TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI

Yıl: 2018 Cilt: 14 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 391 - 412 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-02-2020

TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI

Öz:
Dinin tıp, sağlık ve hastalıkla ilişkisini sosyolojik perspektiften ele alan bir alt-disiplinolarak tanımlayabileceğimiz ‘Medikal Din Sosyolojisi’nin en temel konularındanbiri din-tıp ilişkisidir. Ancak din sosyolojisi alanyazınında bu konuya yeterli ilginingösterilmediği anlaşılmaktadır. Tarihsel sürece bakıldığında, tıp alanında yaşanangelişmelerin sekülerleşme süreciyle doğrudan bağlantılı olduğu görülecektir. Özellikle19. yüzyılın sonundan itibaren tıpta yaşanan gelişmeler, toplumsal yaşamda tıbbıngiderek baskın bir unsur hâline gelmesine neden olmuştur. ‘Medikalleşme’ olarakadlandırılan bu süreç sayesinde tıp, zaman içinde yaşamın her alanına nüfuz eden birkonuma ulaşmıştır. Öyle ki bir zamanlar din adamlarının elinde bulunan ‘sorgulamayave eleştiriye kapalı olma’ durumu günümüzde hekimler aracılığıyla tıbba hasredilmişgörünmektedir. Bu güç, tıbba kutsal bir dokunulmazlık zırhı sağlamış, rasyonel bilimdenaldığı yetkiyle hareket eden hekimler ise uyguladıkları tedavilerin itiraza mahalvermeyecek ölçüde tek geçerli yöntem olduğu fikrini vazetmişlerdir. Böylesi bir tablo,ortaya çıkışı itibariyle seküler bir girişim olan modern tıbbın medikalleşme sürecinindoğal sonucu olarak kutsal bir kimliğe büründüğünün kanıtı olarak görülebilir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Etik Eğitim, Eğitim Araştırmaları Din Bilimi Sosyoloji Felsefe Psikoloji

