yorumcuların ilgili fikirleriylekarşılaştırılarak sunulmaktadır.Makalenin amacı, soyutlama teorisini merkeze alarak bu üç konuyuincelemektir. Bu bağlamda makalenin temel iddiası, Risale fi’l Akl’ın en temelkavramlarının soyutlama (intiza’), zât ve ilke (mebde) kavramları olduğudur. Bukavramlar içerisinde soyutlama kavramı hem Fârâbî’nin konuyla ilgili getirdiği özgünbir açılım hem de aklın, bilgi edinme faaliyetinden başlayarak, yetkinleşme sürecininanahtarıdır. Bu nedenle makalede bilginin edinilmesi sürecinden itibaren faal aklınbilgideki rolüne kadar soyutlama süreciyle alakalı olan meseleler üzerinde durulmuştur.İkinci olarak ise Risale’nin aklı ‘kesinliği sağlayan ilke’ ve ‘zât’ kavramlarıylatanımlayarak Aristoteles’in İkinci Analitikler adlı eserindeki akıl tanımına önemli biraçılım getirdiği savunulmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
A PHILOSOPHICAL ANALYSIS OF AL-FARABİ’S EPISTLE ON INTELLECT
Öz: The article consists of two parts. The first part deals with the place of Epistle on Intellect written by Al Farabi in the tradition of epistles on intellect. In the second part the epistle is analyzed in the context of the main concepts. Because the thorough study of Epistle requires more comprehensive study, more central topics of Epistle such as construction of knowledge, abstraction and degrees of intellect are discussed and partly compared to the ideas of commentators such as Alexander Aphrodisias and Themistius. The aim of this article is to scrutinize these three important topics placing the theory of abstraction at the centre. In this context, the main claim of the article is that Substance (Zat), Principle (Mabda), Abstraction (Intiza’) are the main concepts of Epistle. The concept of ‘abstraction’ (intiza) is both an original contribution and key for the explanation of the perfection of intellect which begins in the process of acquisition of knowledge. Therefore, the focal point of article is the problems related to the process of abstraction which starts at the beginning of knowledge acquisition and continues till the unification with active intellect. Secondly, by inventing concepts ‘substance (zât) and ‘certain principle’ to explain human reason it is argued that Al Farabi made an important addition to Aristotle’s definition of intellect in Posterior Analytics.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Özturan, H. (2013). Aristoteles ve Fârâbî'de Ahlâkın Kaynağı Problemi. İstanbul: Klasik Yayınları.
- A.Davidson, H. (1992). Alfarabi, Avicenna, Averroes on Intellect: Their Cosmologies, Theories of Active Intellect, Theories of Human Intellect . Oxford: Oxford University Press.
- Adamson, P. (2016). Philosophy in Islamic World. Oxford: Oxford University Press.
- Aristoteles. (1951). İkinci Analitikler. (R. Atademir, Çev.) İstanbul: Meb Yayınları.
- Aristoteles. (2018). Ruh Üzerine. (Ö. A. Sev, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- Arslan, A. (2014). İlkçağ Felsefe Tarihi (Cilt 3). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Aydınlı, Y. (2008). Fârâbî'de Tanrı- İnsan İlişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Black, D. (2005). Psikoloji: Nefs ve Akıl. P. A. Taylor (Dü.) içinde, İslam Felsefesine Girişi (C. Kaya, Çev., s. 348-355). İstanbul: Küre Yayınları.
- Cabiri. (2009). Bunyetu'l Akli'l Arabi. Beyrut: Merkezi Dirasat Vahdeti'l Arabiyye.
- Fârâbî. (1983). Risalat Fi'l Akl. Beyrut: Dar El Maşrık.
- Fârâbî. (2008). Kitâbu'l Huruf: Harfler Kitabı. (Ö. Türker, Çev.) İstanbul: Litera Yayıncılık.
- Fazlurrahman. (2008). Prophecy in Islam. Chicago: Routledge.
- Frederic M.Schroeder, R. B. (1990). Two Greek Aristotelian Commentators on Intellect: The De Intellectu Attributed to Alexander of Aphrodisias and Themistius' Paraphrase of Aristotle De Anima 3.4-8. Toronto: Pontifical Institute of Medieval Studies.
- Galston, M. (1977). A Re-examination of al-Farabi's Neoplatonism. Journal of History of Philosophy, 1(15), 13-32.
- Harari, O. (2004). Knowledge and Demonstration: Aristotle's Posterior Analytics. Dordrecht: Springer Business Media.
- J.McCarthy, R. (1964). Al-Kindi's Treatise on the Intellect: Text and Tentative Translation. Islamic Studies, 3, 119-149.
- Janos, D. (2009). Intellect, Substance and Motion in al-Farabi's Cosmology. Montreal: PhD Dissertation, McGill University Institute of Islamic Studies .
- Kalın, İ. (2013). Varlık ve İdrak: Molla Sadra'nın Bilgi Tasavvuru. İstanbul: Klasik Yayınları.
- Kaya, M. (2006). Kindi: Felsefi Risaleler. İstanbul: Klasik Yayınları.
- L.Black, D. (2005). Psikoloji: Akıl ve Nefs. P. Adamson, & R. C. Taylor (Dü) içinde, İslam Felsefesine Giriş (C. Kaya, Çev., s. 340-357). İstanbul: Küre Yayınları.
- Mahdi, M. (2001). Alfarabi and Foundation of Islamic Political Philosophy. Chicago: Chicago University Press.
- Sina, İ. (1982). Necat. (M. Fahri, Dü.) Beyrut: Daru'l Afaki'l Cedide.
- Taylor, R. C. (2007). Abstraction in al-Fârâbî. American Catholic Philosophical Association, Proceedings of ACPA, 80.
- Yıldız, M. (2010). İbn Sina'nın Kutsal Akıl Öğretesi. İslami Araştırmalar, 21(2).
- Yasin, C. (1975). Fârâbî fi hududihi ve rusumihi. Beyrut: Alemu'l Kutub. Zeyne, H. (1978). el-Akl inde'l Mutezile. Beyrut: Daru'l Afaki'l Cedide.
| APA | Kalyoncu R (2018). FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. , 61 - 78. |
| Chicago | Kalyoncu Rıza Tevfik FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. (2018): 61 - 78. |
| MLA | Kalyoncu Rıza Tevfik FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. , 2018, ss.61 - 78. |
| AMA | Kalyoncu R FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. . 2018; 61 - 78. |
| Vancouver | Kalyoncu R FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. . 2018; 61 - 78. |
| IEEE | Kalyoncu R "FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ." , ss.61 - 78, 2018. |
| ISNAD | Kalyoncu, Rıza Tevfik. "FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ". (2018), 61-78. |
| APA | Kalyoncu R (2018). FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 13(26), 61 - 78. |
| Chicago | Kalyoncu Rıza Tevfik FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 13, no.26 (2018): 61 - 78. |
| MLA | Kalyoncu Rıza Tevfik FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), vol.13, no.26, 2018, ss.61 - 78. |
| AMA | Kalyoncu R FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi). 2018; 13(26): 61 - 78. |
| Vancouver | Kalyoncu R FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi). 2018; 13(26): 61 - 78. |
| IEEE | Kalyoncu R "FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ." FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 13, ss.61 - 78, 2018. |
| ISNAD | Kalyoncu, Rıza Tevfik. "FÂRÂBÎ’NİN AKIL RİSALESİNİN FELSEFİ ANALİZİ". FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 13/26 (2018), 61-78. |