The Finger that Medicine Cut Doesn’t Hurt: The Sacralization of Secular Medicine

Öz:
The relationship between religion and medicine is one of the most basic subjects of the ‘Medical Sociology of Religion’ that we can define as a sub-discipline that deals with the relation of religion with medicine, health and disease from the sociological perspective. However, it is understood that there is not enough interest in this topic in the field of sociology of religion. Looking at the historical process, it can be seen that the developments in the medical field are directly related to the secularization process. The developments experienced especially in the end of the 19th century have caused medicine to become an increasingly dominant element in social life. Through this process called ‘medicalization’, medicine has become a position that penetrates every area of the life over time. So much so that the ‘unquestionable and uncriticizable’ situation, which was once in the hands of the clergy, nowadays seems to have been devoted to medicine through physicians. This power has provided a sacred untouchableness armor for medicine, and physicians who have acted with authority from rational science have put forward the idea that the treatments they are applying are the only valid method that cannot be challenged. Such a picture can be seen as evidence that modern medicine, a secular initiative in its emergence, has a sacred identity as a natural result of the medicalization process.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih Etik Eğitim, Eğitim Araştırmaları Din Bilimi Sosyoloji Felsefe Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adıvar, Abdülhak Adnan. Bilim ve Din (İlim ve Din). İstanbul: Remzi Kitabevi, 1980.
  • Amundsen, Darrel W. - Ferngren, Gary B. “Tıp”. Trc. Yasemin Ertuğrul. Batı Geleneğinde Bilim ve Din Tarihi. Ed. Gary B. Ferngren. 726-735. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
  • Aytaç, Ömer - Kurtdaş, Muzaffer Çağlar. “Sağlık-Hastalığın Toplumsal Kökenleri ve Sağlık Sosyolojisi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 25/1 (2015): 231-250.
  • Bayat, Ali Haydar. Tıp Tarihi. İzmir: Sade Matbaa, 2003.
  • Bayyiğit, Mehmet. “Sağlık/Din Sosyolojisi”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/ (2003): 13-18.
  • Branson, Roy. “The Secularization of American Medicine”. The Hastings Center Studies 1/2 (1973): 17-28.
  • Bury, Michael. “Postmodernity and Health”. Modernity, Medicine and Health: Medical Sociology Towards 2000. Ed. Graham Scambler and Paul Higgs. 1-29. London: Taylor & Francis e-Library, 2005.
  • Cirhinlioğlu, Zafer. “Önsöz”. Meslekler ve Sosyolojisi. Ed. Zafer Cirhinlioğlu. 7-24. Ankara: Gündoğan Yayınları, 2000.
  • Coe, Rodney M. Sociology of Medicine. New York: McGraw-Hill, 1970.
  • Conrad, Peter. “Medicalization And Social Control”. Annual Review of Sociology 18/ (1992): 209-232.
  • Demir, Talip. “Kutsaldan Sekülere Değişen Beden Algısı”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/20 (2018): 311-325.
  • Demir, Talip. “Medikal Din Sosyolojisi: Temel Konular ve Çalışma Alanları”. Uluslararası Din Sosyolojisi Sempozyumu (Aksaray, 10-12 Mayıs 2018).
  • Ed. Mehmet Ali Kirman - Mustafa Sarmış - Volkan Ertit. 52-53. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 2018.
  • Erbaydar, Tuğrul. “Sağlık; Kimin İçin?”. Toplumbilim 13 (2001): 49-58.
  • Erdemir, Ayşegül Demirhan. Prehistorik ve İlk Çağlarda Tıp. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi Yayınları, 2015.
  • Ersoy, Tolga. “Tıp ve Yabancılaşma”. Toplumbilim 13 (2001): 71-76.
  • Fitzpatrick, Ray. “Society and Changing Patterns of Disease”. Sociology As Applied To Medicine. Ed. Graham Scambler. 3-17. London: Saunders Elsevier, 2008.
  • Foucault, Michel. Kliniğin Doğuşu. Trc. Şule Ünsaldı. Ankara: Epos Yayınevi, 2002.
  • Giddens, Anthony. Sosyoloji. Trc. Hüseyin Özel v.dğr. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2012.
  • Güntöre, Sibel Öztürk. Tıp ve Felsefe. İstanbul: Nobel Kitabevi, 2005.
  • İllich, İvan. Medical Nemesis: The Expropriation of Health. New York: Pantheon Books, 1976.
  • İllich, İvan. Sağlığın Gasbı. Trc. Süha Sertabiboğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2014.
  • Korkmaz, Arif. Hastanede Dinî Hayat- Konya Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2004.
  • Korkmaz, Arif. “Tıp ve Din”. Din Sosyolojisi El Kitabı. Ed. Niyazi Akyüz - İhsan Çapcıoğlu. 307-366. Ankara: Grafiker Yayınları, 2012.
  • Lindemann, Mary. Erken Modern Avrupa’da Tıp ve Toplum. Trc. Mehmet Doğan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2013.
  • Moulin, Anne Marie. “Tıbbın Karşısında Beden”. Trc. Saadet Özen. Bedenin Tarihi 3. Ed. Alain Corbin - Jean-Jacques Courtine - Georges Vigarello. 15-57. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2013.
  • Nasuhioğlu, İlhami. Tıp Tarihine Kısa Bir Bakış. Ankara: Diyarbakır Tıp Fakültesi Yayınları, 1975.
  • Özensel, Ertan - Koçak, Abdullah. Hekimler ve Hekimlik. Konya: Çizgi Kitabevi, 2004.
  • Öztürk, Armağan. “İktidar Olarak Tıpçı Gelenek: Tıbbın Erk Tarihi”. Toplum ve Hekim 21/1 (2006): 7-16.
  • Öztürk, Levent. İslam Tıp Tarihi Üzerine İncelemeler. İstanbul: Ensar Yayıncılık, 2013.
  • Sağır, Adem. Ölüm Sosyolojisi. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2014.
  • Swatos, W. H. - Christiano, K. J. “Secularization Theory: The Course of A Concept”. Sociology of Religion 60/3 (1999): 209-223.
  • Tecim, Erhan. “Sağlık ve Kültür Ekseninde Sosyal Teori”. Sağlık Sosyolojisi Yazıları. Ed. Erhan Tecim. 41-76. İstanbul: Açılımkitap, 2016.
  • Turner, Bryan S. The Body & Society: Explorations in Social Theory. London: Sage Publications, 2008.
  • Turner, Bryan S. Regulating Bodies: Essays in Medical Sociology. London and New York: Taylor & Francis e-Library, 2002.
  • Turner, Bryan S. Tıbbî Güç ve Toplumsal Bilgi. Trc. Ümit Tatlıcan. Bursa: Sentez Yayıncılık, 2011.
  • Walter, Tony. The Revival of Death. London and New York: Taylor & Francis e-Library, 2002.
  • Yılmaz, Uğur. “Çağımızın Vebası Modern Tıp”. Tıp Bu Değil 2. Ed. İlknur Arslanoğlu. 280-288. İstanbul: İthaki Yayınları, 2013.
APA Demir T (2018). TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. , 391 - 412.
Chicago Demir Talip TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. (2018): 391 - 412.
MLA Demir Talip TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. , 2018, ss.391 - 412.
AMA Demir T TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. . 2018; 391 - 412.
Vancouver Demir T TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. . 2018; 391 - 412.
IEEE Demir T "TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI." , ss.391 - 412, 2018.
ISNAD Demir, Talip. "TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI". (2018), 391-412.
APA Demir T (2018). TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(14), 391 - 412.
Chicago Demir Talip TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14, no.14 (2018): 391 - 412.
MLA Demir Talip TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol.14, no.14, 2018, ss.391 - 412.
AMA Demir T TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 14(14): 391 - 412.
Vancouver Demir T TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 14(14): 391 - 412.
IEEE Demir T "TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI." Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14, ss.391 - 412, 2018.
ISNAD Demir, Talip. "TIBBIN KESTİĞİ PARMAK ACIMAZ: SEKÜLER TIBBIN KUTSALLAŞMASI". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/14 (2018), 391-412.